Υπάρχουν πολλοί μύθοι και αλήθειες για το πώς το αλκοόλ επηρεάζει πραγματικά το σώμα μας, από το πρώτο ποτηράκι της βραδιάς μέχρι το hangover. Τις τελευταίες όμως δεκαετίες, πλήθος μελετών έχουν καταρρίψει, πολλά από αυτά που πιστεύουν οι άνθρωποι σχετικά με το ποτό.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι, την πρώτη φορά που πίνουν, το βρίσκουν απαίσιο» λέει ο καθηγητής David Nutt, πρόεδρος του Drug Science, ενός ανεξάρτητου βρετανικού επιστημονικού φορέα που ερευνά τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. «Αλλά, τελικά, έρχονται να συνδέσουν τη μυρωδιά και τη γεύση του αγαπημένου τους ποτού με την επίδραση στον εγκέφαλο και την ευχαρίστηση που έρχεται».
Η διαδρομή που κάνει το αλκοόλ στον οργανισμό μας
Όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian, περίπου το 20% του αλκοόλ απορροφάται μέσω του βλεννογόνου του στομάχου, το υπόλοιπο μόλις φτάσει στο λεπτό έντερο και όλο αυτό καταλήγει στην κυκλοφορία του αίματος. Το φαγητό μπορεί να λειτουργήσει σαν σφουγγάρι και να επιβραδύνει την απορρόφηση του αλκοόλ. Αν πίνετε όμως με άδειο στομάχι, το αλκοόλ επιδρά πολύ πιο γρήγορα.
Σύμφωνα με τον Nutt, «τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται, γεγονός που μπορεί να σας κάνει να αρχίσετε να αισθάνεστε λίγο αναψοκοκκινισμένοι, αρχίζετε να αισθάνεστε λίγο χαλαροί γύρω από το σαγόνι και στη συνέχεια αρχίζετε να αισθάνεστε ψυχροί, πιο κοινωνικοί και ευχάριστοι. Αυτό προέρχεται από τη Gaba, τον κύριο ανασταλτικό νευροδιαβιβαστή μας, ο οποίος για τους περισσότερους από εμάς είναι λίγο μειωμένος σε κοινωνικές καταστάσεις, κάνοντάς μας λίγο αγχωμένους και σφιγμένους».
Το αλκοόλ ανεβάζει το σύστημα Gaba, βοηθώντας μας να χαλαρώσετε. Αυτό μπορεί επίσης να συνοδεύεται από ένα προσωρινό αίσθημα ζεστασιάς και πτώσης της θερμοκρασίας του σώματος. Έχετε πιει μισή μπύρα ή ένα ποτήρι κρασί και όλα είναι... υπέροχα.
Όμως, καθώς συνεχίζετε να πίνετε, η ντοπαμίνη μπαίνει σε λειτουργία. «Εδώ είναι που γίνεται πιο νόστιμο. Παίρνεις ένα μικρό χτύπημα, ενέργεια, γίνεσαι δυνατός, και καθώς η επίδραση αρχίζει να μειώνεται, θέλεις περισσότερο. Το αλκοόλ απελευθερώνει ενδορφίνες, οι οποίες είναι τα φυσικά οπιούχα του εγκεφάλου - και είναι επίσης εθιστικά, απενεργοποιώντας την αίσθηση του ελέγχου, ώστε να πίνεις περισσότερο απ' ό,τι σχεδίαζες» λέει ο Nutt.
Το αλκοόλ επηρεάζει τον προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος διέπει κυρίως τον γνωστικό έλεγχο, τη συμπεριφορά των παρορμήσεων και το κέντρο μνήμης του εγκεφάλου. Αυτό σημαίνει ότι η κρίση σας επηρεάζεται και η κίνηση διαταράσσεται.
Επιπλέον, εάν πίνετε πάρα πολύ, το συκώτι σας αρχίζει να αισθάνεται την πίεση. «Κατά μέσο όρο, το συκώτι μπορεί να μεταβολίσει, ή να διασπάσει, μόνο περίπου ένα μικρό ποτήρι κρασί ή μια μικρή μπύρα την ώρα» λέει η διατροφολόγος Hannah Macey.
«Όταν καταναλώνετε περισσότερο από αυτό, το συκώτι σας αδυνατεί να το αντιμετωπίσει και έτσι αρχίζει να στέλνει το αλκοόλ στην καρδιά» αναφέρει ακόμα.
Και συμπληρώνει: «Αυτό οδηγεί σε πτώση της αρτηριακής σας πίεσης, ενώ το πρόσφατα πλούσιο σε αλκοόλ αίμα διοχετεύεται πλέον στους πνεύμονες» κάτι που σημαίνει ότι εκπνέετε μέρος της ποσότητας. Το αλκοόλ επίσης περιορίζει την παραγωγή αντιδιουρητικής ορμόνης από τον εγκέφαλο, δίνοντας εντολή στα νεφρά να απελευθερώσουν περισσότερο νερό, προκαλώντας αφυδάτωση».
Το Hangover
Αν και δεν υπάρχει μία και μόνη αιτία για το hangover, πολλά άσχημα πράγματα τείνουν να συμβαίνουν συνδυαστικά μετά από μια μεγάλη βραδινή έξοδο.
«Η αφυδάτωση είναι συχνό φαινόμενο» αναφέρει ο Macey και συμπληρώνει: «Το αλκοόλ μπορεί επίσης να ερεθίσει το βλεννογόνο του στομάχου, προκαλώντας ενδεχομένως διάρροια, εμετό και ανισορροπία των ηλεκτρολυτών, συμπεριλαμβανομένου του νατρίου, του καλίου και του μαγνησίου, που χρειάζεται το σώμα για να λειτουργεί καλά. Μαζί με τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων στον εγκέφαλο, όλα αυτά μπορούν να προκαλέσουν έναν χτυπητό πονοκέφαλο».
Η μεγάλη κατανάλωση αναστέλλει την ικανότητα του ήπατος να απελευθερώνει σάκχαρα, οδηγώντας σε αίσθημα υποτονικότητας που συνοδεύει τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Το σώμα αντιδρά επίσης σε αυτό που αντιλαμβάνεται ως ανισορροπία στις χημικές ουσίες του εγκεφάλου και προσπαθεί να τη διορθώσει μειώνοντας τη Gaba. Τέλος, ακόμη και ένα ποτό θα επηρεάσει αρνητικά τον ύπνο.
Τι πρέπει να κάνετε όταν πίνετε
Φάτε πριν αρχίσετε να πίνετε για να επιβραδύνετε την απορρόφηση του αλκοόλ στο αίμα και πιείτε άφθονο νερό πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ποτό, συμβουλεύουν οι ειδικοί. Η πρωτεΐνη χωνεύεται αργά, αφήνοντας σας να αισθάνεστε χορτάτοι για περισσότερο, ενώ οι τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση τροφοδοτούν τα καλά βακτήρια του εντέρου που επηρεάζονται από το αλκοόλ.
Το επόμενο πρωί πάρτε συμπλήρωμα ηλεκτρολυτών για να αντικαταστήσετε ό,τι έχετε χάσει, φάτε τροφές που περιέχουν Ω3 λιπαρά οξέα και φάτε ζυμωμένες τροφές. Ένα κρύο ντους μπορεί να βοηθήσει. Όμως μια κρύα βουτιά ενώ είσαι ακόμα μεθυσμένος μπορεί να σου προκαλέσει υποθερμία ή ακόμα χειρότερα.
Ποια προβλήματα προκαλεί η κατανάλωση αλκοόλ
Ανάμεσα στις αρνητικές συνέπειες του αλκοόλ στον οργανισμό συγκαταλέγονται η υπερένταση, η έλλειψη ύπνου και η υψηλή αρτηριακή πίεση. Η τακτική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει μόνιμη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και αύξηση του σωματικού βάρους.
Εκτός από θερμίδες που περιέχουν τα αλκοολούχα ποτά, υπάρχουν κάποια στοιχεία που συνδέουν τη μέτρια κατανάλωση αλκοόλ με τη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους γύρω από τη μέση που σχετίζεται με διάφορους κινδύνους για την υγεία, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτης τύπου 2.
Μεσοπρόθεσμα, το αλκοόλ μπορεί επίσης να σκοτώσει τα χρήσιμα βακτήρια στο έντερό σας σε βαθμό που μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα και τη διάθεσή σας κάτι που μπορεί να σας κάνει να πίνετε περισσότερο.
Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις στον οργανισμό
Αν και η κίρρωση μπορεί να χρειαστεί χρόνια για να αναπτυχθεί, η τακτική κατανάλωση αλκοόλ πάνω από τα συνιστώμενα όρια μπορεί να βλάψει το συκώτι. Εν τω μεταξύ, η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ έχει γίνει συνήθης συμβουλή για τη μείωση του κινδύνου άνοιας.
Επιπλέον, οι φήμη ότι το αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει στη μακροζωία μάλλον αποτελεί απλή... φήμη. «Για μεγάλο χρονικό διάστημα, νομίζω ότι λέγαμε στον εαυτό μας ότι το αλκοόλ μας κάνει καλό, εν μέρει επειδή μας αρέσει να το πίνουμε» λέει η Δρ Sadie Boniface, επικεφαλής της έρευνας στο Ινστιτούτο Μελετών Αλκοόλ της Βρετανίας.
Όμως η επιστήμη έχει καταρρίψει ορισμένα από τα «οφέλη για την υγεία» της μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ, και ένα πράγμα που νομίζω ότι οι άνθρωποι γενικά δεν καταλαβαίνουν είναι ότι οι επίσημες κατευθυντήριες γραμμές για την κατανάλωση αλκοόλ αφορούν την κατανάλωση αλκοόλ «χαμηλού κινδύνου» και όχι «ασφαλή» κατανάλωση.
Το «καλύτερο φάρμακο για κοινωνικοποίηση»
Ουσιαστικά δεν υπάρχει κάτι στο αλκοόλ που να είναι άμεσα ευεργετικό: η ρεσβερατρόλη, ένα αντιοξειδωτικό που συχνά πιστώνεται με ιδιότητες που ενισχύουν την υγεία, υπάρχει μόνο σε ελάχιστες ποσότητες στο κόκκινο κρασί. «Ουσιαστικά, ακόμη και μικρές ποσότητες κατανάλωσης αλκοόλ αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης επτά διαφορετικών τύπων καρκίνου και δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι όποιες προστατευτικές επιδράσεις για άλλες ασθένειες αντισταθμίζουν αυτή την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου» λέει η Dr Inge Kersbergen, λέκτορας δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Sheffield.
Η ίδια συμπληρώνει: «Έτσι, παρόλο που οι κίνδυνοι για την υγεία από την ελαφριά κατανάλωση αλκοόλ είναι μικροί, οι άνθρωποι δεν πρέπει να πίνουν αλκοόλ για να προσπαθήσουν να βελτιώσουν την υγεία τους».
Παρά ταύτα, οι άνθρωποι που πίνουν ένα ή δύο ποτά κάθε εβδομάδα δεν είναι απαραίτητο να δουν την υγεία τους να χειροτερεύει. Πρόσφατη μετα-ανάλυση που εξέτασε τα αποτελέσματα 107 μελετών διαπίστωσε ότι, σε σύγκριση με το να μην πίνει κανείς ποτέ, η χαμηλή κατανάλωση δεν σχετίζεται με αύξηση της θνησιμότητας.
«Η κατανάλωση ακόμη και μιας μικρής δόσης αλκοόλ μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να πίνουν περισσότερο, ακόμη και αν δεν το είχαν σκοπό, λόγω της αυξημένης επιθυμίας και της μειωμένης αναστολής. Κάποιος που θέλει να μειώσει την κατανάλωση αλκοόλ θα μπορούσε επομένως να βρει ευκολότερο να μην πιει καθόλου μια μέρα παρά να πιει μόνο ένα ποτό, λέει ακόμα η Sadie Boniface.
Αν δεν θέλετε να κόψετε τελείως το αλκοόλ, το κόλπο είναι να εξισορροπήσετε τους σχετικά μικρούς κινδύνους για την υγεία από τη χαμηλή κατανάλωση με το γεγονός ότι ένα ποτήρι κόκκινο κρασί με μερικούς φίλους παραμένει πολύ πιο ωραίο από τους άλλους κινδύνους για την υγεία στους οποίους εκθέτουμε συστηματικά. «Το αλκοόλ είναι το καλύτερο φάρμακο για κοινωνικοποίηση που γνωρίζουμε» λέει ο Nutt.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
Αυτό το άρθρο στο Reader δεν παρέχει ιατρικές συμβουλές και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη γνωμάτευση ενός ιατρού. Για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας έχετε, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιο επαγγελματία υγείας.
