Τον συνάντησα ένα χειμωνιάτικο πρωί στο αγαπημένο του στέκι στο Πασαλιμάνι. Χαιρέτησε όλη την ομήγυρη, μιλήσαμε για τον Πειραιά, που αγαπάει και δηλώνει μόνιμος κάτοικος του και όταν ήρθε ο πρώτος καφές της μέρας του, τότε άνοιξε το μπαούλο με τις ιστορίες.
Κυρίες και κύριοι, ο Αντώνης Μιτζέλος, ο κιθαρίστας που ως συνθέτης/παραγωγός/ενορχηστρωτής χάρισε το μουσικό άγγιγμα του σε ονόματα όπως οι: Τερμίτες, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Χαρούλα Αλεξίου, Θάνος Μικρούτσικος - Δημήτρης Μητροπάνος, Γιώργος Νταλάρας, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ενώ αν συνυπολογίσουμε τις συμμετοχές και τις συνεργασίες που δεν αναγράφεται το όνομα του, θα μετρήσουμε τουλάχιστον 120 πασίγνωστες δισκογραφικές κυκλοφορίες (με αρκετά μετριοπαθείς υπολογισμούς).
Το ξεκίνημα: PLJ Band
«Με το album "Armageddon" των PLJ, το πρώτο της μπάντας που έγινε η «μαγιά» για το σχήμα των Τερμιτών, τυπώσαμε 1000 βινύλια. Πουλήθηκαν 300 ή 400, και τα υπόλοιπά τα κατέστρεψε η εκκλησία, γιατί το έργο θεωρήθηκε βλάσφημο. Μείναμε άφωνοι. «Τι κάναμε;» αναρωτιόμασταν. δεν είχαμε καταλάβει».
«Μετά συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό συνέβη γιατί είχαμε αναφορές από την Αποκάλυψη του Ιωάννη στο δίσκο, και νοηματικούς συσχετισμούς με τις βόμβες νετρονίου που ήταν τότε στην επικαιρότητα. Θεωρήθηκε βλάσφημο το έργο και εξαφανίστηκε, ενώ μας έθαψαν και οι κριτικές. Νομίζω ότι οι μουσικοί δημοσιογράφοι της εποχής, σπουδαίοι άνθρωποι του κλάδου ως και σήμερα, έγραψαν τις πιο σκληρές κριτικές της ζωής τους για το έργο μας (γελάει)».
«Τελικά όμως πήραμε το αίμα μας πίσω, όταν το άλμπουμ έπαιξε σε μεγάλες αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ και οι ίδιοι άνθρωποι που μας έθαβαν στην Ελλάδα, οι ίδιοι έγραψαν ξανά διθυραμβικές κριτικές. Πολύ καλά πήγε αυτό το άλμπουμ, αν και έχω το παράπονο ότι δεν το ολοκληρώσαμε ποτέ. Αυτό που έβγαλε η εταιρεία ήταν το demo που είχαμε κάνει. Και βγήκε, επειδή ήθελε να μας κάνει τη χάρη ο Γιάννης Πετρίδης. Να `ναι καλά, αυτός μας βοήθησε. Αυτό ήταν λοιπόν ένα demo μιας ημέρας στο στούντιο. Σε οκτώ ώρες τα είχαμε κάνει όλα».
«Καμία φορά γελάω με τις κριτικές από έντυπα του L.A, από μεγάλες εκδόσεις μουσικής, που εκθείάζουν αυτό το μουσικό έργο και υπογραμμίζουν μέσα στην αρτιότητα του, ότι δεν είχε καθόλου reverb, καθόλου χρήση του χώρου στην ηχογράφηση μας. Η αλήθεια ήταν ότι μπορούσαμε να γράψουμε reverb, αλλά δεν είχαμε να το πληρώσουμε. Καλά πήγε το Armageddon. Ακόμα κυκλοφορεί ανά τον κόσμο. Πριν δύο χρόνια έκανε μια νέα κοπή βινυλίου, στην Ιαπωνία».
Ενορχηστρώσεις, Τερμίτες, βήματα προς το μέλλον
«Aσχολουμαι πάρα πολλά χρόνια με την ενορχήστρωση. Και στους Τερμίτες, σε όλη τη δισκογραφία τους, και στους PLJ Band, έκανα εγώ τις ενορχηστρώσεις.Μετά, ξεκίνησα να κάνω και ενορχηστρώσεις σε σημαντικούς δίσκους, χωρίς να αναγράφεται το όνομα μου. Δηλαδή, με καλούσαν οι μεγάλοι μαέστροι της εποχής, και έγραφα ολα τα όργανα, και στο δίσκο έβαζε το όνομα του. Εγώ έκανα τη δουλειά μου, και πληρωνόμουν καλά».
«Στα τέλη της δεκαετίας του `80, εγώ είχα γράψει τη Βασίλισσα της Σιωπής, το Πόσο σε Θέλω, και ξαφνικά η μπάντα στην οποία συμμετείχα, οι Τερμίτες, διαλύθηκαν. Οπότε, αυτά τα τραγούδια, που σήμερα είναι τραγούδια αναφοράς για την ιστορία του ελληνικού ροκ, τότε δεν έπαιξαν καθόλου στο ραδιόφωνο. Έγραψα δύο σπουδαία τραγούδια και η μπάντα έλαβε τέλος. Απογοητεύτηκα τότε, θέωρησα τον εαυτό μου αποτυχημένο».
«Μετά σταμάτησα να γράφω για λίγο καιρό, με είχε ενοχλήσει αυτή η διάλυση. Και ξανάρχισα, όταν με προσέγγισε η Χαρούλα Αλεξίου, μια σπουδαία στιγμή στην πορεία μου. Δεν έγραψα για τη Χαρούλα, αλλά έμαθα πολλά στο πλευρό της (σ.συντάκτη: συνεργάστηκαν κατά τη διάρκεια περιοδείας στο εξωτερικό, αλλά και στο δίσκο «Κρατάει χρόνια αυτή η κολωνια»).. Λίγο αργότερα, ήρθε και η συνεργασία μου με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, με τα τραγούδια «Δεν Απαντά» και το «Μακό», επίσης πολύ μεγάλες επιτυχιές. Περιττό να σου πω ότι για σχεδόν δύο χρόνια δεν παίζονταν καθόλου στο ραδιόφωνο».
«Εκείνη την εποχή μπήκα σοβαρά στο χώρο των ενορχηστρώσεων, με το «Η Νύχτα Κατεβαίνει», της Αρβανιτάκη, εκεί όπου συνεργάστηκα με τον σπουδαίο Κώστα Γανωσέλη. Μπήκα στις ενορχηστρώσεις γιατί λάτρευα και λατρεύω αυτό που κάνω,και ταυτόχρονα, έβλεπα ότι ως συνθέτης δεν «τράβαγα», δεν με έπαιζε το ραδιόφωνο. Ήμουν και πολύ νέος και απογοητευόμουν γρήγορα. Έπρεπε όμως κάτι να κάνω με την τέχνη μου. Αγαπούσα και συνέχιζω να αγαπώ την ενορχήστρωση, ακόμα δουλεύω σε νέα album με πολύ αξιόλογους συνεργάτες. Ναι, σίγουρα δεν είναι δημιουργία η ενορχήστρωση, είναι όμως άνα-δημιουργία μουσικής».
«...και η πόλη διψασμένη για φώτα και σουξέ»
«Από το «Η Νύχτα Κατεβαίνει» έχω κρατήσει την φιγούρα του εμβληματικού παραγωγού Γιώργου Μακράκη, ο οποίος είχε συνεργαστεί και με τον Μάνο Χατζιδάκι (είχε ένα μωβ κομπολογάκι του Μάνου, τον «έψηνα» να μου το δώσει θυμάμαι) και δουλέψαμε στο στούντιο Σιέρα. Εγώ τότε δούλευα μουσικός σε ένα νυχτερινό κέντρο στην Βουλιαγμένης, και θυμάμαι, πήγαινα στο σχόλασμα, ξημερώματα, είτε μαζί με έναν ηχολήπτη είτε μόνος μου, και δούλευα πάνω στο υλικό που είχαμε γράψει, έκανα βελτιώσεις. Κάθε βράδυ, για μήνες. Ειχα τρελαθεί!»
«Τότε η Ελευθεριά δεν ήταν ακόμα διάσημη, διεκδικούσε όμως την παρουσία της στο φως. Η ίστορία έγραψε πως η Ελευθερία ζήτησε κι έλαβε. Ο δίσκος πρέπει να πούλησε 600.000 αντίτυπα, το λεω με επιφύλαξη.Τα ίδια περίπου νούμερα έκανε το «Μένω Εκτός». Δεν τα θυμάμαι ακριβώς, αλλά ξέρω ότι όλα τα τραγούδια του δίσκου έγιναν επιτυχία. Στο θέατρο Βράχων κάναμε το «Δυνατά», το πρώτο cd-single στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας. Ήταν μια εποχή που η Ελευθερία Αρβανιτάκη έκανε μεγάλη επιτυχία και εκτός ελληνικών συνόρων, κάναμε αμέτρητες συναυλίες στην Ευρώπη και όχι μόνο».
«Τότε συνεργάστηκα με ασύλληπτα μουσικά ταλέντα, με μουσικάρες, και μαζί τους δημιούργησα ανεπίσημα, τη νέα μου μπάντα. Μείναμε μαζί τουλάχιστον δέκα, φωτεινά χρόνια».
«Πάλι εξόριστος και χάνομαι στην πόλη, ένας ακτήμονας της νύχτας μοναχός»
«Με τον Θάνο Μικρούτσικο γνωρίστηκαμε την εποχή που είμασταν ακόμα με τους Τερμίτες, σε κάποιες από τις τελευταίες τους συναυλίες. Ήμασταν έκτοτε, συχνά σε επαφή, είχαμε γίνει φίλοι, και είχαμε και μια συνεργασία για το δίσκο της Χαρούλας Αλεξιόυ που είχε γράψει.Έπειτα ήρθε και η πρόταση του Ηλία Μπενέτου για να ξαναμπούμε στο στούντιο. Εγώ είχα μια αρχή τότε, ότι δεν ήθελα να αναγράφεται το όνομα μου σε λαϊκά τραγούδια. Δεν είναι το είδος της μουσικής που γράφω, και θεωρώ πως υπάρχουν σπουδαίοι λαικοί μαέστροι για να τα γράφουν. Οπότε και με την Χαρούλα, στα κομμάτια που είχε λαϊκά όργανα ασχολήθηκε άλλος συνεργάτης, και με την Ελευθερία, τα λαϊκά τα δούλεψε κυρίως ο Γανωσέλης. Στο δίσκο με το Θάνο και τον Δημήτρη Μηρτροπάνο λοιπόν («Στου Αιώνα την Παράγκα»), εγώ έκανα τα ηλεκτρικά του».
«Ο Θάνος Μικρούτσικος, πέρα από τη σοβαρότητα που είχε ο δημόσιος λόγος του, είχε απίστευτο χιούμορ. Θυμάμαι μάλιστα, ένα τραγούδι του που δούλεψα, το οποίο του έκανα τόσες αλλαγές - μάλιστα το τραγούδησε ο ίδιος τελικά - που γύρισε μια μέρα και μου είπε «αμάν ρε σύ, δεν αναγνωρίζω νότα, μ' έκανες και τραγούδησα Μιτζέλο!» Όλα αυτά γίνονταν με καλή καρδιά, γελάγαμε και συνεργαζόμασταν όμορφα, έχοντας συνειδητοποίησει το δώρο αυτής της μουσικής, που θα χαρίζαμε στον κόσμο».
«Είμαι περήφανος για τη γενιά μου στο τραγούδι, γιατί δημιουργήσαμε τη δική μας μουσική, με την δική της ηχητική ταυτότητα, με τη δική της μοναδικότητα Αν σκεφτείς πόσες γενιές ανθρώπων κατάφεραν κάτι τέτοιο στα 2.000 χρόνια που ζούμε στον πλανήτη, δεν νομίζω ότι θα βρεις πολλούς».
«Με τον Νίκο Αντύπα συνεργαστήκαμε πολλές φορές, μέχρι και με την Χάρις Αλεξίου παίξαμε εγώ κιθάρα εκείνος ντραμς. Παίξαμε μαζί σε δίσκους, σε συναυλιές ενώ ήταν και σε μια μπάντα τους Socrates, ένα συγκρότημα που γεννήθηκε εδώ, στον Πειραιά, εδώ που καθόμαστε έρχονταν μαζί με τον Σπάθα και τον Αντώνη Τουρκογιώργη, εδώ έγιναν δημιουργικές ζυμώσεις. Ηταν φωτεινό παιδί ο Νίκος».
«Τον Μίλτο Πασχαλίδη τον γνώρισα κατόπιν σύστασης του Ηλιά Μπενέτου. Μου έλεγε ότι είναι από τους Χάϊνηδες, ότι φέρει το κρητικό ιδίωμα, εγώ τους λατρεύω τους Κρητικούς, είμαι Κρητικολάγνος (γελάει). Βέβαια μετά, ανακάλυψα ότι είναι από την Καλαμάτα! Ήρθε η κασέτα με τα τραγούδια του, και μετά έγω έπιασα δουλειά. Με την ενορχήστρωση στόχος μου ήταν να βρώ τον ήχο του Πασχαλίδη, να δείξω στο κοινό, ποιός είναι, τι μουσική υπηρετεί. Αυτό για μένα είναι το πιο σημαντικό με την ενορχήστρωση, να βρούμε τον ήχο του καλλιτέχνη, και φυσικά εκείνος μετά, να μείνει πιστός σε αυτόν.
«Δεν μ' αρέσουν οι καλλιτέχνες που τη μια χρονιά κάνουν αυτό, και την άλλη «κάτι» άλλο, τους θεωρώ ενεργειακούς καιροσκόπους, έχουν δηλαδή την ευλογία και το ταλέντο, αλλά επικεντρώνονται μόνο στην επιτυχία. Αυτό το αντιπαθώ, πάρα πολύ».
«Έγινε λοιπόν ο δίσκος, οι «Κακές Συνήθειες» και θυμάμαι πως στην αρχή, ο Μιλτιάδης ήταν κάπως προβληματισμένος. Μου έλεγε «να βάλουμε ένα βιολί εκεί, μια λύρα σ αυτό». Του έλεγα «άστο, αυτός είναι ο ήχος». Και τελικά έκανε επιτυχία, και ήρθαν και οι επόμενες δουλειες του που πήγαν καλά, ήρθαν και εκείνοι που βασίστηκαν πάνω στον ήχο του Μιλτιάδη για να κάνουν επιτυχίες».
«Αν υπάρχει κάτι που κρατάω από αυτή την πολύ επιτυχημένη συνεργασία, είναι ότι ο Μίλτος δεν έχει αλλάξει καθόλου τον ήχο του, έχει μείνει πιστός στον ήχο που φτιάξαμε, μέχρι σήμερα».
Το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι (έντεχνο;)
«Είχαμε ένα όραμα με τους PLJ, να φτιάξουμε ένα progressive rock άκουσμα, και με αυτό να κατακτήσουμε τον πλανήτη, γιατί άμα δεν πας να κατακτήσεις τον κόσμο όταν είσαι πιτσιρικάς, πότε να το κάνεις; Ε, δεν πέτυχε, μας έπεισαν ότι είχαμε αποτύχει. Προχωρήσαμε όμως στα επόμενα. Ήταν στην αρχή δεκαετίας του `80, όταν ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο άνθρωπος που έδωσε φως στο ελληνικό ροκ, είχε άλλους προσανατολισμούς, το ίδιο και άλλοι καλλιτέχνες της γενιάς του, που μας ενέπνευσαν. Τότε εμείς νιώθαμε «ορφανοί» μουσικά. Και τι κάναμε, τα παλιόπαιδα; Δημιουργήσαμε το δικό μας ήχο!!».
«Δεν γίναμε η μπάντα που θα παίξει ροκ στα πάρτι, αλλά δημιουργήσαμε, εμείς, οι Τερμίτες, και οι Φάτμε, και πολλοί ακόμα καλλιτέχνες, έναν ήχο που εξέφραζε μια ολόκληρη κοινωνία, το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. Με τους Φατμέ ηχογραφούσαμε μαζί, κάναμε συναυλίες, ήμασταν οι Beatles και οι Stones της εποχής. Αστειεύομαι προφανώς (γελάει)».
«Μετά, στη μέση της δεκαετίας βγήκαν τα «Ζεστά Ποτά» των αδελφών Κατσιμίχα, ένας ιστορικός δίσκος, που λατρεύω, και τα δέκα κομμάτια. Το '86, στον Λυκαβηττό, έγινε μια ιστορική συναυλία από τους Τερμίτες και πολλούς ακόμα φίλους, με 7.000 θεατές, και όσοι εμφανίστηκαν μαζί μας, βγήκαν μπροστά, αγαπήθηκαν από τον κόσμο.
«Απλός κόσμος, τραγουδούσε τραγούδια που δεν έπαιζαν στο ραδιόφωνο, δημιουργούσαμε πια ένα μουσικό κίνημα με λαϊκή βάση, ήταν ασύλληπτα. Εκείνο το βράδυ, παρουσιάσαμε τη «Σκόνη», τις «Αρκούδες» (το πρώτο τραγούδι που έγραψα σε ηλικία 13 ετών) με τον Γιώργο Νταλάρα, το «Φλασάκι», τη «Βασίλισσα της Σιωπής». Είναι στο κοινό ο Αντώνης Βαρδής, τον ανεβάζουμε πάνω και παρουσιάζουμε το «Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην Τρέλα». Ανεβαίνει η Σοφία Βόσσου και παίζει το «Φιλαράκι». Μετά οι αδερφοί Κατσιμίχα λένε τον «Φάνη». Τι να σου πω! Πανδαισία! Εκείνο το βράδυ γεννήθηκε το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι».
Λέμε κι άλλα για μουσική, που μένουν στην ασφάλεια του off the record. Ο Αντώνης Μίτζελος στο σύμπαν των μελωδιών του κρύβει σεντούκια γεμάτα από ιστορίες για την μουσική. Τον παρακολουθώ στα κλεφτά καθώς χάνεται στους δρόμους του Πειραιά, και βλέπω ένα μεγάλο παιδί, που ακόμα και σήμερα, σχεδόν 45 χρόνια μετά την πρώτη του δισκογραφική δουλειά, παραμένει περίεργος, τρελός με την μουσική, και έτοιμος να ανακαλύψει εκείνο τον καλλιτέχνη με το «φώς», που αξίζει να μεταλαμπαδευτεί σε ανυποψίαστα αυτιά. Με το ίδιο μακό, σε νέες περιπέτειες.
Ακούστε τον Αντώνη Μιτζέλο και στο podcast Τα 90s.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
