Σήμερα ο Ντόναλντ Τραμπ απολαμβάνει τα γενέθλια του. Γίνεται 78 ετών, είναι το φαβορί για να εκλέγει για δεύτερη φορά πρόεδρος των ΗΠΑ, βασιζόμενος κυρίως στο γεγονός ότι ο Τζο Μπάιντεν θεωρείται από μεγάλο μέρος των Αμερικάνων ψηφοφόρων «γέρος» και «κουρασμένος».
Η εικόνα, και το τι λέει ο κόσμος μετράνε, αυτό το ξέρει καλύτερα απ' όλους ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος παρά το γεγονός ότι παραμένει υπόδικος, δεν σταματά να εκμεταλλεύεται την ακροαματική διαδικασία για να δώσει παράσταση, να πλασάρει τον εαυτό του ως μια αντικαθεστωτική φιγούρα που διώκεται από τους Δημοκρατικούς.
Είναι εντυπωσιακό το πόσο καλός είναι ο Ντόναλντ Τραμπ στο να υποδύεται ρόλους. Έχει εκπαιδευτεί άλλωστε, δίπλα στους καλύτερους παραγωγούς της αμερικάνικης τηλεόρασης. Είναι ένα δημιούργημα της αμερικάνικης τηλεόρασης.
Ας γυρίσουμε τον χρόνο πίσω
Στις 8 Ιανουαρίου 2004, πριν από 20 χρόνια, προβλήθηκε το πρώτο επεισόδιο του ριάλιτι προγράμματος The Apprentice. Είχε τίτλο «Γνωρίστε τον Δισεκατομμυριούχο». Το παρακολούθησαν συνολικά 18 εκατομμύρια θεατές.
Το επόμενο επεισόδιο είχε ακόμα περισσότερους, το κοντέρ έγραψε 20 εκατομμύρια. Το φινάλε της πρώτης σεζόν είχε συγκεντρώσει κοινό 28 εκατομμυρίων τηλεθεατών. Η σειρά κέρδισε υποψηφιότητα Emmy στην κατηγορία του καλύτερου ριάλιτι διαγωνισμού, και η Ένωση Τηλεκριτικών το χαρακτήρισε «Η Καλύτερη Εκπομπή της Χρονιάς», μαζί με τις σειρές μυθοπλασίας Sopranos και Arrested Development.
Το ριάλιτι αυτό, μαζί με το πιο επιφανές «ξαδελφάκι» του, το Celebrity Apprentice, προβλήθηκε για περισσότερα από 10 χρόνια στη βραδινή ζώνη του NBC.
Ο Μπιλ Προύιτ, ένας από τους παραγωγούς του ριάλιτι στις δύο πρώτες σεζόν, είχε υπογράψει σύμφωνο το οποίο απαγόρευε ρητά σε εκείνον και τους συνεργάτες του να αποκαλύψουν όλα όσα συνέβαιναν στα παρασκήνια της σειράς. Εάν έπρατταν το αντίθετο, η ομάδα Τραμπ θα είχε το δικαίωμα να αξιώσει χρηματική αποζημίωση αλλά και την ποινική δίωξή τους.
Το σύμφωνο έληξε φέτος. Ο Μπιλ Προύιτ με κείμενο του στο Salon, αποκάλυψε τα πάντα. Σταχυολογούμε παρακάτω τα πιο σημαντικά σημεία.
Το The Apprentice κατάφερε κάτι εντυπωσιακό, να μετατρέψει τον Ντόναλντ Τραμπ από αμφιλεγόμενη περσόνα των σκανδαλοθηρικών περιοδικών σε ένα σεβαστό brand της επιχειρηματικότητας. Μέσα στην εκπομπή, αναδείχθηκε ως μια περσονα με αλάνθαστο επιχειρηματικό ένστικτο και αμύθητη περιουσία, παρά το γεγονός ότι έως τότε είχε υποστεί απανωτές χρεοκοπίες (και μια ακόμα στην πρώτη σεζόν της σειράς).
Με μια προσεκτικά σκηνοθετημένη παραπλάνηση του κοινού για τον χαρακτήρα, τα συναισθήματα και την περιουσία του Τραμπ, η σειρά δημιούργησε τον απόλυτο Αμερικάνο Απατεώνα, μια φιγούρα που ξέφυγε πέρα από τα πιο τρελά όνειρα των δημιουργών της.
Η μεγάλη πρόκληση
«Μπορούμε να πείσουμε έξυπνους ανθρώπους να σταθούν μπροστά από έναν δισεκατομμυριούχο και να πουν «να με προσλάβεις, αξίζω;» αναρωτιόταν ο Προύιτ, πλάι στον Τζέι Μπιένστοκ, έναν από τους δημιουργούς της σειράς.
Στα γραφεία της παραγωγής, το βιβλιο The Art of a Deal, ανοιχτό στη μέση, περιέγραφε, με αφηγητή τον Τραμπ, πώς κλείνονται σωστά οι εμπορικές συμφωνίες, εξηγούσε στρατηγικές, ανέλυε τεχνικές του branding. Πουθενά όμως δεν ανέφερε πως ο Τραμπ απέκτησε στην αγορά τη φήμη του μάστορα της μπλόφας, πως εγκατέλειπε συνεργάτες δευτερόλεπτα αφού δεν τους είχε ανάγκη πια, και πως κολλούσε σαν «βδέλλα» επάνω τους, όταν τους είχε ανάγκη.
Ο Τόνι Σβαρτς, ο άνθρωπος που έγραψε το βιβλίο αυτό, και στη συνέχεια ο Τραμπ που έβαλε το όνομα και την υπογραφή του στο εξώφυλλο, προσπάθησε με κάθε τρόπο να το χαρακτηρίσει «έργο μυθοπλασίας». Αυτό το χιούμορ του δεν βρήκε συμπαραστάτες.
Η παραγωγή της σειράς πλησίασε τους Στίβεν Σπίλμπεργκ, Τζεφ Κάτζενμπεργκ, Ντέιβιντ Γκέφεν, πριν φτάσει στον Τραμπ. Κανείς τους δεν δέχτηκε να παίξει στο The Apprentice. Εκτός από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Δεν ήταν ακριβώς ευχαριστημένοι με αυτή την εξέλιξη. Είχαν όμως ως συνεργάτη έναν επιχειρηματία με υπέρμετρη αυτοπεποίθηση. Και θα επένδυαν σε αυτή. Και δεν θα έβγαιναν χαμένοι.
Ο «σκηνοθετημένος» πύργος του Ντόναλντ Τραμπ
Τα γραφεία του Τραμπ δεν είναι κατάλληλα για τηλεόραση, ούτε καν οι εγκαταστάσεις του Πύργου. Τα σαλόνια είναι από ξύλο, κακοδιατηρημένο, ενώ τα γραφεία είναι γεμάτα με κόσμο, δεν χωράνε καν οι κάμερες.
Βρίσκουν μια μεγάλη σοφίτα, άδεια από κόσμο, την οποία ο Τραμπ παραχωρεί στην παραγωγή -με το αζημίωτο- για να χτιστεί εκεί μια φανταστική reception, με μονοπάτια που οδηγούν σε ένα επίσης κατασκευασμένο meeting room. H τηλεόραση κατασκευάζει ψευδαισθήσεις, και ο Τραμπ τις αγαπά όσο κανείς άλλος.
«Απολύεσαι»
Στην πρώτη δοκιμασία του The Apprentice, οι άντρες διαγωνιζόμενοι και οι γυναίκες χωρίζονταν σε δύο ομάδες. Θα έβγαιναν σε κεντρικούς δρόμους της Νέας Υόρκης για να πουλήσουν λεμονάδα. Τα κορίτσια θα νικούσαν κατά κράτος τα αγόρια. Το δώρο τους ήταν μια περιήγηση στις πολυτελείς εγκαταστάσεις του Πύργου του Τραμπ.
Για τ' αγόρια, υπήρχε μόνο ένας δρόμος. Ο Τραμπ θα αποφάσιζε ποιος θα έφευγε. Ο Ντέιβιντ ήταν ο άτυχος της βραδιάς. «Θα πάρεις το ασανσέρ που οδηγεί προς τα κάτω» ήταν η ατάκα-φωτιά που του υποδείκνυε πως έφευγε από το παιχνίδι. Όμως οι παραγωγοί της σειράς ήθελαν κάτι πιο έντονο. Από την ενδοσυνεννόηση του έλεγαν «μα δεν είναι τόσο έντονο αυτό που είπατε, μπορείτε να σκεφτείτε κάτι πιο δυνατό;». Εκέινος, μπερδεμένος απαντούσε «δεν έχω ιδέα, να τον απολύσω μου είπατε, αυτό θα του πω λοιπόν, Ντέιβιντ απολύεσαι».
Η απόλυση βιντεοσκοπήθηκε ξανά, ο Τραμπ είπε και πάλι την ατάκα με το ασανσέρ, και πρόσθεσε, «Ντέιβιντ απολύεσαι». Στην πορεία, το «απολύεσαι» έγινε το σλόγκαν του Ντόναλντ Τραμπ. Προσπάθησε ακόμα και να το κατοχυρώσει πνευματικά. Απέτυχε.
Ο Τραμπ εμφανιζόταν στα γυρίσματα της σειράς όποτε ήθελε, έμενε όσο ήθελε και έφευγε ξαφνικά, προφασιζόμενος πάντα «μια πολύ σημαντική υποχρέωση». Μιλούσε υποτιμητικά σε μη λευκούς υποψηφίους, φλέρταρε εξόφθαλμα με γυναίκες της παραγωγής, το μοντάζ έκανε υπερωρίες, σβήνοντας ατάκες του όπως «αυτή είναι πολύ χοντρή, δεν μπορώ να μπω στο ασανσέρ μαζί της».
Σε κάποιο επεισόδιο έχει μπερδευτεί τελείως, και ρωτάει μια παραγωγό «εσύ ποιον λες να απολύσω;». Του υποδεικνύει έναν παίκτη που φαινόταν να συνωμοτεί με άλλον. Πάει κόντρα στο σενάριο και απολύει άλλους.
Μια σημαντική απόφαση
Ο Κουάμε Τζάκσον, ένας Αφροαμερικάνος τραπεζικός επενδυτής από την Γκόλντμαν Σακς, και ο Μπιλ Ράντσιτς, ένας λευκός επιχειρηματίας από το Σικάγο είναι οι δύο φιναλίστ της πρώτης σεζόν. Οι αποστολές τους συνδέονται άμεσα με την περιουσία του Τραμπ.
Ο Τζάκσον καλείται να οργανώσει μια συναυλία στο καζίνο Τραμπ Ταζ Μαχάλ στο Ατλάντικ Σίτι. Ο Ράντσιτς από την άλλη, έχει να βάλει μπρος ένα τουρνουά γκολφ στο Γκολφ Κλαμπ που έχει το όνομα του τηλεοπτικού «προϊσταμένου» του, στη Νέα Υόρκη. Η τηλεόραση καλείται να δείξει ότι οι δύο διαγωνιζόμενοι παίρνουν λίγη ακόμα από τη χλιδή του Τραμπ, και μεταδίδει εικόνες χλιδής από τα εντυπωσιακά αξιοθέατα.
«Το χαλί βρωμάει» και «τα φώτα στην πινακίδα του καζίνο έχουν σβήσει» είναι μερικά από τα σχόλια του Προύιτ, πριν αρχίσουν γύρισμα. Θα καταφέρουν να μετατρέψουν αυτά τα «αραχνιασμένα» μέρη σε χλιδάτα hot spot, με τη βοήθεια του διευθυντή φωτογραφίας της παραγωγής. Δεν είναι όμως αυτό το μόνο πρόβλημα.
Όταν ολοκληρώνονται οι δοκιμασίες, ο Μπιένστοκ και ο Προύιτ συναντιούνται προσωπικά με τον Τραμπ, για να μάθουν την απόφαση του, ποιος θα είναι ο νικητής του παιχνιδιού.
«Εσείς μπορείτε να πουλήσετε στο αμερικάνικο κοινό έναν αράπη για νικητή;» αναρωτιέται ο Τραμπ και επιλέγει τον Ράντσιτς.
Κι άλλες υπερωρίες στο μοντάζ
Μέχρι την ολοκλήρωση της πρώτης σεζόν, σε κάθε επεισόδιο της σειράς, κόβονται άπειρες ρατσιστικές, μισογύνικες αναφορές και «αστεία» που αυτοσχεδιάζει ο Τραμπ, κόβονται στιγμές που φωνάζει τα λόγια του ξαφνικά, νομίζοντας πως έτσι δίνει έμφαση (κάτι που ως πολιτικός το κάνει συνέχεια), και αντικαθίστανται από ατάκες προσεκτικά επιλεγμένες από την παραγωγή, λέξη προς λέξη, που τις διαβάζει από το autocue.
Γίνεται διαρκώς φροντιστήριο για να μάθει τα ονόματα των παικτών, του γίνονται συνεχώς συστάσεις να μη φωνάζει χωρίς λόγο. Και ξαφνικά, καθώς διαβάζει αργά το autocue, δημιουργείται ένα παράδοξο εφέ: Μοιάζει να ακούγεται σοφός, σχεδόν στωικός.
Όταν το NBC βλέπει τα επεισόδια, παρατηρεί μεγάλα κενά ανάμεσα στις εμφανίσεις του on camera. Ζητά να βρεθούν εμβόλιμα σημεία όπου θα έχει περισσότερο χρόνο εμφάνισης, και θα λέει «κάτι», οτιδήποτε σχετικά με τα δρώμενα του The Apprentice. Τον τοποθετούν σε εισαγωγές επεισοδίων να λέει για τη Νέα Υόρκη, να αφηγείται το ξεκίνημα του με ακραία δραματοποιημένες υπερβολές.
Και αυτό το εφέ πιάνει. Ακούγεται σοβαρός, άνθρωπος της βιοπάλης, ένας έξυπνος και έμπειρος επιχειρηματίας. Θα υποδυόταν τον ίδιο ρόλο για πολλές ακόμα τηλεοπτικές σεζόν.
Λίγο αργότερα, θα έπαιρνε μέρος σε ένα ακόμα πιο απαιτητικό πρότζεκτ. Πώς να μετατρέψετε την πολιτική σε παιχνίδι με όρους ριάλιτι. Δεν τα πήγε άσχημα ούτε εκεί.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
