Τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής της μένει στην Ελλάδα. Πέρασε από πολλά κύματα μέχρι να καταφέρει να συνυπάρξει αρμονικά η ψυχή με το σώμα της. Πλέον μπορεί να είναι περήφανη και ορατή. Η Kassandra El Najjar είναι από τη Συρία με παλαιστινιακή καταγωγή και είναι η πρώτη τρανς μετανάστρια που παίζει στο ελληνικό θέατρο.
Ξετυλίγει τις σκέψεις της με άνεση, όμως οι λέξεις γίνονται θρύψαλα μέσα στον πόνο που αποπνέει. Μιλά στο Reader για το βίωμά της ως τρανς γυναίκα σε ένα σύστημα πατριαρχικό, για τα χρόνια της στη Συρία και το Κουβέιτ, τη διαδικασία της φυλομετάβασης, το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα – δεκαπέντε χρόνια μετά την άφιξή της- δεν έχει ελληνική υπηκοότητα, τα ψυχικά τραύματα της απεμπλοκής από ένα σώμα που δεν την εξέφραζε και την ευκαιρία που της δόθηκε να κάνει πραγματικότητα το πάθος της, ανεβαίνοντας στο σανίδι.
«Κατάλαβα την ταυτότητά μου, πριν αντιληφθώ τι θα πει σεξουαλικότητα»
«Η μητέρα μου είναι από τη Συρία και ο πατέρας μου Παλαιστίνιος. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν καλά, όμως όταν έφτασα στην εφηβεία, άρχισα να έχω προβλήματα που είχαν να κάνουν με το κομμάτι της έκφρασης. Άρχισε να υπάρχει bullying στο σχολείο και, όσο μεγάλωνα, η οικογένειά μου καταλάβαινε πως κάτι ήταν διαφορετικό σε μένα, προβληματιζόταν.
Όμως επειδή τότε δεν υπήρχαν πρότυπα τρανς γυναικών, δεν υπήρχε αυτή η πληροφορία, είχα μεγάλη δυσφορία... αναρωτιόμουν τι είναι αυτό που μου συμβαίνει. Δεν είχε υπόσταση και όνομα. Το πήρα μέσα μου, κλείστηκα, ένιωθα πως κάτι κάνω λάθος. Προσπαθούσα να πείσω τον εαυτό μου ότι δεν πρέπει να παριστάνω πως είμαι κοπέλα, ενώ είμαι.
Κάποια στιγμή οι γονείς μου χώρισαν και πήγα στον πατέρα μου που έμενε στο Κουβέιτ. Εκεί ήταν ακόμα πιο σκληρά τα πράγματα, πιο δύσκολη η κατάσταση απ' ότι στη Συρία, μία ακόμα πιο κλειστή κοινωνία. Έπρεπε να καταπιέσω για ακόμα μία φορά τον εαυτό μου. Δεν είχα τη δυνατότητα να εκφραστώ.
Κατάλαβα την ταυτότητά μου, πριν αντιληφθώ τι θα πει σεξουαλικότητα. Η ταυτότητα φύλου δεν έχει να κάνει απαραίτητα με τη σεξουαλικότητα και είναι προβληματικό να το συνδυάζουμε. Το ζωντανό παιδί που ήμουν, δεν ήταν πια ζωντανό, δεν είχε αυτοπεποίθηση στην εφηβεία. Ανέκαθεν ήθελα να κάνω θέατρο, αλλά δεν μπορούσα να το υποστηρίξω, γιατί αυτό συνδεόταν άμεσα με το φύλο μου. Αναρωτιόμουν πώς θα πάω να κάνω θέατρο εφόσον μέσα μου είχα αρνηθεί το αντρικό φύλο - παρόλο που προσπαθούσα να το παριστάνω.
Αφού είχα μείνει ήδη για τρία χρόνια στον πατέρα μου, αποφάσισα να έρθω στην Ελλάδα ,έπειτα από παρότρυνση της μητέρας μου που είχε έρθει νωρίτερα. Στην αρχή δεν ήθελα να φύγω, αλλά εν τέλει μου βγήκε σε καλό.
Ήρθα το 2008 στην Ελλάδα. Πέρασα από διαφορετικά στάδια, νιώθω πως έχω ζήσει πολλές ζωές. Ήρθα μέσω της μαμάς μου, πριν την προσφυγική κρίση. Δεν μπορούσα να τα βρω με τη μαμά μου, γιατί ποτέ δεν ένιωθα ότι με καταλάβαινε. Έτσι, προσπάθησα να χτίσω δική μου ζωή, παλεύοντας με την επιβίωση και με την ταυτότητά μου, για να καταλάβω τι είμαι. Ήταν πολύ μεγάλη πρόκληση αυτό.
Στην αρχή έκανα μαθήματα γλώσσας, αλλά ήθελα να κάνω κάτι καλλιτεχνικό – χορό ή θέατρο που ήταν το πάθος μου- αλλά τότε δεν το τόλμησα γιατί δεν ήμουν έτοιμη. Πήγα σε μια σχολή φωτογραφίας όπου φοίτησα για ένα χρόνο. Μετά άρχισα να νιώθω πάλι την ίδια πίεση, ότι δεν ήμουν ο εαυτός μου και εκεί ήταν που έγινε μια έκρηξη μέσα μου. Τότε ήμουν 19 χρονών. Αποφάσισα να κόψω εντελώς επαφή με τους γονείς μου».
«Ήθελα πρώτα να θεραπεύσω το ψυχικό κομμάτι»
«Άρχισα να κάνω διάφορες δουλειές, βρέθηκαν άνθρωποι στη ζωή μου που μου φέρθηκαν σαν οικογένεια, χρειαζόμουν ψυχολογική υποστήριξη που στην αρχή δεν την έλαβα. Πήγα σε έναν ψυχολόγο που, πέρα από το γεγονός ότι ειχε τρανσοφοβία, προσπαθούσε να μου κάνει κάτι σαν θεραπεία μεταστροφής. Αυτό είναι κάτι που κατάλαβα μετά από μερικές συνεδρίες. Στην αρχή νόμιζα απλά ότι δεν με καταλαβαίνει.
Η πρώτη εμπειρία ήταν τραυματική, οπότε έχασα την εμπιστοσύνη μου. Ωστόσο δεν το έβαλα κάτω. Αποφάσισα να βρω άλλη ψυχοθεραπεύτρια η οποία ασχολούταν με ενεργειακές θεραπείες και διαλογισμό. Η πνευματική μου διαφυγή με βοήθησε πολύ και ήταν το πιο σημαντικό βήμα, ώστε να κάνω τη μεγάλη αλλαγή. Πήρα απόσταση για να δω τον εαυτό μου και να συνειδητοποιήσω πράγματα για εμένα. Είμαι πολύ ευγνώμων γι' αυτό, παρόλο που ήταν μια διαδικασία που πήρε χρόνια.
Έπρεπε πρώτα να θεραπεύσω το ψυχικό κομμάτι. Όταν κάνεις μετάβαση, εναρμονίζεται η ψυχή με το σώμα. Είναι διαφορετικό το πώς νιώθω στο κεφάλι και την ψυχή μου και πως αυτό έρχεται σε συνύπαρξη με τον έξω κόσμο. Χρειάζεται ρίσκο και δύναμη για να μπορέσεις να κάνεις αυτό το βήμα. Αυτό άργησε να γίνει, αλλά έγινε όταν ήμουν έτοιμη να το υποστηρίξω.
Η φυλομετάβαση έγινε σταδιακά, καθώς απελευθερώθηκα σταδιακά. Είναι μια κατάσταση που πρέπει να επεξεργαστείς και να αποδεχτείς. Η διαφορά προς τα έξω ήταν τεράστια όταν ξεκίνησα τη φυλομετάβαση, αλλά εγώ δεν άλλαξα σαν άνθρωπος. Απλά έγινα πιο δυνατή. Δεν βίωσα συμπεριφορές που με στεναχώρησαν, γιατί όταν το έκανα ήμουν 100% έτοιμη, το είχα επεξεργαστεί και αυτός ήταν άλλωστε ο λόγος που επέλεξα να παραμείνω περισσότερα χρόνια κλεισμένη στη ντουλάπα μου. Έβαλα την ψυχική μου υγεία πάνω απ' όλα και μετά πήρε υπόσταση το σώμα.
Δε θα μπορούσα να το έκανα πριν 10 χρόνια, δεν είχα την ίδια δύναμη. Το τρανς βίωμα είναι κάτι πολύ πνευματικό για μένα, έχει να κάνει με τη εξέλιξη μου ως άνθρωπος καθώς περνάω τη μετάβαση. Ωστόσο πρακτικά είναι ευκολότερο αν κάποια κοπέλα το κάνει πιο νωρίς και να έχει υποστήριξη από γονείς, παρά να το κάνει μόνη σε μεγαλύτερη ηλικία».
«Δεν έχω ακόμα ελληνική υπηκοότητα»
«Πρακτικά ήρθα στην Ελλάδα επειδή έμενε ήδη η μητέρα μου εδώ με άδεια παραμονής, αλλά δεν έχω άσυλο, γιατί δεν είμαι προσφύγισσα. Για εμάς είναι ακόμα πιο δύσκολο. Στην Παλαιστίνη απ' όπου κατάγεται ο πατέρας μου, δεν αναγνωρίζουν ταυτότητα φύλου, οπότε δεν γίνεται αλλαγή στα έγγραφά μου μέχρι να αποκτήσω ελληνική υπηκοότητα. Δεκαπέντε χρόνια μετά την αφιξή μου, ακόμα δεν έχω ελληνική υπηκοότητα, ενώ θέλω να μείνω εδώ, εδώ ξεκίνησε η ζωή μου, εδώ είχα υποστήριξη και αγάπη, εδώ ένιωθα ότι ταιριάζω.
Πολλές φορές όταν περπατάω στο δρόμο βράδυ δεν νιώθω άνετα. Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζω ως τρανς γυναίκα και θηλυκότητα, είναι η παρενόχληση. Όταν καταλάβει κάποιος ότι είσαι τρανς, θεωρεί αυτονόητο πως είσαι διαθέσιμη. Η θέση μας στην κοινωνία είναι συνυφασμένη με τη σεξεργασία. Είναι στερεότυπο και παρενόχληση να θεωρούν ότι είμαι διαθέσιμη. Δεν θέλω να με περιορίζουν σε αυτή τη θέση.
Δεν είναι πρόβλημα η σεξεργασία, είναι ένα επάγγελμα σεβαστό. Το πρόβλημα είναι πως η κοινωνία δεν θεωρεί ότι οι τρανς γυναίκες είμαστε ικανές να κάνουμε άλλες δουλειές. Αποκτάω τεράστια άμυνα, για να επιβιώσω όταν περπατάω στο δρόμο. Είμαστε όλες θύματα ενός πατριαρχικού συστήματος, όμως η παρενόχληση που βιώνει μια τρανς γυναίκα, είναι πολλή περισσότερη από εκείνη που βιώνει μια cis γυναίκα. Θέλει πολλή δουλειά και συνειδητοποίηση από την κοινωνία για την αναγνώριση του τρανς ζητήματος».
«Το θέατρο είναι λυτρωτικό για εμένα»
«Οι συνθήκες δεν με βοήθησαν να κάνω νωρίτερα θέατρο, παρά το γεγονός ότι ήταν το όνειρό μου από μικρή. Αλλά το θέατρο ήταν πάντα εκεί. Ήρθε για εμένα, με έναν πολύ ωραίο, μαγικό τρόπο. Η συγγραφέας Ειρήνη Δερμιτζάκη ήθελε να γράψει κάτι για το τρανς προσφυγικό βίωμα, είδε εμένα και πήρε έμπνευση. Μετά από καιρό έγραψε το θεατρικό, το Trans-port. Μου το έδωσε να το διαβάσω και συγκινήθηκα πολύ, γιατί ήταν πολύ αληθινό και ταυτόχρονα πολύ σκληρό. Αυτό με κέρδισε.
Συνήθως στους ρόλους οι τρανς παρουσιάζονται σαν καρικατούρες και είναι πολύ σημαντικό να το αναφέρουμε, γιατί το συγκεκριμένο έργο δεν διαιωνίζει αυτά τα στερεότυπα. Έγινε η επαφή με το σκηνοθέτη τον Δημήτρη Καρατζιά και είδαν ότι ταίριαζα στον ρόλο. Κάναμε πολλές πρόβες, αλλά για μένα ήταν πολύ σημαντική και όμορφη διαδικασία, ήταν λυτρωτικό, μια απόδειξη ότι μπορώ και το έχω μέσα μου.
Είναι υπερβολικά δύσκολο να κάνεις κάτι που σε ακουμπά. Δεν έπαιξα ένα ρόλο ίδιο με τον εαυτό μου, απλά είχε κάποια κοινά στοιχεία με μένα και την ιστορία μου. Η γυναίκα που υποκρίνομαι με απελευθέρωσε από πολλά στερεότυπα. Πριν την παράσταση ήμουν πολύ μαζεμένη ως τρανς γυναίκα, όμως ξεμπλοκαρίστηκα γιατί έβρισκα δύναμη πάνω σε αυτό. Εμένα με ενδιαφέρει να αποδείξω στον εαυτό μου πρώτα απ' όλα ότι μπορώ να παίζω θέατρο και θέλω να με πάρουν σοβαρά. Επιλέχθηκα γι' αυτό που είμαι, όχι επειδή είμαι απλά μια τρανς γυναίκα.
Με τα υπόλοιπα παιδιά του καστ έχουμε πολύ καλές σχέσεις. Όμως θέλω να πω γενικά πως ο κόσμος δεν έχει μάθει να έρχεται κοντά στα τρανς άτομα και δεν υπάρχει πολλή τριβή, οπότε χρειάζεται παραπάνω εκπαίδευση γιατί πρέπει να εξηγήσεις κάποια πράγματα. Ο χώρος του θεάτρου δεν έχει πολλά ανοιχτά τρανς άτομα. Και δεν σημαίνει ότι επειδή είναι ένας χώρος καλλιτεχνικός, όλα είναι καλά, ή ότι είσαι απόλυτα safe».
Η αγάπη που παίρνω από τον κόσμο με ανακουφίζει. Είναι πολύ συγκινητικό, γιατί συνειδητοποιώ ότι όλο αυτό άξιζε. Θα ήθελα πολύ να συνεχίσω να κάνω θέατρο, είναι το όνειρό μου. Ξεκίνησα με ένα δυνατό, πρωταγωνιστικό ρόλο και σήκωνα την παράσταση, ενώ συνεργάστηκα ωραία και δεν άκουσα αρνητικά σχόλια. Όμως δεν θέλω να με περιορίζουν σε αυτό επειδή είμαι τρανς, θέλω να με πάρουν στα σοβαρά ότι μπορώ να παίξω και άλλους ρόλους.
Αν δεν είχα κάνει πολλή προσωπική προσπάθεια, δύσκολα θα τα κατάφερνα. Με εμπιστεύτηκε ο σκηνοθέτης γιατί κάτι μπορεί να είδε σε εμένα, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που συμβαίνει, είναι εξαίρεση. Εγώ λοιπόν δεν θέλω να μείνω στην εξαίρεση. Είμαι ηθοποιός, όχι απλά μια τρανς γυναίκα».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
