Την προσέγγισα με τον πιο απελπισμένο τρόπο που μπορεί να πλησιάσει ένας δημοσιογράφος κάποιον άνθρωπο τον οποίο θέλει για συνέντευξη. Μέσω Facebook. Έγραψα ένα αρκετά μεγάλο μήνυμα βάζοντας μερικές προηγούμενες δουλειές μου ενδεικτικά.
Όπως καταλαβαίνετε, δεν είχα και πάρα πολλές ελπίδες για θετική ανταπόκριση. Άλλωστε, ειδικά τελευταία, δεν μιλάει και συχνά στα μέσα. Λίγες ημέρες μετά ήρθε στο messenger μου η θετική της απάντηση. Οι μικρές χαρές της δουλειάς.
Μεταξύ εκείνου του μηνύματος και της συνέντευξης που θα διαβάσετε παρακάτω μεσολάβησαν 2-3 τηλεφωνήματα και ένα εκ μέρους μου βύθισμα σε μία τηλεόραση τελείως ξένη σε αυτά που γνωρίζουμε σήμερα. Έτσι όπως είναι όλα πιο συγκεκριμένα, πιο κανονικά και μάλλον πιο προβλέψιμα.
Η Βίκυ Μιχαλονάκου, μάχιμη δημοσιογράφος, συγγραφέας και παρουσιάστρια των εκπομπών Στο Ερωτοδικείο και Στην πόλη των παραισθήσεων είναι ίσως ο καταλληλότερος άνθρωπος να μου μιλήσει για εκείνη την περίοδο εντάσσοντάς τη μάλιστα στην πορεία μίας ζωής αντισυμβατικής με κάθε έννοια του όρου.
Κατάλαβα πολύ γρήγορα ότι παρά τις φαινομενικές αντιφάσεις που μπορείς να βρεις ασχολούμενος επιπόλαια με εκείνη, η Βίκυ Μιχαλονάκου έχει φτιάξει μία πολύ συνεπή και στέρεα εικόνα του εαυτού της.
Η συνέντευξη της Βίκυς Μιχαλονάκου στο Reader
Mία εικόνα από τα παιδικά σας χρόνια;
Ίσως μια μαγική εικόνα ενός αγοροκόριτσου με ρίζες στη Μάνη (γενέτειρα των γονιών μου), και περπάτημα στο Πειραιά, όχι απαραίτητα αλάνι, αλλά ούτε και χαρμάνι. Ήμουνα αρκετά ζωηρή και απείθαρχη… Δεν μου άρεσε να παίζω με κούκλες, δεν με ενδιέφεραν τα κοριτσίστικα παιχνίδια δεν ασχολιόμουν καθόλου μαζί τους. Το μόνο που ήθελα ήταν να παίζω με αγόρια, από μπάλα μέχρι ξύλο.
Και ως προς την οικογένεια που μεγαλώσατε;
Έζησα σ’ ένα μεσοαστικό περιβάλλον, μιας πολύτεκνης οικογένειας με πολλή στοργή και αγάπη και ως εκ τούτου τα παιδικά μου χρόνια ήταν όμορφα, ανέμελα και δημιουργικά από την άποψη ότι είχα δύο υπέροχους γονείς που μας δίδαξαν, σε μένα και στα τρία αδέλφια μου, τις ηθικές αξίες της ζωής.
Είχα τη μεγάλη τύχη να έχω έναν πατέρα διανοούμενο. Ήταν φιλόλογος, γυμνασιάρχης, ένας άνθρωπος γενναιόδωρος, ζεστός με εξαιρετικό χιούμορ και ιδιαίτερα δημοφιλής και αγαπητός στους μαθητές του, που τον αποκαλούσαν «ο μεγάλος πατέρας». Όλος ο περίγυρος της παιδικής μου ηλικίας και οι άνθρωποι που τον περιέλαβαν συνετέλεσαν στην διαμόρφωση της προσωπικότητάς μου.
Θέλετε να μου πείτε περισσότερα γι’ αυτό; Το σπίτι σας έμαθα πως ήταν μέρος συνάντησης πολλών και πολύ σημαντικών διανοούμενων.
Το σπίτι μας στον Πειραιά είχε πράγματι γίνει τόπος πνευματικών ζυμώσεων, ως χώρος συνάθροισης των σημαντικότερων πνευματικών και πολιτικών προσωπικοτήτων της εποχής (ποιητών, λογοτεχνών, καλλιτεχνών και συγγραφέων).
Και ανάμεσά τους, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ο Μάνος Κατράκης, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο μαραθωνοδρόμος της ειρήνης Γρηγόρης Λαμπράκης, ο κορυφαίος ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης, ο δημοφιλής (τότε) ζεν πρεμιέ, ηθοποιός και ζωγράφος αλλά και αγωνιστής της Αντίστασης (Μπλόκο της Κοκκινιάς) Μιχάλης Νικολινάκος, ο σπουδαίος καθηγητής κοινωνιολογίας και θεωρητικός του Μαρξισμού, Νίκος Πουλαντζάς.
Έτσι, γνώρισα την «αφρόκρεμα» της αριστερής διανόησης εκείνης της εποχής που ζούσε το όραμα μιας Διεθνούς Οικουμενικής Επανάσταση στο πλαίσιο της ταξικής πάλης και, επέκεινα, της κατάργησης των τάξεων και της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Η γνωριμία μου με αυτές τις σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και τεχνών αποτέλεσε για μένα πολύτιμη παρακαταθήκη, κομίζοντας την ποιητική αύρα μιας νέας αισθητικής, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στον επαγγελματικό μου προσανατολισμό.
Είχατε από μικρή μία αγάπη για το γράψιμο, σωστά;
Η συγγραφή για μένα είναι λυτρωτική, κάτι σαν ψυχοθεραπεία. Αυτό τον καιρό έχω αφοσιωθεί στο γράψιμο. Μετά την μεγάλη επιτυχία της εμβληματικής αυτοβιογραφίας «Στράτος Διονυσίου», που υπογράφω ως βιογράφος του, εκδόσεις Κάκτος, γράφω για τη μυθιστορηματική ζωή ενός αμφιλεγόμενου θρύλου, που υπήρξε διαχρονικό σύμβολο του αγοραίου έρωτα για τους trans και gay.
Η Αλόμα ή κατά κόσμον Μπάμπης Ταμουτζίδης, ως πρωτοπόρος της συνδικαλιστικής απελευθέρωσης, ενεργός ακτιβιστής των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων στην Ελλάδα, ήταν ο «Τσε» του πεζοδρομίου. Γηράσκω αεί διδασκόμενη, οι ανησυχίες μου και οι προβληματισμοί μου δεν κατευνάζονται, επειδή η πνευματική ησυχία κάνει ένα εκκωφαντικό θόρυβο, έχω επιλέξει τα έδρανα της μάθησης. Γιατί έτσι μόνο μπορούμε να καταλαβαίνουμε έναν κόσμο που γρήγορα αλλάζει με γρήγορους και ανοικτίρμονες ρυθμούς.
Επενδύω στη γνώση, γιατί σε καιρούς χαλεπούς, μόνο η γνώση σου δίνει αντισώματα ν’ αντέξεις την κατάθλιψη, μόνο η παιδεία μπορεί να σε οπλίσει, να σε φωτίσει με κουράγια.
Η αγάπη για το γράψιμο εξηγεί και τη στροφή στη δημοσιογραφία;
Πάντα είχα μια μοναχική και αντισυμβατική πορεία. Αγάπησα το θέατρο της ζωής και η δημοσιογραφία βρέθηκε στον δρόμο μου. Πιστεύω στον κοινωνικό ρόλο του δημοσιογράφου, όταν όμως η δημοσιογραφία σιτίζεται από το δημόσιο κορβανά η αλήθεια υποσιτίζεται.
Εκτός από τις εφημερίδες είχατε μία μακρά πορεία στην κρατική τηλεόραση. Πώς ζήσατε το πέρασμα στην ιδιωτική;
Ξεκίνησα την τηλεοπτική μου καριέρα από την ΕΡΤ, 15 χρόνια στη δημόσια τηλεόραση (ΕΤ-1) ως παρουσιάστρια ενημερωτικών εκπομπών και αναπληρώτρια αρχισυντάκτις του Δελτίου Ειδήσεων των έξι, και ως ραδιοφωνικός παραγωγός στην ΕΡΑ 2, και έκανα τις υπερβάσεις μου σ’ ένα ομιχλώδες τηλεοπτικό τοπίο.
Η εκπομπή «Στο Ερωτοδικείο» δεν ήταν «trash», ήταν σουρεάλ
Το πέρασμα από τη συντηρητική ΕΡΤ στα νταβατζιδοκάναλα της διαπλοκής του χειραγωγούμενου εκπορνευόμενου σε χορηγούς μιντιακού τοπίου, κατέληγε σ’ ένα ασφαλές συμπέρασμα. Η ιδιωτική τηλεόραση μπορεί να παραμένει εμπορική, αλλά οι στοιχειώδεις κανόνες κοινωνικής ευπρέπειας και δημοσιογραφικής δεοντολογίας πρέπει να τηρούνται ευλαβώς. Δεν υπάρχει αντικειμενική ενημέρωση και ανεξάρτητη δημοσιογραφία.
Δίνετε πολύ σπάνια συνεντεύξεις. Σας κούρασε η έκθεση και η δημοσιότητα;
Πραγματικά αποφεύγω τα φώτα της δημοσιότητας. Πάσχω από αναχωρητισμό, διαβιώ σχεδόν καλογερίστικα γιατί η εποχή ευνοεί τα ελάχιστα, τα δήθεν, το lifestyle, τα fake news, την υπερβολή, τη διαβολή. Ζούμε δυστυχώς κάτω από τις ροζ ανταύγειες του υπέροχου κόσμου του lifestyle, χρυσόσκονη, ονειρόσκονη, υπερβολή, ψέμα, αντανακλάσεις μιας ψεύτικης κραυγαλέας απουσίας.
Δυστυχώς, η εγχώρια τηλεόραση δεν υπηρετεί την παιδεία, την τέχνη, τον πολιτισμό. Κατά συνέπεια, όταν δεν υπάρχει παιδεία κλασσική, πολιτιστική, δυστυχώς, το τηλεοπτικό φως δεν αρκεί για να φωτίσει τα τηλεοπτικά σκοτάδια. Κάποια στιγμή αποσύρθηκα από τη δημόσια σφαίρα γιατί ο εσωτερικός μου κόσμος είχε ξεμείνει από φως αφού το μέλλον έχει πολλή ξηρασία.
Πάμε τώρα στο Ερωτοδικείo; Η ιδέα για την εκπομπή πώς είχε πρωτο-διατυπωθεί;
Η εκπομπή Στο Ερωτοδικείο ήταν μια εκπομπή σίγουρα πολύ προχωρημένη για την εποχή της με ανατρεπτική διάθεση και σουρεαλιστική διάσταση, η ιδέα της οποίας, άκρως πρωτότυπη και παγκόσμιας αποκλειστικότητας δημιούργησε τηλεοπτικό πανδαιμόνιο, εισάγοντας κενά δαιμόνια στο τηλεοπτικό γίγνεσθαι.
Ήταν μια εκπομπή πριν από την εποχή της, παραισθησιογόνα εκρηκτική που βασίστηκε σε μια ιδέα ασύμβατη με τον καθωσπρεπισμό και την υποκρισία περί Δικαίου και Δικαιοσύνης, τραγική, τραγελαφική, ειρωνική, αχαλίνωτη. Τα ξένα κανάλια, ενδιαφέρθηκαν για το concept και την ιδέα, αναγνωρίζοντας ότι από την αρχαία μήτρα της Ελλάδας κυοφορούνται ακόμη τηλεοπτικές ιδέες με φιλοσοφική διάσταση.
Ta ξένα κανάλια όπως το ARTE, CNN, RTL κ.ά, έκαναν πολλά αφιερώματα στο Ερωτοδικείο, προβάλλοντας αποσπάσματα της εκπομπής και φιλοξενώντας συνεντεύξεις μου, ενώ το αμερικάνικο κανάλι TURN ON TV-4 μου πρότεινε διετή συνεργασία με «χρυσό» συμβόλαιο και ποσά αστρονομικά για τα ελληνικά δεδομένα.
Διάβασα ένα δημοσίευμα της εποχής που χαρακτήρισε το Ερωτοδικείο «φελινικό». Αλήθεια, είχατε αυτή την εικόνα της «τηλεόρασης του παραλόγου» όταν γυρίζατε την εκπομπή:
Το Ερωτοδικείο με ανάγλυφα τα «φελινικά» στοιχεία κατάφερε να δημιουργήσει ένα παράξενο ονειρικό κλίμα παραδοξότητας και παραλογισμού κατά της αυτοματοποίησης και αλλοτρίωσης του ερωτισμού.
Aντισυμβατικό σύμβολο του έρωτα και της ελευθερίας ως μέσο σθεναρής αντίστασης των εκάστοτε σεξουαλικά καταπιεσμένων, παλεύοντας ενάντια στον ρατσισμό που δέχεται η ελληνική ομοφυλοφιλική κοινότητα κατέρριψε κάθε ίχνος υποκρισίας της νεοελληνική κοινωνίας που πάσχει από επαρχιωτισμό με ομοφοβικές αποχρώσεις.
Η φελινική διάσταση του Ερωτοδικείου γύρω από τις ερωτικές παρορμήσεις, εμπνέεται από τον έρωτα, από την ελευθερία του έρωτα και του έρωτα την ελευθερία, από την ερωτική αυτοδιάθεση, δίνοντας ένα ηχηρό χαστούκι στον καθωσπρεπισμό της συντηρητικής κοινωνίας.
Τελευταία, υπάρχει μία απενοχοποίηση της λεγόμενης «trash» τηλεόρασης. Εσείς δέχεστε αυτόν τον χαρακτηρισμό για το Ερωτοδικείo;
Η εκπομπή δεν ήταν «trash», ήταν σουρεάλ. Δεν παρουσίαζα σκουπίδια, αλλά ενδυόμενη τη δικαστική τήβεννο έθετα υπό το μικροσκόπιο της κοινωνικής χλεύης έννοιες όπως η δικαιοσύνη, η ευσέβεια, ο πουριτανισμός, ο φαρισαϊσμός, οι οποίες επανέθεσαν, με τρόπο επαναστατικό και ρηξικέλευθο, ζητήματα έξω από κάθε προκατάληψη αισθητική ή ηθική.
Η ελληνική τηλεόραση υιοθέτησε το προπατορικό αμάρτημα του δήθεν trash, μετέπειτα μεγαλοπρεπώς σε δελτία, αντιδελτία, πρωϊνάδικα, μεσημεριανάδικα και ορθάδικα. Το Ερωτοδικείο φρονώ ότι ήταν μια υπόγεια λαογραφική μαρτυρία των ανομολόγητων και επί χρόνια καταπιεσμένων παθών που ταλάνιζαν την νεοελληνική κοινωνία με κατά συρροή ονειρώξεις.
Πώς κρίνετε την τωρινή κατάσταση στην ελληνική τηλεόραση; Συνεχίζει να είναι καθρέφτης της ελληνικής κοινωνίας;
Δύσκολα τα τηλεοπτικά πρόσωπα εκπέμπουν φως, γοητεία, το γκρίζο το καταθλιπτικό περιβάλλον τυλίγει τα πάντα. Έχει χαθεί η μαγεία στην τηλεόραση, γιατί η είδηση έγινε προϊόν, lifestyle, η αποκάλυψη συγκάλυψη, η κωμωδία δράμα και το δράμα κωμωδία. Ξαναγυρίζουμε στην εποχή Κατέλη-Κάτμαν και Παρασκευά, στην τηλεοπτική υστερία. Η ελληνική τηλεόραση αργοπεθαίνει γιατί έφαγε τις σάρκες της.
Δεν ανταποκρίθηκε στα αιτήματα των καιρών, δεν αυτολογοκρίθηκε και πλέον κατέστη αναξιόπιστη, δεν παράγει ειδήσεις. Στην Ελλάδα υπάρχει μια θεσμική δυσλειτουργία, όλοι οι θεσμοί είναι σε κρίση… Και η τηλεόραση εγκατέλειψε την τηλεοπτική της ιστορία και μπήκε σε εποχή νεκροφάνειας. Οι νέοι άνεργοι, πτυχιούχοι συνωστίζονται στα τηλεοπτικά εκδοροσφαγεία να γίνουν οι εθνικές φωνάρες και οι εθνικές ψωνάρες.
Κατά τη γνώμη σας, Ερωτοδικείο θα μπορούσε να υπάρξει σε αυτήν την ελληνική τηλεόραση του 2023;
Το Ερωτοδικείο ως θεσμός που γεννήθηκε για να καλύψει το κενό του Νόμου, καθώς ο Ποινικός Κώδικας δεν προβλέπει να δικάζει παραβάτες του έρωτα, πάντα διαχρονικό και επίκαιρο, σαφώς και θα μπορούσε να υπάρξει στην ελληνική τηλεόραση του 2023, όχι μόνο για τα επ’ αυτοφώρω τελούμενα αδικήματα, αλλά συνάμα σαν έσχατο μέσο πίεσης κατά των κάθε λογής σκανδάλων και σκανδαλοποιών, και σαφώς θα επέστρεφε αλλά με τους δικούς μου σουρεαλιστικούς, ανατρεπτικούς και γεμάτους ιδεολογικές προεκτάσεις όρους.
Δυστυχώς από το πρωτοποριακό Ερωτοδικείο μπαίνοντας στη νέα εποχή η εγχώρια τηλεόραση μετασχηματίστηκε σ’ ένα απέραντο εκδοροσφαγείο… Η τηλεόραση στην μνημονιακή Ελλάδα παράγει περισσότερα τέρατα από όσα μπορεί να καταναλώσει ένα σαρκοφάγο κοινό.
Μία από τις εκπομπές για τις οποίες δηλώνετε «υπερήφανη» ήταν η εκπομπή «Στην Πόλη των Παραισθήσεων». Ποιο ήταν το concept της εκπομπής;
Η εκπομπή « Στην Πόλη των Παραισθήσεων» 1995-1996, ήταν από τις πολύ επιτυχημένες εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης, εκείνης της περιόδου. Έχοντας δώσει δείγματα υψηλής αισθητικής και ταυτόχρονα υψηλής τηλεθέασης, κάνοντας μια βαθιά τομή στα τηλεοπτικά δρώμενα, ξεχώρισε για τον πρωτοτυπισμό της και τον ερωτισμό της, συμβάλλοντας στην παροχή ποιοτικής ψυχαγωγίας, ενώ έτυχε μεγάλης υποδοχής από κοινό και τηλεκριτικούς.
Βασίστηκε σε μια ιδέα ,άκρως πρωτότυπη, ανατρεπτική με κεντρικό σημείο αναφοράς ένα δημοφιλές ζευγάρι από ετερόκλητους χώρους, που αποτελούσε το «παράξενο ζευγάρι» της εκπομπής. Για παράδειγμα έναν πολιτικό με μια τραγουδίστρια, σε μια εναλλαγή ρόλων, ιχνηλατώντας με μια σουρεαλιστική διάθεση τα σημεία σύγκλισης και απόκλισης των δύο καλεσμένων και προκαλώντας κραυγαλέες ανατροπές.
Η ιστορία πίσω από την εκπομπή με καλεσμένο τον Μεϊμαράκη και την Άννα-Μαρία Λογοθέτη έγινε viral διαδικτυακά; Τι αφορούσε;
Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης λαϊκός και μπρουτάλ τύπος, είναι πολυδιάστατος επικοινωνιακά, αστός αλλά και άνδρας βαρύς και ασήκωτος σε μια συνάντηση κορυφής με την τραγουδίστρια και τηλεπερσόνα Άννα Μαρία Λογοθέτη. Όταν ο έρωτας συναντιέται με την πολιτική τότε βγαίνει το αληθινό πρόσωπο της εξουσίας.
Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης τότε βουλευτής της Ν.Δ., έξω από τα αυστηρά κλισέ της σοβαροφάνειας, χωρίς ρετούς, χωρίς την ξύλινη γλώσσα που μας έχουν συνηθίσει οι πολιτικοί μίλησε για τον έρωτα και για τη ζωή.
Νιώθετε δικαιωμένη από τη δημόσια παρουσία σας;
Κοιτάξτε όσοι δημοσιολογούν αφήνουν και τη ζωή τους έκθετη, κρίνονται πολύ σκληρά. Από την επαφή μου με τον κόσμο έχω δικαιωθεί…Τελικώς, ύψιστος κριτής είναι μόνο το κοινό που σου δίνει ψήφο εμπιστοσύνης ή ανοχής.
Πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών με λεπτό χιούμορ και αισθητικές διαδρομές λυκαυγούς της νεότητας λάτρεψαν το Ερωτοδικείο γιατί ήταν το αντεστραμμένο κάτοπτρο της κοινωνίας σε παράκρουση χωρίς αξιακούς κώδικες.
Το Ερωτοδικείο ήταν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, ένας σκοτεινός χρησμός για το επερχόμενο κοινωνικό και τηλεοπτικό χάος, για ένα ζοφερό τηλεοπτικό μέλλον, που αν παρουσιαζόταν σήμερα θα ήταν ένα Δελτίο Δημοσιογραφικών Ηθών σε μια κοινωνία σε παράκρουση, όπου η αισθητική της καφρίλας, ξεβράζει από παντού σε μια εξτένσιον από ξανθές ανταύγειες, πλαστικές, υαλουρονικό οξύ, μαύρο χρήμα.
Περάσατε από διάφορα πόστα της δημόσιας σφαίρας. Υπάρχει κάτι που να κρατάτε από την παρουσία σας στην τηλεόραση;
Από την παρουσία μου στην τηλεόραση κρατώ εκείνη της μαχόμενης αιρετικής δημοσιογράφου του ρεπορτάζ και της ζωής η οποία ως δεινή ψυχαναλύτρια των τηλεοπτικών ηθών, με ανατρεπτική και σουρεαλιστική διάθεση, με καταγγελτικό δημόσιο λόγο, κατακεραύνωσε την τηλεοπτική υποκρισία, τον φαρισαϊσμό τα δήθεν και τα πρέπει της μεταπολιτευτικής εποχής. Χαίρομαι όταν κάποιοι «συνάδελφοι» έχουν μυηθεί στη δικιά μου δημοσιογραφική σχολή της υψηλής ευαισθησίας της τραγικής αλήθειας των ανακριτικών πράξεων…
Η Βίκυ Μιχαλονάκου ήταν και είναι κόντρα στις αστικές συμβάσεις, κόντρα στα ρεύματα. Γιατί το DNA της μανιατοπούλας, της ακτιβίστριας, των πολιτικών και κοινωνικών αγώνων και των ανθρωπιστικών της σπουδών καταδεικνύει ότι είναι διαχρονική και όχι τηλεοπτικό προϊόν του κομματικού σωλήνα και του lifestyle. Με λίγα λόγια αντισυμβατική, υπερβατική, ανατρεπτική, κυκλοφορεί με το colt με περίστροφο την αδέσμευτη σκέψη και τον ελεύθερο λόγο της.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
