Η απώλεια του Μάθιου Πέρι, του ανθρώπου που ενσάρκωσε ουσιαστικά τον εαυτό του μέσα από τον χαρακτήρα του Τσάντλερ Μπινγκ, ήταν μία τραγική αφορμή να γυρίσουμε το βλέμμα μας στα Φιλαράκια. Το αμερικανικό sitcom που αν μη τι άλλο επηρέασε όσο κανένα άλλο το χιούμορ δύο και τριών γενιών ανθρώπων στην Ελλάδα.
Πάντοτε συνδεδεμένα με τελετουργίες, είτε αυτές σχετίζονται με το Star και τα μεσημέρια του Σαββατοκύριακου είτε με το Netflix και το τέλος μίας δύσκολης ημέρας, τα Φιλαράκια διαδραμάτισαν και διαδραματίζουν έναν κομβικό ρόλο. Στον τρόπο που γελάμε, στον τρόπο που κρίνουμε το χιούμορ και στο πώς διαβάζουμε συνολικά τους χαρακτήρες και την πλοκή μίας κωμικής σειράς.
Ταυτόχρονα, βρίσκονται χωμένα μέσα σε έναν χωροχρόνο αυτού που είναι πολύ κοντά σε εμάς αλλά ταυτόχρονα απλησίαστο και μη επαναλήψιμο. Γιατί όσο και αν επηρέασαν τα πάντα, για πολλούς λόγους, τα Φιλαράκια δεν μπορούν να επαναληφθούν.
Στο πλαίσιο όλης αυτής της κουβέντας που σιγά-σιγά καταλαγιάζει, ζήτησα τη γνώμη 7 ανθρώπων για τους οποίους η κωμωδία δεν είναι απλά ένας τρόπος να περνάνε την ώρα τους αλλά μέρος της ζωής τους. Το ερώτημα ήταν απλό: Πώς επηρέασαν τα Φιλαράκια τους ανθρώπους που παράγουν κωμωδία στην Ελλάδα του σήμερα και ποια είναι η βιωματική σχέση τους με τη σειρά αυτή.
Γιώργος Χατζηπαύλου: «Οι σειρές που βλέπουμε στα 20-25 ασκούν έντονη επιρροή πάνω μας»
Η σειρά «Friends» τέλειωσε σε ένα σημείο που οι 6 χαρακτήρες της είχαν βάλει, σε γενικές γραμμές, τα πράγματα σε μια τάξη και μπορούσαν πλέον να συνεχίσουν τις ζωές τους μακριά από την τηλεόραση κι εμάς. Είχαν όμως αφήσει κάτι χρήσιμο, διότι οι σειρές και οι ταινίες που βλέπουμε αλλά και η μουσική που ακούμε στο διάστημα από την εφηβεία μέχρι τα 20-25 έχουν συνήθως έντονη επιρροή πάνω μας. Συνδέονται με καταστάσεις που ζούμε για πρώτη φορά, δυσκολίες, αποφάσεις και επιλογές.
Οι χαρακτήρες της σειράς λοιπόν μας έδειξαν ότι όλα όσα είναι περίπλοκα ή δύσκολα μπορούν να έχουν και πλάκα κι ο Τσάντλερ του Μάθιου Πέρι ήταν ένας από αυτούς. Η διαφορά του όμως, όπως έγινε γνωστό στην πορεία, είναι ότι όσο συνέβαινε αυτό εκείνος δεν περνούσε και τόσο καλά. Το αντίθετο μάλιστα. Έδωσε πολλές μάχες και πέτυχε αρκετές νίκες με κυριότερη το γεγονός ότι μίλησε δημόσια για αυτές. Ίσως γι΄αυτό κάποιοι να αισθανόμασταν μεγαλύτερη εγγύτητα με αυτόν.
Είναι πολύ ωραίο ένας χαρακτήρας που ενσάρκωσες να είναι τόσο αγαπητός που να προκαλεί συναισθήματα στον κόσμο για αυτό που σου συμβαίνει στην πραγματικότητα αλλά και τραγικό όταν δεν είσαι εκεί να το δεις με όλη την έντασή του. Αυτό είναι που σε μένα βαραίνει λίγο παραπάνω την είδηση του θανάτου του.
Δήμητρα Νικητέα: «Είναι πολύ σημαντική σειρά που όμως δεν την είδα ποτέ»
Δεν έχω δει ποτέ Φιλαράκια. Μα καλά, ανοίγετε αυτό το χαζοκούτι; Με τι ασχολείστε; Ποιοι είναι όλοι αυτοί; Μάθι; Μαθιου; Πώς το 'πες;
Προς υπεράσπιση μου να πω πως δεν είμαι ο "δεν έχω τηλεόραση" τύπος. Όταν ήμουν γυμνάσιο και έκανα ζάπινγκ, το είχα προσπεράσει γιατί με αποθάρρυναν πάρα πολύ τα γελάκια κονσέρβα από πίσω. Δεν καταλάβαινα πού είναι το αστείο πολλές φορές, και από αντίδραση, το άλλαζα. Ναι, λίγο αναίτια αντίδραση το παράλογο "Θα ακούω να γελάτε εσείς, και εγώ θα μένω στην απέξω;". Ευτυχώς που έμεινε η παράνοια εκεί, και δεν θεωρούσα ότι γελάνε εις βάρος μου. Στο γυμνάσιο δεν του έδωσα καθόλου χρόνο, ίσως γιατί να μην με αφορούσε η κωμωδία τόσο.
Ως μεγαλύτερη, το μέσο της τηλεόρασης δεν ήταν αυτό που με αποθαρρύνει να δω Φιλαράκια, νομίζω είναι αυτό το ύφος της κωμωδίας. Γιατί ως gen z άτομο που έχει τόσες επιλογές στην κωμωδία, έχω και την πολυτέλεια να έχω και προτιμήσεις, και δεν καθόμουν να περιμένω σαν το Χάτσικο, μπροστά από την τηλεόραση για να δω τα Φιλαράκια, ως μόνη σωτηρία. Δηλαδή, και netflix που μπήκε δεν το είδα πιο ζεστά.
Σε αυτό το σημείο να πω, αν δεν εννοείται, ότι τα Φιλαράκια, για να είχαν τόση επιτυχία, θα είχαν σίγουρα μια καλογραμμένη κωμωδία, τουλάχιστον στην ανάπτυξη των χαρακτήρων και τώρα που ασχολούμαι με την κωμωδία, θα το έβλεπα ως case study, ως πολιτισμικό πέρασμα στην κωμωδία. Και επειδή είναι μεγάλο πολιτισμικό πέρασμα τα Φιλαράκια, αντιλαμβάνομαι και την απώλεια που μπορεί να ήταν για το καθένα.
Απλά εμένα δεν με επηρέασε καθόλου, ήταν μια υπενθύμιση ότι και διάσημοι που κάνουν σούπερ ζωή, φεύγουν και αυτοί νέοι. Φαντάσου εσύ που μένεις δίπλα σε αμίαντο και τρέφεσαι από το περίπτερο.
Επίσης, έψαξα λίγο το βιογραφικό του Μάθιου Περί, είδα κάποιες συνεντεύξεις στη σφαίρα της ψυχικής υγείας, και των εθισμών. Είδα ότι ήταν πράγματι μια πολύ συμπαθητική φυσιογνωμία που αναλογούσε την αντίδραση του χαμού πέραν της σειράς.
Δημήτρης Δημόπουλος: «Το έβλεπα ευχάριστα αλλά δεν ήμουν ο τεράστιος φαν»
Τα Φιλαράκια ήταν για μένα κάτι που θα έπεφτα πάνω στο Star, δεν υπήρξα ποτέ φανατικός τηλεθεατής τους, ούτε περίμενα πότε θα παίξει το νέο επεισόδιο να στηθώ να το δω. Η πιο έντονη ανάμνησή μου δε από τις προβολές αυτές, είναι η απορία μου γιατί έμεναν τόσες ατάκες αμετάφραστες στον υπότιτλο, απορία που μου λύθηκε όταν άρχισα κι εγώ να μεταφράζω υπότιτλους και απλώς συνειδητοποίησα πως δεν πληρώνεται η δουλειά τόσο καλά για να μεταφράζεις τα πάντα…Αν έπεφτα πάνω σε κάποιο επεισόδιο από τα Φιλαράκια, το έβλεπα και το έβλεπα ευχάριστα.
Θαύμαζα απίστευτα το πόσο αυτός ο θίασος είχε αναπτύξει έναν κοινό κώδικα υποκριτικής και δημιουργούσαν έναν αυτόνομο κόσμο. Ποτέ όμως δεν αισθάνθηκα πως αυτοί οι τύποι ήταν όντως φίλοι μεταξύ τους, πόσο μάλλον να τους αισθανθώ δικούς μου φίλους. Αυτό είναι μάλλον που με κρατούσε σε απόσταση, η αίσθηση πως αυτοί οι έξι άνθρωποι δεν θα ήταν ποτέ παρέα μου. Ή μάλλον καλύτερα δεν θα με έκαναν ποτέ παρέα. Προβλήματα, φίλοι μου, προβλήματα…
Η δική μου παρέα που με έκανε να γελάω και να στήνομαι να δω το νέο επεισόδιο έπαιζε σε ένα άλλο κανάλι, στο SevenX και ήταν Τα Παιδιά της Γειτονιάς (Kids in the Hall). Δεν είμαι βέβαιος κατά πόσο έπαιζαν ταυτόχρονα οι δύο αυτές σειρές τότε στην Ελλάδα, όμως καθώς γράφω αυτές τις αράδες στο μυαλό μου οι αναμνήσεις θέασης και των δύο σειρών φαντάζουν παράλληλες. Και η σιτκομίλα της μίας σειράς έκανε τις αληθοφανείς ιστορίες που ζούσαν τα έξι φιλαράκια να μου φαίνονται ανειλικρινείς, ενώ ο παραλογισμός της άλλης έκανε τα σκετς των πέντε παιδιών της γειτονιάς να μου φανερώνουν απίστευτες αλήθειες. Και αν το αγαπημένο μου Φιλαράκι είναι η Φοίβη, είναι επειδή παίζει να είναι το Παιδί της Γειτονιάς που κατέληξε στη Νέα Υόρκη!
Θωμάς Ζάμπρας: «Τα φιλαράκια έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση τόσο της αίσθησης, όσο και της επιθυμίας να κάνω χιούμορ»
Τα φιλαράκια ήταν για ένα σεβαστό κομμάτι των Ελλήνων millennials, κάτι παραπάνω από μια σειρά. Ήταν ένα εναλλακτικό «ήθος και έθιμο». Ήταν ένα σαββατομεσηριανό τελετουργικό για χρόνια. Ήταν ένα κόμφορτ zone. Αυτό ήταν και για μένα. Για όσους έχασαν εκείνη την εποχή πολιτισμικά και τεχνολογικά, πρέπει να σημειωθεί ότι η πρόσβαση μας σε περιεχόμενο ήταν με το σταγονόμετρο.
Δεν υπήρχε αυτό το γάζωμα σειρών, ταινιών, κωμικων σπέσιαλ και κάθε είδους ερασιτεχνικού και επαγγελματικού περιεχόμενου, στην άκρη των δαχτύλων σου. Ποια άκρη δηλαδή; Μόνο που δεν σε κυνηγάνε στο δρόμο να σου δείχνουν βίντεο και νέες σειρές με το ζόρι σε αυτή τη φάση. Σε αυτή την δυστοπική εποχή που η ποπ κουλτούρα εξωτερικού ήταν ακριβοθώρηρη, τα Φιλαράκια μέσα από ένα τρελό serendipity, μπήκαν στη ζωή μας, την καθημερινότητα μας και το συλλογικό μας συνειδητό και ασυνείδητο.
Ηταν η πρώτη επαφή πολλών από εμάς με ένα παραδοσιακό σιτκομ. Την κυρίαρχη μορφή και φόρμα, με την οποία η Αμερική έκανε τηλεοπτική κωμωδία. Ήταν η πρώτη μας επαφή με γραμμένα, καλογυαλισμένα και καλοεκτελεσμένα αστεία. Ήταν η πρώτη μας επαφή με μια φόρμα και συνθήκη κωμωδίας, που τα αστεία έπρεπε να ειναι συχνά και πυκνά. Ήταν η πρώτη μας επαφή με κάτι που μας έμαθε έστω και ασυνείδητα, τυπικές δομές αστείων που μπορούσαμε να πατάμε για τα δικά μας. Ήταν η πρώτη μας συνειδητοποίηση,ότι η ειρωνεία μπορεί να εργαλειοποιηθει για κωμωδία. Οπότε αν εξετάσουμε το αν τα Φιλαράκια έχουν επηρεάσει το χιούμορ μου, μπορούμε να τσεκάρουμε αυτό το κουτάκι με σιγουριά.
Είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, τα Φιλαράκια έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση τόσο της αίσθησης, όσο και της επιθυμίας μου να κάνω χιούμορ. Ή μάλλον ειδικότερα, ο Τσάνλτερ Μπινγκ έπαιξε αυτό το ρόλο. Θέλω να ξεκαθαρίσω όμως κάτι. Τα φιλαράκια για το προσωπικό μου γούστο, δεν είναι η καλύτερη ή σημαντικότερη κωμική σειρά όλων των εποχών. Για μένα δεν είναι καν η καλύτερη κωμική σειρά την περίοδο που έπαιζε. Αλλά αυτό που είναι για μένα, είναι η δίοδος μου στην αμερικάνικη κωμωδία. Την κωμωδία που έμελλε να είναι η μεγαλύτερη μου επιρροή, σε αυτό που εν τέλει θα έκανα επαγγελματικά. Μου έμαθε έστω και σε πρώτο επίπεδο, πόσο σημαντική είναι η δομή αστείου, το timing, η ερμηνεία. Τι μπορεί να κάνει μια ομάδα ταλαντούχων ανθρώπων, όταν βάζουν τα κεφάλια τους μαζί για να γράψουν αστεία για μια ομάδα ταλαντούχων ανθρώπων, που θα τα παίξουν.
Μου έμαθε πόσο κουλ και αστείος μπορεί να είναι ο πνευματώδης ειρωνικός τύπος. Μια περσόνα που θα βίωνα τόσο μέσα από την δουλειά μου, όσο και από την προσωπική μου ζωή. Τα Φιλαράκια με έκαναν να θέλω να είμαι κοντά στην κωμωδία και τα αστεία. Τοσο ως θεατής αλλά και ως άνθρωπος. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη επιρροή που είχαν απάνω μου.
Λάμπρος Φισφής: «Ο Chandler ήταν η επιτομή του μέσου stand-up comedian»
Η δική μου ιστορία με τα Φιλαράκια ήταν οι βραδιές που μαζευόμασταν όλοι μαζί σε ένα σπίτι, πηγαίναμε στο video club και νοικιάζαμε το dvd μίας εκ των σεζόν. Κατά μία έννοια ήταν και το πρώτο binge-watching που έκανα γιατί όπως καταλαβαίνεις δεν μαζευόμασταν και βλέπαμε 2 επεισόδια και λέγαμε «φτάνει τώρα». Όλα αυτά ήταν γύρω στο 2000 και εγώ ήμουν γύρω στα 18-19.
Τα Φιλαράκια διαμόρφωσαν τις φόρμουλες και τα μοτίβα είτε τo πώς γράφεται η πλοκή ενός sitcom είτε τα αρχέτυπα των χαρακτήρων του. Όταν, λοιπόν, αποφάσισα να δω το κομμάτι της κωμωδίας και της συγγραφής ηρώων, άρχισα να μελετάω πια πολύ τα Φιλαράκια. Έτσι, ξεκινώντας να γράφω τη Γενιά των 592 ευρώ, οι βασικές επιρροές μου ήταν τα Φιλαράκια και το Σάινφελντ. Εκεί συνειδητοποίησα ότι μέσα σε 20 λεπτά αυτοί οι άνθρωποι βάζουν τρεις ξεχωριστές ιστορίες. Μέχρι τότε έβλεπα σειρές στην ελληνική τηλεόραση που τις λέγαμε κωμωδίες και μέσα σε 42 λεπτά έκαναν ανάπτυξη για μία, άντε μιάμιση ιστορία.
Ταυτόχρονα, στα Φιλαράκια είχαμε και πολύ απλά πράγματα που όλοι τα καταλαβαίνουν αλλά δύσκολα τα συνειδητοποιούν. Τη βασική αρχή των sitcom, για παράδειγμα, ότι δεν αλλάζουν οι χαρακτήρες. Αν δηλαδή κάποιος κερδίσει το λαχείο, ξέρεις ότι στο τέλος με κάποιον τρόπο θα το χάσει. Πολύ απλά γιατί δεν μπορείς να αλλάξεις το DNA του χαρακτήρα.
Πέραν του κωμικού όμως, έχεις και το κομμάτι του ανθρώπου που βλέπει μία σειρά. Εδώ πάμε και συγκεκριμένα στον Τσάντλερ. Τι σημαίνει το να είσαι ένα αγόρι 19 χρονών και να βλέπεις την επιτομή του χαρακτήρα του μέσου stand-up comedian: Ένας ανασφαλής άνθρωπος που δεν τα καταφέρνει καλά με τις γυναίκες και αναπτύσσει την κωμωδία σαν ένα όπλο για να επιβιώσει σε αυτόν τον κόσμο. Δεν μπόρεσα ποτέ να ταυτιστώ με τον Μπράντον ή τον Ντίλαν από το Beverly Hills. Μπόρεσα όμως να ταυτιστώ με τον Τσάντλερ.
Πάρις Ρούπος: «O αγαπημένος μου χαρακτήρας ήταν ο Τσάντλερ. Όπως και των περισσότερων συναδέλφων μου»
Νομίζω θυμάμαι ακριβώς την πρώτη φορά που έκατσα να δω λίγο Φιλαράκια, ενώ απλά γνώριζα την ύπαρξή τους. Ήμασταν κάπου στο δημοτικό, στο σπίτι ενός συμμαθητή. Ομολογώ ότι ακόμα και τότε μου «κλωτσούσαν» τα έτοιμα γέλια. Δεν ήξερα τότε ότι ήταν πάγια τακτική των sitcoms, ούτε ότι κάποιες φορές προέρχονταν από ζωντανό κοινό στο γύρισμα.
Μιας και το χιούμορ ήταν για πιο 20+ κοινό, δε μου έκαναν εντύπωση ως 10χρονο. Όπως πολλοί από τη γενιά μου, τα αγκαλιάσαμε περισσότερο από την εφηβεία και μετά. Και σίγουρα στα φοιτητικά τα χρόνια. Προφανώς, ως και κωμικός πλέον, ο αγαπημένος μου χαρακτήρας ήταν ο Τσάντλερ. Όπως πιστεύω ισχύει και για τους περισσότερους συναδέλφους. Ήταν ο πιο ρεαλιστικός, μετρημένος, καλογραμμένος και καλοπαιγμένος από τα “Φιλάρακια”.
Ο πιο “διαβασμένος”, σοφιστικέ, ανώδυνα ανασφαλής, σαρκαστικός, αλλά πραγματικά ευαίσθητος. Τα αστεία του ήταν σταθερά ένα λέβελ παραπάνω των υπολοίπων. Θυμάμαι χαρακτηριστικά σε ένα επεισόδιο μια αναφορά του στο γνωστό Γάλλο μίμο, Μαρσέλ Μαρσό. Αναφορά που πραγματικά δεν ξέρω σε πόσους απευθύνονταν, αλλά με το που την “έπιασα” ενθουσιάστηκα.
Ως κωμικός που χρησιμοποιώ αρκετά το σαρκασμό και λειτουργώ κυρίως με την χρήση του “punchline”, ο Τσάντλερ ήταν από τις πρώτες μου επιρροές στο πώς να είσαι αστείος, αρχικά στην παρέα σου. Και κατ' επέκταση σε οτιδήποτε άλλο.
Ακούω, και συχνά συμφωνώ, με την δικαιολογημένη κριτική που έχουν δεχθεί τα “Φιλαράκια” για έλλειψη έγχρωμων χαρακτήρων, ρηχότητα και μικροαστισμό. Παρακολουθώντας ξανά κάποια επεισόδια μετά από χρόνια, παρατήρησα μια περίεργη μίξη. Ενώ σε σημεία, αρκετά από τα αστεία μπορεί να φαίνονται παρωχημένα στο σήμερα, ταυτόχρονα συναντάς χαρακτήρες, συμπεριφορές και καταστάσεις που για εκείνη την εποχή τα λες αρκετά “προχώ” και διορατικά. Και ίσως αυτός ο εσωτερικός διχασμός είναι που με κάνει να μην τα βαριέμαι ποτέ.
Σαν υστερόγραφο, να σημειώσω πόσο συμφωνώ με τη μετάφραση του τίτλου. Το “Οι Φίλοι” θα ήταν σαν ταβερνείο στο Μεταξουργείο. Συν ότι επέβαλε την ουδετερότητα του φύλου στον τίτλο. Πολύ μπροστά λοιπόν ακόμα και στην Ελλάδα. Κι ας έγινε μάλλον χωρίς αυτή τη σκέψη.
Xρύσα Κατσαρίνη: «Η πρώτη φορά που είδα τα Φιλαράκια ήταν η φορά που βρήκα τη σειρά που θα με καθόριζε»
Μεγάλωσα στην Καβάλα στα late 90’s ,early 00’s. Αυτομάτως αυτό σημαίνει πως οι προσλαμβάνουσές μου σε ό,τι αφορά την κωμωδία ήταν ο Χάρρυ Κλυνν και ο Τζίμης Πανούσης. Διψούσα για κωμωδία και οι προαναφερθείσες αναφορές δεν με κάλυπταν, γιατί είχαν ένα πιο «ενήλικο» χιούμορ. Την ημέρα που είδα το πρώτο επεισόδιο καθόμουν αποσβολωμένη στον καναπέ, γιατί μόλις είχα βρει την σειρά που θα με καθόριζε. Όχι μόνο ως κωμικό αλλά και ως προσωπικότητα.
Πρόκειται για μια κωμωδία καταστάσεων με πολυεπίπεδους καλοδουλεμένους χαρακτήρες, οι οποίοι με κάποιο τρόπο παρουσίασαν ένα διαφορετικό μοντέλο οικογένειας. Της οικογένειας που επιλέγουμε. Μεγαλώνοντας με τη μητέρα μου, έχοντας γύρω μου μόνο εκείνη και φίλους ταυτίστηκα απόλυτα με τη σειρά και συγκεκριμένα με τον Τσάντλερ. Έναν χαρακτήρα άβολο, που χρησιμοποιεί το χιούμορ του ως μηχανισμό άμυνας. Οποιαδήποτε τραγική ανάμνησή του, αποτελούσε μια αστεία ιστορία για όλους τους υπόλοιπους. Αυτό με έκανε να επαναπροσδιορίσω όλη μου την ζωή.
Ακόμα και η συνειδητοποίηση πως το να μετουσιώσεις την τραγωδία σε κωμωδία, είναι κάτι εφικτό, είναι ένα ορόσημο. Χρωστάω πολλά στους δημιουργούς και τους ηθοποιούς αυτής της σειράς που με συνόδευσε στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου. Σίγουρα δεν χωράνε σε 200 λέξεις.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
