Ο άνθρωπος στου οποίου το όνομα πίνουν νερό ένα σωρό σταρ της λαϊκής και ποπ μουσικής, από την Άντζελα Δημητρίου και την Καίτη Γαρμπή, ως τον Διονύση Σχοινά, τον Τριαντάφυλλο και τη Νατάσα Θεοδωρίδου. Η πορεία του στην δισκογραφία μετρά τέσσερις δεκαετίες, και δίσκους ποπ, ροκ, λαϊκούς ακόμα και παραδοσιακά σχήματα. Επιχειρήσαμε να ζητήσουμε από τον Γιάννη Δουλάμη να μας αφηγηθεί ένα τμήμα της πορείας του στην ελληνική δισκογραφία, από τις αρχές της δεκαετίας του '80 ως και τα τέλη της δεκαετίας του `90, μιας εποχής μαγικής για τη δισκογραφία που έζησε στο έπακρο. Σε μια συνάντηση στην αγαπημένη του γειτονιά, στην Γλυφάδα, βρήκαμε έναν άνθρωπο με την περιέργεια και τον αυθορμητισμό ενός μικρού παιδιού, που ακόμα παραμένει δημιουργικός, πειραματίζεται και βοηθάει νέους καλλιτέχνες, Το μαγνητόφωνο άρχισε να γράφει:
(όλες οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο του Γιάννη Δουλάμη)
Τα πρώτα χρόνια
(απο αριστερα.. Παυλος Κικριλής,Λαυρέντης Μαχαιρίτσας,Μιχάλης Μαρματάκης,Τάκης Βασαλάκης,Φίλιππος Σπυρόπουλος,Αντώνης Μιτζέλος,Γιώργος Νταλάρας,Γιάννης Δουλάμης και Άκης Γκολφίδης)
«Έχω κάνει τα πάντα σε παραγωγή. Δεν θα μπορούσα να είμαι απλά ποπ, ροκ ή λαϊκός. Ο πρώτος μου δίσκος ως παραγωγός, ήταν χορωδιακός, με μια σπουδαία ερμηνεύτρια, την Τερψιχόρη Παπαστεφάνου και τη χορωδιά Τρικάλων. Εκείνη ήταν φτασμένη, όταν εγώ ήμουν παιδάκι. Κάναμε χορωδιακά τραγούδια, συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη. Ντεμπούτο έκανε σε αυτό το δίσκο σαν σολίστ, η μετέπειτα ερμηνεύτρια του Μάνου Χατζιδάκι, Αλίκη Καγιαλόγλου. Ακολούθησαν πολλές και σπουδαίες ροκ παραγωγές, αλλά και λαϊκα, ποπ».
Του αναφέρουμε επίτηδες τα Δέκα Δεκάρια, το album διασκευών με ερμηνευτές όπως η Καίτη Γαρμπή, ο Χρήστος Δάντης, ο Σάκης Μπουλάς, η Πωλίνα, η Μαντώ, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας και ο Νίκος Ακαρέπης.
«Λατρεμένος δίσκος! Ξέρεις, εκείνη την εποχή στη δισκογραφία έπρεπε να εφεύρουμε πράγματα, να δημιουργήσουμε ιδέες από το μηδέν, σε μια εποχή που καλούμασταν να συνεργαστούμε ενίοτε και με στενόμυαλα στελέχη εταιρείων, που δεν έβλεπαν μπροστά. Εγώ λοιπόν τότε, στα τέλη του '80, είχα πει ότι θα κάνω έναν δίσκο με συμμετοχές και διασκευές ποπ τραγουδιών. Έκανα συμπαραγωγό μου τον Γαβρίλη Παντζή και κατάφερα με ένα δικό μου τέχνασμα να βάλω μέσα στο δίσκο και τον Κώστα Χαριτοδιπλωμένο, χωρίς να αναφέρεται το όνομα του! Ήταν ένα ντούετο, που αναγραφόταν τότε ως «Η Καίτη Γαρμπή και ο...». Δεν ήθελε να κάνει ελληνικά τότε ο Κώστας, είχε κάνει τη μεγάλη επιτυχία με το "Lost in the Night" και μου έλεγε "εγώ να κάνω ελληνικά; Εγώ είμαι Lost in the night, αποκλείεται". Ήταν το κομμάτι "Sugar" των Archies, που αρχικά ήθελα να το δώσω στο Νίκο Καρβέλα και την Άννα Βίσση. Και συνέβη το εξής: Ήμουν στο στούντιο Sierra για την ηχογράφηση του δίσκου, περίμενα την Καίτη να έρθει για να γράψουμε, και σε διπλανό δωμάτιο ηχογραφούσε ο Κώστας (Χαριτοδιπλωμένος)».
«Μπαίνει να πάρει κάτι καλώδια, του λέω "ρε Κώστα το Sugar το ξέρεις; Μπορείς σε παρακαλώ να μου γράψεις έναν οδηγό για φωνή;" Ε, το είπε, και όταν τελειώσαμε, θυμάμαι μου είπε "τώρα θα το σβήσεις αυτό έ;". Το κράτησα. Αυτά αν γίνονταν τώρα, θα πηγαίναμε στα δικαστήρια. Όμως οι άνθρωποι εκείνης της εποχής, είχαν το πνεύμα της δισκογραφίας, το να δημιουργήσουμε νέα πράγματα, βοηθώντας ο ένας τον άλλο. Τότε λοιπόν ειδοποίησα τον Κώστα ότι όχι μόνο το κράτησα, αλλά πήγαμε και για χάραξη δίσκου με τη φωνή του μέσα. Και μου λέει "όχι, όχι μη βάλεις το όνομά μου μέσα!". Δεν γράψαμε το όνομά του, αν και έκανε μπαμ, όλη η Ελλάδα ήξερε τη φωνή του. Μερικά χρόνια αργότερα, γελώντας μου είπε "τι χαζός που ήμουν, που σου έλεγα να βγάλεις το όνομα μου!"».
«Έφερα σε αυτόν τον δίσκο τον Λαυρέντη, που μας συνέδεε φιλία ετών, από τότε που συνεργαζόμουν δισκογραφικά με τους Τερμίτες, έφερα και τον Σάκη Μπουλά, που είπε το "Wooly Boollly" στα ελληνικά. Αργότερα δούλεψα και σε ένα προσωπικό δίσκο του Σάκη, το «Ζαμανφού». Τότε, είχα προσέξει ότι ερμηνεύει συνταρακτικά στις ζωντανές του εμφανίσεις, το κομμάτι "Caruso". Δεν είχε μπει σε δίσκο ποτέ. Τον έπεισα να το γράψουμε. Σπουδαίος ερμηνευτής ο Σάκης, ένας από τους αγαπημένους συνεργάτες που δεν μετράμε πια εν ζωή, από τους πολλούς πια. Με στεναχωρεί βαθιά αυτό».
«Μα καλά, θα με βάλεις να πω ελληνικά;»
«Η δισκογραφία της δεκαετίας του `90, από τη δική μου οπτική, ουσιαστικά ξεκινάει από το `86. Είναι η εποχή που εργαζόμουν ακόμα ως freelancer παραγωγός (από το`88 και μετά, ξεκίνησα στη CBS) και επίσης ήταν η χρονιά που δούλεψα στο τελευταίο album των Τερμιτών με νέα τραγούδια. Οι Τερμίτες είναι ένα κεφάλαιο της ζωής μου που αγαπώ πολύ, και κρατάω ασφαλισμένο, βαθιά μέσα στην καρδιά μου. Τότε λοιπόν, όταν τέλειωσαν οι Τερμίτες, αποφάσισα να περάσω στην εμπορική πλευρά της δισκογραφίας, έχοντας διαπιστώσει πια, πως όλα είναι εμπορικά, είτε είναι ποπ, ροκ, λαϊκό, πειραματικό, όλοι οι δημιουργοί τους θέλουν ένα πράγμα, να τους μάθει ο κόσμος, να αποκτήσουν κοινό. Άρα κάθε μουσική κυκλοφορία έχει εμπορικό χαρακτήρα. Μάλιστα θυμάμαι, όταν ο Σταμάτης Κραουνάκης έκανε την πρώτη του μεγάλη επιτυχία με την Άλκιστης Πρωτοψάλτη, που του έλεγα "ρε Σταμάτη, γιατί βρίζεις το εμπορικό τελικά;" και μου απαντούσε γελώντας "α, το δικό μου είναι άλλο εμπορικό!". Αγαπημένος φίλος ο Σταμάτης, τον ξέρω από μικρό παιδί».
«Το `86 λοιπόν, όπως το θυμάμαι , ήταν η εποχή που έληγε μια περίοδος βαθιάς εσωστρέφειας στη δισκογραφία, η οποία είχε ξεκινήσει το 1981, όταν είχε γίνει κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ, και είχε κόψει τις διαφημίσεις των δισκογραφικών εταιρειών. Τότε, εκείνη την εξαετία υπήρξε μια "παγωμάρα" στη δισκογραφία, ακόμα και ο Πάριος δεν πήγαινε πολύ καλά. Και έρχεται τότε ο Νταλάρας, κυκλοφορεί το άλμπουμ "Λάτιν" και γίνεται χαμός (σ.σ. πούλησε περίπου 650.000 αντίτυπα) και από τότε ξεκινάει μια περίοδος που βγαίνουμε μπροστά, που κυκλοφορούν όμορφα μουσικά πράγματα, που βγαίνει η Αλέξια, η Μαντώ, η Καίτη Γαρμπή και δεκάδες σπουδαίες ερμηνεύτριες, ερμηνευτές και φυσικά δημιουργοί. Η Μαντώ στα "Δέκα Δεκάρια" είπε για πρώτη φορά ελληνικό τραγούδι φαντάσου. Μου έλεγε γελώντας "καλά, θα με βάλεις να πω ελληνικά;"».
Δακτυλικά αποτυπώματα
«Ξεκίνησα δύο τραγουδιστές μαζί, την Καίτη Γαρμπή με το "Πρόβα" και τον Δάντη με τα "Δακτυλικά Αποτυπώματα". Κυκλοφόρησαν ίδια χρονιά, το 1989, ίδιο μήνα. Πώς έφτασε στα αυτιά μου το "Δακτυλικά Αποτυπώματα"; Μου το έπαιξε πρώτη φορά ο συνθέτης - και φίλος - Γιάννης Καραλής στο γραφείο μου στη CBS και έπαθα πλάκα. Μου λέει "καλά, σου αρέσει; Το έχω δώσει στον Νταλάρα, στην Πωλίνα, στην Αλεξίου, δεν το θέλει κανείς!". Και αποφασίζω να το δώσω στην Καίτη (Γαρμπή) να το πει. Είναι η εποχή που έχω αναθέσει στον Στέφανο Κορκολή τις ενορχηστρώσεις του δίσκου, ο οποίος όμως, επειδή είναι ένας καλλιτέχνης - αερικό, που θέλει το χρόνο του για να δημιουργήσει, καταλήγει να με καθυστερεί. Τότε εμφανίζεται ο Καραλής και έχοντας εμπιστοσύνη στο ταλέντο του Χρήστου Δάντη, μου λέει "ε να δώσουμε στον Δάντη το κομμάτι". Το κομμάτι πήρε το δρόμο του και η επιλογή του Γιάννη δικαιώθηκε και με το παραπάνω. Υπάρχει ως και σήμερα στις αποθήκες της εταιρείας πάντως, μια ηχογράφηση - οδηγός των "Αποτυπωμάτων" με την φωνή της Καίτης».
«Ακολούθησε η περίπτωση του Θάνου Καλλίρη, που γνώριζα από την εποχή των Bang. Ήταν η εποχή που είχε εκτοξευτεί ο Σάκης Ρουβάς και εμείς θέλαμε ως απάντηση, να κάνουμε τον "αντιστάρ" Θάνο Καλλίρη. Τον Θάνο τον άκουσα για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη, αν θυμάμαι καλά το 1990, όταν τραγουδούσε σε ένα κέντρο μαζί με την Πωλίνα, ως Bang ακόμα. Του λέω "κουρεύεσαι, έρχεσαι Αθήνα και ξεκινάμε να γράφουμε". Ήταν ζευγάρι με τη Ναταλία (Γερμανού) τότε ο Θάνος, με την οποία και συνεργάστηκαν πολλές φορές αργότερα. Κάναμε τον πρώτο του δίσκο και πήγε ανέλπιστα καλά, εξελίχθηκε, με το "Κάποιο Καλοκαίρι" έκανε νούμερα πωλήσεων εντυπωσιακά».
(απονομή χρυσού δίσκου για το «Κάποιο Καλοκαίρι». Διακρίνονται οι: Λόρνα, Φοίβος, Θάνος Καλλίρης, Ναταλία Γερμανού, Γιάννης Δουλάμης)
Η περίπτωση του Φοίβου
«Ήταν ένας ηχολήπτης και μουσικός, ο Παναγιώτης Λάλης, ο οποίος μια μέρα μου λέει "ξέρω ένα νέο παιδί, ταλαντούχο, γράφει τραγούδια, να στο φέρω να τον ακούσεις;" και του λέω, οκ. Είχαμε κάνει το "Πές το μ' ένα φιλί" με την Καίτη Γαρμπή τότε και βάζαμε μπρος το δίσκο "Ως τον Παράδεισο". Και μια μέρα, ήμουν θυμάμαι στο στούντιο Σιέρα και γράφαμε δίσκο της Άντζελας Δημητρίου, είμαι εγώ μέσα και έχω κάποια διένεξη με τους συνεργάτες μου, και παίρνω τηλέφωνο στην γραμματεία και λέω "μη μας ενοχλήσει κανείς!". Και ανοίγει την πόρτα, ένας τύπος με μακριά μαλλιά που κρατούσε κάτι μπαγκέτες στα χέρια, αφήνει κάτι πράγματα μέσα, μας αγνοεί και φεύγει. Θυμώνω εγώ, ρωτάω "ποιος είναι αυτός ο αγενής που μπαίνει και δεν ρωτάει, δεν μας δίνει σημασία!" και μου λέει η γραμματέας "να ξέρεις, είναι ένα παιδί νέο, δεν ήξερε, δεν τον είδα, ήμουν τουαλέτα...". Δύο μέρες μετά, είχα τον ραντεβού με τον Παναγιώτη τον Λάλη και μπαίνει πάλι αυτός ο τύπος! "Πώς τολμάς!" του λέω εγώ μαινόμενος, έξαλλος! Το παίδι τρομάζει, κλείνει την πόρτα. Μου λέει μετά ο Λάλης, "ρε το παιδί που σου έλεγα ήταν!". Έ, του είπα «φερ' τον μέσα!». Κι έτσι γνωριστήκαμε με τον Φοίβο, μετά γίναμε φίλοι και συνεργάτες για πολλά χρόνια».
«Αξίζει να σου πω πάντως, ότι εκείνη την εποχή επειδή μεσουρανούσε ο Καρβέλας, η Καίτη ήθελε να κάνει δικά του τραγούδια. Δεν κατάλαβε στην αρχή τι ήταν ο Φοίβος. Βέβαια στη συνέχεια, τα πράγματα πήραν το δρόμο τους, της έδωσε ένα κομμάτι στο "Ως τον Παράδεισο" και ακολούθησαν τεράστιες επιτυχίες. Εγώ επειδή τότε, είχα διακρίνει μεγάλο ταλέντο στον Φοίβο, για να τον βοηθήσω, αποφάσισα να τον "ενώσω" με μια στιχουργό, που κι εκείνη τότε, ξεδίπλωνε το ταλέντο της στη δισκογραφία, την Ελένη Γιαννατσούλια. Και κάναμε το δίσκο συμμετοχών "Για σένα και για μένα, Φοίβος & Ελένη Γιαννατσούλια", που κυκλοφόρησε το 1994, με ερμηνευτές όπως ο Διονύσης Σχοινάς, η Καίτη Γαρμπή, ο Πασχάλης Τερζής, ο Θάνος Καλλίρης και άλλοι».
(O Φοίβος και ο Γιάννης Δουλάμης)
Μια νέα τραγουδίστρα, η Δέσποινα Μαλέα
«Ένα τρικ που κάναμε εκείνη την εποχή, για να "γνωρίσουμε" καλλιτέχνες μεταξύ τους και να "τριφτούν" δημιουργικά, ήταν οι δίσκοι συμμετοχών. Στο "Για σένα και Μένα" για παράδειγμα, φέραμε τον Πασχάλη Τερζή, όπου είπε τον "Άστατο" πρώτη φορά, μια από τις μεγαλύτερες του επιτυχίες. Το 1993 λοιπόν, έκανα το δίσκο "Ο Κύκλος του Έρωτα". Πάλι κι εκεί ήταν ο Πασχάλης, ο Άγγελος Διονυσίου, ο Θάνος ο Καλλίρης, ο Λάμπης Λιβιεράτος και ένα σωρό καλλιτέχνες. Ανάμεσα τους, εμφανίστηκε για πρώτη φορά τότε, μια νέα τραγουδίστρα, η Δέσποινα Μαλέα, που αργότερα γνωρίσαμε ως Δέσποινα Βανδή. Με θλίβει που δεν αναφέρει το συγκεκριμένο δίσκο όταν αναφέρεται στο ξεκίνημά της».
«Τη Δέσποινα Βανδή την άκουσα ένα βράδυ να τραγουδάει στο Ποσειδώνιο και την ξεχώρισα. Προηγουμένως, μου είχε πει ο Πασχάλης Τερζής ότι "υπάρχει ένα ταλαντούχο κορίτσι που τραγουδάει εκεί, πήγαινε να ακούσεις!". Τελικά δεν εννοούσε τη Δέσποινα, ήταν μια άλλη τραγουδίστρια που είχε προσέξει, η οποία δεν κατάφερε να κάνει καριέρα. Μάλιστα, θυμάμαι πως όταν επέλεξα τη Δέσποινα, ο Πασχάλης απόρησε "μα η άλλη είναι φωνάρα, αυτή θέλεις;"».
«Συμβαίνουν αυτά, δεν είναι εύκολο να δεις κάτι σε έναν άνθρωπο πριν κάνει επιτυχία. Εγώ είδα ότι εκείνη η κοπέλα, όντως είχε φωνάρα, όμως η Δέσποινα είχε ένα εκλεκτό χάρισμα, το οποίο και ξεδίπλωσε αργότερα».
Το ποπ «βουτάει» προς τα κάτω, το λαϊκό ανεβάινει
«Στα 1994-95, αρχίζει η ποπ μουσική να πέφτει εμπορικά, και να ανεβαίνει το ελαφρολαϊκό. Έρχονται τότε καλλιτέχνες όπως η Μαντώ και μου λέει "Γιάννη τι να πω;". Υποτιμάνε τους ποπ και προβάλλουν τους ελαφρολαϊκούς. Κάνουμε το "Δανεικά", πήγε πολύ καλά, το "Στης Καισαριανής τον τοίχο" με τον Πασχάλη Τερζή, μετά την φέρνουμε κοντά στο Ρέμό και κάνουν το "Εμείς". Ο Ρέμος, ένα ταλαντούχο παιδί που φέραμε από τη Θεσσαλονίκη, έκανε το ξεπέταγμα του στις Χάντρες, ένα μαγαζί που είχε τότε ένα σχήμα που έκανε απίστευτο χαμό, με Λιβιεράτο, Θεοδωρίδου, Παντελή Καναράκη».
«Θα σου φέρω ένα ακόμα παράδειγμα της «μετάβασης» στο ελαφρολαϊκό που γινόταν εκείνη την εποχή. Είχα αναλάβει την Έλλη Κοκκίνου, αρχικά με ένα single, δύο τραγούδια του Αντώνη Βαρδή. Όλα καλά ως εκεί. Μετά ξεκινάμε κι ένα άλμπουμ, όπου ένα μέρος του είχε ελαφρολαϊκό ήχο, γιατί αυτό κάναμε τότε, αυτή ήταν η τάση. Μου έλεγε «δεν μπορώ να το κάνω αυτό, δεν μου ταιριάζει, εγώ είμαι ποπ, θα μπερδευτώ!» και τότε αλλάξαμε τον παραγωγό, προσπαθήσαμε να βρούμε μια άλλη προσέγγιση. Το εντυπωσιακό είναι, ότι αφού έκανε κι άλλο ένα δίσκο, και μετά την ακούσαμε στο "Μασάι", τότε σάρωσε! "Έλλη μου, εσύ είσαι που δεν ήθελες να κάνεις ελαφρολαϊκό;" τη ρωτούσα τότε, πάντα με καλή διάθεση. Αυτό ζητούσε η εποχή, αυτό έκανε η Έλλη. Αποτίναξε το ποπ από πάνω της, όπως και πολλοί ακόμα τραγουδιστές».
«Την ίδια χρονική περίοδο με την Έλλη, είχε εμφανιστεί και ο Διονύσης (Σχοινάς), ο οποίος επίσης από την αρχή έδειξε πόσο προικισμένος με ταλέντο ήταν. Κάναμε μαζί ένα δίσκο (Πρώτη Αγάπη), που νομίζω είναι και ο τοπ δίσκος του σε πωλήσεις, μετά επέλεξε να πάει σε άλλη δισκογραφική εταιρεία, στη συνέχεια είχε μια εκρεμμότητα και έπρεπε να κάνει για εμάς (Sony, Columbia) κάποια τραγούδια. Kάναμε το "Μου Ταιριάζεις" μαζί με τον Φοίβο, που έσκισε. Ο Διονύσης - με τον οποίο είμαστε και κουμπάροι, τους έχω παντρέψει με την Καίτη Γαρμπή - είναι ένας άνθρωπος ζεστός, που τον ενδιαφέρει να σου αφήσει μια καλή εικόνα. Δεν μπορούσα να του πω "καλά εγώ σου έκανα χρυσό δίσκο κι εσύ έφυγες;". Έτσι συνεργαστήκαμε ξανά, με μεγάλη επιτυχία».
«Λάμπης Λιβιεράτος, Στάθης Αγγελόπουλος, Άγγελος Διονυσίου, είναι επίσης τρεις εκλεκτοί καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάστηκα και έχω πολύ όμορφες αναμνήσεις. Σίγουρα ξεχνάω κι άλλους, ας με συγχωρήσουν. Έχουν την αγάπη μου όλοι τους».
Καιίτη Γαρμπή, μέρος πρώτο
«Το μεγάλο της μπαμ η Καίτη το κάνει με το "Πές το μ΄ένα φίλι", το `93, με τον τρίτο της δίσκο. Με το πρώτο της, πούλησε 5.000 αντίτυπα, μετά με το "Πρόβα", με το "Σεν Τροπέ", δεν είχε μεγάλη απήχηση. Τότε δεν υπήρχε αυτή η πίεση "να κάνουμε τώρα την επιτυχία", ήθελες μια τριετία για να τον στήσεις τον καλλιτέχνη, να βρεις τι μουσική του ταιριάζει. Σκέψου ότι εκείνη την εποχή, μιλάμε για τον μεγάλο Διογένη, σεζόν 1989-90, που τραγουδούσαν Πανταζής - Βίσση, από κάτω υπήρχαν Πωλίνα, Μπουλάς, Δάντης, Γαρμπή. Οι δύο τελευταίοι έλεγαν δύο τραγούδια, κι έπρεπε με αυτά, να πιάσουν την προσοχή του κόσμου. Μετά "Πές το μ' ένα Φιλί", "Ατόφιο Χρυσάφι" και η Καίτη απογειώθηκε».
(o Γιάννης Δουλάμης και η Καίτη Γαρμπή, σε εκδήλωση για τη συμμετοχή της στην Eurovision`93)
«Το "Περασμένα Ξεχασμένα" έχει μια πολύ αστεία ιστορία, που ξεκινάει από την Ιορδανιά! Τέλη `95, αρχές `96, ήμουν εκεί με την τότε κοπέλα μου, μας πάνε σε ένα κλαμπ, στο Μαγιάρ αν έχεις ακουστά, εκεί λοιπόν οι Ιορδανοί χόρευαν το τσιφτετέλι μ' ένα τρόπο πιο στατικό, πιο αρχοντικό, σαν ταγκό σχεδόν. Και ακούω λίγο πριν φύγουμε, τον πρωτογενή ρυθμό του "Πέρασμένα Ξεχασμένα". Παθαίνω πλάκα. Μετά, μια άλλη μέρα, μας πάνε σε μια περιήγηση, σε κάποια αξιοθέατα, ακούω κι εκεί το κομμάτι, χωρίς ακόμα να έχω ιδέα ποιος το λέει, που μπορώ να το βρώ. Πάω αμέσως σε ένα δισκάδικο, το περιγράφω σ' έναν Ιορδανό που δούλευε εκεί, μου παίζει ό, τι να' ναι, καμία σχέση. Παίρνω δύο κασέτες με εμπορικές επιτυχίες, λέω δεν μπορεί, αφού παίζει παντού, εκεί θα 'ναι. Τις ακούω τις κασέτες στο αυτοκίνητο μου, στην Ελλάδα πια. Τίποτα. Λέω «που να' ναι αυτό το κομμάτι πια!». Ε, τελικά το βρήκα. Τότε οι Ιορδανοί έβαζαν κάτι μακρόσυρτους αμανέδες στα κομμάτια τους, και μετά ξεκινούσαν τα ρυθμικά μέρη. Όταν το εντόπισα, το έστειλα στην Καίτη, που τραγουδούσε Θεσσαλονίκη τότε, της λέω "αυτό είναι το τραγούδι σου"».
(εδώ κάνουμε μια παύση, για να μου αφηγηθεί κάποιες μαγικές ιστορίες από το σύνολο των συνεργασιών του, όμως θα επιστρέψει στην Καίτη Γαρμπή, με ακόμα πιο εντυπωσιακές μαρτυρίες)
Στέλλα Κονιτοπούλου
(H Στέλλα Κονιτοπούλου και ο Γιάννης Δουλάμης σε τελετή απονομής χρυσού δίσκου)
«Επίσης τότε γνώρισα και τη Στέλλα Κονιτοπούλου, μια από τις ερμηνεύτριες που επίσης τοποθετώ πάρα πολύ ψηλά στο σύνολο των συνεργασιών μου. Με τη Στέλλα, ένα γλυκύτατο πλάσμα, κάναμε τους δίσκους Μελτέμια Αγάπης, Ένα με τη Θάλασσα, Με Χρώματα Ελληνικά, μαζί με Μάνο Ελευθερίου και Γιώργο Ανδρέου παρακαλώ! Τα πήγε εξαιρετικά, και βρέθηκε και σε σπουδαία σχήματα νυχτερινών μαγαζιών, με τον Πάριο στο Διογένη, με τον Πασχάλη Τερζή. Ξέρεις, τα σχήματα των κέντρων διασκέδασης μέσα από τις «ζυμώσεις» των ηχογραφήσεων τα βγάζαμε κι αυτά. Και η Στέλλα, που είχε την επιθυμία να φέρει τη μουσική της στο εμπορικό ταμπλό της δισκογραφίας, το πέτυχε. Και μην ξεχάσω, κάναμε και το "Οινοπνευματάκι" με τον Τερζή, μια επίσης τεράστια επιτυχία».
Περίπτωση Άννας Βίσση
«Το 1993 κάνω ένα δίσκο με την Άννα Βίσση, τον μοναδικό μέχρι σήμερα. Ήταν ένας live δίσκος από μια ηχογράφηση στο Zoom, με ένα κόκκινο εξώφυλλο, και τις ευλογίες του Νίκου Καρβέλα (γελάει). Ήταν η εποχή που η Άννα και ο Νίκος είχαν χωρίσει, και μου έλεγε ο Καρβέλας "την Άννα μου να προσέχεις!". Με τον Νίκο είχαμε μια εξαιρετική σχέση, με αλληλοεκτίμηση και εμπιστοσύνη, και με την Άννα γράψαμε ένα πολύ όμορφο δίσκο, που τον ευχαριστήθηκα πολύ».
Νατάσα Θεοδωρίδου
«Είναι τόσοι πολλοί οι δίσκοι, μπορούμε να μιλάμε ώρες ατελείωτες. Ας πούμε, υπάρχει το κεφάλαιο που λέγεται Νατάσα Θεοδωρίδου. Η Καίτη και η Νατάσα μου... φάγαν 40 χρόνια απ' τη ζωή μου (γελάει) 18 και 22 χρόνια αποκλειστικής συνεργασίας αντίστοιχα. Με τη Νατάσα λοιπόν, έθεσα στον εαυτό μου ένα σοβαρό ερώτημα: Πού την τοποθετείς αυτή την κοπέλα δισκογραφικά; Μη ξεχνάς ότι είναι μια εποχή που ο ανταγωνισμός μεταξύ των ερμηνευτριών είναι απερίγραπτος! Υπήρχαν ονόματα όπως Βίσση, Γαρμπή, Μαντώ, Κωνσταντίνα, Αρβανιτάκη, Πρωτοψάλτη, ακόμα και η Κατερίνα Κούκα έκανε πολύ ωραία πράγματα. Για μια νέα, ταλαντούχα λαϊκή τραγουδίστρια όπως η Νατάσα, από πού αντλείς ρεπερτόριο;»
«Μου φέρνει η Εύη Δρούτσα και ο Γιώργος Θεοφάνους τον "Παλιόκαιρο", που είχαν γράψει τότε, για την Καίτη Γαρμπή. Διαφωνήσαμε όμως σε αυτή την ιδέα. Τότε και η Νατάσα δεν είχε βγάλει καν το πρώτο της δίσκο, κι έδειξε ένα ενδιαφέρον για το κομμάτι. Όμως ούτε κι αυτό θα ήταν σωστό να γίνει. Της λέω "Νατάσα το τραγούδι είναι πολύ μεγάλο, εσένα ακόμα δεν σε ξέρει ο κόσμος, άμα το βάλουμε σε δίσκο σου θα χαθεί". Το έδωσα στον Πάσχάλη Τερζή. Το τραγούδι πήρε τον δρόμο του».
(Ο Γιάννης Δουλάμης με τους Εύη Δρούτσα, Γιώργο Θεοφάνους κι Διονύση Σχοινά)
«Με την Καίτη υπήρχε - και συνεχίζει να υπάρχει - εμπιστοσύνη μεταξύ μας, ξέρει πως η γνώμη που θα της πω θα είναι πάντα για το καλό της, το ίδιο και η Νατάσα, που έκανε την πρώτη της επιτυχία λίγο αργότερα. Κι εγώ, και άλλοι συνάδελφοι ήμασταν παρεμβατικοί τότε, δεν περιμέναμε να γίνει από μόνο του κάτι καλό. Και φέραμε τον Τριαντάφυλλο, για να γράψει για τη Νατάσσα, ένα σπουδαίο συνθετικό ταλέντο, φαντάσου μέχρι και ο Χρήστος Νικολόπουλος μου είπε πολύ όμορφα λόγια για τον πρώτο δίσκο της Θεοδωρίδου».
Τον ρωτάμε για τον Νότη Σφακιανάκη, είναι άλλωστε η εποχή του «Οι Νότες είναι 7ψυχες» και ακούγονται σε όλη την Ελλάδα. Του ζητώ να μου περιγράψει την πρώτη του ανάμνηση από τον Νότη.
Νότης Σφακιανάκης και Άντζελα Δημητρίου
«Είμαστε στον Διογένη, λοιπόν, τραγουδούν Πανταζής, Δημητρίου, Αλέξια και πέντε μέρες πριν ανοίξει το σχήμα του Διογένη, βάζουμε και τον Νότη! Ας είναι καλά ο επιχειρηματίας Παπαθεοχάρης που δέχτηκε την άποψη μου. Και ο Νότης Σφακιανάκης έλεγε τότε ενα τραγούδι κι ένα ντούετο με τη Δημητρίου, και θυμάμαι, πως τον προλόγιζε η Άντζελα λέγοντας «ο τραγουδιστής για τον οποίο σε λίγους μήνες θα μιλάει όλη η Ελλάδα!». Κάτι είχε δει κι εκείνη. Υπάρχουν βέβαια καλλιτέχνες που ξεχνούν από εκεί που ξεκίνησαν. Δεν πειράζει, συμβαίνουν κι αυτά».
Κάτι ξεχάσαμε!
(απονομή δίσκου στην Άντζελα Δημητρίου, 1992)
Διακόπτουμε τη ροή της κουβέντας. Θυμάται κάτι. «Ωχ! Ξεχάσαμε την Άντζελα! (Γελάει). Μα γιατί δεν μου είπες τίποτα; Ρε συ θα κλείναμε και δεν θα αναφέραμε τη Δημητρίου; Ανεπίτρεπτο!»
«Η Άντζελα Δημητρίου λοιπόν είναι από τις καλύτερες τραγουδίστριες που έχω δουλέψει, μια σπουδαία συνεργάτης στο στούντιο. Και τι δεν κάναμε μαζί, Φωτιά στα Σαββατόβραδα, Κλείσε φώτα - Κλείσε Μάτια, Φταίει ο έρωτας, ένα σωρό τραγούδια που αγαπήθηκαν πολύ. Το Φωτιά στα Σαββατόβραδα το είχε κάνει πριν από μένα, και το τραγουδούσε στο μαγαζί της. Γινόταν χαμός κάθε βράδυ από τους θαμώνες της, και το έπαιζαν και κάποιοι περιθωριακοί σταθμοί. Εγώ λοιπόν το παίρνω αυτό και το κάνω τίτλο σε δίσκο "Φωτιά στα Σαββατόβραδα", με ένα εξώφυλλο με φωτιές (!). Το ίδιο άλμπουμ είχε μέσα το "Σήμερα" του Σταμάτη Σπανουδάκη, που είχε πει πρώτος ο Πάριος, σε μια ταινία. Ποιος περίμενε ότι η Άντζελα θα έλεγε Σπανουδάκη; Κι όμως, το έλεγε η Άντζελα στο κέντρο που τραγουδούσε, και έπεισα τον Σπανουδάκη να πάμε να την ακούσει. Προς τιμήν του, ο Σταμάτης έκανε κάτι που δεν το συνήθιζε, μου έδωσε το ελεύθερο στο να προχωρήσουμε στη διασκευή. Για μένα, το "Η Σωτηρία της Ψυχής" του Κραουνάκη και το "Σήμερα" του Σπανουδάκη, είναι τα δύο άκρα, yin και yang, σαν δίδυμα αριστουργήματα».
«Υπήρξαν όμως και ορισμένα τραγούδια που το έβλεπα ότι θα γίνουν επιτυχίες, όμως σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, δεν ήξερα τι να τα κάνω! Για παράδειγμα, οι "Ψίθυροι Καρδιάς", όταν μου το έδωσε η Ελένη Γιαννατσούλια, ήταν για να πάει στην Άντζελα Δημητρίου. Δεν το 'βλεπα, δεν ήμουν σίγουρος. Πήγε στον Μπάση. Τελικά όλα για καλό γίνονται, συν Αθηνά και χείρα κίνει. Πήγε εκεί που έπρεπε να πάει το κομμάτι».
Κάτι για Φινάλε
Επιστροφή στη συνεργασία με την Καίτη Γαρμπή.
«Κάναμε το "Δώρο Θεού", έναν όμορφο δίσκο, με κάποιες δυσκολίες, διότι συνέπιπτε με την εγκυμοσύνη της Καίτης, μια περίοδος έντονα φορτισμένη κυρίως για εκείνη και όχι μόνο. Όταν όμως τελείωσε αυτό, έπρεπε να δούμε πως θα επιστρέψει η Καίτη στην μουσική, τι νέο θα κάναμε για εκείνη. Και με ρωτάει ο Φοίβος τότε "τι κάνουμε για την Καίτη; Τι άλλο μένει να κάνουμε;". Πόσο δίκιο είχε. Είχαμε στερέψει. Ήμασταν μαζί με τον Φοίβο λοιπόν σε ένα δωμάτιο και λίγο πριν χωριστούμε του λέω μια ιδέα, μια λέξη, που δεν ήταν ακόμα το "Κάτι". Ήταν μια λέξη που την μοιράζομαι με πολύ κοντινά μου πρόσωπα. Ο Φοίβος το άκουσε, μου λέει με ύφος σαν ρομπότ "οκ, το κατάλαβα" κάνει μεταβολή και φεύγει. Το ίδιο βράδυ με παίρνει τηλέφωνο, είχε ήδη το μουσικό μέρος έτοιμο. Το "Κάτι" ήταν να βγει σαν σινγκλ, έγινε όμως η αφετηρία για ένα ολοκληρωμένο άλμπουμ, ήταν η συνέχεια της Καίτης, μια νέα αρχή. Επίσης, θυμάμαι πως στην αρχή δεν ήταν τόσο φαν του κομματιού αυτού, με τις ατάκες που έλεγε μέσα, "ξέρεις ως προς το μέγεθος" και άλλα τέτοια. Όμως το κομμάτι βγήκε, έκανε τεράστια επιτυχία και η ίδια φυσικά το αγάπησε πολύ. Ξέρεις, όλοι στο "μετά" καταλαβαίνουν τι έχει γίνει και συμφωνούν με αυτές τις πρωτοβουλίες. Πάντα κάποιος πρέπει να υπάρχει για να δει μια κατάσταση από το «πριν» (γελάει)».
Bonus: Όταν η Άντζελα Δημητρίου, ζήλεψε τη δόξα της Τζέιν Φόντα, και ήθελε να βγάλει κασέτα αερόμπικ!
Η ιστορία ακούγεται απερίγραπτη, σαν πλοκή σειράς του Netflix. Κι όμως συνέβη. «Ναι, είναι η ιστορία της αρχής της δημιουργίας του σχήματος των Omega Vibes! Η Άντζελα ήθελε να κάνει κάτι σαν την Τζέιν Φόντα, μετά το ξέχασε, ασχολήθηκε με άλλα πράγματα. Στο μεταξύ όμως, είχα ήδη ενεργοποιήσει τον έξοχο συνθέτη Δημήτρη Πανόπουλο, ώστε να γράψει κάποιους ηλεκτρονικούς ρυθμούς. Και εγένετο...Omega Vibes!». Σκαρφιζόμασταν πράγματα, πειραματιζόμασταν συνεχώς τότε στη δισκογραφία».
Το σήμερα
Η συζήτηση μας αφορούσε αποκλειστικά τη δεκαετία του `90. Μια ίδια, ακόμα μεγαλύτερη συζήτηση για το σύμπαν των καλλιτεχνών με τους οποίους ο Γιάννης Δουλάμης συνεργάστηκε στις δεκαετίες 2000-2010, θα την κρατήσουμε για το μέλλον. Τον ρωτάω για το πιο πρόσφατο project του, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
«Έχω ξεκινήσει μια συνεργασία με την τραγουδίστρια Γιάννα Βασιλείου, την οποία πιστεύω πολύ. Με την βοήθεια των Ελένη Γιαννατσούλια - Κώστα Λογοθετίδη, της γράψαμε το κομμάτι "Ο Κόσμος Όλος". Οι καταβολές της είναι στο "έντεχνο" τραγούδι. Το σέβομαι απόλυτα, όμως μαζί θα κάνουμε πιο "κοσμοπολίτικα" πράγματα, που της ταιριάζουν πολύ».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
