Η ζωή μέσα σε συρματοπλέγματα απαρτίζεται από διάφορες φιγούρες που τριγυρνούν στα σπλάχνα των φυλακών, με βήμα αργό και βαριεστημένο. Είτε ανά ομάδες, είτε μόνοι, σε ένα πεδίο που κάθε μέρα παραμένει ίδιο, γνώριμο και απαράλλακτο. Οι μέρες κυλάνε με έναν ρυθμό ρουτίνας, σχεδόν όμοιες μεταξύ τους, με μικρές, ανεπαίσθητες παραλλαγές που μπορεί να «σπάσουν» την αδιαφορία.
Τα κελιά για πολλούς φαντάζουν μικρότερα, τους πνίγουν με το που ανοίγουν τα μάτια, πασχίζουν να δουν λίγο φως και λίγο ουρανό, κάποια ανθρώπινη μορφή που έρχεται από τον έξω κόσμο και φέρνει μαζί ένα κομμάτι από την πολυπλοκότητα και την πολυχρωμία του, σαν το αεράκι που διαπερνά τα μισάνοιχτα παράθυρα.
Πολλοί από αυτούς, πέρα από τις συνθήκες στις οποίες προσπαθούν να προσαρμοστούν, παλεύουν με τις σκιές που στοιχειώνουν το μυαλό και το κορμί τους. Τα στερητικά σύνδρομα τους δημιουργούν έναν βουβό πόνο, που διαχέεται μέσα από τις κενές εκφράσεις στα μάτια ή τα συνοφρυωμένα τους πρόσωπα και επεκτείνεται σε κάθε εκατοστό του σώματός τους.
Εκείνος, μετρά μία-μία τις μέρες που παραμένει καθαρός. Είναι για εκείνον μια μικρή κατάκτηση. «208 μέρες έχουν περάσει», μου λέει κουνώντας το κεφάλι. Κάθεται απέναντί μου, μέσα στην αίθουσα της Μονάδας Απεξάρτησης «18 Άνω» στις φυλακές Κορυδαλλού. Ο Παναγιώτης είναι πια 42 ετών και είναι σε συνθήκη κράτησης από τον Μάρτιο του 2023. Μετρά τις ώρες με τον ήχο που κάνουν τα τεράστια κλειδιά που κλειδώνουν και ξεκλειδώνουν τα κελιά. Μέσα στα λίγα τετραγωνικά που τον περιορίζουν, ανάμεσα σε τέσσερις στενούς τοίχους, παλεύει να ανταπεξέλθει ψυχολογικά, ισοπεδώνοντας νοητά την απόσταση που τον χωρίζει από τους ανθρώπους του που τον περιμένουν στο σπίτι.
Ξεκινάει μια αναδρομή και αφηγείται για τον καιρό που το μυαλό του ήταν θολωμένο και η ύπαρξή του βούλιαζε μέσα στη χρήση. «Ξεκίνησα να πίνω χασίς όταν ήμουν 18 και αργότερα ηρωίνη, χάπια, κοκαΐνη. Έχω δοκιμάσει τα περισσότερα ναρκωτικά. Δεν υπήρξε κάποιο χρονικό διάστημα που έκανα off, πέρα από το παρόν που είμαι στη φυλακή. Αν δεν έπινα ναρκωτικά, δεν μπορούσα να κοιμηθώ το βράδυ, δεν μπορούσα να μιλήσω, να παίξω με το παιδί μου, δεν μπορούσα να λειτουργήσω.
Κάποια στιγμή έκοψα τα οπιούχα, έπινα μόνο χασίς. Όμως, ήθελα 15 γραμμάρια μαύρο την ημέρα για να χαλαρώσω. Επειδή είχα μια δουλειά που δεν πήγαινε καλά, άρχισα πάλι τα χάπια για να μπορώ να κοιμάμαι, για να είμαι μαστουρωμένος, να μη σκέφτομαι τα προβλήματά μου. Αυτό είναι το μεγαλύτερο λάθος. Πιστεύουμε ότι η λύση είναι τα ναρκωτικά. Δεν είναι».
Οι ουσίες είχαν στοιχειώσει την ύπαρξή του και εκείνος συνέχιζε να βαδίζει σε ένα τεντωμένο σκοινί. Έφτασε στο σημείο να είναι άστεγος και να κοιμάται σε παγκάκια, για περίπου δύο μήνες. Δεν μπορούσε να πληρώσει το ενοίκιο της γκαρσονιέρας που είχε τότε, το οποίο ήταν στα 250 ευρώ, γιατί χάλαγε όλα του τα λεφτά σε κόκα, mdma και χάπια. Δεν τον ένοιαζε τίποτα πέρα από αυτό. Αυτόματα, μπήκε στη ζωή του η παραβατικότητα.
Κάποια στιγμή έκοψα τα οπιούχα, έπινα μόνο χασίς. Όμως, ήθελα 15 γραμμάρια μαύρο τη μέρα για να χαλαρώσω
«Ό,τι φανταστείς ότι μπορεί να κάνει κάποιος παραβατικός, το έχω κάνει. Έχω περάσει απ' όλα τα στάδια. Έχω πουλήσει ναρκωτικά, έχω κλέψει αυτοκίνητα, μηχανάκια, τσάντες, έχω σπάσει μαγαζιά. Όλα αυτά για να ικανοποιήσω την εξάρτησή μου. Αν είσαι μέσα στα ναρκωτικά και δεν έχεις λεφτά, πρέπει αναγκαστικά να βρεις κάτι για να πιεις. Όταν ξύπναγα το πρωί και δεν είχα ούτε ένα ευρώ, έπρεπε να πουλήσω ναρκωτικά ή να κλέψω ή να σκεφτώ οποιαδήποτε άλλη παρανομία υπάρχει. Δεν είχα έννοια για το ότι πρέπει να φάω, ήθελα απλά να έχω μαύρο, κοκαΐνη και ηρωίνη για να πίνω», λέει με ειλικρίνεια.
«Όλα αυτά που χάλαγα για να πάρω ουσίες, τα στερούσα από την οικογένειά μου. Τότε σκέφτηκα κάτι. Είχα ένα περίπτερο και έτσι αποφάσισα να νοικιάσω μια αποθήκη, μέσα στην οποία φύτεψα 60 δέντρα. Μια μέρα με έπιασε ένα πλάκωμα και είπα στον εαυτό μου, τέλος. Πήρα ανάσα και είπα ότι θα προσπαθήσω να κάνω κάτι άλλο. Έτσι λοιπόν, αποφάσισα να πάω να τα κόψω. Στις 12 το βράδυ που βγήκα έξω, με έπιασαν επ' αυτοφώρω και έτσι ήρθα στον Κορυδαλλό ως υπόδικος.
Επιλογή μου ήταν, γιατί τόσα χρόνια την είχα γλιτώσει. Τα ναρκωτικά σε κάνουν να πιστεύεις ότι είσαι άτρωτος. Κανείς δεν είναι. Πρέπει να ξέρεις πως κάποια στιγμή θα καταλήξεις είτε σε φυλακή, είτε σε κέντρο απεξάρτησης».
Όταν ήταν εκτός φυλακής, είχε φτάσει πολλές φορές στο κατώφλι ενός ψυχολόγου, αλλά τελευταία στιγμή έφευγε, καθώς θεωρούσε πως δεν έχει κάτι να του προσφέρει. Πάλευε με τις αντικρουόμενες σκέψεις μέσα του και τις τύψεις που ηχούσαν δυνατά στο κεφάλι του. Πλέον κατάλαβε πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει, γιατί η ψυχοθεραπεία του έδωσε ώθηση να κάνει ένα βήμα παραπέρα, ώστε να απεμπλακεί από την εξάρτηση.
«Πίστευα ότι ήμουν υγιής μέσα μου. Όμως δεν ήμουν υγιής στο μυαλό. Και οι δικοί μας όμως πρέπει να καταλαβαίνουν πως όταν είμαστε εξαρτημένοι, πρέπει να μας δίνουν χώρο κι όχι να μας πιέζουν, γιατί αν δεν πάρουμε εμείς την απόφαση, δεν καταφέρνουμε τίποτα», λέει.
«Όταν μπήκα στη φυλακή, ήρθα στο Πρόγραμμα Φυλακών του 18ΑΝΩ από την πρώτη βδομάδα. Τότε κατάλαβα ότι χρειάζομαι βοήθεια. Στην αρχή ήμουν σε κατάσταση σοκ. Μέχρι τότε έπινα μαύρο και χάπια για να μπορώ να κοιμάμαι, αλλά ήθελα να μπω στο πλαίσιο ενός στεγνού προγράμματος και να αποφύγω να παίρνω αγωγές και υποκατάστατα. Δεν κάπνιζα ποτέ, όμως ξεκίνησα να καπνίζω, γιατί προτιμώ να απασχολώ το μυαλό μου με αυτό, παρά να παίρνω χάπια.
Στις αρχές είχα στερητικά σύνδρομα, πονοκεφάλους, νεύρα, αλλά προσπαθούσα να τα διαχειριστώ γιατί ήξερα ότι προέρχονται από αυτό. Μου έλειπε. Αν πεις στον εαυτό σου ότι πρέπει να κάνεις ένα βήμα, χρειάζεσαι βοήθεια για να γίνει.
Επί τέσσερις μήνες έρχομαι στην ομάδα ευαισθητοποίησης - κινητοποίησης όπου συζητάμε, προσπαθούμε να μοιραζόμαστε τα προβλήματά μας και να λυνόμαστε. Αν δεν μιλάς, δεν πρόκειται να θεραπευτείς και, αν δεν παλέψεις, δεν πρόκειται να απεξαρτηθείς. Είναι θέμα θέλησης. Προσωπικά με βοήθησαν οι άνθρωποι που είναι στο πρόγραμμα, διότι μου ενέπνευσαν εμπιστοσύνη από την πρώτη στιγμή.
Κρυβόμουν πίσω από ένα μαύρο πανί, αλλά εκείνοι το παραμέρισαν και μου άνοιξαν την πόρτα. Όταν είσαι μέσα στην εξάρτηση, δεν βλέπεις τίποτα, δεν αντιλαμβάνεσαι ότι κάνεις κακό στον εαυτό σου ή ότι στεναχωρείς τους ανθρώπους σου. Όταν το μυαλό είναι καθαρό, βλέπεις διαφορετικά τη ζωή. Ήταν ίσως η μοναδική φορά που έβγαλα από μέσα μου όλα όλα σκέφτομαι», συνεχίζει.
«Έχουν αλλάξει πολλά. Είμαι πιο ήρεμος και μιλάω πλέον με την οικογένειά μου. Πριν είχα εντάσεις, δεν άφηνα τους άλλους να μιλήσουν, είχα τρομερή επιθετικότητα. Είναι από την εξάρτηση και τα ναρκωτικά. Η εξάρτηση όμως είναι μέσα στο μυαλό και στην ψυχή, δεν είναι σωματική. Υπάρχουν και σωματικά συμπτώματα, αλλά πρέπει να παλέψεις με το μυαλό σου. Τότε αρχίζεις να καταλαβαίνεις τι δεν κάνεις σωστά. Αν τόσα χρόνια είχα πάει σε κέντρο απεξάρτησης, μπορεί να ήμουν διαφορετικός. Δεν λύνονται τα προβλήματα με τη χρήση και την παραβατικότητα, υπάρχει και άλλος δρόμος», εξηγεί.
Αν δεν μιλάς, δεν πρόκειται να θεραπευτείς και, αν δεν παλέψεις, δεν πρόκειται να απεξαρτηθείς.
«Στην ομάδα του 18ΑΝΩ δεν υπάρχουν αναστολές, ούτε φόβος, οπότε θα έλεγα σε όποιον παλεύει με τις εξαρτήσεις να έρθει. Αυτά που έκανε στη ζωή του, σίγουρα εμπεριείχαν περισσότερο φόβο. Η ζωή είναι πολύ ωραία για να μην τη ζήσουμε. Τα ναρκωτικά, το αλκοόλ τα θολώνουν όλα. Δεν υπάρχει κάποιος τοξικοεξαρτημένος που μπορεί να τα καταφέρει με συντήρηση, χρειάζεται βοήθεια. Αν δεν πας σε θεραπευτική ομάδα, δεν προχωράς μπροστά, μένεις στάσιμος, πιστεύεις ότι έχεις καθαρίσει και ότι μπορείς να το κάνεις. Δεν μπορείς.
Την κόρη μου έχω να τη δω έξι μήνες και αυτό είναι που με πονάει περισσότερο, όχι η στέρηση των ουσιών. Η ζωή είναι όμορφη και δεν τη ζεις έτσι. Πιστεύεις ότι χαμογελάς γιατί οι ουσίες σε κάνουν να χαμογελάς. Είναι μια ευφορία πλασματική», καταλήγει.
Τα ανοιχτά του μάτια μοιάζουν βουρκωμένα πια, και η φωνή του σπάει. Του εύχομαι να συνεχίσει να έχει καθαρό μυαλό. Μου πιάνει εγκάρδια το χέρι, με χαιρετά, και χάνεται από την αίθουσα κινούμενος στους δαιδαλώδεις διαδρόμους.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
