«Γραφείο τελετών Υιοί Ραϋμόν Μπίθαρη», αναγράφεται στη τζαμαρία της εισόδου, με σκούρα μπλε γράμματα. Μπαίνοντας μέσα, η διακόσμηση είναι λιτή. Ένας πίνακας του Τσαρούχη στον τοίχο στα δεξιά, ένα stand με πληροφορίες για την αποτέφρωση στη γωνία, ένα γραφείο και μια μικρή βιβλιοθήκη στα αριστερά.
Ο Δημήτρης και ο Γιώργος Μπίθαρης, έχουν αναλάβει την επιχείρηση από το 2004 που απεβίωσε ο πατέρας τους, ο οποίος είχε ιδρύσει το γραφείο τελετών το 1981. Η φωτογραφία του είναι κρεμασμένη σε περίοπτη θέση στον λευκό τοίχο, απέναντι ακριβώς από την είσοδο. Δεν είναι μια δουλειά που είχαν σκεφτεί πως θέλουν να κάνουν, αλλά κάτι που προέκυψε για καθαρά βιοποριστικούς λόγους.
Όταν μπαίνει κανείς σε τέτοιους χώρους, μπορεί να αισθάνεται άβολα ή παράξενα. Άλλωστε, πόσο συμφιλιωμένοι είμαστε με την ιδέα του θανάτου; Μπορεί κάποιος να διαχειριστεί τη σκέψη ότι η ζωή μας είναι μια στιγμή που γλιστράμε από τη γη, μια παύση από τη μη ύπαρξη που έρχεται πριν τη γέννησή μας και έπεται του θανάτου μας;
«Η Ελλάδα είναι μια συντηρητική χώρα και δεν έχουμε συμφιλιωθεί ακόμα με το θάνατο ούτε με τα επαγγέλματα που σχετίζονται με αυτόν. Είμαστε περισσότερο Βαλκάνιοι απ' ότι Ευρωπαίοι», μου λέει ο Δημήτρης.
Ποτέ όμως δεν αντιμετώπισαν κάποια περίεργη αντίδραση όταν ήταν στο σχολείο από τους συμμαθητές τους, σε σχέση με τη δουλειά του πατέρα τους. «Ίσα-ίσα, όταν πήγαινε εκεί η συζήτηση, διακωμωδούσα μόνος μου την κατάσταση, με την καλή έννοια πάντα. Μια φορά ο πατέρας μου με είχε πάει σχολείο με τη νεκροφόρα», λέει χαριτολογώντας.
«Και όταν ο αδερφός μου ήταν στο Γυμνάσιο, ο πατέρας μας είχε φτιάξει μια Βασιλόπιτα και, επειδή ήταν μεγάλη, την είχε πάει επίσης με τη νεκροφόρα στο σχολείο, σαν να ήταν μνημόσυνο» (γέλια), αναφωνεί ο Γιώργος. «Ευτυχώς πήγε καλά εκείνη η χρονιά», προσθέτει ο Δημήτρης.
«Με αυτή τη δουλειά γίνεσαι λίγο πιο ρεαλιστής»
Καθημερινά έρχονται σε επαφή με το θάνατο και το πένθος. Συνδιαλέγονται με ανθρώπους που έχουν να αποδεχτούν τη δική τους απώλεια, προετοιμάζουν νεκρά σώματα για τις τελετές. «Όλο αυτό δεν μου δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα, έχω μάθει να είμαι διεκπεραιωτικός. Η δουλειά όμως δεν με βοηθάει να διαχειρίζομαι το πένθος, γιατί είναι κάτι πολύ προσωπικό και δεν μπορώ να το βάλω εύκολα μέσα σε πλαίσια, επειδή έχω καθημερινή τριβή με το θάνατο και την απώλεια».
«Απλά σίγουρα γινόμαστε λίγο πιο ρεαλιστές. Όταν κάποια στιγμή φύγω από τη ζωή, θα προσπαθήσω τουλάχιστον να μην αφήσω εκκρεμότητες, ώστε να μην επιβαρυνθούν οι άνθρωποι που αγαπάω με άλλα πράγματα, πέρα από την απώλεια. Σε εμάς πήρε δύο χρόνια μέχρι να τελειώσουν τα διαδικαστικά με τον πατέρα μας και μέχρι να γίνει αυτό, έκρυβα το πένθος κάτω από το χαλί, δεν το διαχειριζόμουν. Πένθησα τον πατέρα μου τέσσερα χρόνια μετά την απώλειά του», εξηγεί ο Δημήτρης.
«Βέβαια επειδή χάσαμε τον πατέρα μας όταν ήταν 47 ετών και ήταν κάτι ξαφνικό, πέρα από το φορτίο που είχαμε, υπήρχε και ο ογκόλιθος της γραφειοκρατίας που, μαζί με το πένθος, είναι αβάσταχτος», επισημαίνει ο Γιώργος.
«Προσωπικά το πένθος θέλω να το εξωτερικεύω στον περίγυρό μου, θέλω να κάνω τις δύσκολες συζητήσεις γιατί με βοηθά - ούτως ή άλλως περιστρέφεται η δουλειά μου γύρω από αυτό. Αντίστοιχα όταν συμβαίνουν δυστυχή γεγονότα στους κοντινούς μου, ξέρω ότι θα είμαι ανάμεσα στα πρώτα τηλεφωνήματα που θα κάνουν. Και είναι ωραίο να στηρίζονται πάνω μου μέχρι να βρουν τα πατήματά τους».
Ταφή ή Αποτέφρωση;
Η καθημερινότητα σε ένα γραφείο τελετών διαφέρει από μέρα σε μέρα. Όμως στην ουσία περιμένουν να χτυπήσει το τηλέφωνο για να γίνει κάποια παραγγελία – μνημόσυνο, κηδεία, αποτέφρωση, εκταφή, ή κάποια ερώτηση.
Τους ρωτάω ποιο είναι το κόστος μιας κηδείας. «Είναι σίγουρα τετραψήφιο το νούμερο, ακόμα και στην πιο απλή κηδεία», υπογραμμίζει ο Δημήτρης. «Μια απλή, λιτή, αξιοπρεπής τελετή σε ένα κοιμητήριο με νορμάλ δικαιώματα, ξεκινά από τα 1.000 ευρώ και, από 'κεί και πέρα, εξαρτάται τι θέλει ο καθένας. Υπάρχουν Κοιμητήρια όπως το Α' Νεκροταφείο και του Ζωγράφου, που είναι αρκετά ακριβά, ανάλογα πάντα με τη ζώνη ταφής».
«Φαντάσου ότι το νεκροταφείο είναι χωρισμένο σε 4 κομμάτια. Το τελευταίο που είναι πιο μακριά από την είσοδο, είναι η Γ' Ζώνη, μετά Β' Ζώνη, Α' Ζώνη και Ζώνη Πολυτέλειας, που θέλεις 1.000 ευρώ για να σου δώσουν ένα τάφο. Αν κάποιος επιλέξει αποτέφρωση, είναι 750 ευρώ με το ΦΠΑ, μόνο για το αποτεφρωτήριο. Μαζί με μετακινήσεις στη Ριτσώνα και υπηρεσίες του γραφείου τελετών, ξεκινά από 1.800-1.900 ευρώ».
Περνάμε από μια πόρτα και ανεβαίνουμε μια στριφογυριστή σιδερένια σκάλα. Βρισκόμαστε σε ένα δωμάτιο που είναι στοιβαγμένα διάφορα φέρετρα. «Η τιμή τους διαφέρει ανάλογα με το ξύλο και το φινίρισμα. Ένα ελαφρώς τριμμένο και βαμμένο είναι στα 350 ευρώ και η τιμή ανεβαίνει ανάλογα με το πόσες ώρες έχουν περάσει οι τεχνίτες για να το φτιάξουν. Υπάρχουν και φέρετρα πολυτελείας που αγγίζουν και τα 15.000 ευρώ».
Δεν γίνεται να μην επηρεαστούν από το τραγικό του πράγματος, αλλά δεν μπορούν να περάσουν στην αντίπερα όχθη, στην πλευρά των συγγενών που πενθούν. Όπως επισημαίνει ο Δημήτρης, «είμαστε ειλικρινείς, ευγενικοί, υπομονετικοί, αλλά μέχρι εκεί. Δεν μπαίνω στη διαδικασία να πενθήσω, γιατί αυτό θα με φθείρει και δε θα είμαι λειτουργικός. Θα κάνω κακό σε μένα και στη δουλειά μου».
«Σίγουρα το κουβαλάω, αλλά δεν μπορώ να το δείξω, το βάζω στη γωνία. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να τους ενημερώσεις εξαρχής τι ακριβώς θα γίνει και να μην αποκρύψεις πράγματα. Βέβαια, κάθε θάνατος είναι διαφορετικός και θέλει διαφορετική αντιμετώπιση».
«Εμένα από την άλλη, μου αρέσει να υπάρχει το ανθρώπινο κομμάτι εκείνη τη στιγμή. Ακόμα και σε οικογένειες που μπορεί να έχουν χάσει έναν υπερήλικα και είναι συντετριμμένοι, θα ήθελα να μάθω μερικά πράγματα για εκείνον-η, να υπάρξει συζήτηση και μετά να μιλήσουμε για τα διαδικαστικά του γραφείου. Έχουμε ως προτεραιότητα να γίνει σωστά και ποιοτικά η δουλειά αλλά και να κρατήσουμε ένα ανθρώπινο επίπεδο, ώστε να μην είναι μόνο μια δοσοληψία», προσθέτει ο Γιώργος.
Η προετοιμασία του νεκρού για την τελετή
Το πιο δύσκολο κομμάτι της δουλειάς, «είναι στην προετοιμασία του νεκρού για την τελετή. Πρέπει να πλυθεί, να ντυθεί, να γίνει σωστή τοποθέτηση στο φέρετρο. Είναι μια διαδικασία που θέλει περίπου 2-3 ώρες - σε ένα απλό περιστατικό. Μου έχει τύχει να χρειαστώ ακόμα και 10 ώρες για κάποιον που προερχόταν από τροχαίο δυστύχημα και ήταν φοβερά τραυματισμένος», εξηγεί ο Δημήτρης.
Μου αναφέρουν ακόμα και περιστατικά που νοσοκόμοι μπορεί να περιμένουν stand by όταν βλέπουν ανθρώπους που τους απομένουν μερικές ώρες ζωής, για να πάνε στους συγγενείς και να τους προτείνουν γραφεία τελετών με τα οποία έχουν συνάψει συμφωνία. Το ίδιο συμβαίνει και με γηροκομεία. «Αυτό είναι παράνομο αλλά συμβαίνει ακόμα και σε ιδιωτικές κλινικές», μου λένε.
Μιλάμε για τα έθιμα της κηδείας στα χωριά, τότε που οι άνθρωποι κρατούσαν τον νεκρό μέσα στο σπίτι και κάθονταν γύρω του προκειμένου να τον πενθήσουν όλη τη νύχτα. «Παλιότερα που διανυκτέρευαν τον νεκρό και μιλούσαν για εκείνον για ένα 12ωρο μέχρι την τελετή, αναγκάζονταν να το διαχειριστούν πιο άμεσα. Και εφόσον έχει αλλάξει η ζωή, έχουν αλλάξει και οι τελετές και η διαχείριση του πένθους. Πλέον, αυτό μετατίθεται την ημέρα της τελετής που όλα είναι ούτως ή άλλως πιο φορμαρισμένα», αναφέρει ο Γιώργος.
«Αυτό με το ανοιχτό φέρετρο συνέβαινε στα χωριά παλιότερα, όμως η τελετή είτε γινόταν αυθημερόν, είτε την επόμενη ημέρα, επειδή δεν μπορούσε να συντηρηθεί διαφορετικά το σώμα. Πλέον υπάρχει ψυκτικός θάλαμος για τη συντήρηση. Τότε βίωνες το πένθος είτε ήθελες, είτε όχι. Σήμερα συνεχίζει κόσμος να πηγαίνει σπίτι του θανόντα για ένα καφέ ή ένα κονιάκ, υπάρχει η επαφή και όλα αυτά λειτουργούν καταπραϋντικά για την απώλεια», εξηγεί ο Δημήτρης.
Εκείνοι που είναι στα «αζήτητα»
Τι γίνεται με τους ανθρώπους που μένουν «στα αζήτητα» όπως οι άστεγοι και οι χρήστες; Όταν φύγουν από τη ζωή αρχικά εκδίδεται από την ιατροδικαστική υπηρεσία εντολή για να γίνει νεκροψία και νεκροτομή, γίνεται έρευνα από την ΕΛ.ΑΣ., για να βρεθεί έστω κάποιος μακρινός συγγενής για να κάνει την ταφή. Σε περίπτωση που δεν βρεθεί, ο νόμος λέει ότι πρέπει να αναλάβει την ταφή το γραφείο τελετών που το παρέλαβε, με δικά του έξοδα, μου λένε.
Όσο για τους ανθρώπους διαφορετικού θρησκεύματος, «επιτρέπεται η ταφή τους, απλά υπάρχουν πολλά θέματα, διότι οι μουσουλμάνοι και οι εβραίοι δεν θέλουν τις νεκροφόρες μας που έχουν χριστιανικά σύμβολα. Ένας μουσουλμάνος θα θέλει να γίνει η κηδεία σε τζαμί, τα οποία υπάρχουν μόνο παράνομα, ενώ στους Εβραίους απαγορεύεται από τη θρησκεία τους και η ιατροδικαστική εξέταση αλλά και η εκταφή, οπότε δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις προσωρινούς τάφους, όπως γίνεται σε εμάς με τις τριετίες»
«Υπάρχουν εβραϊκά τμήματα σε μερικά κοιμητήρια και υπάρχουν και καθολικά κοιμητήρια. Τα νεκροταφεία μας δεν είναι χριστιανικά γενικότερα, απλά οι 99 από τους 100 τάφους έχουν σταυρούς», αναφέρει ο Δημήτρης.
Ο καθένας αντιδρά μη αναμενόμενα σε τέτοιες στιγμές. «Μας έχουν τύχει πολλά στα τόσα χρόνια δουλειάς. Αρχικά, έχει τύχει να τσακώνονται μπροστά μου για τα κληρονομικά της θείας τους – η γυναίκα μόλις είχε φύγει από τη ζωή. Τους είπα ότι ένιωθα εξαιρετικά άβολα εκείνη τη στιγμή και αναγκάστηκα να τους διώξω με καλό τρόπο έξω από το γραφείο για να λύσουν τα θέματά τους.
«Και μας έχουν τύχει και πιο εξτρίμ καταστάσεις. Ήμουν εγώ με τη νεκροφόρα με μια γυναίκα που είχε πεθάνει και μπροστά μου ακριβώς ήταν ο γιος της με το αμάξι και τράβαγε χειρόφρενα και, με κατεβασμένο τζάμι φώναζε 'μάνα για σένα τα κάνω', ενώ μετά έριχνε πιστολιές στην κηδεία».
«Μια ημέρα πριν τα 40 της μητέρας, πέθανε ο σύζυγος από το ίδιο σόι. Στη δεύτερη κηδεία λοιπόν νοίκιασα νεκροφόρα, γιατί δεν τους είχα εμπιστοσύνη για το πώς θα αντιδράσουν. Ήταν όλο το σόι και έριχνε πιστολιές στον αέρα», εξιστορεί ο Δημήτρης. «Όταν πήγα να πληρωθώ για τη συγκεκριμένη τελετή, ο άλλος είχε τα πιστόλια πάνω στο τραπέζι. Ακραία πράγματα», αναφέρει ο Γιώργος.
Τα έθιμα της ταφής
Το ιστορικό ζαχαροπλαστείο του Δημήτρη Πάπιου, βρίσκεται στην οδό Αναπαύσεως δίπλα στο Α' Νεκροταφείο. Πάντοτε μπροστά θα δει κανείς παρκαρισμένες μερικές νεκροφόρες, όμως το συγκεκριμένο μαγαζί στέκει για δεκαετίες στο ίδιο σημείο και είναι το πιο γνωστό της πρωτεύουσας.
«Το κατάστημα ξεκίνησε να λειτουργεί από το 1925 από τον παππού μου και στην αρχή ήταν καθαρά ζαχαροπλαστείο», μου λέει ο ίδιος. «Τότε προμηθεύαμε όλα τα ζαχαροπλαστεία της εποχής με έτοιμα γλυκά, καθώς δεν υπήρχε ούτε η τεχνογνωσία ούτε η δυνατότητα να φτιάχνουν πράγματα που θεωρούνταν προχωρημένα για την εποχή. Αργότερα αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τα κόλλυβα. Ήταν κάτι που προέκυψε εντελώς τυχαία».
Όπως λέει, «το 1939 ο παππούς πήγαινε σε άλλες μεγάλες πόλεις, όπως τα Ιωάννινα και δούλευε σε ζαχαροπλαστεία. Εκεί λοιπόν έμαθε το λεγόμενο πολίτικο κόλλυβο και το έφερε στην Αθήνα. Η διαφορά είναι πως οι πολίτες δεν έβαζαν ρόδι και μαϊντανό, αυτά ήρθαν πολύ αργότερα»
«Το πολίτικο κόλλυβο έχει ξηρούς καρπούς -αμύγδαλο, φουντούκι, σταφίδα, κουκουνάρι, καρύδι- και αρωμάτικά -κόλιανδρο και κανέλλα- προϊόντα που για εκείνη την εποχή στην Αθήνα ήταν πολύ ακριβά και δεν είχαν όλοι την οικονομική δυνατότητα να τα προμηθεύονται. Τότε έγιναν γνωστά και καθιερώθηκαν στην αγορά τα κόλλυβα Παπίου. Μπορεί οι περισσότερες οικογένειες να τα έφτιαχναν στο σπίτι γιατί δεν υπήρχε η άνεση να πάνε σε ζαχαροπλαστεία, όμως υπήρχαν αρκετοί που τα ζητούσαν από εμάς», μου λέει.
Οι νεκροπομποί – Εκείνοι που συνοδεύουν τα σώματα
Ο Δημήτρης Μπαρλαμπάς, είναι Συντονιστής του σωματείου Νεκροπομπών 'Τίμιος Σταυρός' και μετρά 22 χρόνια στη δουλειά. «Είμαι σε μία τελετή, να σε καλέσω σε 10 λεπτά;», μου λέει όταν σηκώνει το ακουστικό. Μετά από λίγη ώρα με καλεί πίσω.
Όπως μου λέει αυτή η δουλειά προέκυψε εντελώς τυχαία, μέσω ενός γνωστού του από το χωριό. Δεν ήταν κάτι που είχε σκεφτεί ή είχε επιλέξει να κάνει, απλά έτυχε. Η εταιρεία συνεργάζεται με γραφεία τελετών για κηδείες που γίνονται εντός αλλά και εκτός Αττικής. «Μας παίρνουν τηλέφωνο από τα γραφεία και μας ενημερώνουν ότι θέλουν π.χ. έξι νεκροπομπούς στο Α' Νεκροταφείο, στη 13.00. Δουλειά πάντα υπάρχει. Μπορεί μέσα σε μια ημέρα να κουβαλήσω από ένα μέχρι και οκτώ φέρετρα σε τελετές που γίνονται σε ένα Κοιμητήριο», μου περιγράφει ο ίδιος.
«Παλιότερα, όταν έλεγα στον κόσμο τι δουλειά κάνω, κολλούσε περισσότερο στο μακάβριο κομμάτι και έφτυνε τον κόρφο του. Πλέον, κάπως έχει αλλάξει αυτό και οι περισσότεροι είναι εντάξει, δεν έχουν τέτοιες αντιδράσεις», εξηγεί ο Δημήτρης. «Αυτό μπορεί να συνέβαινε γιατί και η αμφίεσή μας ήταν διαφορετική. Παλιά φοράγαμε κατάμαυρα ρούχα και γι' αυτό μας αποκαλούσαν 'κοράκια'. Τώρα πλέον φοράμε κοστούμια γκρι ή μπλε και δεν είναι τόσο μακάβρια. Το κομμάτι της αμφίεσης είναι πολύ σημαντικό, αφού καθημερινά πρέπει να είμαστε ξυρισμένοι, γυαλισμένοι, με καθαρά και ατσαλάκωτα ρούχα».
Είναι ένα επάγγελμα μέσα από το οποίο μπορεί κάποιος να βγάλει αρκετά χρήματα, ώστε να μπορεί, με τα σημερινά δεδομένα, να ζήσει αξιοπρεπώς, μου λέει. Παλιότερα μάλιστα ήταν δύσκολο να μπει στη δουλειά κάποιος ξεκάρφωτος, γιατί τα χρήματα ήταν πολλά και ο καθένας προσπαθούσε να βάλει στον κύκλο φίλους, γνωστούς και συγγενείς του. Πλέον υπάρχουν κάποιες εταιρείες που έχουν ανοίξει και ψάχνουν κόσμο, όμως είναι μια δουλειά που δεν τη διαλέγουν εύκολα οι νεότεροι άνθρωποι.
«Έχει τύχει να έρθουν με μπράβους σε κηδεία»
«Έχεις όμως και πολλές δυσκολίες. Μπορεί να πάτε τέσσερα άτομα σε Κοιμητήριο και ο πεθαμένος να χρειάζεται έξι άτομα για να τον σηκώσουν, γιατί έχει μεγάλο βάρος. Φυσικά όμως το ψυχολογικό αντίκτυπο είναι το κυριότερο που πρέπει να διαχειριστείς. Είναι κάτι που πρέπει να πολεμήσεις μόνος, είναι δύσκολο. Δεν μπορεί να σου προσφέρει κανείς βοήθεια σε αυτό το κομμάτι. Πρέπει να βρεις τρόπο να το παλέψεις, γιατί αλλιώς δε θα αντέξεις σε αυτή τη δουλειά και θα πρέπει να την παρατήσεις».
Τα χρόνια που ασχολείται με το επάγγελμα, του έχουν τύχει διάφορα συμβάντα. «Έχει τύχει να αντιμετωπίσουμε πολλά περιστατικά με συγγενείς. Μια φορά μας είχαν διώξει επειδή είχαμε πάει στο Νεκροταφείο με κατάμαυρα ρούχα και είχαν κάνει ένα σχόλιο του τύπου: 'δεν τα θέλουμε τα κοράκια εδώ πέρα, διώξ'τα'. Είναι περίεργη η συναισθηματική φάση της οικογένειας που βιώνει το θάνατο. Βέβαια μετά ο άντρας που αντέδρασε άσχημα εις βάρος μας, ήρθε και μας ζήτησε συγγνώμη, αφού ούτως ή άλλως, δεν μπορούσε να κουβαλήσει μόνος του το φέρετρο.
«Επίσης έχει τύχει να εμφανιστούν τα δύο σόγια στο Κοιμητήριο, συνοδευόμενα από μπράβους. Αυτό θα έλεγα πως είναι το πιο ακραίο που μου έχει συμβεί. Οι οικογένειες ήταν τσακωμένες μεταξύ τους, οπότε ήρθαν με φουσκωτούς στην κηδεία και μάλιστα τσακώνονταν μεταξύ τους και κατά τη διάρκεια της τελετής. Ακόμα και στις κηδείες υπάρχουν διαφορές».
«Όταν κουβαλάς φέρετρα με όλες τις ηλικίες ανθρώπων, ζυγίζεις αλλιώς τη ζωή»
Ο ίδιος έχει συμμετάσχει και σε κηδείες επιφανών προσώπων. «Έχουμε κάνει την κηδεία του Μητσοτάκη, του Παύλου Γιαννακόπουλου και πολλών ακόμη που έχω ξεχάσει. Αυτές όμως είναι πολύ δύσκολες τελετές, γιατί γίνονται συνήθως στη Μητρόπολη με λαϊκό προσκήνυμα. Για εμάς είναι πιο απαιτητικό γιατί πρέπει να είμαστε ακούνητα αγαλματάκια συνέχεια, να προσέχουμε τον κόσμο στην εκκλησία κλπ.
«Θα πάμε μια ώρα πριν την τελετή, θα βάλουμε το φέρετρο μέσα στην εκκλησία για να διαβαστεί και, στη συνέχεια, θα το μεταφέρουμε για να το παραδώσουμε στους εργάτες ταφής για να γίνει η διαδικασία της ταφής».
Πολλές φορές δεν μπορεί να καταφέρει να αποστασιοποιηθεί πλήρως και νιώθει πως συμπαρασύρεται συναισθηματικά σε κηδείες. «Πάνω απ' όλα είμαστε άνθρωποι», μου λέει. «Σε παίρνει από κάτω όταν είσαι σε κηδείες μικρών παιδιών, όταν βλέπεις γονείς να χάνουν τα παιδιά τους, απλά δεν μπορείς να το εκδηλώσεις. Μέσα μου λυγίζω, αλλά φαίνομαι νορμάλ, γιατί είναι δουλειά μου και δεν έχω δυνατότητα να συγκινηθώ ή να κλάψω», εξηγεί.
«Όταν κάνεις αυτή τη δουλειά και είσαι τόσο κοντά στο θάνατο, μέσα σου το έχεις δουλέψει, το έχεις σκεφτεί. Αυτή η δουλειά σε κάνει λίγο πιο σκληρό και κυνικό άνθρωπο, αλλά ταυτόχρονα, σε κάνει να βλέπεις τα πράγματα διαφορετικά. Όταν κατεβαίνω στο χωριό και βλέπω να τσακώνονται με τον γείτονά τους για μισό μέτρο γης, το θεωρώ κοροϊδία αφού στο τέλος όλοι θα πάρουμε από ένα μέτρο γης. Όταν καθημερινά κουβαλάς φέρετρα με όλες τις ηλικίες ανθρώπων, το βλέπεις διαφορετικά και ζυγίζεις αλλιώς τη ζωή».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
