Μόλις 17 ετών ήταν ο Ναέλ που έπεσε νεκρός από τη σφαίρα αστυνομικού στη Ναντέρ. Μία σφαίρα που άναψε τη φωτιά της εξέγερσης στη Γαλλία, με τις διαδηλώσεις και τις ταραχές να κρατούν μία εβδομάδα τώρα στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Ένας 17χρονος, ένα ακόμη παιδί που χάνει τη ζωή του από χέρι αστυνομικού, ένας ακόμη θάνατος που δίνει το σύνθημα της αντίδρασης ενάντια στην κρατική βία όπως μεταφράζεται από την αστυνομία.
Ο Ναέλ M., Γάλλος πολίτης αλγερινής καταγωγής, κατά την διάρκεια αστυνομικού ελέγχου πυροβολήθηκε στον θώρακα από αστυνομικό στα προάστια του Παρισιού και ένας «εμφύλιος» πόλεμος ανάμεσα σε πολίτες, όλων των καταγωγών, και τις αστυνομικές δυνάμεις άρχισε να εξελίσσεται στους δρόμους των πόλεων. Η κυβέρνηση Μακρόν «κατέβασε» στους δρόμους χιλιάδες αστυνομικούς ώστε να αντιμετωπίσει το κύμα οργής που για μία ακόμη φορά σε αντίστοιχη περίπτωση, έχει να κάνει με τις πολιτικές και το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών. Ο Γάλλος πρόεδρος, όπως είχε κάνει στο παρελθόν και ο Ερντογάν, κατηγόρησε τα social media χαρακτηρίζοντας κάποια από αυτά ως «χώρους διοργάνωσης βίαιων συγκεντρώσεων».
Οι αναταραχές στη Γαλλία, με τις ιδιαιτερότητες που έχει ως προς την ενσωμάτωση των μεταναστών, έρχονται να επιβεβαιώσουν πως ένα τραγικό γεγονός μπορεί να προκαλέσει την έκρηξη ανθρώπων καταπιεσμένων που βλέπουν το βιωτικό τους επίπεδο, την ποιότητα της ζωής τους, να υποβαθμίζεται διαρκώς. Και την ίδια στιγμή βλέπουν απέναντί τους αστυνομικές δυνάμεις που στις περισσότερες των περιπτώσεων τους βλέπουν σαν εχθρούς.
Είναι κάτι που το βιώσαμε τόσο μέσα στο σπίτι μας, όσο και στη γειτονιά μας, τα τελευταία χρόνια. Είναι νωπές οι μνήμες από τη δολοφονία, από ένστολο του 15χρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου που πυροδότησε τη μεγαλύτερη κοινωνική έκρηξη στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά και λίγα χρόνια μετά, με τη δολοφονία, επίσης από αστυνομικούς, του συνομηλίκου του Μπερκίν Ελβάν, στην Κωνσταντινούπολη.
Είναι τρία διαφορετικά περιστατικά που όμως τέμνονται σε δύο βασικές περιπτώσεις. Αφενός τα θύματα ήταν έφηβοι και άοπλοι που σκοτώθηκαν από αστυνομικούς, αφετέρου έγιναν σύμβολα για να βγει η φωνή από τον κόσμο που καταπιέζεται. Σίγουρα τέτοια περιστατικά και το ότι επακολουθεί μπορεί να δημιουργήσει διάφορα ρεύματα. Η ακροδεξιά τρέφεται μέσα από τις κρίσεις. Το είδα (και το βλέπουμε) στη χώρα μας, το παρατηρούμε και στην Τουρκία όπου ο «Σουλτάνος» σκληραίνει όλο και περισσότερο τις πολιτικές του. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως μετά από τη δολοφονία του Ναέλ στα social media εμφανίστηκαν μέχρι και... προφητείες του Αδόλφου Χίτλερ, για το μέλλον που μπορεί να έχει η Γαλλία λόγω της πολιτικής της στο θέμα των μεταναστών.
Αλέξης Γρηγορόπουλος: Νεκρός από σφαίρα αστυνομικού
Μία σφαίρα και ένα παιδί που έπεσε νεκρό ήταν αρκετά για να ξεσπάσει το μεγαλύτερο κύμα διαδηλώσεων και ταραχών στην Ελλάδα, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Το μοιραίο βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου του 2008, στα Εξάρχεια, ο ειδικός φρουρός Επαμεινώνδας Κορκονέας θα έβαζε μια για πάντα δίπλα στο όνομά του τη λέξη δολοφόνος. Δολοφόνος ενός παιδιού μόλις 15 ετών, του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Συνομήλικος ενός ακόμη θύματος της αστυνομικής βίας και ασυδοσίας, του Μιχάλη Καλτεζά που έπεσε νεκρός το 1985 στις 17 Νοέμβρη, με μία σφαίρα αστυνομικού στο κεφάλι.
Ο Γρηγορόπουλος μαζί με τον φίλο του Νίκο Ρωμανό βρίσκονταν στα Εξάρχεια. Λίγο πριν από τις 9 το βράδυ και μετά από τις αποδοκιμασίες που δέχθηκε ένα περιπολικό που περνούσε από το σημείο, ο Κορκονέας με έναν συνάδελφό του, επέστρεψαν πεζή στο σημείο. Ο καταδικασμένος -στη συνέχεια- ειδικός φρουρός, τράβηξε το όπλο του, πυροβόλησε δύο φορές στην ευθεία με μία από τις σφαίρες να πετυχαίνει τον Γρηγορόπουλο στη συμβολή των οδών Μεσολογγίου και Τζαβέλλα. Ο θάνατος του 15χρονου ήταν ακαριαίος ενώ ο δολοφόνος και ο συνάδελφος του επέστρεψαν στο περιπολικό και αποχώρησαν από την περιοχή.
Παρότι το 2008 τα social media είναι σε εμβρυακή μορφή, η είδηση της δολοφονίας μεταδίδεται αστραπιαία. Αρχικά η είδηση από τα ΜΜΕ είχε μεταδοθεί -καθυστερημένα- με διαφορετική ερμηνεία των γεγονότων, αφού γινόταν λόγος για επίθεση από ομάδα αναρχικών που δέχθηκαν οι αστυνομικοί και πως έβγαλαν τα όπλα για να σώσουν τη ζωή τους. Ακόμη και ένα ερασιτεχνικό βίντεο που βρέθηκε από το περιστατικό και μεταδόθηκε το επόμενο διάστημα από μεγάλο τηλεοπτικό κανάλι, ήταν παραποιημένο αλλοιώνοντας τα πραγματικά γεγονότα.
Η είδηση της δολοφονίας έδωσε το σύνθημα για μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση τόσο στην Αθήνα όσο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Για τρεις τουλάχιστον ημέρες το κέντρο της Αθήνας έμοιαζε με εμπόλεμη ζώνη. Κτήρια και αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν, σε όλους τους κεντρικούς δρόμους έκαιγαν φωτιές με την κυβέρνηση να κάνει λόγο για «τυφλή βία». Η Βρετανία και η Αυστραλία είχαν προειδοποιήσει τους πολίτες τους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε περίπτωση που επιθυμούσαν να επισκεφτούν την Αθήνα και τα ξένα Μέσα παρακολουθούσαν τις εξελίξεις.
Οι αστυνομικές δυνάμεις ακολούθησαν την... πολεμική ατμόσφαιρα πολλές φωτογραφίες και βίντεο να τους δείχνουν να κρατούν τα όπλα τους ή και να τα χρησιμοποιούν με βολές στον αέρα, ενώ εντύπωση είχαν δημιουργήσει και οι εικόνες νεαρών ντυμένων με πολιτικά και «οπλισμό» να βρίσκονται εντός του αστυνομικού κλοιού.
Η κορύφωση του κύματος αντιδράσεων ήρθε στις 9 Δεκεμβρίου, την ήμερα της κηδείας του Γρηγορόπουλου στο Παλαιό Φάληρο. Χιλιάδες κόσμου βρέθηκε στο κοιμητήριο ενώ μετά από την κηδεία σημειώθηκαν επεισόδια με τα ΜΑΤ να κάνουν χρήση χημικών και μαρτυρίες πως μέλη της -πάλαι ποτέ- Ομάδας «Ζ» έβγαλαν όπλα και πυροβόλησαν πολλές φορές στον αέρα.
Οι ειδικοί φρουροί τέθηκαν αρχικά σε διαθεσιμότητα όπως και ο διοικητής του ΑΤ Εξαρχείων, ενώ η υπόθεση πέρασε τα χέρια τριών εισαγγελέων που ανέλαβαν το περιστατικό. Το Οκτώβριο του 2010 το μικτό ορκωτό δικαστήριο της Άμφισσας έκρινε και τους δύο ειδικούς φρουρούς ένοχους, τον Κορκονέα για ανθρωποκτονία με άμεσο δόλο και τον Σαραλιώτη για συνέργεια. Στις 30 Ιουλίου 2019 και λόγω της απόφασης του Εφετείου που του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου, ο Κορκονέας αποφυλακίστηκε από τις φυλακές Δομοκού όπου κρατούνταν. Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Βασίλης Πλιώτας, ζήτησε αναίρεση της απόφασης. Έγινε νέα δίκη και πριν από έναν χρόνο, τον Ιούνιο του 2022, με οριακή διαφορά, αφέθηκε ελεύθερος. Πριν από τρεις μήνες έγινε για τρίτη φορά αίτημα αναίρεσης.
Η επέτειος της δολοφονίας του, 15 χρόνια τώρα, αποτελεί το μεγαλύτερο ραντεβού -όπως κι εκείνος λίγες ημέρες νωρίτερα για την επέτειο του Πολυτεχνείου- για τη διαμαρτυρία ενάντια στην κρατική και την αστυνομική βία.
Μπερκίν Ελβάν: Στο λάθος σημείο, αλλά τον χτύπησε αστυνομικός
Μόλις 14 ετών ήταν ο ο Μπερκίν Ελβάν όταν βγήκε από το σπίτι του κατά τη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στην Τουρκία το 2013. Ήταν μια περίοδος αντιδράσεων σε όλη τη χώρα που άρχισε με αφορμή καταστροφή του πάρκου Γκεζί για την ανοικοδόμηση ενός εμπορικού κέντρου και επεκτάθηκε σε μεγάλο μέρος της χώρας με αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Εκείνες τις ημέρες στην Τουρκία ενώθηκαν άνθρωποι από διαφορετικές αφετηρίες, με άλλα ερεθίσματα, αλλά έναν κοινό «πόνο», την πολιτική του Ερντογάν.
Στις 16 Ιουνίου έφυγε από το διαμέρισμά τους σε εργατική συνοικία στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης για να πάει να αγοράσει ψωμί, με τις αστυνομικές δυνάμεις να επιχειρούν σε κοντινό σημείο προσπαθώντας να διαλύσουν μία διαδήλωση. Ήταν η τελευταία φορά που τον είδαν οι δικοί του άνθρωποι «ζωντανό». Το παιδί δέχθηκε χτύπημα στο κεφάλι από το κάνιστρο δακρυγόνου ενός Τούρκου αστυνομικού και έπεσε σε κώμα, μένοντας σε αυτή την κατάσταση για 269 ημέρες όταν και κατέληξε στις 11 Μαρτίου του 2014. Μόλις 15 ετών, σαν τον Αλέξη Γρηγορόπουλο, όπως άλλωστε τον παρομοίασαν τα Μέσα σε Ελλάδα και Τουρκία, εκείνες τις ημέρες.
«Δεν είναι ο Θεός που πήρε το γιό μου, αλλά ο πρωθυπουργός Ερντογάν», δήλωνε η μητέρα του Μπερκίν.
Η περίπτωση του Μπερκίν αποτέλεσε σύμβολο της καταστολής που εφάρμοσε η κυβέρνηση του -τότε πρωθυπουργού- Ερντογάν εναντίον χιλιάδων διαδηλωτών στους δρόμους πολλών πόλεων της χώρας. Ο Ερντογάν είχε αναφέρει πως Μπερκίν ήταν «μέλος μιας τρομοκρατικής οργάνωσης» και είχε παρουσιάσει ως... απόδειξη το γεγονός πως είχε καλυμμένο το πρόσωπό του με ένα μαντίλι, κάτι προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων. Η απάντηση ήταν πως ο Μπερκίν είχε καλύψει το πρόσωπό του για να μπορεί να αναπνέει, καθώς η ατμόσφαιρα από τα χημικά ήταν τουλάχιστον αποπνικτική. Η κηδεία του στις 12 Μαρτίου στο Κοιμητήριο Feriköy της Κωνσταντινούπολης μετατράπηκε σε λαϊκό προσκύνημα. 400.000 άνθρωποι, ακολουθούσαν την πομπή και θέλησαν να κατευθυνθούν προς την πλατεία Ταξίμ ώστε να αφήσουν λουλούδια στη μνήμη των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων. Η αστυνομία παρενέβη και πάλι, ρίχνοντας χημικά και νερό με αποτέλεσμα δύο ακόμη νεκρούς.
Ο κύκλος αίματος που άνοιξε με το δολοφονικό χτύπημα στο μικρό παιδί, όμως δεν είχε κλείσει. Τον Μάρτιο του 2015 ένοπλοι εισέβαλαν στο δικαστικό μέγαρο της Κωνσταντινούπολης και κρατούσαν όμηρο τον εισαγγελέα που ερευνά την υπόθεση του 15χρονου. Η επιχείρηση της αστυνομίας εκτυλίχθηκε σε φιάσκο, καθώς οι δύο ένοπλοι, μέλη της αριστερής οργάνωσης DHKC, έπεσαν νεκροί, ενώ ο εισαγγελέας που τραυματίστηκε σοβαρά, λίγο αργότερα κατέληξε. Καθ' όλη τη διάρκεια της ομηρείας η τουρκική κυβέρνηση ενεργοποίησε το νόμο που επιβάλλει λογοκρισία στη μετάδοση πληροφοριών από τα μέσα ενημέρωσης.
Δέκα χρόνια μετά από τον θανάσιμο τραυματισμό του Μπερκίν, η οικογένειά του δεν σταματά να αναζητά τους δολοφόνους, τους υπαίτιους του εγκλήματος. «Εδώ και 10 χρόνια κυνηγάμε τη δικαιοσύνη για να τιμωρήσουμε τους δολοφόνους. Δεν θα σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε για τον Μπέρκιν μας, για τα παιδιά μας» έγραψαν πριν από λίγες ημέρες, στη μαύρη επέτειο του τραυματισμού, οι δικοί του άνθρωποι στον λογαριασμό του που διατηρούν στο Twitter.
Ανάμεσα στις χώρες που υπήρξαν κινητοποιήσεις για τον θάνατο του Μπερκιν ήταν και η Ελλάδα. Μάλιστα είχε δημιουργηθεί και ένας «φανταστικός διάλογος» ανάμεσα στον Αλέξη και τον Μπερκίν, γραμμένος τόσο στα ελληνικά όσο και στα τουρκικά...
- -Γεια σου, είμαι ο Αλέξης. -Γεια σου Αλέξη, είμαι ο Μπερκίν.
- -Μπερκίν. Τί περίεργο όνομα. Πόσο χρονών είσαι;
- -15, εσύ;
- -15. Ήμουν. Θα ήμουν 21, όμως αν ήμουν ακόμα εκεί..
- -Τί εννοείς;
- - Ξέρεις Μπερκίν, μια μέρα θα μπορούσαμε να πάμε για μπάσκετ εμείς οι δυο. Δε θα μας εμπόδιζε τίποτα, ποιό Αιγαίο, ούτε ότι μιλάμε διαφορετική γλώσσα, απλά λέω… θα μπορούσαμε να πάμε για μπάσκετ ίσως μια μέρα, μια βόλτα, κάτι, ε; Γιατί όχι;
- -Γιατί Αλέξη έχουμε ένα κοινό εμείς οι δυο.
- -Ναι Μπερκίν έχουμε. Μας σκότωσαν. Αυτοί με τις στολές… και τώρα...
- -Και τώρα;
- -Ας ελπίσουμε, μέσα από το θάνατο μας , όσοι είναι ακόμα εκεί να αγωνίζονται. Για να μπορούν άλλα παιδιά σαν εμάς, να κάνουν αυτή τη συζήτηση.
Αξίζει επίσης, να ακούσετε και το τραγούδι που είχαν δημιουργήσει οι Social Waste, στη μνήμη των δύο παιδιών...
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
