«Εδώ είναι Βαλκάνια δεν είναι παίξε – γέλασε» μας τραγουδούσε το μακρινό 1971 ο Διονύσης Σαββόπουλος, χρησιμοποιώντας μια φράση του ποιητή και ζωγράφου Νίκου Εγγονόπουλου. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2008 για να επιβεβαιωθεί αυτή η φράση και στην τεταμένη σχέση Κοσόβου - Σερβίας. Το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε την ανεξαρτησία του εκείνη την χρονιά μετά από μια δεκαετία πολέμου, αλλά υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός χωρών, που δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του, όπως είναι και η Ελλάδα. Η Πρίστινα απέστειλε, πριν από μία εβδομάδα περίπου, αίτηση για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σερβική πλευρά αρνείται την αναγνώριση, έως ότου αναβαθμιστεί το καθεστώς της σερβικής μειονότητας. Αυτές τις ημέρες, ένα γεγονός αποτέλεσε την αφορμή που έβαλε την βενζίνη στην «εύφλεκτη» αυτή περιοχή.
Αυτό που πυροδότησε εκ νέου την ένταση, ήταν η επιθυμία της κυβέρνησης του Κοσσυφοπεδίου να επιβάλει πινακίδες κυκλοφορίας του Κοσσυφοπεδίου σε όλους τους κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων και των Σέρβων που βρίσκονται στα βόρεια σύνορα της χώρας. Ακολούθησε μια σειρά από παραιτήσεις αστυνομικών, δικαστών και Σέρβων δημοσίων υπαλλήλων στην περιοχή. Έκτοτε, έχει βρεθεί ένας συμβιβασμός για το θέμα των πινακίδων κυκλοφορίας, αλλά ένας Σέρβος, με προϋπηρεσία στην αστυνομία, παραμένει έγκλειστος στις φυλακές του Κοσσυφοπεδίου.
Οι Σέρβοι έχουν τοποθετήσει οδοφράγματα, πίσω από τα οποία έχουν οχυρωθεί παραστρατιωτικές ομάδες και διεκδικούν την άμεση απελευθέρωση του ομοεθνούς τους αστυνομικού, που συνελήφθη από την κοσοβάρικη αστυνομία για εμπλοκή του σε τρομοκρατικές, όπως χαρακτηρίστηκαν, επιθέσεις Σέρβων εθνικιστών εναντίον δημόσιων κτιρίων στον Βορρά. Οι εκλογές στην Πριστίνα ακυρώθηκαν λόγω της εμπρηστικής κατάστασης για τον Απρίλιο. Κατά ορισμένους αναλυτές η κρίση εδράζεται σε σημαντικό βαθμό στην προσπάθεια του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς αλλά και των Αρχών του Κοσόβου να υπενθυμίσουν ότι οι διαφορές ανάμεσα στο Βελιγράδι και στo Κόσοβο απέχουν πολύ από το να επιλυθούν προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Το χρονικό της ανεξαρτησίας που δεν ξέχασαν ποτέ οι Σέρβοι
Η επέμβαση του ΝΑΤΟ το 1999 και οι βομβαρδισμοί της τότε Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας, μαζί με την έκτοτε παρουσία της KFOR στο έδαφος του Κοσόβου διαμόρφωσαν τη συνθήκη μιας ντε φάκτο ανεξαρτητοποίησης. Η ανεξαρτησία του Κοσόβου αναγνωρίστηκε από ένα μεγάλο αριθμό κρατών ανά τον κόσμο. Για τη Σερβία ήταν πολύ δύσκολο να αποδεχτεί την ανεξαρτησία, γιατί αυτό θα αντιμετωπίζονταν στο εσωτερικό της Σερβίας ως «εθνική ταπείνωση». Και το ζήτημα γινόταν ακόμη πιο σύνθετο από το γεγονός ότι η σερβική μειοψηφία στο Κόσοβο βρίσκεται σε συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες έχει την τοπική πλειοψηφία. Την ίδια στιγμή πλήθαιναν οι πιέσεις να βρεθεί κάποιου είδους λύση στο ζήτημα. Άλλωστε, και για τις δύο χώρες η επίλυση του προβλήματος θα σήμαινε και μεγαλύτερες δυνατότητες ένταξης σε διεθνείς οργανισμούς και ιδίως την ΕΕ.
Χωρίς λύση από την Ε.Ε.
Η Ε.Ε., από την πλευρά της, προσπαθεί να επιλύσει τη διαμάχη, που ξέσπασε όταν το Κόσοβο αποφάσισε να επιβάλει πρόστιμα στους πολίτες της σερβικής μειονότητας που διατηρούσαν σερβικές πινακίδες. Μία συμφωνία επί του θέματος, θα μπορούσε να συμβάλει στην εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία και σε σταδιακή αποκλιμάκωση. Η συνάντηση μεταξύ του κ. Μπορέλ, του Σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του Κοσοβάρου πρωθυπουργού Αλμπιν Κούρτι δεν οδήγησε σε πρόοδο. Ο ύπατος αρμοστής της Ε.Ε. δεν δίστασε να αποδώσει ευθύνες στο Κόσοβο, υπογραμμίζοντας ότι ο κ. Βούτσιτς είχε δείξει μεγαλύτερη διάθεση για συμβιβασμό, αν και η Σερβία πρέπει εξίσου να κάνει βήματα προς τον σεβασμό των συμφωνιών της με την Πρίστινα.
«Και οι δύο πλευρές φέρουν την πλήρη ευθύνη για την αποτυχία των σημερινών συνομιλιών και για οποιαδήποτε κλιμάκωση και βία που θα μπορούσε να προκύψει. Σήμερα, καταθέσαμε μια πρόταση την οποία ο πρόεδρος Βούτσιτς αποδέχθηκε, ενώ ο πρωθυπουργός Κούρτι όχι», είπε ο κ. Μπορέλ. «Περιμένω να ανασταλούν αμέσως τα περαιτέρω βήματα που σχετίζονται με την επανεγγραφή των οχημάτων στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο και η Σερβία να αναστείλει την έκδοση νέων πινακίδων με την ονομασία των πόλεων του Κοσσυφοπεδίου», πρόσθεσε σε συνέντευξη Τύπου.
Οι ημερομηνίες κλειδιά τον 21ο αιώνα
- 17 Μαρτίου 2004: Ταραχές στην Πρίστινα, με Αλβανούς να επιτίθενται σε Σέρβους. Τουλάχιστον 19 νεκροί.
- 23 Οκτωβρίου 2004: Μαζική αποχή των Σέρβων από τις εκλογές.
- Σεπτέμβριος 2005: O Ρουγκόβα ανακοινώνει ότι πάσχει από καρκίνο του πνεύμονα.
- Σεπτέμβριος 2020: Υπογραφή διμερούς συμφωνίας ανάμεσα σε Κόσοβο και Σερβία για διμερή οικονομική συνεργασία.
Τι προέβλεπε αυτή η συμφωνία
Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Αβντουλάχ Χότι υπέγραψαν δύο ξεχωριστά έγγραφα τον Σεπτέμβριο 2020, αφού το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει ως κρατική οντότητα με διεθνή υπόσταση το Κόσοβο. Στο οικονομικό πεδίο προβλεπόταν η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και εμπορευμάτων, η υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής στο σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο με την χρηματοδότηση της EXIM BANK και την επίβλεψη του Οργανισμού Χρηματοδότησης και Ανάπτυξης των ΗΠΑ (U.S. International Developement Finance Corporation) που άνοιξε γραφείο στο Βελιγράδι.
Ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς είχε ξεκαθαρίσει ότι η οικονομική συμφωνία δεν περιλαμβάνει «αμοιβαία αναγνώριση» μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου. Ωστόσο, είχε χαιρετίσει τις συνομιλίες ως μεγάλη νίκη για τη Σερβία και ένα βήμα μπροστά για στενότερους δεσμούς με τις ΗΠΑ.Τεράστιο βήμα προόδου είχει χαρακτηρίσει τη συμφωνία και ο τότε πρωθυπουργός του Κοσόβου Αβντουλάχ Χότι. Οι σιδηροδρομικές συνδέσεις και διάφορα άλλα μεγάλα έργα υποδομής που είχαν συζητηθεί θα έφερναν 1,18 δισεκατομμύρια δολάρια (1 δισεκατομμύριο ευρώ) σε σημαντικές οικονομικές αλλαγές στο Κόσοβο τα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια. Η Σερβία και το Κόσοβο είχαν συμφωνήσει για αεροπορικές, σιδηροδρομικές και διαμετακομιστικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης μίας συμφωνίας που θα άνοιγε τον δρόμο για την πρώτη πτήση μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου ύστερα από 21 χρόνια.
Δένδιας για Κόσοβο: Η Ελλάδα θα κάνει ό,τι μπορεί για την επίλυση των διαφορών
Mήνυμα ότι η σταθερότητα και η ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή είναι κάτι το οποίο ενδιαφέρει απολύτως την ελληνική διπλωματία απέστειλε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, για την κρίση στο Κόσοβο. «Δεν θυμάμαι πόσες φορές, τα τελευταία δύο χρόνια, έχω επισκεφθεί την Πρίστινα και το Βελιγράδι. Και επίσης, η Ελλάδα ως γνωστόν συμμετέχει στην KFOR, στην ειρηνευτική δύναμη στο Κόσοβο» προσέθεσε και υπογράμμισε πως αυτό το οποίο απαιτείται είναι περίσκεψη, είναι τήρηση του Διεθνούς Δικαίου. Σημείωσε, επίσης, ότι είναι το περιβάλλον εκείνο το οποίο θα επιτρέψει στο Βελιγράδι και την Πρίστινα να συζητήσουν και να επιλύσουν τις μεταξύ τους διαφορές. Σε αυτό το πλαίσιο, διαμήνυσε ότι η Ελλάδα, ως έντιμος συνομιλητής στα Βαλκάνια, θα κάνει ό,τι μπορεί για να διευκολύνει αυτή τη διαδικασία.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
