Μενού
Pinelopi_Delta
Πηνελόπη Δέλτα | Μουσείο Μπενάκη
  • Α-
  • Α+

«Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δε ζω πια. Φροντίστε τον πατέρα σας. Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα».

Αυτό ήταν το τελευταίο σημείωμα της Πηνελόπης Δέλτα. Πήρε φαρμάκι την ημέρα που οι ναζιστικές ορδές κατέλαβαν την Αθήνα. Πέντε ημέρες άντεξε και μετά πέθανε. Πέθανε από έρωτα. Έρωτα για την ελευθερία; Έρωτα για τη ζωή; Έρωτα για τον Ίωνα Δραγούμη; Τι σημασία έχει; Πέθανε από έρωτα.

Η σβάστικα κυματίζει στην Ακρόπολη

«Εδώ ελεύθεραι ακόμα Αθήναι… Έλληνες! Οι Γερμανοί εισβολείς ευρίσκονται εις τα πρόθυρα των Αθηνών. Αδέλφια! Κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου. Ο εισβολεύς εισέρχεται με όλας τας προφυλάξεις εις την έρημον πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια. Έλληνες! Ψηλά τις καρδιές»!

Το ραδιοφωνικό μήνυμα αυτό ήταν το τελευταίο που ακούστηκε στην ελεύθερη Αθήνα. Λίγα λεπτά μετά ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών και ο εκφωνητής του, Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος, βυθίζονται στη σιωπή.

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος είχε φτάσει και στην πρωτεύουσα. Είναι μια ημέρα σαν σήμερα, 27 Απριλίου του 1941. Κυριακή του Θωμά. Περίπου στις 8 το πρωί.

Οι Ναζί εισβολείς μπήκαν στην Αθήνα από τα βόρεια προάστια και συνάντησαν κλειστές πόρτες και παράθυρα. Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας έστειλαν από την αρχή στον κατακτητή το μήνυμα πως η παραμονή του εδώ μόνο εύκολη υπόθεση δεν θα είναι.

Η πρώτη πράξη των Γερμανών εισβολέων ήταν να υψώσουν τη σβάστικα στην Ακρόπολη. «Περιμέναμε αυτή τη μέρα της σκλαβιάς. Την περιμέναμε και κάπως ανήσυχοι γιατί δεν ξέραμε τι θα γίνει και κάπως απροετοίμαστοι από αυτό το καινούργιο είδος του πολέμου της Κατοχής.

Η πρώτη πράξη των Γερμανών ήταν να υψώσουν τη σβάστικα πάνω στην Ακρόπολη. Εγώ είχα ένα ραδιοφωνάκι και άκουσα τις τελευταίες οδηγίες της κυβέρνησης που έφευγε, έπειτα μια παύση και έπειτα το μήνυμα που κατέληγε με Heil Hitler» είχε πει ο αξέχαστος Μανώλης Γλέζος.

Από την πλευρά τους οι κατακτητές εξέδωσαν μια ανακοίνωση που εξυμνούσε την Ελλάδα. «Έλληνες, ημείς οι Γερμανοί στρατιώται ερχόμαστε όχι ως εχθροί σας. Κανένας άλλος λαός δεν αγαπά και δεν θαυμάζει τη μεγάλην ιστορίαν σας και τον πολιτισμόν σας όσο ο γερμανικός. Ημείς τιμώμεν και σεβόμεθα τον ηρωισμόν σας.

Όχι ως εχθροί ερχόμαστε ημείς, Έλληνες, αλλά δια να κατανικώμεν την Αγγλίαν. Όταν η δύναμη της Αγγλίας θα είναι αφανισμένη τότε και εσείς θα είστε ένας ελεύθερος ευτυχής λαός εις μιαν ελευθέραν, ευτυχήν Ευρώπην».

Οι πρώτες πράξεις αντίστασης κατά των Γερμανών είχαν και έντονο το στοιχείο του χιούμορ. «Το πρώτο βράδυ εμείς πήγαμε και συντρίψαμε και καταστρέψαμε τους οδοδείκτες που δείχνανε πού είναι το κάθε μέρος στην Αθήνα, γραμμένο στα γερμανικά. Τη δεύτερη μέρα βγήκαμε στους δρόμους.

Πάω εκεί Κωνσταντινουπόλεως και Ιεράς Οδού. Έχουν μαζευτεί κάτι πιτσιρίκια και γελάνε με πονηράδα βλέποντας τους Γερμανούς που έχουνε σταθεί και που προσπαθούν να βρουν πού είναι οι ταμπέλες τους.

Οι Γερμανοί ρωτάνε τα πιτσιρίκια ‘Ομόνοια;’ και τα πιτσιρίκια τους δείχνουν τον Πειραιά κάτω. Μετά ρωτάγανε ‘Ρουφ;’ και τους δείχνανε επάνω τον Σταθμό Λαρίσης» είχε πει ο Γλέζος.  

«Έτυχε να βρίσκομαι στην Αθήνα με την οικογένειά μου όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην πόλη. Μέναμε στο ξενοδοχείο City Palace της οδού Σταδίου. Η νύκτα της 26ης Απριλίου ήταν ένας αληθινός εφιάλτης, καθώς όλοι μας γνωρίζαμε ότι τα γερμανικά στρατεύματα είχαν φθάσει στα προάστια της πρωτεύουσας.

Όταν ξημέρωσε, γύρω στις οκτώ, ένας θόρυβος μηχανής ακούστηκε από τον δρόμο μπροστά από το ξενοδοχείο. Μια γκρίζα στρατιωτική μοτοσικλέτα που έφερε διπλωμένη πίσω από το κάθισμα του οδηγού μια κόκκινη σημαία με εμφανή τη μαύρη σβάστικα, πέρασε με ταχύτητα από την περιοχή της πλατείας Ομονοίας προς το Σύνταγμα.

Ξαφνικά όλοι αισθανθήκαμε έναν κόμπο να πνίγει τον λαιμό μας. Είχαμε πλέον κατοχή», είχε πει ο αυτόπτης μάρτυρας της δύσκολης αυτής ώρας, Αντρέας Σταματόπουλος.

Το τραγικό τέλος της Πηνελόπης Δέλτα

Λέγεται πως η Πηνελόπη Δέλτα είχε συνέχεια μαζί της ένα μπουκαλάκι με δηλητήριο. Ήθελε να το έχει πάντα μαζί της για να αποφασίσει πότε θα είναι η καταλληλότερη στιγμή για να ξεκινήσει το φευγιό της. Στο δικό της σκοτάδι, ήρθε να προστεθεί και το σκοτάδι της σκλαβιάς. Και εκείνη θεώρησε πως αυτό ήταν η «χαριστική βολή».

Λίγες ώρες μετά την εισβολή των Ναζί η Πηνελόπη Δέλτα πήρε το δηλητήριο. Ο οργανισμός της άντεξε πέντε ημέρες. Άφησε την τελευταία της πνοή στις 2 Μαΐου. Έφυγε τόσο σπαρακτικά όσο έζησε.

Η Πηνελόπη Μπενάκη γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1874 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας μεγάλωσε σε ένα αυστηρό περιβάλλον. Πήγε στα καλύτερα σχολεία της Αλεξάνδρειας καθώς ο πατέρας της, Εμμανουήλ Μπενάκης, δεν είχε κανένα οικονομικό πρόβλημα.

Η πρώτη μεγάλη αλλαγή στη ζωή της ήρθε μόλις το 1882 όταν η οικογένειά της φεύγει από την Αλεξάνδρεια (που πλέον βρισκόταν υπό βρετανική κυριαρχία) και μετακομίζει μόνιμα στην Αθήνα.

Στα 21 της χρόνια οι γονείς της αποφασίζουν να την παντρέψουν. Προφανώς και ήταν μια... εμπορική πράξη. Δεν υπήρχε έρωτας. Η Πηνελόπη κάνει την πρώτη της απόπειρα αυτοκτονίας. Δεν συγκίνησε κανέναν.

Λίγο καιρό αργότερα θα παντρευτεί τον Φαναριώτη, Στέφανο Δέλτα. Γίνεται καλή σύζυγος και προστατευτική μάνα. Η Σοφία, η Αλεξάνδρα και η Βιργινία ήταν τα στηρίγματα της. Στα τρία κορίτσια της έβγαζε όλη της την τρυφερότητα.

Περίπου δέκα χρόνια μετά τον γάμο της με τον Στέφανο Δέλτα, η Πηνελόπη θα γνωρίσει τον μεγάλο έρωτα της ζωής της. Επιστρέφει με τον σύζυγό της στην Αλεξάνδρεια και σε εκείνο το ταξίδι γνωρίζει σε μια δεξίωση τον διπλωμάτη Ιώνα Δραγούμη.

Η Πηνελόπη Δέλτα συγκλονίζεται. Είναι διατεθειμένη να γκρεμίσει τα πάντα προκειμένου να είναι με τον έρωτα της ζωής της. Ομολογεί τα πάντα στον σύζυγό της και του ζητάει διαζύγιο. Εκείνος, όμως, βάζει πάνω απ' όλα το «τι θα πει η κοινωνία και ο κύκλος μας» και αρνείται να της το δώσει.

Η Πηνελόπη Δέλτα αποφασίζει να μείνει ένα ακόμα χρόνο δίπλα στον σύζυγό της, με την ελπίδα πως θα καταφέρει να του αλλάξει γνώμη. Τότε γράφει ένα γράμμα στον Δραγούμη:

«Μένω ακόμη ένα χρόνο, σου το έγραψα. Αν με θέλεις ύστερα, αν δεν αλλάξεις, Ίων μου, αν θέλεις τότε, πάρε με… Και τώρα όμως αν με ήθελες δεν θα μπορούσα να σου πω πια όχι. Τώρα δεν ξέρω πια τι θα πει τιμή και λόγος και όρκος. Ξέρω πως στον κόσμο κάπου ζεις εσύ, πως μ’ αγαπάς ακόμη, πως εσύ μπορείς να γίνεις δικός μου όποταν σε φωνάξω.

Ίων μου, δεν σε φωνάζω. Μα αν με θελήσεις ποτέ, ξέρεις πού είμαι. Σε περιμένω πάντα και σ’ αγαπώ σαν Μήδεια, είσαι το μόνο δίλημμα που ζει μέσα μου με φρικτή ένταση. Τ’ άλλα όλα πέθαναν, η αγάπη σου τα σκότωσε! Μη με φοβηθείς. Αγαπώ άγρια, μα αγαπώ με φοβερή tendresse το χλωμό παιδί που με φίλησε στο στόμα εκεί στα πεύκα.

Ίων μου, θα πεις πως είμαι τρελή, και το ξέρω, μα όπως εκείνο το βράδυ, που πρώτη φορά με ξανάβλεπες, ύστερα από την πρώτη απόπειρα, ήσουν ''τρελός για μένα'', έτσι κι εγώ είμαι τρελή για σένα…

»Και μεθώ και δεν ξέρω πια να λογαριάσω τι θα πει ''τιμή'' και ''λόγος''. Ξέρω μόνο πως σ’ αγαπώ, τ’ ακούς, Ίων; Σ’ αγαπώ άγρια και θέλω την αγκαλιά σου και το στόμα σου που φιλεί φρικτά, σε θέλω όλον, όλον, δικό μου για πάντα, και πονώ αλύπητα και ανυπόφορα, και μ’ έρχεται να φύγω απόψε, πριν από το γράμμα μου, να μη σου μιλήσω πια, να μη σου γράψω ''σ’ αγαπώ'', μόνο να έλθω εκεί, να ορμήσω στο σπίτι σου, να χυθώ στο λαιμό σου, και χωρίς λέξη, να πνίξω την αναπνοή σου, φιλώντας σε στο στόμα, ώσπου να κλείσεις τα μάτια σου και να πέσει το κεφάλι σου στον ώμο μου, χλωμό και αποκαμωμένο, μισοπεθαμένο από συγκίνηση και πόνο και χαρά που σκοτώνει.

Το ξέρω πως είμαι τρελή μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει».

Στη συνέχεια μετακομίζει με την οικογένεια της στη Φρανκφούρτη. Στην πραγματικότητα εκεί είναι που θα «γεννηθεί» η σπουδαία συγγραφέας, αν και η Πηνελόπη Δέλτα, πάντα έγραφε.

Μετά την επιστροφή της στην Αθήνα γράφει το αριστουργηματικό «Παραμύθι χωρίς όνομα», έρχεται το 1910 για να μιλήσει αλληγορικά για το στρατιωτικό Κίνημα στου Γουδή του 1909.

Μέσα στην εξαετία που ακολουθεί γράφει το ιστορικό «Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου» (1911) και τα «Παραμύθια και άλλα» (1915).  Γράφει ασταμάτητα. Γράφει «διαμάντια» που θα παραμείνουν αναλλοίωτα στο χρόνο.

Το αριστουργηματικό δίτομο «Η ζωή του Χριστού» (1925), το μυθιστόρημα «Ο Τρελαντώνης» (1932), από τον μεγαλύτερο αδερφό της Αντώνη Μπενάκη, το μυθιστόρημα που ακόμα και σήμερα λατρεύουν τα μικρά παιδιά «Μάγκας» (1935) και βέβαια τα «Μυστικά του βάλτου» (1937). 

«Κάμνω τα δυνατά μου να πω του Ελληνόπαιδου μερικά ιστορικά γεγονότα που δεν μπορεί να μάθει αλλού», εξομολογούνταν η ίδια στον Κωστή Παλαμά.

Η ζωή της κυλούσε σχετικά ήρεμα μέχρι που ένα γεγονός τη βυθίζει στο απόλυτο σκοτάδι. Ο μεγάλος έρωτας της ζωής της ερωτεύεται τη Μαρίκα Κοτοπούλη. Η Πηνελόπη Δέλτα θα πενθήσει τον έρωτά της για τον Ίωνα Δραγούμη, σαν να θρηνούσε τον ίδιο τον Δραγούμη. Έβαλε τα μαύρα ρούχα της και δεν άλλαξε χρώμα ποτέ ξανά.

Το τελειωτικό χτύπημα ήρθε το 1920 όταν οι βενιζελικοί (παράταξη την οποία στήριζε η Πηνελόπη Δέλτα) δολοφόνησαν τον Δραγούμη.

Το πλήγμα ήταν τεράστιο. Η σωματική και η ψυχική της υγείας καταρρέουν. Πέντε χρόνια αργότερα θα διαπιστωθεί πως πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας.

Τίποτα, πλέον, δεν είχε νόημα. Έζησε τα τελευταία της χρόνια σαν σκιά. Στον τάφο της χαράχτηκε η λέξη: «Σιωπή». 

Διαβάστε επίσης

Προφυλακιστέος ο «Κοκός» - Τι υποστήριξε στην απολογία του ο 16χρονος που αφέθηκε ελεύθερος

Δημοσκόπηση GPO: Στο 33,6% η Νέα Δημοκρατία – Τα ποσοστά των υποψήφιων ευρωβουλευτών

Τι είναι και πού βρίσκεται το «σημείο Μηδέν» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη

Οι πιο μισητοί χαρακτήρες σε ταινίες και σειρές - Χειρότεροι και από τον βασικό «κακό»

Πού θα κάνουν Πάσχα φέτος οι Έλληνες – Ποιοι προορισμοί θα «βουλιάξουν» από κόσμο

Ο Μακρυγιάννης και η εμμονή του απέναντι στον Κολοκοτρώνη: «Δεν είχε ούτε σπιθαμή γης»

Google News

Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.