Όταν μια ημέρα σαν σήμερα πριν από 28 χρόνια ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν έπεφτε νεκρός από τις σφαίρες ενός Εβραίου εθνικιστή, υπήρξαν πολλοί που είχαν «προφητεύσει» πως μαζί με τον Ράμπιν δολοφονήθηκε και η τελευταία ελπίδα που υπήρχε για ειρήνευση στη Μέση Ανατολή. Σήμερα, 28 χρόνια μετά, σε μια δραματική χρονική και ιστορική συγκυρία, μοιάζει να έχει επαληθευτεί πλήρως εκείνη η «προφητεία».
Ο άνθρωπος που θα μπορούσε (;) να φέρει την ειρήνη
Ο Γιτζάκ (Ισαάκ) Ράμπιν, γεννήθηκε το 1922 στην Ιερουσαλήμ. Οι γονείς του ήταν μετανάστες από την Ουκρανία και τη Λευκορωσία. Ο πατέρας του ονομαζόταν Νεεμίαχ Ρουμπίτζοφ. Άλλαξε το επίθετό του σε Ράμπιν όταν μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και έγινε μέλος του Σιωνιστικού Κινήματος. Το 1917 μετανάστευσε στην Παλαιστίνη ως εθελοντής της «Εβραϊκής Λεγεώνας»!
Η οικογένεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Τελ Αβίβ. Εκεί μεγάλωσε και εκεί πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Γιτζάκ Ράμπιν ο οποίος διαποτισμένος από τις Σιωνιστικές ιδέες του πατέρα του, μόλις στα 14 του χρόνια έγινε μέλος της Hagana. Η συγκεκριμένη αντιστασιακή εβραϊκή οργάνωση θεωρείται σήμερα ο πρόδρομος των IDF, των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων. Παράλληλα με τις σπουδές του ο Γιτζάκ Ράμπιν, έδειχνε διαρκώς μια έφεση στα στρατιωτικά ζητήματα. Το 1941 έγινε μέλος της Palmach, των ειδικών δυνάμεων της Hagana. Η πρώτη του μάχη ήταν η εισβολή στο Λίβανο, όπου έχασε το μάτι του ο Μοσέ Νταγιάν. Στη συνέχεια έγινε εκπαιδευτής και τον Οκτώβριο του 1945 σχεδίασε επιδρομή σε στρατόπεδο κρατουμένων όπου απελευθέρωσε 208 Εβραίους παράνομους μετανάστες. Συνελήφθη από τους Βρετανούς αλλά όταν αποφυλακίστηκε έγινε διευθυντής επιχειρήσεων της Palmach. Όταν μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ ξέσπασε ο πρώτος πόλεμος με τους Άραβες, ο Ράμπιν πολέμησε ενάντια στους Αιγύπτιους στη μάχη της ερήμου Νεγκέβ ενώ αργότερα ήταν αρχηγός των επιχειρήσεων στο νότιο μέτωπο.
Μετά το τέλος του πολέμου, αποστρατεύτηκε και άρχισε την καριέρα του στην πολιτική. Αρχικά «στρατεύτηκε» στο αριστερό – φιλοσοβιετικό - κόμμα, Ahdut HaAvoda και στη συνέχεια με το σοσιαλιστικό κόμμα Mapam και ήρθε σε κόντρα με τον τότε πρωθυπουργό του Ισραήλ Νταβίντ Μπεν Γκουριόν. Το 1964 ο Ράμπιν έγινε επικεφαλής προσωπικού στις IDF και το 1967, στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, συνέβαλε στην κατάληψη της παλιάς πόλης της Ιερουσαλήμ!
Την επόμενη χρονιά διορίστηκε πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ. Είναι η περίοδος που η Ουάσινγκτον γίνεται με κάθε επισημότητα ο κύριος προμηθευτής όπλων του Ισραήλ. Το 1973, χωρίς να έχει επίσημη ιδιότητα, φοράει ξανά τη στολή του και παίρνει ξανά το όπλο του, στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ.
Έπειτα εκλέγεται βουλευτής με το κεντροαριστερό σοσιαλιστικό κόμμα Labor. Το 1972 τοποθετήθηκε υπουργός Εργασίας και όταν η τότε πρωθυπουργός Γκόλντα Μέιρ παραιτήθηκε, ο Ράμπιν ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας. Μετά την ήττα στις επόμενες εκλογές, αρχικά περνάει στην αντιπολίτευση και μετά χάνεις τις εσωκομματικές εκλογές από τον Σιμόν Πέρες. Όταν το Εργατικό Κόμμα επανήλθε στην εξουσία ο Ράμπιν τοποθετήθηκε υπουργός Άμυνας. Το 1987 στην πρώτη Ιντιφάντα χρησιμοποίησε σκληρά μέσα για την καταστολή των εξεγερμένων Παλαιστινίων. Την επόμενη χρονιά, είναι αυτός που οργανώνει τη δολοφονία του Αμπού Τζιχάντ στην Τυνησία και λίγες ημέρες μετά επιβλέπει προσωπικά την καταστροφή του οχυρού της Χεζμπολάχ στο Μεϊντούν. Το 1989 σχεδίασε και εκτέλεσε την απαγωγή του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Σεΐχη Αμπντέλ Καρίμ Ομπέιντ.
Και αν όλα τα παραπάνω περιγράφουν έναν, μάλλον, πολεμοχαρή άνθρωπο, παρά έναν άνθρωπο που προσπαθεί να φέρει την ειρήνη, η πραγματικότητα είναι πως πρώτος ο Γιτζάκ Ράμπιν είχε διαγνώσει την ανάγκη να ζήσει το Ισραήλ χωρίς να πρέπει να είναι διαρκώς με το δάχτυλο στη σκανδάλη απέναντι στους γείτονές του. Και αυτό έκανε σκοπό της (πολιτικής του) ζωής του. Ειδικά από τη στιγμή που ανέκτησε την προεδρία του Εργατικού Κόμματος (1990), ο Ράμπιν έμπρακτα επεδίωξε την ειρήνη με τα γειτονικά κράτη. Επεδίωξε την ειρήνη ακόμα και με την PLO του Γιασέρ Αραφάτ.
Οι Συμφωνίες του Όσλο, το Νόμπελ και η δολοφονία
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1993 στο γρασίδι του Λευκού Οίκου έγινε αυτό που θα μπορούσε να έχει αλλάξει την ιστορία και σήμερα να μιλάγαμε υπό διαφορετικούς όρους. Γιτζάκ Ράμπιν και Γιασέρ Αραφάτ έδιναν τα χέρια μπροστά στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπίλ Κλίντον. Λίγο νωρίτερα ο πρωθυπουργός του Ισραήλ και ο παλαιστίνιος ηγέτης είχαν υπογράψει τη Διακήρυξη Αρχών για τις Προσωρινές Ρυθμίσεις Αυτοδιοίκησης. Η Διακήρυξη αυτή δεν είναι τίποτε άλλο από τις λεγόμενες «Συμφωνίες του Όσλο» που είχαν πάρει το όνομα τους από τις μυστικές διαπραγματεύσεις που είχαν γίνει ανάμεσα στις δυο πλευρές στην πρωτεύουσα της Νορβηγίας.
Έτσι δημιουργήθηκε η Παλαιστινιακή Αρχή και της δόθηκε περιορισμένη εξουσία σε τμήματα της κατεχόμενης (από το Ισραήλ) Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας, εδάφη που το Ισραήλ είχε καταλάβει στον πόλεμο του 1967. Οι συμφωνίες προέβλεπαν την αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ του Ισραήλ και της PLO και επέτρεπαν στον ηγέτη της Γιάσερ Αραφάτ, ο οποίος διέμενε τότε στην Τυνησία, και σε άλλους εξόριστους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.
Στην πραγματικότητα ο στόχος των «Συμφωνιών του Όσλο» ήταν η δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Ποτέ πριν και ποτέ μετά δε φτάσαμε τόσο κοντά στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Ήταν, όμως, όπως αποδείχθηκε, τόσο κοντά όσο και μακριά.
Αραφάτ και Ράμπιν, υπέγραψαν τη συμφωνία που προέβλεπε μεταξύ άλλων την αποχώρηση των Ισραηλινών από το 60% της Λωρίδας της Γάζας - εξαιρουμένων των εβραϊκών οικισμών - και της πόλης της Ιεριχούς. Οι δυο πλευρές συμφώνησαν στην εξεύρεση μιας βιώσιμης λύσης για την περιοχή, σε βάθος πενταετίας, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει προτάσεις για θέματα όπως το καθεστώς της Ιερουσαλήμ, τους Εβραίους εποίκους και την τύχη των παλαιστίνιων προσφύγων. Ο Ουρί Ντρόμι, τότε επικεφαλής του γραφείου Τύπου της ισραηλινής κυβέρνησης, είχε πει: «Στο αεροπλάνο για την Ουάσιγκτον ο Ραμπίν δεν έκλεισε μάτι. Γνώριζε ότι δρομολογούσε κάτι αντίθετο σε όσα έκανε σε ολόκληρη τη ζωή του. Πολεμούσε πάντα τους Άραβες. Συνειδητοποίησε ωστόσο ότι μια ειρήνη με τους Παλαιστινίους σήμαινε ειρήνη για το Ισραήλ. Δεν γνώριζε όμως αν η όλη προσπάθεια θα απέδιδε καρπούς»! Στην Ουάσιγκτον ο Γιτζάκ Ραμπίν τόνισε απευθυνόμενος στους Παλαιστινίους: «Εμείς που σας πολεμήσαμε, σας λέμε σήμερα με δυνατή και ξεκάθαρη φωνή: Φθάνει πια με το αίμα και τα δάκρυα. Αρκετά»!
Ο Γιτζάκ Ράμπιν δεν έπαθε ξαφνικά κάποιου είδους πολιτικής μετάλλαξης... Ήταν ένας πραγματιστής. Πολέμησε τους Άραβες και θέλησε να κάνει μαζί τους ειρήνη όταν είδε αυτό που αρνούνται να δουν οι σημερινοί «ηγέτες»: πως είναι η μοναδική βιώσιμη λύση για τη Μέση Ανατολή. Το 1994 Γιτζάκ Ράμπιν, Σιμόν Πέρες και Γιασέρ Αραφάτ, τιμώνται με το Νόμπελ Ειρήνης. Το κλίμα είναι πιο θετικό από ποτέ. Και ξαφνικά ο χρόνος «παγώνει».
Στις 4 Νοεμβρίου 1995 ο Ράμπιν μιλάει σε ένα πλήθος 100.000 ανθρώπων που έχουν συγκεντρωθεί στην Πλατεία των Βασιλέων του Ισραήλ (σημερινή πλατεία Ράμπιν) στο κέντρο του Τελ Αβίβ για την ανάγκη να υπάρξει ειρήνη. Αφού αποθεώθηκε από τους παρευρισκόμενους, κατέβηκε από την εξέδρα και δήλωσε σε μια δημοσιογράφο: «Η βραδιά αυτή αποδεικνύει ότι οι Ισραηλινοί θέλουν ειρήνη». Ελάχιστες στιγμές αργότερα, ένας φοιτητής, ο Τζιγκάλ Αμίρ, τον πλησίασε και πισώπλατα τον πυροβόλησε τρεις φορές. Ο Γιτζάκ Ράμπιν μεταφέρθηκε βαρύτατα τραυματισμένος στο νοσοκομείο Ιτσίλοφ του Τελ Αβίβ όπου λίγο αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή πάνω στο χειρουργικό τραπέζι αφού οι γιατροί δεν κατάφεραν να περιορίσουν την ακατάσχετη αιμορραγία.
Στην κηδεία του Γιτζάκ Ράμπιν δυο ημέρες αργότερα, μεταξύ άλλων, παραβρέθηκαν ο πρόεδρος της Αιγύπτου και ο βασιλιάς της Ιορδανίας. Σύμφωνα με παλαιότερη δημοσκόπηση, οι Ισραηλινοί πιστεύουν ότι η δολοφονία Γιτζάκ Ράμπιν , ήταν το τρίτο πιο σημαντικό γεγονός στην ιστορία της χώρας τους, με πρώτο τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ και δεύτερο τον πόλεμο των έξι ημερών το 1967!
Οι Συμφωνίες του Όσλο που ούτως ή άλλως ήταν δύσκολο να εφαρμοστούν έμειναν κενό γράμμα. Αυτό που ήθελε ο ακροδεξιός Τζιγκάλ Αμίρ (και όλοι οι ομοϊδεάτες του, βέβαια) το πέτυχε. Πίστευε ότι η επιστροφή της Δυτικής Όχθης στον έλεγχο των Παλαιστινίων, καταπατούσε τον εβραϊκό νόμο. «Εγώ ενήργησα σύμφωνα με την απόφαση του ''διώκτη'', η οποία αναφέρεται στην Τορά (σσ: ο θρησκευτικός νόμος περί της νόμιμης αυτοάμυνας). Δεν είχα την πρόθεση να δολοφονήσω τον Γιτζάκ Ράμπιν ως άτομο. Ήθελα να δολοφονήσω τον πρωθυπουργό και να αλλάξω την πορεία των συμφωνιών, δεν έχω τίποτα προσωπικό εναντίον του. Η αρχική πρόθεσή μου ήταν να τον πυροβολήσω ώστε να μην είναι πλέον ικανός για τα πρωθυπουργικά του καθήκοντα. Ήθελα είτε να τον αφήσω παράλυτο ή, αν δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική, να πεθάνει», είχε πει ο Αμίρ στη δική του το 1996. Τελικά, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η συνέντευξη που έδωσε η μητέρα του δράστη, ένα χρόνο μετά την καταδίκη του γιου της. Η Γκούλα Αμίρ αποδέχθηκε την ενοχή του γιου της και καταδίκασε την ενέργειά του, υποστήριξε, όμως, ότι δεν είναι ο μόνος ένοχος, αλλά αντίθετα, πολλοί άλλοι αισθάνθηκαν ανακούφιση όταν ο Γιγκάλ «πήρε όλη την ευθύνη μόνος του» και έτσι «η υπόλοιπη αλήθεια θάφτηκε στο σκοτάδι». Όπως δήλωσε η μητέρα του Αμίρ, οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες είχαν καταφέρει να διεισδύσουν στους κύκλος των εξτρεμιστών Εβραίων, στους οποίους κινούνταν ο γιος της και κατά συνέπεια γνώριζαν πολύ καλά τα σχέδια περί δολοφονίας του «προδότη» Ράμπιν.
Συγκεκριμένα, μάλιστα, κατονομάζεται ο Αβισάι Ραβίβ, πράκτορας της Σιν Μπετ, που όντως είχε εισέλθει στον κύκλο των εξτρεμιστών, ο οποίος, όπως η Αμίρ υποστηρίζει, είχε στενότατες σχέσεις με τον γιο της και δίχως αμφιβολία γνώριζε τα σχέδιά του. Η Αμίρ καταγγέλλει ότι οι σχέσεις του Ραβίβ και του γιου της δε διαλευκάνθηκαν κατά τη διάρκεια της δίκης και έτσι δεν έγινε γνωστό τι γνώριζε και τι όχι ο πράκτορας. Σύμφωνα πάντα με τα λεγόμενα της μητέρας του ισοβίτη Αμίρ, το Σιν Μπετ είχε γνώση των σχεδίων της δολοφονίας και μπορούσε κάλλιστα να τη σταματήσει συλλαμβάνοντας τον γιο της για συμμετοχή σε συνωμοσία κατά του Ράμπιν.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
