Συμπληρώνονται 67 χρόνια σήμερα από την ημέρα που μια απλή και ειρηνική διαδήλωση φοιτητών του Πολυτεχνείου της Βουδαπέστης, στην πρωτεύουσα της Ουγγαρίας, μετατράπηκε σε μια επανάσταση που συντάραξε ολόκληρο το κομμουνιστικό οικοδόμημα στην ανατολική Ευρώπη. Η «Άνοιξη» που προσδοκούσαν οι «Μαγυάροι», ωστόσο, πνίγηκε στο αίμα από τα σοβιετικά τανκ. Και μέσα σε όλη αυτή την παραφροσύνη το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό αστέρι της χώρας, ο «καλπάζων συνταγματάρχης» Φέρεντς Πούσκας, ασκεί έντονη κριτική στο καθεστώς και αυτομολεί στη Δύση προκαλώντας παγκόσμιο σάλο.
Η Ουγγρική Επανάσταση του 1956
Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Ουγγαρία ήταν από τις χώρες που πέρασαν στη Σοβιετική σφαίρα επιρροής. Όταν τον Μάρτιο του 1953, ωστόσο, ο Ιωσήφ Στάλιν πέθανε και σταδιακά άρχισα η λεγόμενη «αποσταλινοποίηση» το νέο καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης επανεξέτασε όλες τις συμφωνίες που είχε κάνει με τις χώρες του «Υπαρκτού Σοσιαλισμού».
Μια από αυτές ήταν και η Ουγγαρία η οποία στο μυαλό του Στάλιν θα γινόταν μια πανίσχυρη βιομηχανική δύναμη. Για τον λόγο αυτό της παραχωρούσε διαρκώς πρώτες ύλες προκειμένου να ενισχύει τη βιομηχανία της.
Όταν τα σχέδια άλλαξαν και η παροχή οικονομικής βοήθειας από την ΕΣΣΔ κόπηκε η Ουγγαρία έπεσε σε βαθιά ύφεση. Οι ανισότητες ήταν τεράστιες. Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί πως ο μισθός του εργάτη ήταν 1.000 φιορίντ, της μυστικής αστυνομίας έφτανε τις 3.000 και των αξιωματούχων του κόμματος και της κυβέρνησης έφτανε και ξεπερνούσε τα 11.000 φιορίντ. Ο νέος ηγέτης της χώρας, Ίμρε Νάγκι, αποφάσισε πως μπροστά στον κίνδυνο χρεοκοπίας θα έπρεπε να αλλάξει πλεύση και έτσι άρχισε να εφαρμόζει το σχέδιο «Νέα Πορεία» το οποίο στην ουσία ήταν μια μεταρρύθμιση με στόχο την ιδιωτικοποίηση της οικονομίας.
Ο Νάγκι τόνισε πως η χώρα του είχε το δικαίωμα να ακολουθήσει το δικό της δρόμο προς το Σοσιαλισμό. Αυτό, ωστόσο, δεν άρεσε καθόλου στους Σοβιετικούς. Η μεταρρύθμιση που είχε στο μυαλό του ο Νάγκι, όμως, απέτυχε. Το καθεστώς του αν λιγότερο καταπιεστικό σε σχέση με τα υπόλοιπα στο «Σιδηρούν Παραπέτασμα» άρχισε να χάνει την επαφή με την κοινωνία που ασφυκτιούσε οικονομικά. Τελικά, το 1955 ο Νάγκι καθαιρέθηκε.
Στις 23 Οκτωβρίου 1956 πραγματοποιήθηκε μία από τις πολλές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Φοιτητές του Πολυτεχνείου της Βουδαπέστης μαζί με εργάτες βγήκαν στους δρόμους ζητώντας πραγματικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και περισσότερες πολιτικές ελευθερίες. Η διαδήλωση ξεκίνησε ειρηνικά και έμοιαζε σαν οποιαδήποτε άλλη. Δεν άργησε, ωστόσο, να λάβει έναν πιο βίαιο χαρακτήρα. Οι συγκρούσεις και οι οδομαχίες, μέσα σε λίγη ώρα, γενικεύτηκαν και σύντομα αυτό που είχε ξεκινήσει σαν μια ειρηνική διαδήλωση εξελίχθηκε σε μία πραγματική εξέγερση! Ξημερώματα της επόμενης ημέρας οι διαδηλωτές προχώρησαν σε μια συμβολική κίνηση που «άναψε φωτιές»: Οι διαδηλωτές γκρέμισαν το άγαλμα του Στάλιν! Αργότερα κατέλαβαν το εργοστάσιο όπλο και εξοπλίστηκαν, δημιουργώντας ένοπλες ομάδες πολιτοφυλακής.
Η κεντρική επιτροπή του κομμουνιστικού κόμματος βλέποντας την κατάσταση να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο επαναφέρει τον Νάγκι στην πρωθυπουργία αλλά ταυτόχρονα εκδηλώνεται εσωκομματικό πραξικόπημα ο επικεφαλής του οποίου ζητά από τη Σοβιετική Ένωση στρατιωτική βοήθεια προκειμένου να καταστείλει την εξέγερση κάτι που εξαγρίωσε ακόμα περισσότερος τους διαδηλωτές.
Ο Νάγκι, σε μια απόφαση που «σφράγισε» το μέλλον του, προκήρυξε εκλογές, διέλυσε την αστυνομία και (το κυριότερο) πρότεινε την έξοδο της Ουγγαρίας από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Οι Σοβιετικοί θορυβήθηκαν και κάπως έτσι επισπεύστηκε η αποστολή ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων για την καταστολή της επανάστασης.
Στις 4 Νοεμβρίου περίπου 2000 σοβιετικά τανκς μπήκαν στη Βουδαπέστη. Από τα περίχωρα της Βουδαπέστης το σοβιετικό πυροβολικό πραγματοποιούσε συνεχείς κανονιοβολισμούς ενώ σοβιετικά MIG βομβάρδιζαν το κέντρο της πρωτεύουσας! Ο Νάγκι αναγκάστηκε να καταφύγει στην πρεσβεία της Γιουγκοσλαβίας προκειμένου να σωθεί. Η επανάσταση θα «βυθιστεί» στο αίμα. Περίπου 2.500 Ούγγροι θα πέσουν νεκροί είτε κατά τη διάρκεια των σφοδρών οδομαχιών, είτε στις εκτελέσεις που ακολούθησαν και τις οποία «κατά ριπάς» διέτασσαν τα έκτακτα στρατοδικεία. Ανάμεσα στους εκτελεσθέντες και ο Νάγκι. Επιπλέον, περίπου 12.000 Ούγγροι κλείστηκαν για πολλά χρόνια στη φυλακή και άλλοι 2.000 εξορίστηκαν. Πάνω από 200.000 υπολογίζονται αυτοί που πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς. Οι καταστροφές στην πρωτεύουσα ήταν μεγαλύτερες και από αυτές που έγιναν εκεί σε όλη της διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Κόκκινος Στρατός μέτρησε περίπου 700 νεκρούς αλλά αυτό ήταν το μικρότερο πρόβλημα για την ΕΣΣΔ που χαρακτήρισε την επανάσταση προσπάθεια για «φασιστική και καπιταλιστική παλινόρθωση». Η αιματηρή καταστολή της Ουγγρικής Επανάστασης έφερε στη θέση του απολογούμενου όλα τα κομμουνιστικά κόμματα της Δύσης, ενώ πολλοί διανοούμενοι που αντλούσαν τις ιδεολογικές τους αναφορές από την Αριστερά (Κορνήλιος Καστοριάδης, Αλμπέρ Καμύ, Ζαν Πολ Σάρτρ και άλλοι) άσκησαν εντονότατη κριτική.
Όταν ο «καλπάζων συνταγματάρχης» αυτομόλησε στη Δύση
Την ίδια ώρα που όλα αυτά τα δραματικά γεγονότα συνέβαιναν στην Ουγγαρία, ένας από τους διασημότερους ποδοσφαιριστές της χώρας αποφάσισε να αυτομολήσει στη Δύση προκαλώντας σάλο. Πρόκειται για τον Φέρεντς Πούσκας τον άνθρωπο που χρόνια αργότερα, ως προπονητής, πλέον, θα λατρευτεί όσο λίγοι από τους φιλάθλους του Παναθηναϊκού τον οποίο θα οδηγήσει στον τελικό του Γουέμπλεϊ.
Ο Πούσκας ξεκίνησε την μπάλα από τις ποδοσφαιρικές ακαδημίες της Κίσπεστ Χόνβεντ, όταν προπονητής ήταν ο πατέρας του. Το 1949 το υπουργείο Άμυνας της Ουγγαρίας ανέλαβε τις τύχες του συλλόγου και η Χόνβεντ έγινε η ομάδα του στρατού. Αυτό, άλλωστε, ήταν κάτι που συνηθιζόταν στις χώρες του «Σιδηρούν Παραπετάσματος». Οι ποδοσφαιριστές της ομάδας έλαβαν στρατιωτικούς βαθμούς. Κάπως έτσι ο Πούσκας απέκτησε και το «παρατσούκλι» που σημάδεψε την καριέρα του: Έγινε ο «καλπάζων συνταγματάρχης»!
Όταν ξέσπασε η αντικομουνιστική εξέγερση στην Ουγγαρία ο Πούσκας, ο οποίος στο μεταξύ έχει κάνει σπουδαία καριέρα με highlight την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου με την εθνική ομάδα της χώρας του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι το 1952, έχει πάρει ήδη τις αποφάσεις του. Βρίσκεται στο εξωτερικό με τη Χόνβεντ και αποφασίζει, μαζί με κάποιους ακόμα συμπαίκτες τους, να μην επιστρέψει στην Ουγγαρία. Ο Πούσκας αυτομολεί στη Δύση και προκαλεί σάλο!
Όλα ξεκίνησαν από την... Ελλάδα. Ο Πούσκας και η ομάδα του βρίσκονται στη χώρα μας όπου ως καλεσμένοι του Εθνικού δίνουν διάφορα φιλικά προετοιμασίας. Στόχος της πειραϊκής ομάδας είναι η ενίσχυση του έμψυχου δυναμικού της. Ο Πούσκας, μάλιστα, φόρεσε για ένα ημίχρονο την φανέλα της ομάδας του Πειραιά! Τελικά, όμως, το... θαύμα δεν θα γίνει γιατί το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε στην όλη κίνηση καθώς θεώρησε πως μπορεί να διαταράξει τις σχέσεις με τη... Σοβιετική Ένωση. Λέγεται πως η παρέμβαση του ΥΠΕΞ προκλήθηκε μετά από πιέσεις που άσκησαν ο Παναθηναϊκός, η ΑΕΚ και ο Ολυμπιακός που φοβήθηκαν μια πιθανή μεταγραφή του Πούσκας στους «Μπλε» του Πειραιά! Ο Εθνικός τιμωρήθηκε και ο Πούσκας με την ομάδα του «πέταξαν» για την Ισπανία και συγκεκριμένα στη Βασκονία.
Εκεί παίζουν, στο πλαίσιο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, με την Αθλέτικ Μπιλμπάο όπου χάνουν με 2-0. Η «ρεβάνς» με τους Βάσκους δε θα παιχτεί στην Ουγγαρία εξαιτίας των πολιτικών εξελίξεων αλλά στις Βρυξέλλες. Μετά το τέλος του αγώνα και με την αντικομμουνιστική εξέγερση να έχει, πλέον, ξεσπάσει ο Πούσκας (που δημόσια είχε δηλώσει τη στήριξή του στους εξεγερμένους) αρνείται να επιστρέψει στη χώρα του, ζητά πολιτικό άσυλο στη Δύση και φεύγει για την Αυστρία.
Προσπάθησε να πάρει άδεια για να παίξει εκεί ποδόσφαιρο αλλά τελικά... τιμωρήθηκε από την UEFA με ποινή αποκλεισμού δυο ετών από κάθε αθλητική δραστηριότητα καθώς η Ουγγαρία τον κήρυξε λιποτάκτη αφού αποχώρησε από την ομάδα του στρατού. Ας μην ξεχνάμε πως ο Πούσκας εκτός από ποδοσφαιριστής ήταν και στρατιωτικός.
Πολλοί θεώρησαν πως κάπου εκεί η καριέρα του τελείωσε, ωστόσο, στα 31 του ο σπουδαίος αυτός ποδοσφαιριστής πήρε μεταγραφή στη Ρεάλ Μαδρίτης και μαζί με τον Αλφρέντο Ντι Στέφανο έκαναν ένα «φονικό» επιθετικό δίδυμο που σμπαράλιασε κάθε άμυνα που βρέθηκε στο διάβα του.
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως τις πρώτες ημέρες της αντικομμουνιστικής επανάστασης στην Ουγγαρία, με τις ειδήσεις να βγαίνουν με το σταγονόμετρο και τα fake news να δίνουν και να παίρνουν, κυκλοφόρησε σε ολόκληρο τον κόσμο η... «θλιβερή είδηση» πως ο Πούσκας είχε σκοτωθεί ως επικεφαλής... επαναστατικού τμήματος στη Βουδαπέστη! Αρχική πηγή της «είδησης» ήταν ένας Γερμανός τουρίστας ο οποίος υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας των οδομαχιών και είπε πως για τον τραγικό θάνατο του Πούσκας τον είχαν ενημερώσει Ούγγροι επαναστάτες που του είπαν πως ο σπουδαίος ποδοσφαιριστής είχε πέσει νεκρός από ριπή πυροβόλου ενός τανκ! Τελικά, μερικές ημέρες μετά, η αλήθεια αποκαταστάθηκε πλήρως.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
