Σαν σήμερα, 17 Ιουλίου, η άγρια εκτέλεση των Ρομανόφ

Ο Τσάρος Νικόλαος Β' της Ρωσίας, έχει δίπλα του τη σύζυγό του Αλεξάνδρα η οποία προσπαθεί να καθησυχάσει και να κρατήσει κοντά της τα πέντε παιδιά της. Την Όλγα, την Τατιάνα, τη Μαρία, την Αναστασία και τον Αλεξέι. Όλοι τους φοβισμένοι και με τρεμάμενα πόδια κατεβαίνουν τα σκαλιά που οδηγούν στο υπόγειο της οικίας Ιπάτιεφ. Λίγη ώρα κανένα από τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας της Ρωσίας δε θα είναι στη ζωή. Η εκτέλεση των Ρομανόφ συγκινεί ακόμη στη Ρωσία και η θλιβερή ιστορία τους εξακολουθεί να απασχολεί τον κόσμο.

Οι λόγοι που οδήγησαν στην πτώση

Για να φτάσει κάποιος στη 17 Ιουλίου 1918, θα πρέπει να ξεκινήσει την αφήγηση των ιστορικών γεγονότων από την 26η Μάη του 1896. Εκείνη την ημέρα ο Νικόλαος Β΄ Ρομανόφ στέφθηκε τσάρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ο Νικόλαος κλήθηκε να γίνει ο απόλυτος μονάρχης μιας αχανούς χώρας, δίχως να διαθέτει ούτε τα ελάχιστα προσόντα για να κάνει κάτι τέτοιο.

Ίσα – ίσα συνέβαινε το εντελώς αντίθετο. Σχεδόν όλοι οι ιστορικοί συμφωνούν πως επρόκειτο για ένα άτομο με χαμηλή νοημοσύνη που τον ενδιέφερε μόνο να γυμνάζεται και να φοράει την πιο φανταχτερή στολή. Κλεινόταν με τις ημέρες στα ανάκτορα ή στο γραφείο του χωρίς να βλέπει τον οποιονδήποτε πέρα από τα μέλη της οικογένειά του.

Το φοβερό με τον Νικόλαο είναι πως αντιλαμβανόταν πλήρως πως ούτε έξυπνος ήταν, ούτε τα προσόντα για να είναι αυτοκράτορας της πανίσχυρης Ρωσίας είχε. Αυτό, όμως, τον έκανε ακόμα πιο επικίνδυνο. Δεν εμπιστευόταν κανέναν από τους υπουργούς που είχε. Θεωρούσε πως ήταν πιο έξυπνοι από εκείνον και άρα θα έκαναν ότι μπορούσαν για να τον ρίξουν από τον θρόνο του. Κάπως έτσι ο Τσάρος δημιούργησε μια μικρή ομάδα συμβούλων και με αυτή πορεύτηκε. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πως ο Νικόλαος δημιούργησε την ομάδα αυτή με βάση τα δικά του κριτήρια και έτσι όσοι συμμετείχαν εκεί ήταν εξίσου εγωιστές, χαμηλής νοημοσύνης και άρα επικίνδυνοι.

Επιπλέον, σε αυτά θα πρέπει να συνυπολογίσουμε πως η σύζυγός του, Αλεξάνδρα, ήταν ένας άνθρωπος που τον επηρέαζε (και τις περισσότερες φορές όχι για καλό) σε τέτοιο βαθμό που οι «κακές γλώσσες» της εποχής, έλεγαν πως οι δυο τους, συνδιοικούν τη Ρωσία!

Με δεδομένα όλα τα παραπάνω τα 22 χρόνια που ο Νικόλαος βρισκόταν στον θρόνο, μόνο εύκολα δεν ήταν για τον Ρωσικό λαό. Μεγάλα τμήματα του πληθυσμού είχαν φτάσει και ξεπεράσει τα όρια της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Και κάθε φορά που έβγαιναν στους δρόμους για να διεκδικήσουν τα αυτονόητα, γνώριζαν από πρώτο χέρι τι σημαίνει... τσαρική καταστολή.

Μέχρι που η οργή μετατράπηκε σε ένα ορμητικό ποτάμι που παρέσυρε τα πάντα στο πέρασμά του. Η επόμενη ημερομηνία – σταθμός είναι η 22α Φεβρουαρίου του 1917. Είναι η ημέρα που ξέσπασε στη Ρωσία η Φεβρουαριανή Επανάσταση η οποία θα οδηγήσει στη μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση.

Ποια ήταν η αιτία; Δεν ήταν μόνο μία. Ήταν πολλές και τα πράγματα σίγουρα ήταν πιο σύνθετα με την αντίστοιχη επανάσταση στη Γαλλία. «Η επανάσταση του Φεβρουαρίου 1917, δημιουργήθηκε στην προπολεμική πολιτική και οικονομική αστάθεια, την τεχνολογική καθυστέρηση και τις θεμελιώδεις κοινωνικές διαιρέσεις, συνδυασμένα με την κατάφωρη κακοδιαχείριση της πολεμικής προσπάθειας, τις συνεχείς στρατιωτικές ήττες, την εγχώρια οικονομική παράλυση και τα εξωφρενικά σκάνδαλα γύρω από τη μοναρχία» είχε πει ο διάσημος καθηγητής Ιστορίας, Αλεξάντερ Ραμπίνοβιτς. Οι πρώτες διαδηλώσεις έγιναν στα τέλη Φεβρουαρίου. Στις 7 Μαρτίου έγινε η πρώτη πραγματικά τεράστια κινητοποίηση κατά του τσαρικού καθεστώτος. Η επανάσταση προκάλεσε μέσα σε διάστημα λίγων ημερών την παραίτηση του Αυτοκράτορα Νικολάου Β΄. Ο Τσάρος παραχώρησε το θρόνο στον αδερφό του αλλά εκείνος αρνήθηκε να φορέσει το στέμμα και κάπως έτσι, ήρθε ο τέλος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της δυναστείας των Ρομανόφ μετά από 300 χρόνιας εξουσίας.

Η εκτέλεση της αυτοκρατορικής οικογένειας

Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η Οκτωβριανή Επανάσταση των Μπολσεβίκων, βρίσκει τον Νικόλαο να έχει παραιτηθεί ήδη από τον θρόνο του. Όταν επικράτησε η Επανάσταση και σχηματίστηκε προσωρινή κυβέρνηση δόθηκε εντολή, όλα τα μέλη της οικογένειας των Ρομανόφ να τεθούν κατ’ οίκον περιορισμό. Τον Απρίλιο του 1918 μεταφέρθηκαν στην «οικία ειδικού προορισμού» Ιπάτιεφ στο Αικατερίνμπουργκ, όπου και κρατήθηκαν εκεί για 78 ημέρες. Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά, οι προθέσεις των Μπολσεβίκων (αρχικά τουλάχιστον) ήταν ο πρώην Τσάρος να περάσει από δίκη.

Ο Βλαντίμιρ Λένιν ήταν πολύ έξυπνος για να ξέρει πως αν εκτελούσε τον Τσάρο θα προκαλούσε την οργή του Κάιζερ της Γερμανίας εξαιτίας της συγγενικής σχέσης που είχε με τους Ρομανόφ. Ο ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης δεν είχε αποφασίσει τι θα κάνει αλλά σίγουρα δεν ήθελε ο Νικόλαος να εκτελεστεί δίχως, στη χειρότερη περίπτωση, να έχει περάσει από μια δίκη στην οποία θα κατηγορούταν για τα εγκλήματα σε βάρος του Ρωσικού λαού.

Και τότε έγινε κάτι που κανείς δεν υπολόγιζε. Στις 16 Ιουλίου, μονάδες της Λεγεώνας της Τσεχοσλοβακίας, υποχωρώντας από τα Ρωσικά εδάφη, πλησίασαν το Αικατερίνμπουργκ. Οι Τσεχοσλοβάκοι είχαν σαν αποστολή να προστατέψουν τον σιδηρόδρομο από πιθανές επιθέσεις δολιοφθοράς των Μπολσεβίκων. Είναι δεδομένο πως δε γνώριζαν ότι στην περιοχή κρατούνταν οι Ρομανόφ. Όταν οι Μπολσεβίκοι έμαθαν για τις κινήσεις του στρατού, πανικοβλήθηκαν. Θεώρησαν πως οι Τσεχοσλοβάκοι δρούσαν για λογαριασμό των βασιλικών οικογενειών της Ευρώπης και πήγαιναν εκεί για να απελευθερώσουν τον Τσάρο και την οικογένειά του!

Ο πανικός ήταν τέτοιος που άμεσα συνεδρίασε εκτάκτως το Περιφερειακό Σοβιέτ των Ουραλίων που αποφάσισε πως μπροστά στον κίνδυνο (όπως εκτιμούσαν) της απελευθέρωσης του Τσάρου και της κατάρρευσης της Επανάστασης, είναι αναγκαίο να εκτελεστούν άμεσα όλα τα μέλη της οικογένειας. «Το Σοβιέτ των Ουραλίων αρνείται κατηγορηματικά την ευθύνη μεταφοράς του Νικολάου Ρομανόφ στη Μόσχα. Αντίθετα, υποστηρίζει ότι είναι αναγκαία η εκκαθάριση του. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να χρησιμοποιηθεί ο πολίτης Ρομανόφ από τους Τσεχοσλοβάκους και τους αντεπαναστάτες. Η οικογένεια του τέως τσάρου και όσοι με τη θέληση τους αποφάσισαν να παραμείνουν υπό τις διαταγές του, πρέπει επίσης να εκκαθαριστούν ταυτόχρονα. Εάν οι σύντροφοι της Κεντρικής Επιτροπής θεωρούν ότι οι λόγοι που ανάγονται στην εξωτερική πολιτική επιβάλλουν την απόλυτη μυστικότητα για την εξόντωση των μεγάλων δουκισσών και της τέως τσαρίνας, το περιφερειακό Σοβιέτ των Ουραλίων δηλώνει ότι είναι σε θέση να οργανώσει την εκτέλεση με τρόπο ώστε να παραμείνει απόλυτα μυστική». Η παραπάνω απόφαση μεταβιβάστηκε στη Μόσχα προκειμένου να λάβει έγκριση από το Ανώτατο Σοβιετ. Μπροστά στα νέα δεδομένα ο Λένιν άλλαξε στάση. Το «πράσινο φως» δόθηκε.

Το τελευταίο κεφάλαιο, γράφτηκε με «αίμα». Στις 2:15 τα ξημερώματα της 17ης Ιουλίου 1918, ο οικογενειακός γιατρός των Ρομανόφ, Ευγένιος Μπότκιν, μπήκε μέσα στο δωμάτιο που κοιμόντουσαν και τους ξύπνησε. Τους είπε πως πρέπει να σηκωθούν και να ετοιμαστούν γιατί, όπως του είχαν πει, θα τους μεταφέρουν όλους σε ένα πιο ασφαλές σημείο. Οι στρατιώτες τους οδήγησαν σε ένα μικρό δωμάτιο στο υπόγειο και τους ζήτησαν να ποζάρουν για μία οικογενειακή φωτογραφία. Ο Τσάρος Νικόλαος Β’, η σύζυγός του Αλεξάνδρα και ο μικρός τους γιος Αλεξέι ήταν καθιστοί και πίσω τους στέκονταν οι τέσσερις κόρες τους: Όλγα, Τατιάνα, Μαρία και Αναστασία. Τα τέσσερα κορίτσια είχαν ράψει στους κορσέδες τους τα διαμάντια της οικογένειας για να τα κρύψουν.

Ο εκτελεστής διάβασε την ανακοίνωση και σήκωσε το πιστόλι. Η Τσαρίνα Αλεξάνδρα σήκωσε το χέρι της για να κάνει το σταυρό της, αλλά την πρόλαβε η σφαίρα. Η ίδια και ο σύζυγός της σκοτώθηκαν ακαριαία. Δε συνέβη, όμως, το ίδιο με τα πέντε παιδιά τους. Ο Αλεξέι ζούσε ακόμη, όταν οι εκτελεστές τον πυροβόλησαν άλλες δύο φορές, μέχρι να σιγουρευτούν ότι ήταν νεκρός. Οι αδερφές του βρήκαν φρικτό θάνατο. Τα βαρύτιμα κοσμήματα που είχαν ράψει στους κορσέδες, τις προστάτευσαν από τις σφαίρες, ενώ και οι λόγχες με τις οποίες προσπάθησαν στη συνέχεια να τις σκοτώσουν οι Μπολσεβίκοι, δεν κατάφεραν να τα διαπεράσουν. Τελικά, τις πυροβόλησαν στο κεφάλι. Μαζί με τους Ρομανόφ θανατώθηκαν και τέσσερα μέλη της τσαρικής αυλής. Ο οικογενειακός γιατρός Ευγένιος Μπότκιν, ο υπηρέτης Αλεξέι Τραπ, ο μάγειρας Ιβάν Χαριτόνοφ και η θαλαμηπόλος Αννα Ντεμίντοβα.

Οι σοροί τους ακρωτηριάστηκαν, κάηκαν και ετάφησαν σε ένα χωράφι, που έμεινε γνωστό με την ονομασία Γκανίνα Γιάμα, στο δάσος Κοπτυάκι. Το 1991, τα οστά του τελευταίου Τσάρου της Ρωσίας, της συζύγου, των τριών θυγατέρων τους και των τεσσάρων αυλικών τους, εντοπίστηκαν σε έναν ομαδικό τάφο. Το 2007 βρέθηκαν, σε κοντινή απόσταση από τον ομαδικό τάφο, τα οστά των δύο τελευταίων παιδιών της οικογένειας, της Μαρίας και του Αλεξέι.