Ως ιδιώνυμο στη νομική επιστήμη ορίζεται το έγκλημα εκείνο για το οποίο προβλέπονται ιδιαίτερες ποινές σε σχέση με τα εγκλήματα στην ομάδα των οποίων αυτό υπάγεται. Από τον Ιούλιο του 1929 πάντως ο όρος απέκτησε και μία ιδιαίτερη πολιτική σημασία, καθώς συνδέθηκε με μία πολιτική επιλογή του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Συγκεκριμένα, ήταν η 25η Ιουλίου του 1929 όταν η βενιζελική πλειοψηφία στη Βουλή υπερψηφίζει τον περίφημο νόμο 4229/1929 Περί των μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών. Ο νόμος αυτός έγινε γνωστός ως Ιδιώνυμο καθώς καθιστούσε την κομμουνιστική ιδεολογία «ιδιώνυμο αδίκημα».
Η νίκη του Ελευθερίου Βενιζέλου στις εκλογές του 1928 με πανίσχυρη μάλιστα κοινοβουλευτική πλειοψηφία έφερε το τέλος σε μία περίδο ακραίας πολιτικής αστάθειας. Μόνο τη δεκαετία του 1920 είχε προηγηθεί η Μικρασιατική Καταστροφή, η Δίκη των Έξι, το φιλοβασικό πραξικόπημα Λεοναρδοπούλου-Γαργαλίδη, η δικτατορία του Πάγκαλου και οι ασταθείς κυβερνήσεις Φιλελευθέρων- Λαϊκού Κόμματος.
Η ίδρυση του ΣΕΚ
Στο μεταξύ, στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του 1918, είχε ιδρυθεί το ΣΕΚΕ (μετέπειτα ΚΚΕ) στο πλαίσιο του 1ου Σοσιαλιστικού Συνεδρίου. Αιτία της ίδρυσής του ήταν -εκτός του κινήματος που είχε δημιουργήσει σε όλη την Ευρώπη η Οκτωβριανή Επανάσταση- η ανάγκη συνένωσης των σοσιαλιστικών οργανώσεων και ομάδων σε ένα κόμμα με κοινές αρχές και πρόγραμμα.
Στο περιθώριο του ακραίου διπολισμού βενιζελικών-αντεβενιζελικών το ΚΚΕ κέρδιζε έδαφος. Το 1926 εξέλεξε για πρώτη φορά 10 βουλευτές. Την επόμενη διετία πρωτοστάτησε σε εργατικές διεκδικήσεις με αποκορύφωμα την απεργία των Μεταλλείων του Λαυρίου το 1929. Απεργία που βάφτηκε στο αίμα αλλά απέφερε κέρδη στους εργαζόμενους.
Η διαρκής ενίσχυση του ΚΚΕ αντιμετωπίστηκε ως απειλή για τη σταθερότητα της κυβέρνησης του Ελευθέριου Βενιζέλου. To αποτέλεσμα ήταν ο ακραία αντικομμουνιστικός και τελικά αντιδημοκρατικός νόμος του Ιδιωνύμου ο οποίος βασίστηκε στο νομικό οπλοστάσιο των ταραγμένων δεκαετιών που προηγήθηκαν και είχε αρχικά κατασκευαστεί για τους μοναρχικούς.
Το ΦΕΚ που θεσπίζει τον αντικομμουνισμό
Διαβάζουμε, λοιπόν, στο ΦΕΚ που εκδίδεται μία μέρα σαν και αυτή το 1929 ότι θα διώκεται όποιος «επιδιώκει την εφαρμογήν ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την διά βίαιων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος, ή την απόσπασιν μέρους εκ του όλου της Επικρατείας, ή ενεργεί υπέρ της εφαρμογής αυτών προσηλυτισμόν τιμωρείται με φυλάκισιν τουλάχιστον εξ μηνών».
Λίγο παρακάτω προστίθεται και το εξής: «Με τας αυτάς ποινάς τιμωρείται και όστις επωφελούμενος απεργίας ή λοκ-άουτ, προκαλεί ταραχάς ή συγκρούσεις». Η ποινή είναι σύμφωνα με τον νόμο αυτόν η εξορία που θα διαρκεί από έναν μήνα ως και δύο χρόνια.
Και αν ο νόμος μέχρι το άρθρο 5 ουσιαστικά φωτογραφίζει την κομμουνιστική ιδεολογία, τελικά αναφέρεται σε αυτή και ονομαστικά στο άρθρο 6: «προπαγανδίζοντες εν τούτοις κομμουνιστικάς αρχάς, ή προσβάλλοντες την ιδέαν της πατρίδος ή τα εθνικά σύμβολα».
O τρόπος που διατυπώνεται ο νόμος καταδεικνύει ότι τελικά διώκεται η ίδια η κομμουνιστική ιδεολογία. Και αυτό συμβαίνει πάρα τις διαβεβαιώσεις του ίδιου του Βενιζέλου που από βήματος Βουλής τόνιζε ότι το νομοσχέδιο δεν διώκει τον κομμουνισμό ως ιδέα αλλά τη Γ’ Διεθνή και τις αρχές του μπολσεβικισμού.
Με το ΚΚΕ να μην εκπροσωπείται στο Κοινοβούλιο, την αντίδραση εναντίον του Ιδιωνύμου ανέλαβε ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου που σε μία ύστατη προσπάθεια ζήτησε να διώκονται με το Ιδιώνυμο όχι μόνο οι κομμουνιστές αλλά και οι φασίστες με τον Βενιζέλο να απορρίπτει την πρόταση αυτή.
Η ψήφιση και τα αποτελέσματα
Το νομοσχέδιο ψηφίζεται με ευρύτατη πλειοψηφία και το ΦΕΚ εκδίδεται τελικά στις 25 Ιουλίου του 1929. Πρόκειται για τον πρώτο σαφώς αντικομμουνιστικό νόμο που ψηφίζεται στην Ελλάδα και στηρίζεται ουσιαστικά αφενός στην προβληματική της απόσπασης μέρους της επικράτειας και αφετέρου σε εκείνη σχετική με την τάραξη της νομιμότητας.
Πάντως η ψήφισή δημιούργησε θύελλα αντιδράσεων σε εσωτερικό και εξωτερικό με διανοούμενους και νομικούς να στέκονται απέναντί της. Όπως και να έχει, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, τα χρόνια που εφαρμόστηκε οδήγησε σε σύλληψη 16.500 πολιτών εκ των οποίων οι 3031 καταδικάστηκαν και οδηγήθηκαν στην εξορία της Φολεγάνδρου, της Ανάφης, της Αμοργού και της Σκύρου.
Ταυτόχρονα αυτή η πρώτη θεσμοποίηση του αντικομμουνισμού στο ελληνικό κράτος θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμη καθώς αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε νομοθετικά ο αντικομμουνισμός. Για παράδειγμα, το ιδιώνυμο το συνέχισε και το αυστηροποίησε το καθεστώς της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
