Ο Γιάννης Παπαδόσηφος εκτελεί μέσα στο δικαστήριο τον φονιά του γιου του

«Και τώρα να ξαναζωντάνευε, πάλι θα τον σκότωνα. Η πληγή μου είναι ακόμα ανοιχτή». Περίπου 20 χρόνια μετά την εκτέλεση, μέσα στο δικαστήριο, του φονιά του γιου του, ο Γιάννης Παπαδόσηφος είχε πει αυτό που ένιωθε. Αυτό που θα μπορούσε να είναι η ουσία του θέματος που θα διαβάσετε στη συνέχεια. Σκότωσε τον άνθρωπο που σκότωσε τον γιό του και δεν το μετάνιωσε ποτέ. Και όχι απλά δεν το μετάνιωσε αλλά θα το έκανε ξανά. Εκεί που, θεωρητικά, το μίσος για κάποιους θα είχε σβήσει, για τον Παπαδόσηφο έμενε άσβεστο.

Η βεντέτα στην Κρήτη λέγεται και «οικογενειακά». Συνήθως δε χτυπάς κάποιον που δεν έχει χτυπήσει ή που είναι «άσχετος» με την υπόθεση και απλά έχει το ίδιο επίθετο με τους εχθρούς. Όπως δεν χτυπάς και γυναίκες. Άγραφος νόμος. Πρόκειται επί της ουσίας για ένα αιματοβαμμένο έθιμο. Η αντεκδίκηση έχει ξεκληρίσει ολόκληρες οικογένειες, έχει ερημώσει χωριά και έχει οδηγήσει σε αιματηρή αντιπαράθεση οικογένειες επί δεκαετίες ή ακόμη και επί αιώνες, σε ένα αέναο λουτρό αίματος. Μια από τις πιο γνωστές ήταν αυτή ανάμεσα στις οικογένειες Σαρτζετάκη και Πενταράκη στα Χανιά. Ξεκίνησε για «λόγους τιμής» και την περίοδο 1941 έως και 1956 σκοτώθηκαν περίπου 140 άνδρες και από τις δυο οικογένειες. Η βεντέτα τελείωσε όταν ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Πεντάρης έδωσε την ψήφο του προκειμένου να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Χρήστος Σαρτζετάκης. «Αν δεν τον ψήφιζα θα ήμουν προδότης της Δημοκρατίας, της Ελλάδας, του κόμματος και του Ανδρέα Παπανδρέου» είχε πει ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ που είχε δει τον 14χρονο αδερφό του να πέφτει νεκρός στη διάρκεια της βεντέτας.

Στην περίπτωση του Παπαδόσηφου ο κύκλος βεντέτας έκλεισε γρήγορα και, ευτυχώς, δεν είχε τόσα θύματα όσα η βεντέτα που αναφέρθηκε πριν. Ήταν, όμως, από εκείνες τις υποθέσεις που συντάραξε την ελληνική κοινωνία τη δεκαετία του 1980. Ο λόγος απλός: Πολλοί ήταν αυτοί που, ανεξάρτητα αν ήταν από την Κρήτη ή όχι, έβαλαν τον εαυτό τους στη θέση του Παπαδόσηφου. Τι θα έκανες αν κάποιος σκότωνε το παιδί σου;

Φόνος για ασήμαντη αφορμή

Στις 7 Αυγούστου 1983 ο 27χρονος γιος του Γιάννη Παπαδόσηφου, Μανώλης, τσακώνεται στο τηλέφωνο με τον Γιάννη Βενιαράκη. Αιτία - σύμφωνα με όσους έζησαν τα πράγματα από κοντά - μια γυναίκα.  Ο Βενιαράκης φέρεται να είπε στον Μ. Παπαδόσηφο πως «όταν σε ξαναδώ θα σε πλακώσω στο ξύλο». Τότε ο 27χρονος Μανώλης του, απάντησε: «έρχομαι τώρα αμέσως, εκεί που είσαι».

Χωρίς να πει τίποτα σε κανέναν, ανέβηκε σε ένα μηχανάκι που είχε και πήγε να τον βρει σε μια καφετέρια που σύχναζε. Όταν ο Βενιαράκης τον είδε να έρχεται απειλητικά προς τα πάνω του, άρχισε να οπισθοχωρεί και μπήκε μέσα στο μαγαζί. Κατευθύνθηκε στο βάθος του μαγαζιού όπου υπήρχε μια σκάλα που οδηγούσε στο πατάρι. Ο Βενιαράκης ανέβηκε τα σκαλιά και σταμάτησε στο τελευταίο σκαλοπάτι, για να δει αν τον ακολουθούσε ο Παπαδόσηφος. Πράγματι, ο 27χρονος τον ακολούθησε μέχρι πάνω. Όταν οι δυο άνδρες έμειναν μόνοι, ο Βενιαράκης τράβηξε το όπλο του και τον πυροβόλησε στο στήθος τέσσερις φορές. Ο Μανώλης Παπαδόσηφος πέφτει νεκρός ενώ ο Βενιαράκης συλλαμβάνεται και πρωτόδικα καταδικάζεται σε ισόβια. Πέντε χρόνια μετά ασκεί έφεση. Η νέα δίκη ορίζεται να γίνει στο Εφετείο του Πειραιά καθώς οι Αρχές θεώρησαν πως στην Κρήτη υπήρχε μεγάλος κίνδυνος να προκληθούν επεισόδια μεταξύ μελών των δυο οικογενειών.

Η δίκη του Βενιαράκη ξεκινάει σε δεύτερο βαθμό τον Δεκέμβριο του 1988. Στις 20 του μήνα και ενώ η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη θα παιχτεί η δεύτερη πράξη του δράματος. Ο Γιάννης Παπαδόσηφος σηκώνεται, πλησιάζει από πίσω τον Βενιεράκη, βγάζει το όπλο του και τον πυροβολεί σχεδόν εξ’ επαφής! Ο Βενιεράκης δέχεται έξι σφαίρες και σωριάζεται νεκρός μέσα σε μια «λίμνη» αίματος. Στη συνέχεια ο Παπαδόσηφος, σκύβει, αφήνει το όπλο του στο έδαφος, γυρνάει στους αστυνομικούς και τους λέει: «Εγώ έκανα αυτό που έπρεπε. Δίκασα τον φονιά του παιδιού μου. Λευτερώθηκα. Κάντε και εσείς αυτό που πρέπει τώρα».

Δεν πρόβαλε την παραμικρή αντίσταση. Το μόνο που έκανε ήταν όταν του έβαλαν οι αστυνομικοί τις χειροπέδες, να γυρίσει προς την πλευρά που ήταν ο πρόεδρος του δικαστηρίου και να του πει: «Κύριε πρόεδρε, ζητώ συγγνώμη, αλλά δίκασα μόνος τον φονιά του παιδιού μου. Αν δεν τον σκότωνα, θα αυτοκτονούσα».

Αργότερα στο Αστυνομικό Μέγαρο του Πειραιά όπου μεταφέρθηκε οι δημοσιογράφοι ζήτησαν από τους αστυνομικούς να τους επιτρέψουν να πάρουν κάποια δήλωση από τον Παπαδόσηφο. Ο Πάνος Σόμπολος, στο βιβλίο του «Τα Εγκλήματα που Συγκλόνισαν την Ελλάδα», έγραψε πως ο Παπαδόσηφος είχε πλήρη συνείδηση και του τι έκανε και κυρίως γιατί το έκανε. «Ερχόμουν για τη δίκη και σκεπτόμουν ότι αν μπορούσα θα τον σκότωνα. Τώρα πια ησύχασα, ήμουν άρρωστος και έγιανα. Τώρα να με εκτελέσουν δε με ενδιαφέρει» είχε πει ο Παπαδόσηφος και στη συνέχεια αφήνει όλους τους δημοσιογράφους άφωνους: «Πρόσεξα να μη σκοτώσω κανέναν άλλον. Πήγα με το πιστόλι από πάνω του και του έπαιξα δύο πιστολιές. Όταν τον είδα ξαπλωμένο, του έπαιξα μερικές ακόμα έτσι για να ευχαριστηθώ. Το λέω και περηφανεύομαι».

Το λούγκερ και η γενειάδα

Μέσα στο δικαστήριο την ώρα του φονικού υπήρχαν μόνο δυο αστυνομικοί, οι οποίοι μετά το πρώτο σοκ, συλλαμβάνουν τον γενειοφόρο Κρητικό ο οποίος δεν προβάλει την παραμικρή αντίδραση. Ο τότε αστυνομικός διοικητής Πειραιά, ταξίαρχος Φώτης Τσιούνης είχε δηλώσει τις επόμενες ημέρες πως η αστυνομία δεν είχε ενημερωθεί καν πως γινόταν η δίκη του ισοβίτη Βενιαράκη στο δικαστικό μέγαρο του Πειραιά και πως αν είχαν ειδοποιηθεί οι δυνάμεις θα ήταν περισσότερες.

Το όπλο με το οποίο ο Παπαδόσηφος εκτέλεσε  τον Βενιεράκη ήταν ένα γερμανικό λούγκερ. Όπως είχε αποκαλύψει ο ίδιος το είχε πάρει μαζί με τον πατέρα του από έναν στρατιώτη της Βέρμαχτ κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης. «Αυτό το πιστόλι το είχαμε πάρει από τους Γερμανούς. Τότε με τον πατέρα μου, τους είχαμε πάρει ένα τουφέκι, μια κάσα φισέκια, το αλεξίπτωτο και δυο πιστόλια. Το ένα είναι αυτό που χρησιμοποίησα στο δικαστήριο. Αυτά τα είχε βγάλει ο Χίτλερ, τότε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν τα καλύτερα πιστόλια. Εννέα σφαίρες έπαιρνε» είχε πει ο Παπαδόσηφος.

Την ημέρα της δολοφονίας, το είχε αφήσει οπλισμένο και απασφαλισμένο στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου ενός φίλου του, έξω από τα Δικαστήρια. Την πρώτη φορά που μπήκε στο Εφετείο, πέρασε από τον έλεγχο των αστυνομικών, καθώς δεν το κουβαλούσε μαζί του. Ο Παπαδόσηφος μπήκε και βγήκε από το Εφετείο άλλες δύο φορές. Την τελευταία, πρόσεξε ότι οι άνδρες της ΕΛΑΣ δεν του έκαναν έλεγχο. Έτσι, βγήκε άλλη μια φορά έξω, πήγε στο αμάξι, πήρε το όπλο και επέστρεψε στην αίθουσα.

Σύμφωνα με τον… αστικό μύθο που δημιουργήθηκε ο Παπαδόσηφος είχε κρύψει  το λούγκερ μέσα στη μεγάλη του γενειάδα, που είχε αφήσει εξαιτίας του αιώνιου πένθους του, θεωρώντας πως ακόμα και αν τον έψαχναν οι αστυνομικοί, από σεβασμό δε θα τον έψαχναν εκεί.

Πολλοί αμφισβητούν τη συγκεκριμένη εκδοχή υποστηρίζοντας ότι ένα όπλο δεν είναι δυνατόν να κρυφτεί σε μια γενειάδα ενώ ο ίδιος ο Παπαδόσηφος ουδέποτε είπε δημόσια που το είχε κρύψει. Όταν τον ρωτούσαν έλεγε: «το είχα πάνω μου. Δε με ψάξανε»

Ο Γιάννης Παπαδόσηφος δε ζει πια. Πέθανε στις 2 Μάη του 2012 σε ηλικία 87 ετών και ουδέποτε μετάνιωσε ή ζήτησε συγγνώμη. Δεν ήταν δυνατόν να συμβεί άλλωστε κάτι τέτοιο.  Δε θα ταίριαζε στον ηθικό κώδικα τον οποίο υπηρέτησε πίστα μέχρι τέλους. Για τον φόνο του Βενιαράκη καταδικάστηκε για φόνο εκ προμελέτης. Η ποινή του ήταν 14  χρόνια και εξέτισε τα πέντε. Αφού αποφυλακίστηκε επέστρεψε στο Ρέθυμνο, όπου και έζησε ειρηνικά μέχρι το τέλος της ζωής του.

Σε μια συνέντευξη που είχε δώσει στην εφημερίδα «Τα Νέα» και τον Σταύρο Θεοδωράκη είχε πει πως αυτό που σκεφτόταν να κάνει δεν το είχε πει ούτε στη γυναίκα του: «Αυτά δε λέγονται. Γίνονται» είχε πει. 'Όταν ο γνωστός δημοσιογράφος τον είχε ρωτήσει αν θα τον συγχωρούσε σε περίπτωση που ο Βενιαράκης του ζητούσε συγγνώμη ο Παπαδόσηφος ήταν ξανά αφοπλιστικός: «Τι λες τώρα; ''Συγγνώμη γιατί σου σκότωσα τον γιο σου''; Πού γίνεται αυτό το πράγμα. Να σου λέει κάποιος ''συγγνώμη, σκότωσα τον γιο σου''. Και δεν ήτανε κατά λάθος! Επίτηδες ήτανε. Μόνο το αίμα τα ξεκαθαρίζει αυτά τα πράγματα».