Ο σπουδαίος Άλμπερ Καμύ στο βιβλίο του «Ο Ξένος» μας «συστήνει» τον Μερσώ. Πρόκειται για έναν άνθρωπο ο οποίος κοιτάζει και παρατηρεί τα πάντα γύρω του αλλά έχοντας ένα «βλέμμα κενό». Και δεν έχει να κάνει προφανώς με το βλέμμα αυτό καθεαυτό αλλά με το γεγονός πως ο Μερσώ έχει «γδύσει» αυτή του τη συνήθεια από κάθε συναισθηματική πτυχή. Δεν υπάρχει ούτε ο έρωτας, ούτε η χαρά, ούτε το μίσος, ούτε το πάθος, ούτε η στεναχώρια. Τίποτα απολύτως. Ακόμα και όταν σκοτώνει έναν άνδρα δε νιώθει τύψεις, δεν έχει πρόθεση, δεν έχει κίνητρο. Απλά... έγινε. Ο Μερσώ είναι ένας «Ξένος» για την κοινωνία και τα όσα συμβαίνουν μέσα σε αυτή εκείνος τα κοιτάει εντελώς αποστασιοποιημένος.
Η εισαγωγή του κειμένου μπορεί να φαίνεται άσχετη με τον συνταγματάρχη των SS, επικεφαλή του Γραφείου Εβραϊκών Υποθέσεων της Γκεστάπο και «αρχιτέκτονα» του Ολοκαυτώματος Άντολφ Άιχμαν αλλά μόνο άσχετη δεν είναι. Η Χάνα Άρεντ ήταν η πρώτη που έκανε τη σύνδεση του Μερσώ με τον Άντολφ Άιχμαν. Η Γερμανόεβραία φιλόσοφος παρακολούθησε τη δίκη του διαβόητου Ναζί και στη συνέχεια δημοσίευσε τη μελέτη της «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ. Η κοινοτοπία του κακού» (εκδόσεις Νησίδες). Μέσα σε αυτή τη μελέτη, λοιπόν, η Άρεντ τονίζει πως ο Άιχμαν δεν ήταν σαδιστής, δεν ήταν ανήθικο τέρας, δεν είχε καν κακές προθέσεις.
Αντίθετα (και αυτή η διαπίστωση είναι ίσως αυτή που τρομάζει περισσότερο απ΄ οτιδήποτε άλλο), σύμφωνα με την Άρεντ, ο Άντολφ Άιχμαν ήταν «τρομακτικά φυσιολογικός», ήταν ένας άνθρωπος που ότι έκανε το έκανε απλά επειδή ήθελε να ανέβει στην ιεραρχία του ναζιστικού κόμματος. Τα έκανε όλα χωρίς να γνωρίζει στην πραγματικότητα ότι αυτό που κάνει είναι τόσο κακό. Δεν ήταν χαζός. Ήταν εντελώς αποστασιοποιημένος και αυτό προέκυπτε από το γεγονός πως έβλεπε τις καταστάσεις μόνο μέσα από το δικό του πρίσμα, χωρίς να έχει την ικανότητα να νιώσει ότι υπάρχει και η άλλη πλευρά. Δε στοχάστηκε τις επιπτώσεις των πράξεών του στους άλλους ανθρώπους και δε συναισθάνθηκε ποτέ την οδύνη τους.
Ο «αρχιτέκτονας» του Ολοκαυτώματος
Ο Άντολφ Άιχμαν, γεννήθηκε μια ημέρα σαν σήμερα, στις 19 Μαρτίου 1906 στη Γερμανία. Ήταν ένας άνθρωπος που σε νεαρή ηλικία έχασε τη μητέρα του και έζησε στη σκιά του επιχειρηματία πατέρα του. Ο Άντολφ Άιχμαν προσπάθησε να κάνει διάφορα πράγματα στη ζωή του αλλά απέτυχε παταγωδώς σχεδόν στα πάντα. Έτσι αφού προπολεμικά γράφτηκε στη νεολαία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, όταν οι Ναζί ανήλθαν στην εξουσία έκανε αίτηση για να μπει στα SS. Η αίτησή του έγινε δεκτή και η πρώτη δουλειά ήταν στο Νταχάου!
Πριν καν ξεκινήσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Άντολφ Άιχμαν, πήρε εντολή να μεταβεί στην Παλαιστίνη προκειμένου να δει αν υπήρχε η δυνατότητα να σταλούν εκεί όλοι οι Εβραίοι της Γερμανίας. Το ταξίδι του αποτυγχάνει για διάφορους λόγους και επιστρέφει στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Αυστρία όπου με τον βαθμό του υπολοχαγού, πλέον, αναλαμβάνει τις απελάσεις των Εβραίων που έμενα στη χώρα.
Ο Άντολφ Άιχμαν ήταν ο εμπνευστής του «Σχεδίου Μαδαγασκάρη» το οποίο προέβλεπε τη μαζική μεταφορά Εβραίων εκεί προκειμένου να δημιουργηθεί το εβραϊκό κράτος! Αν και αυτό το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε ποτέ, το μίσος που είχε ο Άντολφ Άιχμαν για τους Εβραίους τον «έβαλε» στη διάσκεψη της Βάνζεε όπου αποφασίστηκε η «Τελική Λύση». Ως λοχαγός, πλέον, είναι αυτός που αναλαμβάνει προσωπικά τη μεταφορά των Εβραίων στα κολαστήρια του Νταχάου και του Μπιρκενάου.
Είναι αυτός που δίνει την εντολή να αφαιρούνται από τους Εβραίους όλα τα πολύτιμα αντικείμενα (ακόμη και τα χρυσά δόντια!), τα γυαλιά όρασης, τα υποδήματα, οι βέρες, ακόμη και τα μαλλιά από τις γυναίκες κρατούμενες. Αυτός διαλέγει τους χώρους που θα γίνουν οι θάλαμοι αερίων και αυτός εγκρίνει τη χρήση του θανατηφόρου αερίου, Zyklon-B. Επιβλέπει προσωπικά τη σφαγή των Εβραίων στην Ουγγαρία και τον Αύγουστο του 1944 ενημερώνει τον Χίμλερ πως οι Εβραίοι που έχουν εξοντωθεί συνολικά είναι περίπου 6 εκατομμύρια!
Για τις υπηρεσίες του, ανταμείβεται με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη και στη συνέχεια του συνταγματάρχη αλλά πλέον και ο πόλεμος τελειώνει και ο ίδιος είχε μπει στο στόχαστρο των Συμμάχων αφού το όνομά του είχε γίνει γνωστό. Και αν οι σύμμαχοι ήθελαν απλά να τον συλλάβουν γιατί έτσι έπρεπε, για τους Εβραίους η σύλληψη, η καταδίκη και η εκτέλεση του Άιχμαν ήταν θέμα ύψιστης τιμής. Για αυτούς ο Άιχμαν ήταν η προσωποποίηση του Ολοκαυτώματος. Ο άνθρωπος που ήταν υπεύθυνος για την εξόντωση έξι εκατομμυρίων Εβραίων.
Η κινηματογραφική σύλληψη και η κρεμάλα
Ήδη από τις τελευταίες εβδομάδες (ή και μήνες) του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πολλά ανώτατα και ανώτερα στελέχη των Ναζί φρόντισαν να οργανώσουν τη φυγή τους από τη Γερμανία προκειμένου να αποφύγουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Οι περισσότεροι από αυτούς έφυγαν για τη Λατινική Αμερική. Η Αργεντινή αποδείχθηκε φιλόξενο μέρος για την πλειονότητα.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, οι Εβραίοι διψούσαν για εκδίκηση. Ο διασημότερος Εβραίος παρτιζάνος Άμπα Κόβνερ ήταν ο πρώτος που έκανε λόγο για τη «θεϊκή τιμωρία που πρέπει να βρει τους Ναζί». Κάπως έτσι δημιουργήθηκαν πολλές ομάδες εκδίκησης. Η σημαντικότερη από αυτές ήταν η «Nokmim» που στα εβραϊκά σημαίνει «εκδικητές». Ενδεικτικό του μίσους που υπήρχε μέσα σε αυτή την ομάδα είναι πως ένα από τα σχέδιά τους ήταν να δηλητηριάσουν το νερό σε Βερολίνο, Μόναχο, Αμβούργο, Βαϊμάρη, με στόχο την εξόντωση 6 εκατομμυρίων Γερμανών, αριθμός ίσος με τον θάνατο των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης!
Βασικός στόχος της «Nokmim», ωστόσο, ήταν ο εντοπισμός, η σύλληψη και η εκτέλεση του Άιχμαν. Τα μέλη της οργάνωσης κάνουν τα πάντα προκειμένου να φτάσουν στα ίχνη του. Υπήρχαν άνθρωποι μέσα στην «Nokmim» που είχαν ως μοναδικό αντικείμενο να «ξετρυπώσουν» τον Άντολφ Άιχμαν. Και θα το κατάφερναν αν δεν τους προλάβαινε η Μοσάντ.
Η διαβόητη μυστική υπηρεσία του Ισραήλ, το 1958 (ίσως και λίγο νωρίτερα) ανακαλύπτει πως ο «αρχιτέκτονας» του Ολοκαυτώματος, μέσα από πολλές περιπέτειες, είχε καταφέρει να βγάλει ιταλικό διαβατήριο με το όνομα Ρικάρντο Κλέμεντ και με αυτά τα στοιχεία έφυγε για την Αργεντινή. Ο άνθρωπος που αποκάλυψε την ταυτότητα του Άιχμαν ήταν ένας συνεργάτης του, ο Γκέρχαρντ Κλάμερ, ο οποίος μαζί με την πληροφορία έστειλε και μια φωτογραφία του Άιχμαν να βρίσκεται ανάμεσα σε μια παρέα ανθρώπων.
Επί έναν ολόκληρο χρόνο πράκτορες της Μοσάντ παρακολουθούν κάθε κίνηση του Άιχμαν προκειμένου να εκμηδενίσουν το ενδεχόμενο λάθους. Στις 11 Μαΐου 1960 οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ μαζί με τους εκδικητές της «Nokmim», χωρίς να ενημερώσουν τις Αρχές της Αργεντινής, συλλαμβάνουν τον Άιχμαν, τον ναρκώνουν και 10 ημέρες αργότερα τον μεταφέρουν με κινηματογραφικό τρόπο στο Ισραήλ. Η Αργεντινή προσέφυγε στο Συμβούλιο Ασφαλείας επειδή παραβιάστηκε η εθνική της κυριαρχία. Οι σχέσεις των δυο χωρών βρέθηκαν σε οριακό σημείο και η κρίση εκτονώθηκε μόνο όταν η κυβέρνηση του Ισραήλ ζήτησε δημοσίως συγγνώμη.
Η δίκη του Άντολφ Άιχμαν άρχισε στις 11 Απριλίου 1961 στο Τελ Αβίβ. Στις 15 Δεκεμβρίου 1961 όσο κι αν προσπάθησε να πείσει τους δικαστές πως... «εντολές εκτελούσε» του επιβάλλεται η θανατική ποινή. «Δεν μπορούσα να κάνω διαφορετικά. Είχα διαταγές, όμως δεν είχα καμία ενεργή σχέση με την όλη υπόθεση…» είχε πει αφήνοντας τους πάντες με το στόμα ανοιχτό. Η απόφαση δεν άλλαξε στο δεύτερο βαθμό, ενώ απορρίφθηκε και η αίτηση χάριτος που έκανε.
Στις 31η Μαΐου 1962 στη φυλακή Ράμλα ο Άντολφ Άιχμαν εκτελείται δια απαγχονισμού. Πριν από την εκτέλεσή του, ο Άιχμαν αρνήθηκε το τελευταίο γεύμα και αντί αυτού προτίμησε να πιει μισό μπουκάλι από ένα τοπικό κόκκινο κρασί. Τα τελευταία λόγια του ήταν: «Ζήτω η Γερμανία, Ζήτω η Αυστρία, Ζήτω η Αργεντινή. Είναι οι τρεις χώρες που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Υπάκουσα στους κανόνες του πολέμου και της σημαίας μου. Είμαι έτοιμος». Η σορός του αποτεφρώθηκε και η στάχτη του διασκορπίστηκε στα ανοιχτά της Μεσογείου, προκειμένου να σβήσει η όποια ανάμνηση γι' αυτόν και να μην ηρωποιηθεί.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
