Μία μέρα σαν και αυτή, στις 29 Ιουλίου του 1925, γεννήθηκε στη Χίο ο άνθρωπος που συνδέθηκε -ίσως περισσότερο από κάθε άλλον- με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, ο Μίκης Θεοδωράκης. Τα παιδικά του χρόνια ο Μίκης Θεοδωράκης τα πέρασε σε διάφορες πόλεις της ελληνικής επαρχίας όπως τη Χίο, τη Μυτιλήνη, τα Γιάννενα, το Αργοστόλι, τον Πύργο, την Πάτρα και κυρίως στην Τρίπολη, λόγω των συχνών μεταθέσεων του δημοσίου υπαλλήλου πατέρα του
Ο Θεοδωράκης ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες, γνωστός σε όλον τον πλανήτη. Εκτός όμως από μουσικός ήταν και ένας άνθρωπος που στιγμάτισε τον ελληνικό 20ο αιώνα ως αγωνιστής, βουλευτής και υπουργός.
Στιγμιότυπα από τη ζωή του θα χώραγαν σε ολόκληρο βιβλίο, ενώ ο ίδιος είχε προσωπική σχέση με πολλές και πολύ σπουδαίες προσωπικότητες σε Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Μία από αυτές ήταν με τον έτερο μεγάλο μουσικοσυνθέτη, τον Μάνο Χατζιδάκι.
Η επιστολή του Μάνου Χατζιδάκι
Λίγο χρόνια πριν είχε πρωτοδημοσιευτεί από τον Παναγιώτη Ανδριόπουλο μία επιστολή που είχε στείλει ο Μάνος Χατζιδάκις προς τον εξόριστο τότε στην Ικαρία, Μίκη Θεοδωράκη. Η ημερομηνία που γράφτηκε η συγκεκριμένη επιστολή ήταν η 26η Αυγούστου και ο τόπος στον οποίο γράφτηκε το Παγκράτι.
Στην επιστολή αυτή βλέπουμε τον Χατζιδάκι, που μόλις είχε περάσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, να προσπαθεί να εμψυχώσει τον Μίκη Θεοδωράκη που πέρναγε τότε πολύ δύσκολες στιγμές στην εξορία. Παρακάτω παραθέτουμε την επιστολή όπως αυτή μεταγράφηκε από τον κ. Ανδριόπουλο.
Αθήνα 26 Αυγούστου 1947
Αγαπητέ μου Μίκη,
Μόλις επέστρεψα απ’ τη Θεσσαλονίκη συνάντησα στου Λουμίδη τη κοπέλλα σου και μου είπε ότι εσώτερο είχε για σένα. Έχοντας τότες το χέρι μου – και μη ξεύροντας τι φασαρίες θα μου άνοιγε την επομένη, που διήρκεσαν 20 μέρες σχεδόν – της είπα ότι αμέσως θα καθόμουν να σου γράψω κι ότι επίσης θα περνούσα κι από το σπίτι σου. Εγχείρηση, πενικιλλίνες, αλλαγές, κόντεψα να χάσω τα λογικά μου από τους αφόρητους πόνους καθώς επίσης και τα δυο μου δάχτυλα του δεξιού μου χεριού που παρ’ ολίγο να μου τα κόψουν. Είναι τώρα τρεις – τέσσερεις μέρες που είμαι ολότελα καλά κι άρχισα να γράφω αυτά τα ορνιθοσκαλίσματα που βλέπεις, και πρώτη μου δουλειά είναι να σου γράψω.
Χρυσέ μου, οι κακοτυχιές και οι ταλαιπωρίες είναι για τους ανθρώπους και μάλιστα γι’ αυτούς που συγκεντρώνουνε πολλή ζωή μέσα τους και ξεχωρίζουνε από «την εν μέσω ρευμάτων περιφερόμενη μάζα». Έτσι του λόγου σου …. να κρατήσεις μιας οποιασδήποτε φύσης συνέπεια δια τον εαυτό σου, ολοκληρωτικά, όμως δίχως συμβιβασμούς , […] που αποτελεί τη βαθειά ηθική υπόσταση της γεννιάς μας. Ξέρω καλά πως δεν έχεις ανάγκη από θαρραλέα λόγια και ότι περισσότερο ανάγκη έχω εγώ, που νοιώθω ένα είδος δοσιλογισμού, εξακολουθώντας να περιφέρουμαι στην αμαρτωλή πρωτεύουσά μας. Ό,τι τάξει η μοίρα μας, Και συνεχώς μου έρχεται ένας στίχος του Μαλρώ για κάθε ώρα που περνάει, στο νου, ίσως από τους πιο ωραίους στίχους που έχω διαβάσει ποτές, στίχος απόλυτα δυνατός για τις δύσκολες μέρες και νύχτες που περνάμε. «… Κι αν τούτη η νύχτα είναι μια νύχτα της μοίρας – ας είναι βλογημένη μέχρι που να χαράξει η αυγή».
Δεν ξεύρω μα μ’ έχει κάμει τεράστια εντύπωση, τόσο που θέλω να γράψω μουσική πάνω σ’ αυτό.
Αυτός ο στίχος φτάνει στο […] ματος θρησκευτικού. Προϋποθέτει τόση συγκρότηση εσωτερική, ώστε κι αυτή τη μοίρα μας, σε μια οποιαδήποτε μορφή της, να είμαστε έτοιμοι να τη δεχτούμε μ’ όλο μας το είναι.
Αυτός ο στίχος με κάνει δυνατό. Γράψε μου τι φτιάχνεις εκεί πέρα, πώς βλέπεις, πώς διάγεις τον προσωρινά εξόριστον βίον σου – σ’ αυτό δεν πιστεύω να ‘χεις αμφιβολίες. Δεν ξεύρω …. αν πήγε ο πατέρας σου το πρώτο μέρος του trio καθώς και το Δοκίμιο, στον Λυκούδη, και τι του είπε, γιατί δεν πήγα σπίτι σου τόσες μέρες. Ήξερα πως θα πήγαινε την επομένη της συναντήσεώς μου με την κοπέλλα σου. Εσύ συνεχίζεις την μεταγραφή στην ορχήστρα των άλλων δύο τμημάτων;
Μου έλεγαν για το αρμόνιο. Ότι σου είναι απαραίτητο για την ενορχήστρωση και από την άλλη μεριά είναι βέβαιο πως θα στο […..] ο Λυκούδης, να στο στείλουν. Αν δεν σου …. τελείωσε την ενορχήστρωση και ξεκουράσου πνευματικά, στο λίγο υπόλοιπο χρόνο που σου μένει να είσαι εξόριστος, Γιατί οπωσδήποτε δεν μπορεί να εξακολουθήσει για πολύ η κατάσταση τούτη. Τα πρελλούδια σου τα είδα και τα έχω εγώ. Θέλουν νομίζω μια επεξεργασία από πάνω. Ορισμένα είναι περίφημα.
Γράψε μου πολλά, θα τα δεχτώ με μεγάλη χαρά κι εγώ ευτύς θα σ’ απαντήσω με μεγαλύτερο γράμμα. Γράψε μου επίσης τι θες να σου κάμω εδώ, είμαι ολάκερος στη διάθεσή σου.
Φιλώντας σε πολύ
Ο φίλος σου Μάνος
Υ.Γ.
Μάνος Γ. Χατζιδάκις
Μάνου 3. Παγκράτι Αθήναι
Η σχέση των δύο τους
Ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης είχαν μία περιπετειώδη σχέση που ξεκίνησε το 1944. Η σχέση αυτή είχε πολλά σκαμπανεβάσματα, βασιζόταν όμως στον αμέριστο σεβασμό του ενός προς τον άλλο. «Τουλάχιστον εγώ σπάνια αρνήθηκα τόσο πολύ, αλλά και θαύμασα ακόμα πιο πολύ έναν άνθρωπο», είπε για τον Χατζιδάκι ο Μίκης. Τότε μίλησε για μία σχέση απώθησης και ταύτισης, θαυμασμού και σκεπτικισμού.
«Σχεδόν όλος ο κόσμος μάς ταυτίζει. Τουλάχιστον ως μουσικούς. Και όμως, η αντίθεσή μας, ειδικά ως προς τη μουσική, υπήρξε ριζική. Εγώ ξεκίνησα με τη φιλοδοξία να γίνω κάποτε συμφωνιστής. Εκείνος κατέληξε να ερμηνεύει και μάλιστα με ένα δικό του μουσικό συγκρότημα, συμφωνικά έργα», συμπλήρωνε σε συνέντευξή του τότε.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
