Όλες οι πρωτιές είναι ιστορικές. Απλά υπάρχουν αυτές οι πρωτιές που είναι για καλό και υπάρχουν και αυτές που είναι για κακό. Μιας που το θέμα μας σήμερα θα είναι το διάστημα, ας μείνουμε εκεί. Ιστορική είναι η πρωτιά, για παράδειγμα, ήταν αυτή του Αμερικανού κοσμοναύτη Νιλ Άρμοστρονγκ ο οποίος στις 20 Ιουλίου 1969 έκανε «ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπος, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα» και έγινε ο πρώτος που πάτησε το πόδι του στη Σελήνη.
Από την άλλη, μια ιστορική πρωτιά στο διάστημα, πέτυχε και ο Ρώσος κοσμοναύτης Βλαντίμιρ Κομαρόφ. Μόνο που του Κομαρόφ ήταν αρνητική πρωτιά καθώς ήταν ο πρώτος που έχασε τη ζωή του στη διάρκεια διαστημικής αποστολής. Σκοτώθηκε μια ημέρα σαν σήμερα και μπορεί να μην ξέρουμε τι σκεφτόταν, γνωρίζουμε όμως πως τα τελευταία του λόγια ήταν βρισιές και κατάρες!
Ο άνθρωπος που ονειρεύτηκε τον ουρανό
Ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου 1927 στη Μόσχα. Ουσιαστικά τον μεγάλωσε η ετεροθαλής αδερφή του καθώς ο πατέρας του έκανε διάφορες δουλειές του ποδαριού προκειμένου να καταφέρει να ζήσει την οικογένειά του.
Από την ημέρα που ο Κομαρόφ ξεκίνησε το σχολείο φάνηκε ξεκάθαρα η κλίση που είχε στα μαθηματικά. Δυστυχώς, ωστόσο, για τον ίδιο ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και η ναζιστική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση έριξαν βαριά τη σκιά τους και ο ανήλικος ακόμα Βλαντιμίρ αναγκάστηκε να αφήσει το σχολείο και να πιάσει δουλειά σαν αγρότης.
Πριν ακόμα ο πόλεμος τελειώσει ο Κομαρόφ ήξερε τι ήθελε να γίνει στη ζωή του. Έβλεπε τα πολεμικά αεροπλάνα να σκίζουν τους ουρανούς και ονειρευόταν πως μια ημέρα θα ήταν αυτός στη θέση των πιλότων. Όποτε έβλεπε περιοδικό ή εφημερίδα που είχε φωτογραφία αεροπλάνου, διάβαζε με μανία του κείμενο και στη συνέχεια έκοβε τη φωτογραφία και την κρατούσε. Παράλληλα, άρχισε ο ίδιος να φτιάχνει μοντέλα αεροπλάνων, σε πολλά από τα οποία είχε προσθέσει και μια δική του εκδοχή της προπέλας!
Σε ηλικία μόλις 15 ετών ο Κομαρόφ μπήκε στη «1η Σχολή Ειδικής Αεροπορίας της Μόσχας» για να κυνηγήσει το όνειρό του να γίνει αεροπόρος. Εξαιτίας του πολέμου η έδρα της σχολής μεταφέρθηκε στη Σιβηρία και ο Κομαρόφ παρά τον αρχικό του δισταγμό πήγε εκεί. Άλλωστε ο πατέρας του είχε σκοτωθεί σε μια μάχη (προφανώς ήταν κάτι σαν μυστική αποστολή γιατί η οικογένεια ποτέ δεν έμαθε ποια μάχη ήταν αυτή). Δεν είχε κάτι για να τον κρατάει στη Μόσχα, μακριά, δηλαδή, από εκεί που θα μπορούσε να κυνηγήσει το όνειρό του.
Στη Σιβηρία οι πιλότοι της επόμενης γενιάς είχαν μια ειδική εκπαίδευση που άνοιξε τους ορίζοντες τους και τους βοήθησε πολύ στη συνέχεια της καριέρας τους. Έμαθαν από ξένες γλώσσες μέχρι... ζωολογία! Ο Κομαρόφ αποφοίτησε από τη σχολή του με άριστα. Ήθελε να πολεμήσει αλλά δεν πρόλαβε. Η Ναζιστική Γερμανία είχε στο μεταξύ παραδοθεί.
Έτσι συνέχισε τις σπουδές του στην Ανώτατη Σχολή Πολεμικής Αεροπορίας. Επτά μήνες πριν πάρει τα «φτερά» του και μπει στη Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία ως υπολοχαγός ο Κομαρόφ έχασε και τη μητέρα του. Στη συνέχεια, η ανέλιξη του Κομαρόφ ήταν εντυπωσιακή. Αρχικά ως πιλότος στο 383ο Σύνταγμα της 42ης Αεροπορικής Μεραρχίας Μαχητών του Βορείου Καυκάσου και στη συνέχεια ως επικεφαλής πιλότος του 486ου Συντάγματος Αεροπορίας Μαχητών της 279ης Αεροπορικής Μεραρχίας Μαχητών όπου συνέχισε να πετά μέχρι το 1954. Και τότε αποφάσισε να κάνει μια αλλαγή που διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στη ζωή του. Γράφτηκε στην Ακαδημία Μηχανικής της Πολεμικής Αεροπορίας Ζουκόφσκι προκειμένου να παρακολουθήσει μαθήματα μηχανικής.
Ο άνθρωπος που ονειρεύτηκε το διάστημα
Το 1960, εν μέσω της κούρσας για την κατάκτηση του διαστήματος ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, ο Κομαρόφ, επιλέχθηκε – ανάμεσα σε 3.000 υποψηφίους – για το σώμα των κοσμοναυτών. Ήταν μια διαδικασία, σκληρή, αυστηρή και πολύχρονη. Αυτό που αναζητούσαν οι Σοβιετικοί ήταν άνδρες κάτω των 30 ετών, με ύψος κάτω από 1,70 και βάρος κάτω από 70 κιλά. Ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ ήταν ένας από τους 20 που τελικά τα κατάφεραν. Ονομάστηκε κοσμοναύτης το 1961.
Το Οκτώβριο του 1964 πέταξε για πρώτη φορά στο διάστημα, ως κυβερνήτης του διαστημοπλοίου «Βοσχόντ 1». Η πτήση διήρκεσε 24 ώρες και 17 λεπτά. Η επόμενη του πτήση προγραμματίστηκε για τις 23 Απριλίου 1967. Ο Κομαρόφ ήταν ο κυβερνήτης και μοναδικό μέλος του «Σογιούζ 1», του μεγαλύτερου και πιο πολύπλοκου απ’ όλα τα μέχρι τότε διαστημόπλοια. Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, πως εφεδρικός πιλότος για εκείνη την πτήση είχε οριστεί ο Γιούρι Γκαγκάριν.
Η εκτόξευση του «Σογιούζ 1» έγινε στις 4:35 τα ξημερώματα από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. Ήταν η πρώτη νυχτερινή διαστημική πτήση. Όλα πήγαν καλά στην εκτόξευση. Όλα πήγαν καλά και στις σχεδόν 24 ώρες που ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ έμεινε σε τροχιά κάνοντας, μάλιστα, 16 περιστροφές γύρω από τη Γη.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ ήταν προγραμματισμένο να προσεδαφισθεί στην περιοχή Καραμπουτάκ της Σοβιετικής Ένωσης λίγο μετά τις 7 το πρωί της 24ης Απριλίου. Και τότε όλα άρχισαν να πηγαίνουν στραβά. Όταν ο Κομαρόφ ξεκίνησε τις διαδικασίες για να μπει ξανά στην ατμόσφαιρα, δεν μπόρεσε να πυροδοτήσει τα φρένα εισόδου και έτσι αναγκάστηκε να κάνει δυο ακόμα περιστροφές γύρω από τη Γη.
Όταν τελικά τα κατάφερε και μπήκε στην ατμόσφαιρα θα έπρεπε να ανοίξει το αλεξίπτωτο που θα τον έφερε στη Γη με ασφάλεια. Τα σχοινιά του αλεξίπτωτου, ωστόσο, είχαν μπλεχτεί όταν αναγκάστηκε να κάνει τις δυο επιπλέον περιστροφές και εφεδρικό αλεξίπτωτο δεν υπήρχε! Σε εκείνο το σημείο ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ συνειδητοποίησε πως δεν πρόκειται να επιστρέψει στη Γη ζωντανός.
Άλλωστε και ο ίδιος γνώριζε πως η διαστημική κάψουλα δεν ήταν ασφαλής. Έκανε, όμως, αυτό το ταξίδι ο ίδιος προκειμένου να προστατεύσει τον αδερφικό του φίλο Γιούρι Γκαγκάριν. Το ίδιο έκανε και ο Γκαγκάριν ο οποίος λίγο πριν την εκτόξευση της 23ης Απριλίου, εμφανίστηκε στο Μπαϊκονούρ και ζήτησε να του βάλουν τη διαστημική στολή προκειμένου να πετάξει αυτός. Γκαγκάριν και Κομαρόφ συμπεριφέρονταν σαν να ήταν μια αποστολή αυτοκτονίας. Και τελικά, όπως αποδείχθηκε, αυτό ήταν.
Όταν ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ κατάλαβε πως δεν πρόκειται να επιστρέψει στη Γη άρχισε να μιλάει με το κέντρο ελέγχου. Η, μάλλον, άρχισε να φωνάζει και να βρίζει. Τις συνομιλίες του με το κέντρο ελέγχου τις «άκουσε» ένας παράκτιος σταθμός που είχαν στήσει οι ΗΠΑ σε βάση τους στην Τουρκία. Ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ ακουγόταν, θυμωμένος, εξαγριωμένος, οργισμένος. «Τίποτα δε δουλεύει. Έχω χάσει εντελώς τον έλεγχο του σκάφους, όλα τα συστήματα δεν ανταποκρίνονται. Να πεθάνετε όλοι… Να μιλήσετε για τη ζωή μου».
Αυτά ήταν και τα τελευταία του λόγια. Ή τέλος πάντων τα τελευταία λόγια που ακούστηκαν. Οι Σοβιετικοί προσπάθησαν πολλές φορές μετά από αυτή τη«συνομιλία» να ακούσουν ξανά τον Βλαντίμιρ Κομαρόφ. Ήταν, όμως, αργά. Το «Σογιούζ 1» είχε γίνει σμπαράλια στο έδαφος. Ότι απέμεινε από το διαστημόπλοιο εντοπίστηκε σε μια στέπα κοντά στο Όρενμπεργκ. Λιωμένο μέταλλο, απανθρακωμένα υπολείμματα και ένα μικροτσίπ που ήταν σφηνωμένο στη φτέρνα του Κομαρόφ. Αυτά ήταν που βρήκαν οι Σοβιετικοί. Ακόμα και σήμερα προκαλεί δέος η φωτογραφία στην οποία φαίνεται ένα μεγάλο κομμάτι (άμορφο) κάρβουνου.
Αυτό ήταν ότι απέμεινε από τον Βλαντίμιρ Κομαρόφ ο οποίος κηδεύτηκε με τιμές ήρωα στη Μόσχα. Η σορός τους (ότι απέμεινε, δηλαδή) ενταφιάστηκε στο τείχος του Κρεμλίνου. Λέγεται πως ο Γκαγκάριν απαίτησε το φέρετρο του Κομαρόφ να είναι ανοιχτό στη διάρκεια της τελετής προκειμένου να δουν όλοι τις συνέπειες των κυβερνητικών αποφάσεων.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
