Μπορεί κάθε φορά που αναφερόμαστε σε πραξικοπήματα στην Ελλάδα το μυαλό μας να πηγαίνει (όχι άδικα) σε εκείνο της 21ης Απριλίου 1967 αλλά η σύγχρονη Ιστορία της χώρας είναι γεμάτη από τέτοια γεγονότα. Κάποια είναι γνωστά, κάποια άλλα όχι και τόσο. Υπάρχουν αυτά που πέτυχαν, υπάρχουν και αυτά που απέτυχαν.
#Υπάρχουν, ωστόσο, και εκείνα που οι πολίτες τα έμαθαν χρόνια αργότερα. Ένα από αυτά τα κρίσιμα γεγονότα ήταν η άγνωστη προσπάθεια - συνωμοσία του Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ να ανατρέψει τον Καραμανλή το 1975, μερικούς μήνες μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και την πτώση της χούντας των Συνταγματαρχών.
Τα σημαντικότερα πραξικοπήματα και στρατιωτικά κινήματα στην Ελλάδα
H νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας είναι γεμάτη στιγμές σε πολλές από τις οποίες ο στρατός επιχείρησε να παρέμβει. Μόνο τον 20ο αιώνα τα πραξικοπήματα/στρατιωτικά κινήματα (πετυχημένα ή όχι) ήταν 16! Επιπλέον, τέσσερα είναι όσα καταγράφηκαν από την επανάσταση του 1821 μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα! Σε αυτά τα συνολικά 20 θα πρέπει να προστεθούν και… κάμποσα ακόμα τα οποία, ωστόσο, αν και οργανώθηκαν δεν πρόλαβαν να εκτελεστούν ή κατεστάλησαν εν τη γενέσει τους.
Το «Κίνημα του 1831» το οποίο ήταν ανταρσία του Ναυτικού που έγινε κατά του Καποδίστρια, με επικεφαλής τους Κουντουριώτη και Μιαούλη, ήταν το πρώτο στη σύγχρονη ιστορία της χώρας και πραγματοποιήθηκε μόλις δέκα χρόνια μετά την έναρξη της Επανάστασης. Ακολούθησαν πολλά ακόμα με κορυφαία: Την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, την Έξωση του Όθωνα το 1862, το Κίνημα στο Γουδί, το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας, το Κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1922, το Κίνημα Λεοναρδόπουλου-Γαργαλίδη, το Κίνημα Πάγκαλου, το Κίνημα Κονδύλη, το Κίνημα Πλαστήρα, το Κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935, το Κίνημα των Χανίων, το Κίνημα του Ι.Δ.Ε.Α.
Και βέβαια η χούντα των συνταγματαρχών στην διάρκεια της οποίας έγινε το αποτυχημένο «αντι-κίνημα της 13ης Δεκεμβρίου» το οποίο ήταν μια προσπάθεια του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου να «ρίξει» τους πραξικοπηματίες και να επανέλθει στη θέση του και το «κίνημα του Ναυτικού» που ήταν μια αντιδικτατορική πράξη αντίστασης από δημοκράτες αξιωματικούς του ναυτικού, και όχι μόνο, το οποίο όμως κατεστάλη εν τη γενέσει του.
Οι περισσότεροι σήμερα νομίζουν πως η περιπέτεια της Ελλάδας με τα πραξικοπήματα και τα κινήματα τελείωσε με την πτώση της χούντας. Αυτό, όμως, δεν είναι αλήθεια. Στις 23 Ιουλίου του 1974, μετά και την τραγωδία της Κύπρου, η Απριλιανή δικτατορία καταρρέει. Το πρωί εκείνης της ημέρας πραγματοποιείται σύσκεψη στην οποία η ηγεσία του στρατού αποφασίζει να παραδώσει το τιμόνι της χώρας στους πολιτικούς.
Στις 2 το μεσημέρι πραγματοποιείται μια ακόμα σύσκεψη αυτή τη φορά με παρουσία πολιτικών όπου αποφασίζεται να ανατεθεί στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο να σχηματίσει κυβέρνηση. Όλα ανατρέπονται, ωστόσο, στη συνέχεια και στις 8 το βράδυ σε μια ακόμα σύσκεψη αποφασίζεται να ανατεθεί ο σχηματισμός κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Καραμανλή ο οποίος εσπευσμένα επιστρέφει από το Παρίσι. Στις 2 το πρωί φτάνει στο αεροδρόμιο του Ελληνικού και δυο ώρες αργότερα ορκίζεται πρωθυπουργός.
Στις 17 Ιανουαρίου του 1975 η Βουλή ενέκρινε το περίφημο Δ' Ψήφισμα, σύμφωνα με το οποίο «η δημοκρατία δικαίω ουδέποτε κατελύθη», χαρακτήριζε ως πραξικόπημα την κατάλυση της δημοκρατίας στις 21 Απριλίου 1967 (όχι ως επανάσταση που δημιουργεί δίκαιο) κι έτσι άνοιγε τον δρόμο και για την ποινική δίωξη των πρωταιτίων της δικτατορίας. Αμέσως μετά την έκδοση του ψηφίσματος, προφυλακίστηκαν τα ηγετικά στελέχη της Χούντας, Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός, Νικόλαος Μακαρέζος, Δημήτριος Ιωαννίδης, Μιχαήλ Ρουφογάλης, Ιωάννης Λαδάς, Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος και Θεόδωρος Θεοφιλογιαννάκος.
Αυτή η εξέλιξη, ωστόσο, φαίνεται πως έθεσε σε κίνηση τα «σταγονίδια της χούντας», όπως χαρακτήριζε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας τα κατάλοιπα της δικτατορίας μέσα στον στρατό, που θέλησαν να προλάβουν τις εξελίξεις και να επαναφέρουν τη χώρας «εις τον γύψον». Για κακή τους τύχη, ωστόσο, ο Αβέρωφ που θεωρούσε περίπου δεδομένο ότι θα επιχειρούσαν κάποιο νέο κίνημα, είχε αναπτύξει μέσα στο στράτευμα ένα δίκτυο νομιμοφρόνων αξιωματικών οι οποίοι έμαθαν τις κινήσεις των στρατιωτικών και ενημέρωσαν την κυβέρνηση.
Η συνωμοτική κίνηση έγινε γνωστή το απόγευμα της 24ης Φεβρουαρίου του 1975. Η κυβέρνηση είχε κινηθεί με απόλυτη μυστικότητα και κατά τη διάρκεια της νύχτας είχε συλλάβει 37 αξιωματικούς! Όπως αποδείχθηκε αρχηγός τους ήταν ο προφυλακισμένος τότε στον Κορυδαλλό, τέως δικτάτορας, Δημήτρης Ιωαννίδης. Όλοι τους συνελήφθησαν στα σπίτια τους την ώρα που κοιμόντουσαν, γι αυτό κιόλας η συγκεκριμένη κίνηση έμεινε στην ιστορία ως «πραξικόπημα της πιτζάμας».
«Όλα τα δεινά σε αυτή τη χώρα προέρχονται από το στέμμα»
Όταν, μετά την πτώση της χούντας ο Καραμανλής, γύρισε στην Ελλάδα θέλησε να τελειώσει με τρόπο οριστικό το πολιτειακό ζήτημα. Τότε είχε πει την ιστορική ατάκα πως «όλα τα δεινά σε αυτή τη χώρα προέρχονται από το στέμμα». Μπορεί η δεξιά παράταξη να είχε πάντα στις τάξεις ένα (ισχυρό) φιλοβασιλικό κομμάτι αλλά ο ιδρυτής της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής, είχε πολλούς λόγους για να έχει απέναντι στο «στέμμα» μια κάθε άλλο παρά φιλική στάση.
Είναι γνωστές οι κόντρες του Καραμανλή με τον Παύλο και την Φρειδερίκη. Το βράδυ του δημοψηφίσματος, μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, ο Καραμανλής δήλωσε: «Ένα καρκίνωμα αποκόπηκε σήμερα από το σώμα του έθνους».
Το αποτέλεσμα αυτό του δημοψηφίσματος υποτίθεται πως σεβάστηκε ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ. Έτσι έλεγε, δηλαδή, μέχρι και την ημέρα που πέθανε. Φαίνεται, ωστόσο, πως μόνο αυτό δεν έκανε.
Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 4 Μαΐου του 1997, εκδόθηκαν οι 12 τόμοι των «Αρχείων Καραμανλή». Εκεί μέσα υπήρχε η πληροφορία πως το 1975, λίγους μήνες μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ο τότε πρωθυπουργός είχε ενημερωθεί πως ο τέως βασιλιάς σχεδίαζε πραξικόπημα για την ανατροπή του και την παλινόρθωση της βασιλείας στην Ελλάδα! Σημαντικό ρόλο θα διαδραμάτιζε πιστός υπασπιστής του τέως βασιλιά, συνταγματάρχης Μιχαήλ Αρναούτης!
Η υπόθεση, την οποία έφερε στη δημοσιότητα η εφημερίδα «Καθημερινή», ξεκινάει το φθινόπωρο του 1975 και τελείωσε στις αρχές του 1978. Αποκαλύφθηκε στον Καραμανλή από τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας που είχαν στήσει σύστημα παρακολούθησεις κατά του Κωνσταντίνου και τον άκουσαν να συνωμοτεί κατά του Καραμανλή. Οι μυστικοί πράκτορες των βρετανών έδωσαν τις πληροφορίες (όχι, όμως, και τις μαγνητοταινίες) στον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας και την όλη υπόθεση χειρίστηκε το «δεξί χέρι» του Καραμανλή και μετέπειτα υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Πέτρος Μολυβιάτης.
Στην πραγματικότητα ο πρώτος που ενημέρωσε τον Καραμανλή ήταν ο Γεώργιος Ράλλης στις αρχές Οκτωβρίου του 1975 όταν ο τότε ναύαρχος Ι. Βασιλειάδης τον είχε πιάσει και του είχε πει πως ο Αρναούτης είχε επιχειρήσει να τον μυήσει σε «κίνημα ανατροπής του Καραμανλή και επαναφοράς του βασιλέως»!
Ο Αρναούτης, μάλιστα, είχε πει στον Βασιλειάδη πως ο τέως βασιλιάς είχε εξασφαλίσει τη βοήθεια του Σάχη της Περσίας, τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και για να συγκρατήσει την Τουρκία σε περίπτωση που ήθελε να εκμεταλλευτεί την αναστάτωση στην Ελλάδα.
Ο ίδιος ο Καραμανλής στις σημειώσεις που κρατούσε είχε γράψει πως λίγες ημέρες μετά τον Ράλλη τον είχε ειδοποιήσει και ο Ευάγγελος Αβέρωφ ο οποίος του είχε πει πως ο Αρναούτης είχε επιχειρήσει να μυήσει και τον αρχηγό του ΓΕΣ, στρατηγό Ντάβο!
Αναφορά, με τη μορφή του άκρως απόρρητου σημειώματος, στον Καραμανλή έδωσε και ο τότε διοικητής του στόλου, αντιναύαρχος Σπύρος Κονοφάος, ο οποίος είχε πει στον Καραμανλή πως από αυτά που είχε μάθει ο ίδιος, ο Αρναούτης ξεκαθάριζε στους αξιωματικούς του ναυτικού που επιχειρούσε να μυήσει πως το σχέδιο δεν απέκλειε ακόμα και την δολοφονία του Καραμανλή!
Σύμφωνα με τον Κονοφάο το πραξικόπημα θα εκδηλωνόταν τον Φεβρουάριο του 1976, εντός 10-15 ημερών θα ότι θα διεξαγόταν δημοψήφισμα, προφανώς για την επαναφορά της μοναρχίας και βουλευτικές εκλογές εντός περίπου οκτώ μηνών. Πρωθυπουργός μετά το πραξικόπημα θα διοριζόταν ο Σπύρος Θεοτόκης, ενώ οι αξιωματικοί που συμμετείχαν σε αυτό ήταν κυρίως επιρροής του Ιωαννίδη.
Ο Κοναφάος είχε γράψει στον Καραμανλή πως μέσω αξιωματικών της απολύτου εμπιστοσύνης του οι οποίοι είχαν ταξιδέψει μέχρι το Λονδίνο, ο τέως βασιλιάς είχε επιβεβαιώσει πως συμφωνεί με το σχέδιο του Αρναούτη.
Αεροπορία και Ναυτικό μέσω των αρχηγών τους έστειλαν μήνυμα στον Κωνσταντίνο Γλύξμπουργκ πως όχι απλά δεν πρόκειται να συμμετάσχουν σε πραξικόπημα κατά του Καραμανλή αλλά αν χρειαστεί θα πολεμήσουν για τη Δημοκρατία. Τότε φαίνεται πως ο Γλύξμπουργκ έκανε ένα βήμα πίσω και τόνισε πως, παρά το γεγονός ότι (κατά τα λεγόμενά του) τον στήριζαν οι αμερικάνοι εκείνος δεν θα είχε πλέον καμία ανάμειξη σε όλο αυτό!
Τον Οκτώβριο του 1976, οι Βρετανοί επίσημα, μεσω του πρεσβευτή του στην Αθήνα, ενημερώνουν τον Καραμανλή για τις κινήσεις του Γλύξμπουργκ, τονίζοντας πως «δεν έχει την πρωτοβουλία της συνωμοσίας, τηρείται όμως ενήμερος και ασφαλώς δεν την αποθαρρύνει».
Η Ελληνική πλευρά ζήτησε από τη Βρετανική να της δοθούν οι ηχογραφημένες συζητήσεις του τέως βασιλιά, προκειμένου να ενημερώσει τον ελληνικό λαό για τις προθέσεις του Γλύξμπουργκ αλλά οι βρετανοί αρνήθηκαν.
Η ελληνική κυβέρνηση έστειλε τον Γ. Ράλλη ως απεσταλμένο της στον τέως βασιλιά και τον ενημέρωσε πως γνωρίζει τα πάντα, ωστόσο, ο Γλύξμπουργκ αρνήθηκε πως έχει οποιαδήποτε ανάμειξη. Οι συνωμότες είχαν χάσει, πλέον, κάθε πλεονέκτημα στον αιφνιδιασμό και οι προσπάθειες τους άρχισαν σταδιακά να ατονίζουν.
Όλο αυτο το πολιτικό – θρίλερ, έμεινε κρυφό για σχεδόν δύο δεκαετίες και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εξηγούσε το λόγο σε ένα ιδιόχειρο σημείωμα το οποίο επίσης κατέθεσε στο αρχείο του. «Τη συνωμοτική αυτή δραστηριότητα του τέως Βασιλέως απέφυγα να τη φέρω στη δημοσιότητα, μολονότι είχα προς τούτο συμφέρον, τόσον από σεβασμό προς τη μνήμη του πατρός του, Παύλου, όσον και για να μη δημιουργηθεί διεθνώς η εντύπωση ότι η Δημοκρατία στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι επισφαλής».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
