Στην Ιστορία συνήθως συναντάμε μάχες που έχουν προκαθοριστεί. Που οι δυο αντίπαλοι στρατοί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχουν καθορίσει το πεδίο της μάχης, τις δυνάμεις τους και τη δύναμη πυρός τους. Σπάνια συναντάμε μάχες οι οποίες έγιναν... κατά λάθος. Ακόμα πιο σπάνια, συναντάμε μάχες που αποδείχθηκαν εξαιρετικά καθοριστικές για μια σειρά από μελλοντικά γεγονότα. Μια από αυτές τις εξαιρετικά σπάνιες μάχες είναι και η μάχη του Σολφερίνο, που έγινε μια ημέρα σαν σήμερα πριν από 164 χρόνια.
Η μάχη για την ανεξαρτησία της Ιταλίας
Η ιστορία της ανεξαρτησίας της Ιταλίας είναι μια περίπλοκη ιστορία στην οποία εμπλέκονται αρκετές χώρες, πολλές περιφέρειες της σημερινής γειτονικής χώρας που τότε αποτελούσαν αυτόνομα κρατίδια και βασίλεια. Ο Α' Πόλεμος για την Ανεξαρτησία της Ιταλίας έγινε από τον Μάρτιο του 1848 μέχρι και τον Αύγουστο του 1849 ανάμεσα στο Βασίλειο της Σαρδηνίας (που πολέμησε με τη βοήθεια Ιταλών εθελοντών) και στην Αυστριακή Αυτοκρατορία (που είχε στο πλευρό της και άλλα συντηρητικά κρατίδια) που έληξε με νίκη των δεύτερων. Του συγκεκριμένου πολέμου είχε προηγηθεί η Σικελική Επανάσταση που επισπεύσθηκε από τις φοβερές ταραχές στο Μιλάνο και τη Βενετία.
Οι ισορροπίες άλλαξαν όταν ο Ναπολέον ο Γ΄ αποφάσισε να στηρίξει τους Ιταλούς στον αγώνα τους για ανεξαρτησία. Έτσι, το καλοκαίρι του 1859 οι συνασπισμένες δυνάμεις της Γαλλίας και του Πεδεμόντιο (περιφέρεια στα βορειοδυτικά της Ιταλίας με πρωτεύουσα το Τορίνο) αποφάσισαν να κινηθούν προκειμένου να συγκρουστούν με τις δυνάμεις του αυστριακού στρατού υπό τον κάιζερ Φραγκίσκο - Ιωσήφ Α'.
Αμφότεροι οι στρατοί είχαν πάρει πορεία προκειμένου να συναντήσουν ο ένας τον άλλο. Ή πιο σωστά, πίστευαν πως μόνο αυτοί είχαν σκεφτεί να κάνουν μια τέτοια κίνηση και πως θα καταφέρουν να αιφνιδιάσουν τον αντίπαλο στρατό ο οποίος (όπως πίστευαν) θα είχε στρατοπεδεύσει. Οι Γάλλοι πίστευαν ότι θα συναντούσαν την οπισθοφυλακή των Αυστριακών και οι Αυστριακοί την εμπροσθοφυλακή των Γαλλο-Πεδεμοντίων.
Τελικά, όλοι έπεσαν έξω. Οι δυο στρατοί που συνολικά αριθμούσαν 120.000 άνδρες συναντήθηκαν εντελώς τυχαία κοντά στην κωμόπολη Σολφερίνο της Λομβαρδίας. Κανείς από τους δυο δεν είχε προετοιμαστεί για τη συγκεκριμένη μάχη. Μετά τις πρώτες στιγμές απόλυτης αμηχανίας, σύγχυσης και φόβου, όταν αμφότεροι αντιλήφθηκαν πως δεν υπήρχε κάποια ενέδρα και πως βρέθηκαν εκεί τυχαία, ρίχτηκαν σε μια φοβερή και τρομερή μάχη όπου δεν υπήρχε κανένα έλεος από καμία από τις αντιμαχόμενες πλευρές.
Επί 15 ώρες η μάχη συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση. Νεκροί και τραυματίες «σκέπαζαν» με τα κορμιά τους τα χωράφια της περιοχής. Το αίμα έρρεε άφθονο. Η νίκη «άλλαζε» διαρκώς στρατόπεδο μέχρι που αργά το μεσημέρι άρχισε να φαίνεται πως οι Αυστριακοί ξεμένουν από δυνάμεις. Αυτό το εκμεταλλεύτηκαν οι Γάλλοι και οι σύμμαχοί τους και τελικά αργά το απόγευμα το μέτωπο των αυστριακών «έσπασε». Η μάχη έληξε με την υπογραφή ανακωχής, μετά από πρωτοβουλία του Ναπολέοντα.
Οι απώλειες και για τις δυο πλευρές ήταν τρομακτικές. Για τους Αυστριακούς ανήλθαν σε 14.000 νεκρούς και τραυματίες και 8.000 αγνοούμενους ή αιχμαλώτους, ενώ οι Γαλλο-Πεδεμόντιοι είχαν 15.000 νεκρούς και τραυματίες και 2.000 αγνοούμενους ή αιχμαλώτους!
Ο Ερρίκος Ντυνάν και ο Ερυθρός Σταυρός
Μια από τις επιπτώσεις της ιστορικής αυτής μάχης ήταν πως μερικές ημέρες αργότερα, στις 12 Ιουλίου 1859 έγινε το πιο αποφασιστικό βήμα για την ενοποίηση και την ανεξαρτησία της Ιταλίας. Υπογράφηκε η Συνθήκη της Βιλαφράνκα και ένα μεγάλο μέρος της Λομβαρδίας αποσπάστηκε από την Αυστρία και ενσωματώθηκε στο βασίλειο Σαρδηνίας – Πεδεμοντίου.
Η δεύτερη από τις επιπτώσεις έχει να κάνει με έναν άνθρωπο. Τον επιχειρηματία Ερρίκο Ντυνάν που δραστηριοποιούταν στην Αλγερία. Η αφρικανική χώρα, τότε βρισκόταν υπό Γαλλική κυριαρχία και οι τοπικές αρχές έβαζαν στον Ντυνάν διάφορα γραφειοκρατικά εμπόδια. Αγανακτισμένος ο Ντυνάν αποφάσισε να πάει στη Γαλλία και να βρει τον Ναπολέοντα προκειμένου να του ζητήσει την προσωπική του παρέμβαση ώστε να λυθούν τα προβλήματα. Ο Ναπολέοντας, ωστόσο, εκείνη την εποχή είχε εκστρατεύσει κατά των αυστριακών και έτσι ο Ντυνάν αναγκάστηκε να φύγει από τη Γαλλία για να πάει να τον συναντήσει στην Ιταλία.
Όταν ο Ελβετός επιχειρηματίας έφτασε στο Σολφερίνο, «έπεσε» πάνω στη μάχη. Η σκληρότητα και η αγριότητα τον σόκαρε. Ο Ντυνάν έγινε μάρτυρας του αδιανόητου μακελειού. «Κάθε λοφάκος, κάθε βράχος είναι το σκηνικό μιας μάχης μέχρι θανάτου. Είναι καθαρή σφαγή», θα γράψει αργότερα.
Όταν η μάχη κόπασε ο Ερρίκος Ντυνάν προσπάθησε με όλες του τις δυνάμεις να βοηθήσει όσους περισσότερους από τους χιλιάδες τραυματίες μπορούσε. Οι στρατιώτες είχαν αφεθεί να πεθάνουν μόνοι τους. Αβοήθητοι. Αυτό συγκλόνισε τον Ντυνάν. Πάντα έλεγε μια ιστορία με έναν στρατιώτη, βαριά τραυματισμένο ο οποίος αργοπέθαινε χωρίς να έχει την παραμικρή ιατρική φροντίδα. «Αν με φρόντιζαν νωρίτερα μπορεί να ζούσα. Τώρα θα πεθάνω μέχρι το απόγευμα», είχε πει στον Ντυνάν και πράγματι ο στρατιώτης υπέκυψε στα τραυματά του μερικές ώρες μετά.
Όταν ο Ντυνάν επέστρεψε στη Γενεύη έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο: «Αναμνήσεις από το Σολφερίνο». Εκεί, για πρώτη φορά, ανέπτυξε τις ιδέες που είχε για τη δημιουργία ενός εθελοντικού σώματος που θα προσέφερε αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του στη διάρκεια του πολέμου. Προτείνει οι τραυματίες και όλοι όσοι τους φροντίζουν να θεωρούνται ουδέτεροι, ακόμα και στο πεδίο της μάχης. Τον Αύγουστο του 1863 πέντε πολίτες της Γενεύης, οι Γκιστάβ Μουανιέ, Λουί Απιά, Τεοντόρ Μωνουάρ, Γκιγιόμ Ντυφούρ και Ανρί Ντυνάν, ιδρύουν τη Διεθνή Επιτροπή για τη Βοήθεια των Τραυματιών.
Στις 22 Αυγούστου του 1864 υπογράφεται η Συνθήκη της Γενεύης όπου αναγνωρίζεται ο ρόλος της Επιτροπής και η υποχρέωση των εμπολέμων να προστατεύουν τους τραυματίες και να τους παρέχουν τις απαραίτητες φροντίδες. Σε αυτή τη συνθήκη προστέθηκαν αργότερα και τα άρθρα για την προστασία των αιχμαλώτων πολέμου, του άμαχου πληθυσμού κλπ.
Το 1876 η Διεθνής Επιτροπή για τη Βοήθεια των Τραυματιών θα μετονομασθεί σε Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, όπως είναι γνωστή και σήμερα. Ως έμβλημα του Ερυθρού Σταυρού υιοθετείται ο κόκκινος ισοσκελής σταυρός σε λευκό φόντο, που είναι η ελβετική σημαία με αντεστραμμένα χρώματα.
Χρόνια αργότερα στον Οργανισμό μπήκαν και Μουσουλμανικές χώρες που χρησιμοποιούσαν ως έμβλημα την Ερυθρά Ημισέληνο, ενώ το Ισραήλ υιοθέτησε το δικό του έμβλημα που είναι το Ερυθρό Άστρο του Δαυίδ. Τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει η συζήτηση για την υιοθέτηση του Ερυθρού Κρυστάλλου, ενός ουδέτερου εμβλήματος που θα ενώνει το ανθρωπιστικό κίνημα, ανεξάρτητα από τη θρησκευτική πίστη.
Σε ότι αφορά τον Ερρίκο Ντυνάν, αυτός χρεοκόπησε αφού αφιερώθηκε στο όραμα του Ερυθρού Σταυρού και εγκατέλειψε τις επιχειρήσεις του. Έζησε το υπόλοιπο της ζωής του μέσα στη φτώχεια. Το 1901 τιμήθηκε με το πρώτο Νόμπελ Ειρήνης, για τη συνεισφορά του στην ίδρυση του Ερυθρού Σταυρού. Πέθανε, εννέα χρόνια αργότερα, στο Χάιντεν της Ελβετίας, σε ηλικία 82 ετών.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
