«Η δημοσίευσις είναι η ψυχή της δικαιοσύνης» αναγράφεται σε πολύ ευδιάκριτο σημείο στην κεντρική αίθουσα της Ένωσης Συντακτών, της ΕΣΗΕΑ. Η φράση αυτή είναι παρμένη από τα «Ελληνικά Χρονικά» του Ιωάννη Ιάκωβου Μάγερ, ενός από τους πρωτοπόρους εκδότες και δημοσιογράφους των επαναστατικών χρόνων. Προφανέστατα, όμως, δε συμφωνούν όλοι για το τι σημαίνει και μέχρι που φτάνουν τα όρια αυτής της φράσης. Αν ρωτήσεις 10 ανθρώπους το πιθανότερο είναι πως θα λάβεις τουλάχιστον πέντε διαφορετικές απόψεις. Αυτή ακριβώς η «ασυμφωνία» στάθηκε η αφορμή για να προκληθεί πολιτική κρίση στην Ελλάδα του 1990 όταν η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη απαγόρευσε τη δημοσίευση των προκηρύξεων της «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη» και επτά εκδότες και διευθυντές εφημερίδων αρνήθηκαν να συμμορφωθούν.
Οι προκηρύξεις για τις εκτελέσεις Γουέλς και Μπακογιάννη
Δεν επιλέχθηκαν τυχαία αυτές οι δυο προκηρύξεις προκειμένου να γίνει η εισαγωγή στο θέμα του άρθρου. Και αν για την δεύτερη ο λόγος (ο οποίος θα εξηγηθεί παρακάτω) είναι προφανής για την πρώτη δεν είναι και τόσο. Αυτό που προσπάθησε να κάνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη με Νόμο το 1991, οι Αρχές της χώρας είχαν προσπαθήσει να το κάνουν... διά της πλαγίας το Δεκέμβριο του 1975 με την εκτέλεση του Ρίτσαρντ Γουέλς.
Τα μέλη της «17 Νοέμβρη» εκτέλεσαν τον σταθμάρχη της CIA έξω από το σπίτι του στο Ψυχικό. Φεύγοντας από εκεί άφησαν στο σημείο μια προκήρυξη με την οποία η - τότε πρωτοεμφανιζόμενη οργάνωση – αναλάμβανε την ευθύνη για την επίθεση. Η ίδια προκήρυξη αποστέλλεται τρεις ημέρες αργότερα και στις εφημερίδες. Ωστόσο, δεν θα δημοσιευθεί κατόπιν εισαγγελικής απαγόρευσης. H Εισαγγελία τόνιζε ότι η απαγόρευση είχε ως κίνητρο την ομαλή και απρόσκοπτη εξέλιξη των ερευνών. Κύριο μέλημα της κυβέρνησης στην Αθήνα, όμως, ήταν να «θάψει» όσο πιο βαθιά μπορούσε οτιδήποτε είχε να κάνει με την ανάμειξη των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών στην πολιτική σκηνή της χώρας. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως βρισκόμαστε μόλις μερικούς μήνες από την πτώση της Χούντας και ο αντιαμερικανισμός βρισκόταν ακόμα σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα.
Αυτή η απαγόρευση, βέβαια, είχε σαν αποτέλεσμα να «γεννηθούν» διάφορες θεωρίες συνωμοσίας για το τι είχε γίνει εκείνο το βράδυ στο Ψυχικό, ενώ και τα σενάρια που παρουσίαζαν οι εφημερίδες (ως διαρροές από τις διωκτικές αρχές) απείχαν πολύ από την πραγματικότητα. Όλα αυτά, ωστόσο, «λύθηκαν» περίπου ένα χρόνο αργότερα. Συγκεκριμένα 10 ημέρες μετά την εκτέλεση από τη «17Ν» του αρχιβασανιστή της Χούντας Ευάγγελου Μάλλιου. Τα μέλη της οργάνωσης είχαν στείλει την προκήρυξή τους στη γαλλική εφημερίδα «Liberation» η οποία και τη δημοσίευσε. Και όχι απλά τη δημοσίευσε αλλά αποκάλυψε πως είχε λάβει και προκήρυξη για την εκτέλεση του Γουέλς αλλά δεν την είχε δημοσιεύσει επειδή είχε πιστέψει την εκδοχή του «ξεκαθαρίσματος λογαριασμών μεταξύ πρακτόρων» που είχε «προωθήσει» η ελληνική κυβέρνηση!
Και από την προκήρυξη Γουέλς, πάμε σε εκείνη με την οποία τα μέλη της «17Ν» αναλάμβαναν την ευθύνη για την εκτέλεση του Μπακογιάννη, η οποία είχε γίνει στις 26 Σεπτεμβρίου 1989. Η 12σελιδη προκήρυξη στάλθηκε στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» στις 9 Οκτωβρίου 1989, είχε τίτλο «Άρχισε η κάθαρση» και μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «Αποφασίσαμε λοιπόν να εκτελέσουμε τον απατεώνα και ληστή του λαού Μπακογιάννη. Ο κύριος αυτός είναι υπεύθυνος όχι μόνο γιατί έκλεψε τα πρώτα 60 εκατομμύρια του ιδρυτικού κεφαλαίου της Γραμμής, αλλά και για τις εκατοντάδες εκατομμύρια που είτε έκλεψε μαζί με τον συνεργάτη του Κοσκωτά για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Γραμμής, αλλά και για την αγορά μέσω της Γραμμής της Τράπεζας Κρήτης». Το πλήγμα για την οικογένεια του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ήταν συντριπτικό.
Ο «αντιτρομοκρατικός νόμος» Μητσοτάκη
Η προκήρυξη αυτή ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη αποφασίζει να σκληρύνει τη στάση της απέναντι στη «17Ν» και περνάει τον Νόμο 1916/1990, σύμφωνα με τον οποία απαγορεύεται η αναδημοσίευση από τις εφημερίδες των προκηρύξεων της οργάνωσης – φάντασμα!
Ο συγκεκριμένος Νόμος, ωστόσο, ήταν ξεκάθαρο πως παραβίαζε τα όρια της ελευθερίας του Τύπου. Οι δημοσιογράφοι αντέδρασαν, ωστόσο, η κυβέρνηση δεν τον πήρε πίσω. Κάπως έτσι έγινε σαφές πως στο επόμενο χτύπημα της «17Ν» και κατ' επέκταση, στην επόμενη προκήρυξη κυβέρνηση και δημοσιογράφοι θα έχουν ένα άτυπο μπρα ντε φερ. Και φυσικά αυτό το χτύπημα δεν άργησε να έρθει Στις 16 Δεκεμβρίου 1990, δύο ρουκέτες πλήττουν τα γραφεία της ΕΟΚ, στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Η οργάνωση στέλνει προκήρυξη και οι εφημερίδες τη δημοσιεύουν. Το ίδιο συμβαίνει και με το επόμενο χτύπημα. Οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις δεν αποδίδουν και κάπως έτσι, μια ημέρα σαν σήμερα, πριν από 32 χρόνια, ασκείται ποινική δίωξη για παράβαση του «νόμου περί προστασίας των πολιτών από το οργανωμένο έγκλημα» κατά των υπευθύνων εφημερίδων που αναδημοσίευσαν την προκήρυξη της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη»!
Η δίωξη ασκήθηκε σε βάρος των: Σεραφείμ Φυντανίδη (Ελευθεροτυπία), Χρήστου Θεοχαράτου (Έθνος), Δημήτρη Μαρούδα (Νίκη), Κώστα Κοντοπάνου (Αυριανή), Κώστα Γερονικολού (Δημοκρατικός Λόγος), Σπύρου Καρατζαφέρη (48 Ώρες) και Κώστα Παπαϊωάννου (Ποντίκι)!
Αίσθηση είχε προκαλέσει το γεγονός ότι η σύλληψη του Σεραφείμ Φυντανίδη έγινε στο σπίτι του, την ώρα που έδινε συνέντευξη... επί του θέματος, στο ραδιόφωνο του τότε SKY! Οι ποινές που επιβλήθηκαν στους δημοσιογράφους ήταν φυλάκιση από 5 – 10 μήνες! Αλλά η υπόθεση προφανώς και δεν τελείωσε εκεί. Παρά το γεγονός ότι οι καταδικασμένοι δημοσιογράφοι μπορούσαν να ασκήσουν έφεση, δεν το έκαναν καταγγέλλοντας παρεμβάσεις του πρωθυπουργού στη δικαιοσύνη και αντιλήψεις του παρελθόντος και προτίμησαν να πάνε στις φυλακές προκειμένου να στείλουν μήνυμα.
Ακόμα και συναυλία συμπαράστασης έγινε έξω από τις φυλακές Κορυδαλλού στην οποία συμμετείχαν η Μαρία Φαραντούρη, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Θάνος Μικρούτσικος και ο Λουκιανός Κηλαηδόνης. Χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν εκείνο το βράδυ έξω από το κατάστημα κράτησης.
Τελικά, οι εκδότες – δημοσιογράφοι αποφυλακίστηκαν μετά από 13 ημέρες, θεωρώντας ότι είχαν περάσει το μήνυμα και η παραμονή τους στη φυλακή ήταν πλέον περιττή. Είχε χρειαστεί να εξαγοράσουν τις ποινές τους οι διοικήσεις των Ενώσεων Ιδιοκτητών και Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθήνας. Ο τρομονόμος της κυβέρνησης Μητσοτάκη καταργήθηκε το 1993 αλλά επτά χρόνια αργότερα (μετά την εκτέλεση του Στίβεν Σόντερς), ο επίτιμος, πλέον, πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, με δημόσια παρέμβασή του, είχε ζητήσει την επαναφορά του Νόμου με στόχο, όπως είχε πει, να μην έχουν οι πολίτες πρόσβαση στις ιδέες που προπαγάνδιζαν μέσα από τις προκηρύξεις τους τα μέλη της «17 Νοέμβρη».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
