Παραμονές Χριστουγέννων του 1975, η «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη» εκτελεί τον σταθμάρχη της CIA στην Ελλάδα, Ρίτσαρντ Γουέλς. Αρχές Ιουνίου του 2000 εκτελεί τον στρατιωτικό ακόλουθο της Μ. Βρετανίας στην Αθήνα, Στίβεν Σόντερς. Από τη μια ενέργεια στην άλλη μεσολαβούν 25 ολόκληρα χρόνια, ενώ στο ίδιο μεσοδιάστημα από τα όπλα της οργάνωσης έπεσαν νεκροί ακόμα 21 άνθρωποι. Ο εφοπλιστής Κωστής Περατικός, εκτελέστηκε μια ημέρα σαν σήμερα, στον Πειραιά. Ήταν το προτελευταίο θύμα της 17Ν. Αυτή η ενέργεια της οργάνωσης, ωστόσο, «κρύβει» και κάτι που ακόμα και σήμερα προβληματίζει όλους εκείνους που μελετούν την δράση της.
Πώς εκτελέστηκε ο Περατικός
Οδός Φίλωνος στον Πειραιά. Η ώρα ήταν 17:15 όταν ένοπλοι πλησιάζουν τον εφοπλιστή Κώστα Περατικό, έξω από το Σινέ Ολύμπικ και ενώ ο ίδιος κατευθύνεται προς το πάρκινγκ για να πάρει το αυτοκίνητό του. Ο ένας τον πυροβολεί 5-6 φορές με το 45άρι και του παίρνει τον φάκελο που κρατούσε. Ο Κωστής Περατικός σωριάζεται στο έδαφος μέσα σε μια λίμνη αίματος. Αμέσως μετά την επίθεση, οι δύο ένοπλοι κατευθύνονται προς την οδό Φιλελλήνων, όπου τους περίμενε παρκαρισμένο ένα φορτηγάκι, μάρκας Mitsubishi, μέσα στο οποίο βρισκόταν ο συνεργός τους. Το αυτοκίνητο δεν παίρνει μπροστά.
Οι φωνές που ακούγονται στην περιοχή κινητοποιούν τον φύλακα του Τμήματος Μεταγωγών, ο οποίος βγαίνει έξω, πλησιάζει τους τρεις άγνωστους και τους φωνάζει να παραδοθούν. Εκείνοι βγαίνουν από το φορτηγάκι και με ολύμπια ψυχραιμία πυροβολούν με το 38άρι εναντίον του για εκφοβισμό, προχωρώντας παράλληλα προς την οδό Χαριλάου Τρικούπη. Φθάνοντας εκεί και ενώ ο αστυνομικός τούς παρακολουθεί ακόμη, σταματούν ένα διερχόμενο ταξί. Βγάζουν έξω τον οδηγό και την πελάτισσα και διαφεύγουν με το ταξί.
Λίγο πριν φύγουν, οι τρεις άγνωστοι πυροβολούσαν προς την πλευρά εστιατορίου, που βρισκόταν στη γωνία Φίλωνος και Χαριλάου Τρικούπη. Ανεβαίνοντας την οδό Κανθάρου οι άγνωστοι έφθασαν δύο στενά πιο πάνω, στη Λεωφόρο Ηρώων Πολυτεχνείου. Εκεί, έξω από το ξενοδοχείο «Σαβόι», άφησαν το ταξί και επιβιβάστηκαν σε ένα κόκκινο Opel με κλεμμένες πινακίδες. Περίπου 500 μέτρα πιο κάτω, οι δράστες εγκαταλείπουν και το δεύτερο όχημα και τα ίχνη τους χάνονται.
Στο μεταξύ, ο Κωστής Περατικός είχε μεταφερθεί με ασθενοφόρο στο Τζάνειο Νοσοκομείο. Εκεί οι γιατροί απλά διαπίστωσαν το θάνατό του. Ο εφοπλιστής έφερε επτά τραύματα: ένα στη δεξιά μασχάλη, δύο στο αριστερό ημιθωράκιο, δύο στον αριστερό βραχίονα, ένα στον δεξιό γλουτό και ένα στον δεξιό μηρό.
Ο Περατικός γνώριζε ότι ήταν στόχος. Η 17Ν, αν και δεν τον είχε κατονομάσει, είχε κάνει έμμεσες αναφορές στο πρόσωπό του σε τρεις προκηρύξεις της. Ο ίδιος, ωστόσο, είχε επιλέξει να κυκλοφορεί χωρίς αστυνομική συνοδεία. Επιπλέον, είχε βγάλει άδεια για οπλοφορία αλλά εκείνη την ημέρα δεν είχε μαζί το όπλο του, όχι, βέβαια, ότι αυτό θα άλλαζε την ιστορία.
Η περίεργη προκήρυξη
Λίγα 24ωρα μετά την εκτέλεση του Περατικού η 17Ν έστειλε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία την προκήρυξη με την οποία αναλάμβανε την ευθύνη για την ένοπλη ενέργεια. Αυτή η προκήρυξη, ωστόσο, ήταν διαφορετική σε σχέση με τις προηγούμενες κάτι που αμέσως συγκέντρωσε την προσοχή των αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας.
Πέρα από τα όπλα – σφραγίδες που είχε στη διάθεσή της η 17Ν, ένα βασικότατο χαρακτηριστικό ήταν ο τρόπος γραφής των προκηρύξεων της. Αυτές ήταν, πάντα, δομημένες, με προσεγμένο λόγο και σωστό συντακτικό και κυρίως χωρίς ορθογραφικά λάθη. Στην περίπτωση της οκτασέλιδης προκήρυξης για την εκτέλεση του Περατικού, ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν υπήρχε. Υπήρχαν πολλά τόσο συντακτικά όσο και ορθογραφικά λάθη. Επιπλέον, υπήρχε και το περιβόητο «ξεχασμένο υστερόγραφο» το οποίο η οργάνωση έστειλε στην εφημερίδα την επόμενη ημέρα. Γεγονός επίσης πρωτοφανές.
Η προκήρυξη ήταν «σπασμένη» σε τρια κομμάτια και ουσιαστικά αποκάλυπτε πως τα μέλη της οργάνωσης είχαν προσπαθήσει να εκτελέσουν τον Περατικό δυο φορές στο παρελθόν αλλά δεν τα είχαν καταφέρει. Έτσι το πρώτο κομμάτι της προκήρυξης είχε γραφτεί την περίοδο της πρώτης απόπειρας (Ιούνιος του 1995), το δεύτερο στη δεύτερη απόπειρα (Μάιος του 1996) ενώ το τρίτο τμήμα, το υστερόγραφο, δεν αφορούσε την ενέργεια αλλά τη... στάση του Κώστα Σημίτη στην κρίση των Ιμίων!
Σύμφωνα με τον συντάκτη της προκήρυξης ο λόγος που είχε επιλεγεί ως στόχος ο Περατικός ήταν η ιδιωτικοποίηση των Ναυπηγείων Ελευσίνας τονίζοντας, μεταξύ άλλων, πως «ο κύριος αυτός αφού πήρε τα ναυπηγεία χωρίς να πληρώσει φράγκο από την τσέπη του, αφού τα λειτούργησε επί τρία χρόνια, αφού εισέπραξε τα δεκάδες δισεκατομμύρια κρατικά δάνεια, τα εγκατέλειψε πέρσι αφήνοντας χρέη 18 δισεκατομμυρίων, ενώ σήμερα απαιτεί άλλα 17 δισεκατομμύρια από το Δημόσιο. Ο κάθε εφοπλιστής κύριος Περατικός που επαίρεται για τη φιλοπατρία του θα πρέπει να αντιληφθεί ότι η Ελλάδα δεν είναι μπανανία».
Για την Ελληνική Αστυνομία η εκτέλεση του Περατικού ήταν μια «έκπληξη». Θεωρούσαν πως η παρατεταμένη απουσία της οργάνωσης σήμαινε ότι «η 17Ν έπνεε τα επαναστατικά λοίσθια». Οι ίδιες πηγές, μάλιστα, τόνιζαν πως υπήρχε μια δυσκολία στην επικοινωνία των ατόμων που συνθέτουν την πυραμίδα της 17Ν και πως η οργάνωση μετά από μια μακρά περίοδο εσωστρέφειας και τριγμών που ακολούθησαν την εκτέλεση του Παύλου Μπακογιάννη αλλά κυρίως τον άδικο θάνατο του Θάνου Αξαρλιάν (στην ενέργεια κατά του τότε υπουργού Οικονομικών, Ιωάννη Παλαιοκρασσά) προσπαθούσε να πείσει πως παραμένει ισχυρή και παρούσα αλλά «πλέον τα εσωτερικά προβλήματα είναι εμφανή».
Τι είχε γίνει στη δίκη της 17Ν
Στη δίκη της 17Ν όταν εκδικάστηκε η υπόθεση της εκτέλεσης του Κωστή Περατικού, κατέθεσε στο δικαστήριο η χήρα του εφοπλιστή, Βασιλική Ρόκα, η οποία τόνισε ότι ακόμα δε μπορεί να εξηγήσει το λόγο για τον οποίο επελέγη ο σύζυγός της ως στόχος της 17Ν. «Το πιο δύσκολο πράγμα ήταν να πω στα παιδιά μου πώς σκοτώθηκε ο πατέρας τους. Ήταν πολύ δύσκολο να καταλάβουν το γιατί. Ο Κωστής ήταν πολύ ζεστός πατέρας, απλός άνθρωπος και φιλικός» ανέφερε.
Κατάθεση έδωσε και ο δεύτερος «προστατευόμενος μάρτυρας» που είχε τον κωδικό Α1. Ο μάρτυρας, που με δική του βούληση εμφανίστηκε στο ακροατήριο για να καταθέσει δήλωσε ότι ονομάζεται Κηρύκος Αθανάσιος και είναι υπάλληλος ναυτιλιακής εταιρείας. Όπως είπε, ζήτησε να μείνουν μυστικά τα στοιχεία του, για να αποφύγει τη δημοσιότητα, ωστόσο αυτό ήταν λάθος «γιατί δημιουργήθηκε μεγαλύτερος ντόρος με τον Α1 και τον Β1».
Ο κ. Κηρύκος, ο οποίος ήταν αυτόπτης μάρτυρας στην εκτέλεση του εφοπλιστή, αναγνώρισε με απόλυτη βεβαιότητα τους Σάββα και Βασίλη Ξηρό, ως δύο από τους τρεις δράστες που προσπαθούσαν να διαφύγουν μετά την επίθεση σε βάρος του Κωστή Περατικού. Ο μάρτυρας τόνισε ότι δεν είδε τη σκηνή της εκτέλεσης, αλλά αφού άκουσε τους πυροβολισμούς, είδε από το παράθυρο της εταιρείας όπου εργαζόταν τρία άτομα να μπαίνουν σε ένα αυτοκίνητο τύπου Βαν. Σύμφωνα με την κατάθεσή του, οι τρεις δράστες εγκατέλειψαν το φορτηγάκι μόλις εμφανίστηκε ένας αστυνομικός από το κοντινό τμήμα μεταγωγών, ο οποίος πυροβολώντας στον αέρα τους φώναζε να βγουν από το αυτοκίνητο.
Στο δικαστήριο είχε καταθέσει και ο οδηγός ταξί Σταμάτης Μόσχος, του οποίου το αυτοκίνητο είχαν πάρει υπό την απειλή όπλου τα μέλη της οργάνωσης. Ο μάρτυρας περιέγραψε τα τρία άτομα, που μπήκαν στο ταξί του για να διαφύγουν, ενώ έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τον ψηλό άνδρα, ο οποίος, όπως είπε, τον σημάδεψε με ένα 45άρι περίστροφο για να βγει από το αυτοκίνητο.Ο κ. Μόσχος υποστήριξε ότι τα μάτια αυτού του άνδρα μοιάζουν με του Δημήτρη Κουφοντίνα, αλλά τόνισε ότι δε μπορεί να τον αναγνωρίσει, όπως και κανέναν άλλον από τους κατηγορούμενους.
Στη δίκη είχε σημειωθεί ένταση ανάμεσα στον πατέρα του Κωστή Περατικού και του Δημήτρη Κουφοντίνα. Ο Μιχάλης Περατικός είχε χαρακτηρίσει τον Κουφοντίνα «λοστρόμο» στην ιεραρχία της 17Ν για να του απαντήσει ο «Λουκάς» χαρακτηρίζοντας τον «πειρατή» και είχε συμπληρώσει πως: «Μια σημαντική επιχείρηση αγοράστηκε έναντι 2 δισ. δραχμών με θαλασσοδάνεια. Δε βγήκε δραχμή από την τσέπη του ομίλου και μόλις έληξε η τριετής περίοδος χάριτος ακριβώς την ημέρα που έπρεπε να πληρώσει, εγκαταλείφθηκαν τα ναυπηγεία καταχρεωμένα. Η υπόθεση των Ναυπηγείων Ελευσίνας είναι μια καραμπινάτη υπόθεση λεηλασίας της δημόσιας περιουσίας και αν η δικαιοσύνη είχε κάνει τη δουλειά της, ίσως δε θα χρειαζόταν να γίνει αυτή η ενέργεια».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
