Όταν ακούτε την έκφραση «Μηχανισμός των Αντικυθήρων» τότε αυτόματα θα πρέπει να σκέφτεστε πολλά ρεκόρ και πολλές πρωτιές: Έμεινε στον βυθό για περίπου 2.000 χρόνια. Είναι ένα ανεκτίμητης αξίας εύρημα που προέκυψε από την πρώτη, παγκοσμίως, ενάλιο αρχαιολογική ανασκαφή. Ακόμα και σήμερα, από πολλούς, θεωρείται ο αρχαιότερος υπολογιστής του κόσμου. Είναι το πρώτο, τόσο σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα, που αν και είχε ανακαλυφθεί κανείς δεν είχε καταφέρει να το εκτιμήσει σωστά. Έμεινε μέσα σε ένα ξύλινο κουτί γιατί κανείς δεν του... έδινε σημασία! Μέχρι που μια ημέρα σαν σήμερα, ο αρχαιολόγος Βαλέριος Στάης είδε αυτό που κανείς άλλος δεν έβλεπε. Ότι οι άνθρωποι είχαν στα χέρια τους ένα αρχαίο «διαμάντι» ανεκτίμητης αξίας.
Η φουρτούνα που οδήγησε στην ανακάλυψη
Ήταν Μεγάλη Τρίτη, 4 Απριλίου, του 1900. Ένα αλιευτικό από τη Σύμη βρίσκεται στα ανοιχτά και κατευθύνεται προς την Τυνησία αλλά πέφτει μια τρομερή φουρτούνα. Ο έμπειρος καπετάνιος του, Δημήτρης Κόντος, αντιλαμβάνεται πως αν δεν πιάσει γρήγορα λιμάνι, είναι πολύ πιθανό το αλιευτικό να μην αντέξει. Αποφασίζει, λοιπόν, να πάει προς το λιμάνι των Αντικυθήρων προκειμένου να παραμείνει εκεί μέχρι να «πέσει ο καιρός» και να ξαναβγεί στα ανοιχτά με ασφάλεια.
Όταν έφτασαν, πλέον, εκεί, τα μέλη του πληρώματος αφού βεβαιώνονται πως είναι πλέον ασφαλείς, εκτιμούν πως δεν έχουν να χάσουν τίποτα και αποφασίζουν να φορέσουν τις ειδικές στολές των δυτών και να βουτήξουν για σφουγγάρια. Έτσι κι αλλιώς ήταν αναγκασμένοι να περιμένουν. Ο πρώτος που βουτάει είναι ο Ηλίας Σταδιάτης. Σε βάθος περίπου 45 μέτρων βλέπει ένα ναυάγιο. Ανεβαίνει γρήγορα στην επιφάνεια και ενημερώνει για την ανακάλυψή του. Ο καπετάνιος είναι ο επόμενος που βουτάει γιατί θέλει να το δει με τα μάτια του. Αυτό που βλέπει, ωστόσο, δεν είναι αυτό που του περιέγραψε ο Σταδιάτης. Είναι κάτι ακόμα μεγαλύτερο και σπουδαιότερο. Ο Δημήτρης Κόντος, διαπιστώνει πως βρίσκεται μπροστά σε ένα αρχαίο ναυάγιο!
Ειδοποιούνται οι Αρχές και στην περιοχή μέσα σε λίγη ώρα είχε φτάσει το πρώτο πολεμικό πλοίο για να «ασφαλίσει» την περιοχή προκειμένου να ξεκινήσει η πρώτη, παγκοσμίως, ενάλιος αρχαιολογική ανασκαφή. Η όλη διαδικασία κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο. Το τέλος της επιχείρησης θα έχει φέρει στην επιφάνεια εκατοντάδες αμφορείς, αγάλματα, γλυπτά, νομίσματα, πολλά ακόμα αρχαία αντικείμενα αλλά θα έχει αφήσει πίσω της και έναν νεκρό δύτη και μερικούς ακόμα συναδέλφους του παράλυτους, χτυπημένους από τη νόσο των δυτών.
Ένα «διαμάντι» που έμεινε σε κουτί δυο ολόκληρα χρόνια
Όλα τα ευρήματα μεταφέρονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Όλοι είναι «μαγεμένοι» από ένα μπρούτζινο άγαλμα που χρονολογούταν από το 340-330 π.Χ. και έμεινε στην ιστορία ως ο Έφηβος των Αντικυθήρων. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πως αυτό δεν είναι το σημαντικότερο εύρημα.
Ο αρχαιολόγος Βαλέριος Στάης, διευθυντής τότε του Μουσείου, διαπίστωσε πως ένα από τα αντικείμενα που είχαν ξεχωρίσει οι ειδικοί ως πιθανά κομμάτια του μπρούτζινου αγάλματος το οποίο βρισκόταν στη φάση της συναρμολόγησης, δεν «κούμπωνε» με όλα τα υπόλοιπα. Φαίνεται πως έχει γρανάζια και έχει διάφορα γράμματα και σύμβολα χαραγμένα πάνω του! Άρχισε να μελετά τον περίεργο αυτό μηχανισμό και κάθε φορά έμενε και περισσότερο έκθαμβος από αυτά που ανακάλυπτε.
Εκτός από τον Στάη ασχολούνται με αυτό το περίεργο αντικείμενο και άλλοι αρχαιολόγοι αλλά η εξωτερική διάβρωση του μηχανισμού, όμως, και τα περιορισμένα τεχνολογικά μέσα της εποχής δεν τους επέτρεψαν να βγάλουν περισσότερα συμπεράσματα.
Έτσι η πρώτη συστηματική μελέτη του μηχανισμού άρχισε τη δεκαετία του 1960 από ξένους επιστήμονες. Η Αμερικανίδα αρχαιολόγος Virginia Grace σε συνεργασία με τον E. Ralf και τον δύτη Thockmorton κατάφεραν να χρονολογήσουν το πλοίο με τη μέθοδο του C14 (άνθρακα δεκατέσσερα) στον 2ο π.Χ. αιώνα. Η περαιτέρω χρονολόγηση του πλοίου με την αρχαιολογική μελέτη των κεραμικών που μετέφερε έδειξε ότι αυτό βούλιαξε μεταξύ 86 π.Χ. και 50 π.Χ. ενώ το σχήμα των αγγείων οδήγησε στο συμπέρασμα ότι προέρχονταν από πόλεις της Ιωνίας και της Ρόδου. Έτσι προέκυψε το συμπέρασμα ότι ο μηχανισμός είχε φορτωθεί από τη Ρόδο με προορισμό τη Ρώμη.
Η πιο αποδεκτή θεωρία σχετικά με τη λειτουργία του, υποστηρίζει ότι ήταν ένας αναλογικός υπολογιστής, σχεδιασμένος να υπολογίζει τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων. Εκτιμάται ότι φτιάχτηκε γύρω στο 87 π.Χ. από τον ρόδιο αστρονόμο Γέμινο. Μια άλλη θεωρία αναφέρει πως κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, μεταξύ 150 π.Χ. και 100 π.Χ., και είναι σχεδόν μισό αιώνα παλαιότερο από το ίδιο το ναυάγιο του πλοίου που το μετέφερε.
Οι λειτουργίες του μηχανισμού που έχουν αποκωδικοποιηθεί
Πρόβλεψη όλων των ηλιακών και σεληνιακών εκλείψεων τουλάχιστον για 5.000 χρόνια πριν την κατασκευή του και για οποιαδήποτε χρονολογία, στο μέλλον, σύμφωνα με τον Βαβυλωνιακό κύκλο του Σάρου.
- Απεικόνιση όλων των φάσεων του Ερμή, της Αφροδίτης και της Σελήνης, τόσο κατά το παρελθόν όσο και το μέλλον.
- Φυσική παρουσίαση κατά τη διάρκεια της κίνησης του μηχανισμού, μιας σφαίρας που παρίστανε τη Σελήνη σε όλες τις φάσεις της, σε σχέση με την ελλειπτική κίνησή της γύρω από τη Γη και σε σχέση με την ελλειπτική τροχιά κίνησης του συστήματος Γης-Σελήνης γύρω από τον Ήλιο.
- Ακριβής συσχέτιση της θέσης της Γης με τον Ήλιο και τα άλλα ουράνια σώματα, στο παρελθόν και στο μέλλον.
- Πλήρες ζωδιακό ημερολόγιο με εντοπισμό των θέσεων όλων των πλανητών και του Ήλιου σε σχέση με τους ζωδιακούς αστερισμούς.
- Πλήρες και ακριβές ημερολόγιο 365 ημερών, με πρόβλεψη της εμβόλιμης ημέρας κάθε 4 χρόνια.Πλήρης και ακριβής υλοποίηση, σε επίπεδο συνδυασμένης λειτουργίας γραναζιών του Μετωνικού κύκλου των 235 σεληνιακών μηνών.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
