Ο Γαλλικός Μάης του '68, τελικά δεν ήταν μόνο Γαλλικός. Ήταν ολόκληρης της Ευρώπης η οποία «κάλπαζε» προς έναν ολοκληρωτικό καπιταλιστικό χωρίς να υπολογίζει τον ανθρώπινο παράγοντα παρά μόνο τα κέρδη. Όχι ότι τελικά δεν επικράτησε ο καπιταλισμός. Απλά με αφορμή τον Μάη του '68 πατήθηκε ένα φρένο και αυτοί που έπρεπε πήραν το μήνυμα. Τα όσα έγιναν εκείνη την περίοδο στη Γαλλία δεν ήταν απάντηση σε κάτι. Ήταν ερώτηση. Αλλά για να γίνει η ερώτηση πιο σαφής έπρεπε (όπως γίνεται πάντα στην Ιστορία) να χυθεί αίμα. Και η ημέρα με το περισσότερο αίμα ήταν μια ημέρα σαν τη σημερινή. Πριν από 55 χρόνια η Γαλλία ζούσε τη «Ματωμένη Δευτέρα» και τη «Νύχτα των Οδοφραγμάτων».
«Οι επαναστάσεις δεν είναι παιδιάστικο παιχνίδι, ούτε ακαδημαϊκή συζήτηση. Η επανάσταση είναι πόλεμος. Καταστροφή ανθρώπων και πραγμάτων. Είναι χωρίς αμφιβολία θλιβερό για την πραγματικότητα, που δεν ανακάλυψε ακόμα ένα πιο ειρηνικό μέσο προόδου», όπως έλεγε, χρόνια πριν τον Γαλλικό Μάη, ο Μιχάηλ Μπακούνιν. Αποστροφή που χρησιμοποιούσαν οι φοιτητές στη Γαλλία μετά από εκείνη την ημέρα.
«Γίνετε ρεαλιστές, απαιτήστε το αδύνατο»
«Εγώ παράγω
εσύ παράγεις
αυτός-ή παράγει
εμείς παράγουμε
εσείς παράγετε
ΑΥΤΟΙ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ»!
Αυτό έγραφε ένα από τα πιο γνωστά συνθήματα που έβλεπε κανείς στο Παρίσι τον Μάη του '68. Στην πραγματικότητα, όμως, για να φτάσουμε στον Μάη είχαν προηγηθεί πολλά. Κυριότερο, ωστόσο, ήταν πως η νεολαία της εποχής (η οποία ήταν η πρώτη χωρίς παραστάσεις από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο) ήθελε μια τεράστια αλλαγή. Αφορμή για να αρχίσει να φουντώνει το κίνημα της διεκδίκησης ήταν ο πόλεμος στο Βιετνάμ.
Μαζί με τους συναδέλφους τους στις Ηνωμένες Πολιτείες, σταδιακά αρχίζουν και ξεσηκώνονται και οι φοιτητές στην Ευρώπη. Ένας νεκρός σε συγκρούσεις αριστερών με νεοναζί στη Γερμανία. Τρεις νεκροί φοιτητές σε διαδήλωση κατά των φυλετικών διακρίσεων στις ΗΠΑ. Κύμα καταλήψεων στα πανεπιστήμια της Ιταλίας. Σφοδρές συγκρούσεις φοιτητών - αστυνομίας στη Ρώμη. Εκατοντάδες συλλήψεις μετά από μαζικές αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις στην Πολωνία. Μεγάλες διαδηλώσεις στο Λονδίνο ενάντια στο πόλεμο στο Βιετνάμ με εκατοντάδες συλλήψεις και δεκάδες τραυματίες. Και όλα αυτά από τον Φλεβάρη μέχρι τον Μάρτη του '68. Μέσα σε λίγες ημέρες δηλαδή.
Στη Γαλλία η νεολαία «βράζει». Στις 20 Μαρτίου ξεκινάει η αντίστροφη μέτρηση για τον Μάη. Εκείνη την ημέρα στο περιθώριο μιας διαδήλωσης, ομάδα ατόμων επιτίθεται και σπάει υποκατάστημα της American Express στο Παρίσι. Η αστυνομία σπεύδει στην περιοχή και συλλαμβάνει τέσσερα άτομα ανάμεσα στα οποία και ο Ξαβιέ Λανγκλάντ, μέλος της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Νεολαίας (JCR), φοιτητής στη Ναντέρ. Δυο ημέρες μετά στην Πανεπιστημιούπολη της Ναντέρ οι φοιτητές εξεγείρονται. Καταλαμβάνουν το κτήριο της διοίκησης και μετονομάζουν το μεγάλο αμφιθέατρο σε «αμφιθέατρο Τσε Γκεβάρα».
Το κίνημα ολοένα και φουντώνει. Στην Ισπανία η δικτατορία του Φράνκο κλείνει το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης μετά από μεγάλες κινητοποιήσεις, ενώ λίγες ημέρες αργότερα στο Βερολίνο γίνεται απόπειρα δολοφονίας του ηγέτη του φοιτητικού κινήματος της Δ. Γερμανίας Ρούντι Ντούτσκε.
Όλα φαίνεται πως έχουν πάρει πλέον τον δρόμο τους. Οι φοιτητές στη Γαλλία οργανώνονται και σχεδιάζουν κλιμάκωση του αγώνα με αφορμή και τον επικείμενο εορτασμό της Πρωτομαγιάς. Μετά το Πανεπιστήμιο της Ναντέρ, που πλέον έχει μετατραπεί σε φρούριο από τους φοιτητές, στο παιχνίδι μπαίνει και το αντίστοιχο της Σορβόννης. Στις 3 Μαΐου, διοργανώνεται συγκέντρωση διαμαρτυρίας κατά της καταστολής και η αστυνομία απαντάει με... σκληρή καταστολή! Το άσυλο σπάει και περισσότεροι από 600 φοιτητές συλλαμβάνονται, ενώ άλλοι 100 μεταφέρονται τραυματίες στα νοσοκομεία. Αυτή είναι και η αρχή του Γαλλικού Μάη.
«Κάτω από το λιθόστρωτο η παραλία»
Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 6 Μαΐου του 1968 οι φοιτητές αποφασίζουν να δώσουν την απάντηση τους. Στο Παρίσι, με επίκεντρο το Καρτιέ Λατέν, πάνω από 30.000 δεν διαδηλώνουν απλά. Συγκρούονται σε κάθε στενό, σε κάθε δρόμο της Γαλλικής πρωτεύουσας. Επικρατεί χάος. Αδιανόητες ποσότητες δακρυγόνων από τη μια πλευρά, ξήλωμα στα πεζοδρόμια και στο λιθόστρωτο των δρόμων για να υπάρχουν πολεμοφόδια, από την άλλη. Η «Ματωμένη Δευτέρα» της Γαλλίας είναι γεγονός, ενώ ακολουθεί η «Νύχτα των Οδοφραγμάτων» με τις φωτιές να ξεπηδούν από παντού. Μόνο τη νύχτα οι τραυματίες ξεπερνούν τους 600, ενώ σε αυτούς πρέπει να προστεθούν και οι πάνω από 300 τραυματίες των συγκρούσεων στη διάρκεια της ημέρας. Το Παρίσι φλέγεται!
Η συνέχεια εκείνης της ημέρας δόθηκε στις 10 Μάη. Νέα διαδήλωση δεκάδων χιλιάδων φοιτητών, μαθητών, καθηγητών, νέων εργαζόμενων (υπολογίζονται σε πάνω από 50.000) με αίτημα την απελευθέρωση των συλληφθέντων. Η πορεία κατευθύνεται στις φυλακές της Σαντέ και επιστρέφει στο «υπό κατάληψη» Καρτιέ Λατέν. Ξημερώματα προς 11/5 εκδηλώνεται η επίθεση της αστυνομίας. Γκλομπ, δακρυγόνα, χειροβομβίδες κρότου ενάντια σε βόμβες μολότοφ, πέτρες, καδρόνια. Απολογισμός 367 τραυματίες, 460 συλλήψεις και το Καρτιέ Λατέν να θυμίζει βομβαρδισμένο πεδίο.
Μπροστά στην καταστολή του κράτους, οι εργάτες στέκονται έμπρακτα στο πλευρό των φοιτητών και η εξέγερση λαμβάνει άλλη διάσταση. Οι εργάτες σε εργοστάσια της Γαλλίας άρχισαν απεργίες και καταλήψεις, απαιτώντας νέες εργασιακές σχέσεις. Τα ναυπηγεία στη Ναντ έκλεισαν. Μεγάλο μέρος της αυτοκινητοβιομηχανίας παρέλυσε. Την τρίτη εβδομάδα του Μαΐου κάπου 10 έως 11 εκατομμύρια άνθρωποι απεργούσαν. Η Γαλλία βρέθηκε σε κατάσταση πολέμου και η κυβέρνηση του Σαρλ ντε Γκωλ έδειχνε ανήμπορη να ελέγξει την κατάσταση.
Ακολουθούν ημέρες οργής. Οι δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές έχουν γίνει πλέον κοντά στα 3 εκατομμύρια και πλημμυρίζουν τους δρόμους της Γαλλικής πρωτεύουσας. Στις 24 Μάη νέες σφοδρές συγκρούσεις είχαν σαν αποτέλεσμα ένας διαδηλωτής και ένας αστυνομικός να πέσουν νεκροί και 500 άτομα να τραυματιστούν.
Μέσα στο απόλυτο χάος υπογράφεται το «συμφωνητικό της Γκρενέλ», μετά από 25 ώρες διαπραγματεύσεων μεταξύ συνδικαλιστών και εργοδοτών. Προβλέπεται αύξηση των μισθών κατά 14% μέσο όρο, βαθμιαία μείωση του ωραρίου εργασίας σε 40 ώρες εβδομαδιαίως, εγγυήσεις ελευθερίας στη συνδικαλιστική δραστηριότητα κ.λπ. Οι συνδικαλιστές πανηγυρίζουν αλλά οι εργάτες παραμένουν στους δρόμους και στις καταλήψεις των εργοστασίων τους.
Στις 29 Μάη ο Ντε Γκωλ δεν εμφανίζεται στο καθιερωμένο εβδομαδιαίο υπουργικό συμβούλιο και κανείς δεν ξέρει που είναι. Για περίπου ένα οκτάωρο φοιτητές και εργάτες θεωρούν πως έχουν κερδίσει. Στην πραγματικότητα ο Γάλλος πρόεδρος φοβούμενος πως θα επαληθευτούν οι φήμες για εξέγερση και των φαντάρων, πήγε μυστικά το υπόγειο καταφύγιο - κέντρο της στρατιωτικής διοίκησης του πυρηνικού οπλοστασίου της χώρας και αφού έλαβε διαβεβαιώσεις από την ηγεσία του στρατεύματος, επέστρεψε στο Παρίσι αποφασισμένος για όλα. Την επόμενη ημέρα με διάγγελμα προκηρύσσει πρόωρες εκλογές «μπροστά στον κίνδυνο δικτατορίας»! Μονάδες τεθωρακισμένων αναπτύσσονται στα περίχωρα του Παρισιού και την ίδια ώρα διοργανώνεται μια μαζική διαδήλωση υπέρ του Ντε Γκώλ.
Αυτή ήταν η αρχή του τέλους για το Γαλλικό Μάη. Από εκεί και πέρα, οι κινητοποιήσεις αρχίζουν και χάνουν τη δυναμική τους. Ο κόσμος που διαδηλώνει αρχίζει να μειώνεται δραματικά. Από τις 14 Ιουνίου και μετά μία – μία οι καταλήψεις σχολών και εργοστασίων «σπάνε» και η «κανονικότητα» επιστρέφει. Στις εκλογές της 30ης Ιουνίου ο Ντε Γκώλ θριαμβεύει και η Αριστερά χάνει τη μισή και πλέον κοινοβουλευτική της δύναμη.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
