Όλα τα σημαντικά γεγονότα που γράφονται στην Ιστορία έχουν και τους αντίστοιχους θρύλους που απορρέουν από αυτά. Αυτό ισχύει και για την ιστορία που θα μνημονεύσουμε σήμερα, σε μία ημέρα που μόνο ως αποφράδα μπορεί να χαρακτηριστεί για τη χώρα μας. Βλέπετε, η 27η Απριλίου 1941 έχει μείνει στα χρονικά ως η ημέρα που η γερμανική ναζιστική μπότα πάτησε για πρώτη φορά μέσα στην Αθήνα, εγκαινιάζοντας την Κατοχή στη χώρα μας για τα επόμενα τρία χρόνια. Σαν σήμερα όμως δημιουργήθηκε και ένας θρύλος, ο οποίος, αν και οι ιστορικοί δυσκολεύονται να επιβεβαιώσουν, εξύψωσε το εθνικό φρόνημα και αποτύπωσε την περηφάνια του αδούλωτου Έλληνα. Και ο θρύλος αυτός έχει ονοματεπώνυμο: Κωνσταντίνος Κουκίδης.
'Όλα ξεκίνησαν όταν γερμανικό απόσπασμα με επικεφαλής τον λοχαγό Γιάκομπι και τον υπολοχαγό Έλσνιτς πήρε την εντολή να μεταβεί στην Ακρόπολη και να υψώσει τη σημαία με τη σβάστικα, επικυρώνοντας με τον συμβολικό αυτό τρόπο, την υποδούλωση της Ελλάδας στον ναζί κατακτητή. Ο θυμόσοφος λαός λοιπόν διηγείται πως στον Ιερό Βράχο στεκόταν ως σκοπός ο εύζωνας Κωνσταντίνος Κουκίδης ο οποίος, σύμφωνα με τον θρύλο, όταν του ζητήθηκε να κατεβάσει την ελληνική σημαία από τον ιστό της, όχι μόνο αρνήθηκε αλλά όταν την υπέστειλαν οι Γερμανοί, τυλίχθηκε με εκείνη και αυτοκτόνησε πηδώντας στο κενό.
Αν και το εν λόγω συμβάν έγινε για πρώτη φορά γνωστό λίγες μέρες αργότερα από τον ανταποκριτή της Daily Mail στο Κάιρο, η ιστορία συντηρήθηκε σποραδικά κυρίως μέσω προσωπικών μαρτυριών και αυτοπτών μαρτύρων, αν και ύστερα από έρευνα στα αρχεία του ΓΕΣ και στις δημόσιες υπηρεσίες της Ελλάδας, δεν βρέθηκε καμία σχετική καταχώρηση, ούτε για το πρόσωπο, ούτε για το συμβάν. Παρόλα αυτά, τον Οκτώβριο του 2000, ο τότε δήμαρχος Αθηνών, Δημήτρης Αβραμόπουλος, τοποθέτησε σχετική αναμνηστική πλάκα στη βάση του βράχους της Ακροπόλεως, αν και παραδέχθηκε πως δεν βρέθηκαν στοιχεία που να στηρίζουν την ύπαρξη του Κουκίδη, τον οποίο η σύγχρονη ιστοριογραφία θεωρεί ανύπαρκτο πρόσωπο.
Σύμφωνα με τα (λίγα) στοιχεία που προκύπτουν (κυρίως από ιστορίες που μεταφέρονταν από στόμα σε στόμα) ο Κουκίδης ήταν ένας 17χρονος Έλληνας εύζωνας που είχε καθήκοντα σκοπιάς στην Ακρόπολη των Αθηνών την 27η Απριλίου 1941, την ημέρα που τα γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στην Αθήνα. Κατά μια άλλη εκδοχή, ήταν μέλος της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΟΝ) ο οποίος εκτελούσε χρέη φρουρού στην Ακρόπολη, καθώς οι στρατιώτες είχαν εγκαταλείψει τα πόστα τους λόγω της γερμανικής εισβολής. Τα στρατεύματα των ναζί τον διέταξαν να παραδώσει την ελληνική σημαία και να αναρτήσει τη ναζιστική σημαία με τη σβάστικα. Ο Κουκίδης δεν υπάκουσε και όταν η ελληνική σημαία υπεστάλη, τυλίχτηκε με αυτή και πήδηξε από την Ακρόπολη, αυτοκτονώντας.
Οι υπέρμαχοι της υπέρτατης θυσίας
Σε μία ιστορία που δύσκολα μπορεί πλέον κάποιος να επιβεβαιώσει, στην τότε εποχή εμφανίστηκαν αρκετοί άνθρωποι που δήλωσαν αυτόπτες μάρτυρες του περιστατικού και ισχυρίστηκαν πως έσπευσαν στο σημείο που είχε πέσει ο Κουκίδης. Μάλιστα, σύμφωνα με τον αντιστασιακό ερευνητή Κ. Κωστόπουλο, το άψυχο σώμα του Κουκίδη βρέθηκε στην οδό Θρασύλλου στην Πλάκα. Ήταν πολτοποιημένο και η στολή του κομματιασμένη. Πάνω του δεν βρέθηκε ταυτότητα ή κάποιο άλλο στοιχείο που να αναφέρει ποιος είναι, παρά μόνο ένα ταχυδρομικό δελτάριο με το όνομα του παραλήπτη του: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΚΙΔΗΣ.
Εκτός από το δημοσίευμα της Daily Mail, ο τότε αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος έγραψε στα απομνημονεύματά του: «O Έλλην φρουρός της Ελληνικής Σημαίας επί της Ακροπόλεως, μη θελήσας να παραστεί μάρτυς του θλιβερού θεάματος της αναρτήσεως εις τον ιστόν, της εχθρικής σημαίας, όρμησεν εκ της Ακροπόλεως κρημνισθείς κατεφονεύθη. Εκάθησα στο γραφείο μου περίλυπος μέχρι θανάτου και δακρύων».
Τη θυσία όμως του Κωνσταντίνου Κουκίδη, μνημόνευσε και ο μεγάλος λογοτέχνης μας, Μενέλαος Λουντέμης, ο οποίος στο έργο του «Αυτοί που Φέρανε την Καταχνιά» γράφει: «Θα σας πω κι εγώ δόκτωρ φον Γρέβεντις μια μικρή, ασήμαντη ελληνική ιστορία. Όταν το 1941 ο φρουρός της δικής μας σεμνής σημαίας διατάχθηκε να την κατεβάσει, για να υψωθεί η δική σας, την κατέβασε, τυλίχτηκε μετά κι έπεσε χωρίς ηρωισμούς από το βράχο. Το ξέρετε ; Όχι. Βλέπετε τα πιο χρήσιμα πράγματα τα μαθαίνει κανείς πάντα αργά...».
Μύθος ή πραγματικότητα;
Από το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, περίπου, ως τη δεκαετία του 1980, η ιστορία του Κουκίδη φαίνεται ότι έπεσε στη λήθη... Έπρεπε να φτάσουμε στο 1982 όταν οι συγγραφείς Κώστας Χατζηπατέρας και Μαρία Φαφαλιού ανέφεραν τη θυσία του Κουκίδη, στο λεύκωμά τους «Μαρτυρίες 40-41» για να ξαναβγεί στο προσκήνιο, με ιστορικούς και δημοσιογράφους να προχωρούν στη συνέχεια σε μία ιδιότυπη... διελκυστίνδα αναφορικά για το αν πρόκειται για αληθινή ιστορία ή έναν απλό κατασκευασμένο μύθο.
Τη δεκαετία του 1980, λοιπόν, ένας ιδιώτης, ο Μ. Ναυπλιώτης, ανακίνησε το θέμα και ζήτησε από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης την επίσημη αναγνώριση της θυσίας του ηρωικού φρουρού της σημαίας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά από κάποιες τηλεοπτικές εκπομπές, το θέμα άρχισε να αναζωπυρώνεται και να εμφανίζονται αυτόπτες μάρτυρες, ηλικιωμένοι πλέον, παιδιά το 1941, που είδαν με τα μάτια τους την πτώση του Κουκίδη από την Ακρόπολη ή την άκουσαν από τους μεγαλύτερους να την διηγούνται.
Στον αντίποδα υπήρξαν πολλοί που αμφισβήτησαν έντονα την εν λόγω ιστορία αποδίδοντας την σε απλά «παραμύθια». Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο επικεφαλής της ΔΙΣ/ΓΕΣ (Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού), Αντιστράτηγος, Ιωάννης Κακουδάκης, ο οποίος σε συνεντεύξεις που παραχώρησε στην ΕΤ1 (2000) και το περιοδικό Πόλεμος και Ιστορία (2001), ανέφερε πως, ύστερα από σχετικές έρευνες που έγιναν στα αρχεία των Ένοπλων Δυνάμεων και σε δημόσιες υπηρεσίες, δεν βρέθηκε κανένα σχετικό στοιχείο.
Ο σπουδαίος Γερμανός ιστορικός και πανεπιστημιακός Χάγκεν Φλάισερ αναφέρει, από την πλευρά του, πως όλη η ιστορία για τον Κουκίδη βασίζεται σε ένα... αστείο που κυκλοφόρησε την ημέρα της εισόδου του γερμανικού στρατού στην Αθήνα. Κατά τον ίδιο, η ανάδειξη και προβολή της ιστορίας οφείλεται στην ανάγκη να βρεθούν ήρωες που δε σχετίζονται με εμφύλιες συγκρούσεις -σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τον Άρη Βελουχιώτη- ενώ σημειώνει πως ο φέρων το επώνυμο Κουκίδης ήταν δημοσιογράφος που πέθανε τη δεκαετία του '70.
Όπως και να 'χει, ο Δήμος Αθηναίων, επί δημαρχίας Αβραμόπουλου, τοποθέτησε το 2000 αναμνηστική πλακέτα στους πρόποδες της Ακρόπολης από τη μεριά της Πλάκας, στην οδό Θρασύλλου, ενώ τιμητική πλάκα τοποθετήθηκε και στους στρατώνες της Προεδρικής Φρουράς. Στην ομιλία του, ο Αβραμόπουλος είχε αναφέρει ότι ο Κουκίδης τιμάται «παρά το ότι η ιστορική έρευνα δεν απέδωσε επιστημονική απόδειξη για την ύπαρξή του και για την πράξη του αυτή» και πρόσθεσε ότι «το ερώτημα είναι αν εμείς, οι σημερινοί Έλληνες, θέλουμε να υπάρξει», ενώ ο Μανώλης Γλέζος είχε προτείνει τη μετονομασία πλατείας σε «πλατεία Κωνσταντίνου Κουκίδη».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
