Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 5 Απριλίου του 1945, συνέρχεται η 11η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, για να εξετάσει τη δράση του Κόμματος την περίοδο της Κατοχής και της Αντίστασης και να καθορίσει τα νέα του καθήκοντα. Ανάμεσα σε άλλα παίρνει και μια απόφαση που όσο αναμενόμενη ήταν για κάποιους άλλο τόσο σοκαριστική ήταν. Καταδικάζει τη στάση του Άρη Βελουχιώτη, τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ, και τον διαγράφει από μέλος του ΚΚΕ!
Από τη Βάρκιζα ως τη διαγραφή
Ουσιαστικά η πορεία του Άρη προς τον θάνατο ξεκινά με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας. Ο ίδιος αρνείται να την ακολουθήσει. Αρνείται να πιστέψει πως θα παραδώσουν τα όπλα έτσι απλά. Και δεν κάθεται με τα χέρια σταυρωμένα. Επιχείρησε να ανασυγκροτήσει το ΕΑΜ και να φτιάξει ένα νέο μέτωπο, το οποίο το ονόμασε Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας (ΜΕΑ). Επίσης, επιχείρησε να ανασυγκροτήσει τον ΕΛΑΣ φτιάχνοντας τον νέο ΕΛΑΣ ή «ΕΛΑΣ-Ν», όπως τον ονόμασε. Το ΜΕΑ ποτέ δεν έγινε αυτό που είχε στο μυαλό του ο Βελουχιώτης και ο ΕΛΑΣ-Ν παρέμεινε για πάντα ένας πολύ μικρός στρατιωτικός σχηματισμός αποτελούμενος αποκλειστικά από αντάρτες, πιστούς συντρόφους του Άρη.
Το ΚΚΕ κατήγγειλε τη στάση του με δήλωση του Νίκου Ζαχαριάδη - εξ ονόματος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος - η οποία δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» στις 12-6-1945. Η δήλωση εκείνη ανέφερε: «Ο σ. Ζαχαριάδης μας ανεκοίνωσε ότι η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, αφού συζήτησε πάνω σε εκθέσεις που ήρθαν από διάφορες κομματικές οργανώσεις, αποφάσισε να καταγγείλει ανοικτά την ύποπτη και τυχοδιωκτική δράση του Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα ή Μιζέρια). Ο Βελουχιώτης, και ύστερα από τη σύναψη της συμφωνίας της Βάρκιζας, συνέχισε τη δράση του. Η δράση αυτή, που μονάχα την αντίδραση μπορούσε να εξυπηρετήσει, γιατί της έδινε όπλα για να χτυπά το ΚΚΕ, να παραβιάζει τη συμφωνία της Βάρκιζας και να δικαιολογεί τα εγκλήματά της, δεν επιτρέπει πια καμιά καθυστέρηση για την ανοικτή καταγγελία του Άρη Βελουχιώτη. Οπως είνε γνωστό, ο Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) στον καιρό της δικτατορίας του Μεταξά είχε πιαστεί και είχε κάνει δήλωση μετάνοιας και αποκήρυξης του ΚΚΕ».
Η ανακοίνωση αυτή είναι κάτι παραπάνω από σκληρή. Οι λέξεις που χρησιμοποιούνται είναι βαριές: «ύποπτη και τυχοδιωκτική δράση», ενώ ακόμα και η επίκληση στη δήλωση που είχε υπογράψει επί Μεταξά ο Βελουχιώτης είναι τουλάχιστον προβληματική αφού ακόμα και τότε ήταν γνωστό πως ο Άρης υπέγραψε τη δήλωση, βγήκε από τη φυλακή και συνέχισε την επόμενη μέρα κιόλας τη δράση του.
Το τελειωτικό χτύπημα ήρθε, τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 16-6-1945, όταν δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» η απόφαση για την διαγραφή του Άρη η οποία έχει ως εξής: «Το Πολιτικό Γραφείο ενέκρινε τη δημοσίευση στο Ριζοσπάστη της απόφασης της 11ης Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής για τον Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα ή Μιζέρια). Ο Κλάρας, αφού μια φορά πρόδωσε και αποκήρυξε το ΚΚΕ γιατί λύγισε μπροστά στην τρομοκρατία του Μανιαδάκη, ξαναζήτησε στον καιρό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα να ξαναγοράσει με το αίμα του την προδοσία του εκείνη που αναγνώρισε και καταδίκασε. Το ΚΚΕ του ΄δωσε τη δυνατότητα αυτή. Σήμερα όμως, σε μια δύσκολη και κρίσιμη στιγμή, από δειλία και φόβο, παρά τις υποσχέσεις και τη συμφωνία που στα λόγια έδειξε, απειθαρχεί πάλι, ξαναπροδίνει το ΚΚΕ με την τυχοδιωκτική και ύποπτη δράση του, που μονάχα τον εχθρό ωφελεί. Στο ΚΚΕ δεν έχει θέση κανένας, οσοδήποτε ψηλά κι αν στέκει και οσοδήποτε μεγάλος κι αν είνε, όταν οι πράξεις του δε συμβιβάζονται με το κοινό συμφέρον και όταν παραβιάζεται η δημοκρατική εσωκομματική πειθαρχία».
Και σε αυτή ανακοίνωση τα σκληρά λόγια περισσεύουν. «Πρόδωσε το ΚΚΕ» και «από δειλία και φόβο». Δειλός και φοβιτσιάρης ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ. Ο Άρης Βελουχιώτης, πλέον, ήταν ένας άνθρωπος που έπρεπε να τα βγάλει πέρα μόνος του, έχοντας μόνο εχθρούς και μετρημένους στα δάχτυλα φίλους.
Το τέλος του Άρη Βελουχιώτη
Το «καλό» για τον Άρη Βελουχιώτη είναι πως ουδέποτε πρόλαβε να διαβάσει τη δημόσια διαγραφή του και αυτά τα σκληρά λόγια. Την ημέρα που δημοσιεύθηκε η απόφαση, ο Βελουχιώτης αυτοκτόνησε. Όχι επειδή διάβασε την ανακοίνωση της διαγραφής του, όπως ισχυρίζονται ακόμα και σήμερα οι πολιτικοί του αντίπαλοι αλλά επειδή βρέθηκε περικυκλωμένος από το κυβερνητικό 118 Τάγμα Εθνοφυλακής και συνειδητοποίησε πως χωρίς να έχει βοήθεια από πουθενά το εγχείρημά του για να συνεχιστεί το αντάρτικο στα βουνά ήταν καταδικασμένο να αποτύχει. Για τον ίδιο τον Άρη η ζωή στη φυλακή και στα χέρια των αντιπάλων του δεν είχε κανένα νόημα. Εκείνη την ημέρα, λοιπόν, στις 16 Ιουνίου του 1945, οι παρακρατικοί διώκτες του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ ανακάλυψαν τη σορό του και τα πτώματα των συντρόφων του στη Χαράδρα της Μεσούντας στα Τζουμέρκα πλάι στον Αχελώο.
«Οι διώκτες του Άρη Βελουχιώτη άρχισαν να χτενίζουν τη χαράδρα της Μεσούντας. Πρώτα ανακάλυψαν τον μόνο νεκρό από τα πυρά τους, τον Θωμά Αρχιμανδρίτη· το προηγούμενο σούρουπο είχε επιχειρήσει απονενοημένη έξοδο πυροβολώντας, αλλά τον σκότωσαν αμέσως. Στο σημείο της τριπλής αυτοκτονίας έφτασαν πρώτοι οι παρακρατικοί Σταθαίοι και Χασιώτες, αλλά δε γνώρισαν τους νεκρούς· είδαν μόνο δύο με στολή και έναν με καραγκούνικα ρούχα, μα το μυαλό τους δεν πήγε στον Άρη. ''Πάλι ξέφυγε το σκυλί'', λέγανε. Πήραν να ληστεύουν τα υπάρχοντα των νεκρών. Τους έβγαλαν τις μπότες, μάζεψαν τους μαύρους σκούφους και τα όπλα τους, άρπαξαν το ρολόι με την αλυσίδα του Άρη και την ασημένια ταμπακιέρα του και ένας ξεκόλλησε με το μαχαίρι μία γέφυρα με χρυσά δόντια από το στόμα του αρχηγού. Σε λίγο φάνηκαν να κατεβαίνουν από πάνω και οι παρακρατικοί του Βόιδαρου, σέρνοντας μαζί τους τον Δράκο, αιχμάλωτο και κακοποιημένο· ένα κομμάτι από το αυτί του έλειπε. Ούτε εκείνοι γνώρισαν τον αρχηγό. Ο Δράκος τους άνοιξε τα μάτια. Ο Άρης, είπε, και ο Τζαβέλας και ο γέρος από τον Πρόδρομο. Βούιξε η χαράδρα από τις ιαχές θριάμβου.
Στα πόδια τους είχαν νεκρό τον τρομερό αρχηγό του ΕΛΑΣ. Με διαταγή του Βόιδαρου ο Δράκος αναγκάστηκε να κόψει τα κεφάλια του Άρη και του Τζαβέλα και τα φορτώθηκε να τα μεταφέρει. Η έκρηξη της χειροβομβίδας του Τζαβέλα δημιούργησε αρχικά κάποιες αμφιβολίες στους διώκτες του για τα αίτια θανάτου του αρχηγού. Η εξέταση της κεφαλής του Άρη, που έγινε ύστερα από μερικές μέρες στα Τρίκαλα, διαπίστωσε την ύπαρξη θανάσιμου τραύματος από σφαίρα στο δεξί αυτί» γράφει ο Διονύσης Χαριτόπουλος στο βιβλίο του «Άρης, ο αρχηγός των Ατάκτων».
Ο Άρης είχε αυτοκτονήσει με το πιστόλι του κι όχι με χειροβομβίδα, όπως είχε διαδοθεί. Ένας από τους αυτόπτες μάρτυρες του τέλους, ο αντάρτης Βαγγέλης Γκονέζος, σε μια έκθεσή προς την ηγεσία του ΚΚΕ, με ημερομηνία 9/8/1955 γράφει για τον θάνατο του Άρη:
«Κατά το βράδυ ο εχθρός, αφού έπιασε τους παρατηρητές μας, μας κύκλωσε κι άρχισε από κοντά να μας βάζει. Κινηθήκαμε προς το ποτάμι του Μυρόφυλλου. Πριν φθάσουμε κάτω, ο Βελουχιώτης έβγαλε το περίστροφο και μας είπε ''έζησα 42 χρόνια και καλά και άσχημα. Εσείς σκεφθείτε τι θα κάνετε. Γεια σας''. Κι αυτοκτόνησε. Γύρισε κι ο Τζαβέλας στο ίδιο μέρος άνοιξε μια χειροβομβίδα κι αυτοκτόνησε».
Οι διώκτες τους αποκεφάλισαν τους δύο νεκρούς συντρόφους και κρέμασαν τα κεφάλια τους, από τις 18 ώς τις 20 Ιούνη σ' ένα φανοστάτη στα Τρίκαλα. Τρεις μέρες μετά τον θάνατό του, στις 19 Ιουνίου 1945, ο «Ριζοσπάστης» έγραφε, ανάμεσα σε άλλα, στην πρώτη του σελίδα: «Ο τόσο τραγικός θάνατος του Άρη Βελουχιώτη προκαλεί θλίψη ανάμεσα στους πραγματικούς πατριώτες και αγωνιστές της εθνικής ιδέας. Γιατί ανεξάρτητα από τη θέση που πήρε μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, θέση που αντικειμενικά εξυπηρετούσε την αντίδραση, δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να ξεχνάει κανείς ότι ο Άρης Βελουχιώτης ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του αγώνα της αντίστασης, από τους πρωταθλητές για την οργάνωση του αντάρτικου κινήματος».
Το ΚΚΕ, μόλις το 2011 αποφάσισε την πολιτική, αλλά όχι και την κομματική αποκατάσταση του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ. Επτά χρόνια αργότερα, και 73 συνολικά από την αυτοθέλητη φυγή του, ο Βελουχιώτης αποκαταστάθηκε και κομματικά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
