Αν κάνετε ένα μίνι – γκάλοπ για το πότε έγινε η πρώτη απεργία στην Ελλάδα θα ακούσετε διάφορες εκδοχές. Μια από αυτές είναι πως η πρώτη απεργία στον ελλαδικό χώρο έγινε την Πρωτομαγιά του 1888 στην πόλη της Δράμας, από τους καπνεργάτες. Μια άλλη είναι πως η πρώτη απεργία έγινε το 1871 όταν το 1871, 80 μεταλλωρύχοι κατέλαβαν ένα από τα κτίρια της ιταλογαλλικής εταιρείας Σερπιέρι – Ρου, η οποία εκμεταλλευόταν τα μεταλλεία του Λαυρίου. Θα ακούσετε επίσης για τη «πρώτη απεργία» που έκαναν το 1888 οι εργαζόμενοι στη διόρυξη του Ισθμού της Κορίνθου με αίτημα το σωστό υπολογισμό των ωρών εργασίας. Τέλος, θα ακούσετε πως η πρώτη απεργία έγινε το Φεβρουάριο του 1879, στη Σύρο, από τους εργάτες των ναυπηγείων και των βυρσοδεψείων, οι οποίοι απαιτούσαν αυξημένα ημερομίσθια, την ελάττωση των ωρών εργασίας, την κατάργηση της «αγγαρείας» (δίωρης υποχρεωτικής εργασίας της Κυριακής) κ.α. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως η πρώτη απεργία στην Ελλάδα έγινε πολύ νωρίτερα, μεσούσης, μάλιστα, της Επανάστασης του 1821 και ήταν μια ημέρα σαν σήμερα.
Η ιστορία του πρώτου τυπογραφείου
Ο λόγος για τον οποίο έχουμε 7-8... πρώτες απεργίες είναι κυρίως τοπικιστικός αλλά και συντεχνιακός (με την καλή έννοια)! Κάθε τόπος ή κάθε επαγγελματική ομάδα, δηλαδή, θα ήθελε να έχει την τιμή να έχει «φιλοξενήσει» ή πραγματοποιήσει την πρώτη απεργία. Οι ιστορικοί του εργατικού κινήματος, ωστόσο, συμφωνούν πως η πρώτη απεργία στην Ελλάδα έγινε μια ημέρα σαν σήμερα, στις 14 Μαρτίου 1826, από τους εργαζόμενους στο Τυπογραφείο της Δημόσιας Διοίκησης, μεσούσης, μάλιστα, της Επανάστασης. Αίτημα των απεργών ήταν η καταβολή των δεδουλευμένων μισθών τους.
Αλλά ας γυρίσουμε μερικά χρόνια πίσω. Όταν ο Δημήτριος Υψηλάντης έφτασε στην Ελλάδα για να προετοιμάσει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο έφερε μαζί του όπλα και πολεμικό υλικό αλλά έφερε και ένα πλήρες μικρό τυπογραφικό πιεστήριο, σε κιβώτια. Το πρόβλημα ήταν πως κανείς δεν ήξερε πως να το λειτουργεί. Ρώτησε, λοιπόν, αν υπάρχει κάποιος οπουδήποτε στην Ελλάδα που να γνωρίσει πως να το χειρίζεται. Όλοι του μίλησαν για τον Κωνσταντίνο Τόμπρα. Ο Υψηλάντης ζήτησε να έρθει ο άνδρας αυτός στην Πελοπόννησο προκειμένου να στήσει το πρώτο εθνικό τυπογραφείο. Και πράγματι. Ο Τόμπρας μαζί με τον Αναστάσιο Νικολαΐδη, έστησαν αμέσως στην Καλαμάτα το πρώτο τυπογραφείο στην Ελλάδα. Εκεί τυπώθηκε η πρώτη ελληνική εφημερίδα «Ελληνική Σάλπιγξ» την 1η Αυγούστου 1821.
Το τυπογραφείο, όπως ήταν απόλυτα φυσιολογικό δεδομένου πως μιλάμε για το μέσο της Επανάστασης, αναγκάστηκε να μετακομίσει αρκετές φορές σε διάφορες περιοχές. Ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς του ήταν το Αργός. Από εκεί πήγε στην Κόρινθο αφού με απόφαση της Α΄ Εθνικής Συνέλευσης της Επιδαύρου εκέι μεταφέρθηκε η έδρα της Κεντρικής Διοίκησης. Εκεί τυπώθηκαν το πρώτο «Σύνταγμα» ή «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος», τα πρώτα δημόσια έγγραφα, όπως προκηρύξεις και διαταγές της Κυβέρνησης και πολλά άλλα σημαντικά έγγραφα. Το τυπογραφείο καταστράφηκε από τις ορδές του Δράμαλη. Το καλό, ωστόσο, είναι πως από εκεί έλειπε ο Τόμπρας ο οποίος είχε μαζί του τα τυπογραφικά στοιχεία και έτσι η δουλειά μπορούσε να συνεχιστεί και από άλλα μέρη. Μυστικά αυτή τη φορά. Και κάπως έτσι φτάνουμε στον Σεπτέμβριο του 1825 όπου ξεκινά να εκδίδεται η επίσημη εφημερίδα του ελληνικού κράτους η «Γενική Εφημερίς της Ελλάδος. Το τυπογραφείο βρίσκεται στο Ναύπλιο και εκεί βρίσκεται και η έδρα της εφημερίδας.
Απεργία στο Τυπογραφείο της Δημόσιας Διοίκησης
Επιστάτης της Εθνικής Τυπογραφίας ήταν ένας σκληρός άνθρωπος, ο Θεόκλητος Φαρμακίδης, ο οποίος είχε κάκιστη συμπεριφορά και δεν κατέβαλλε στην ώρα τους, ενώ όταν αποφάσιζε να πληρώσει, πλήρωνε με «εθνικές ομολογίες» που δεν εξαργυρώνονταν παρά σε εξευτελιστικές τιμές από διάφορους επιτήδειους.
Οι εργαζόμενοι απηύδησαν και τότε έγινε το... πρωτάκουστο! Αποφάσισαν να απεργήσουν. Τότε, ωστόσο, τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά όσο σήμερα. Δεν υπήρχαν κανονισμοί εργασίας, οι οποίοι θα προστάτευαν τους εργαζόμενους από αυθαιρεσίες των εργοδοτών. Οι εργαζόμενοι ήταν κάτι σαν... σκλάβοι. Οι αλυσίδες τους έλειπαν! Επίσης, δεν είχαν οργανωθεί σε συνδικάτα οπότε ήταν πιο ευάλωτοι στα χτυπήματα κράτους και εργοδοσίας. Επιπλέον, υπήρχε και ο φόβος της απόλυσης σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη. Τέλος, μην ξεχνάμε πως μιλάμε για μια επαναστατική περίοδο όπου του ελληνικό κράτος προσπαθούσε να κάνει τα πρώτα του βήματα, εν μέσω πολέμου και οτιδήποτε που ήταν ή έμοιαζε με «στάση και εξέγερση» τιμωρούνταν στην καλύτερη περίπτωση με πολυετή φυλάκιση στη χειρότερη με ισόβια ή και θάνατο!
Όταν, λοιπόν, οι εργαζόμενοι κατέβασαν τους διακόπτες το υπουργείο Εσωτερικών ζήτησε από τον Φαρμακίδη εξηγήσεις. Αυτός έριξε όλο το ανάθεμα πάνω στον Τόμπρα. Ο κύριος Κωνσταντίνος Δόμπρας, τυπογράφος, ενωθείς μετά τινος Δημητρίου Βλαστού, εκίνησαν εις συνωμοσίαν και αποστασίαν όλους τους ανθρώπους της Εθνικής Τυπογραφίας και όντως εις μίαν ημέραν έμεινε έρημος η Τυπογραφία. Διά την αποστασίαν λοιπόν των ανθρώπων αυτών έμεινεν η Εθνική Τυπογραφία με τόσους ανθρώπους, ώστε δεν είναι πλέον ικανή ουδέ διά την εφημερίδα της Διοικήσεως και κατά χρέος αναφέρομεν περί τούτου εις το έξοχον Υπουργείον των Εσωτερικών», έγραψε στην αναφορά του!
Έτσι ο Τόμπρας ως πρωταίτιος της απεργίας φυλακίστηκε, ενώ σχεδόν όλοι οι τυπογράφοι απολύθηκαν. Μετά από λίγο καιρό, ωστόσο, ο Τόμπρας αποφυλακίστηκε και μαζί με τον Κώστα Δημίδη εργάστηκαν στο Ναύπλιο, σε ιδιωτικό δικό τους τυπογραφείο. Ο Τόμπρας είχε πάντα δίπλα του νέους τυπογράφους στους οποίους μάθαινε τη δουλειά και ήταν αυτοί που συνέχισαν την τέχνη και το έργο του.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
