Διανοούμενος. Κοσμοπολίτης. Επαναστάτης. Εχθρός του καπιταλισμού αλλά και του σταλινισμού. Ο Μιχάλης Ράπτης κυνηγούσε σε ολόκληρη τη ζωή του την πολιτική ουτοπία. Τελικά, μπορεί να μην τη βρήκε αλλά το κυνήγι αυτό ήταν που τον ανέδειξε σε ηγετική μορφή του παγκόσμιου Τροτσκιστικού κινήματος. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως είχε χαρακτηριστεί ο δεύτερος σημαντικότερος Τροτσκιστής μετά τον... Λέοντα Τρότσκι.
«Η ουτοπία είναι κίνητρο προς κάτι το καλύτερο. Και ευτυχώς που υπάρχει»
Θα μπορούσε κάποιος να πει πως ολόκληρη η ζωή του Μιχάλη Ράπτη ήταν μια ζωή μέσα στην πολιτική. Μια ζωή αγώνα μέσα από τις τάξεις του τροτσκιστικού κινήματος. Γεννήθηκε στις 24 Αυγούστου 1911 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Αθήνας και συνέχισε τις σπουδές του (πολεοδομία και στατιστική) στο Παρίσι. Εκεί ήρθε σε επαφή με στελέχη του ευρύτερου κομμουνιστικού κινήματος.
Στην αρχή, οργανώθηκε σε αρχειομαρξιστικές ομάδες αλλά γρήγορα οι πολιτικές διαφωνίες των οδήγησαν στον «Σπάρτακο», το τροτσκιστικό ρεύμα, υπό την ηγεσία του πρώην ΓΓ του ΚΚΕ, Παντελή Πουλιόπουλου. Ήταν δεδομένο πως η δράση του θα τον έβαζε στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών και πράγματι συλλαμβάνεται από το Μεταξικό καθεστώς. θα βρεθεί στην εξορία στη Φολέγανδρο, μαζί με τη συντρόφισσα του Έλλη Διοβουνιώτη. Όταν κατάφερε να αποδράσει, με εντολή του ίδιου του Πουλιόπουλου, φεύγει ξανά για το Παρίσι. Ο Ράπτης θα ήταν ο άνθρωπος που θα εκπροσωπήσει τους Έλληνες τροτσκιστές στην 4η Διεθνή που έγινε το 1938.
Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο «Πάμπλο» βρέθηκε μέσα σε μια κόλαση. Ήταν κυνηγημένος τόσο από τους Ναζί όσο και από τους Σταλινικούς! Όλοι ήθελαν το κεφάλι του. Εκείνος, μέσα από συνθήκες απόλυτης παρανομίας, όχι μόνο καταφέρνει να επιβιώσει αλλά κατορθώνει να συμβάλει σημαντικά στην ανασυγκρότηση του γαλλικού τροτσκιστικού κινήματος και του συντονισμού των διάσπαρτων μαχόμενων δυνάμεων της 4ης Διεθνούς.
Η δράση του εκείνη την περίοδο ήταν αυτή που τον μετέτρεψε σε έναν ζωντανό θρύλο. Εξελέγη και παρέμεινε για μια μακριά περίοδο γραμματέας της Διεθνούς Γραμματείας της Τετάρτης Διεθνούς (1945-1960). Ο «Πάμπλο» ήρθε σε άμεση και βαθιά ρήξη με τα σταλινικά καθεστώτα και εξέφρασε ανοιχτά την αλληλεγγύη του στην επανάσταση της Ουγγαρίας (1956) και την Άνοιξη της Πράγας (1968). Έλεγε πάντα πως είναι εντελώς αντίθετος με την επιστροφή σε ένα καπιταλιστικό καθεστώς αλλά αν οι λαοί επέλεγαν κάτι τέτοιο, το Κόμμα δε θα έπρεπε να τους εμποδίσει. Υπήρξε εκ των βασικών εισηγητών της αντίληψης ότι οι χώρες του ανατολικού μπλοκ ήταν διαστρεβλωμένα εργατικά κράτη.
Με κοφτερή πολιτική ματιά, όταν είδε πως οι τροτσκιστές παρέμεναν μειοψηφία μέσα στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα, είπε πως θα πρέπει να δρουν εντός των κομμάτων με στόχο να «κερδίζουν» κόσμο και στη συνέχεια να τον στρέφουν σε μια πιο αριστερή κατεύθυνση. Μια τακτική που έγινε γνωστή ως «εισοδισμός».
Την περίοδο της χούντας στην Ελλάδα, ο «Πάμπλο», ένας άνθρωπος μαθημένος να ζει στην παρανομία, δημιουργεί ένα εκπληκτικό δίκτυο και καταφέρνει να βοηθήσει πολλούς αγωνιστές να φύγουν με ασφάλεια από τη χώρα. Γνωρίζει τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο ένας εκτιμούσε τον άλλο αλλά ταυτόχρονα, οι πολιτικές διαφωνίες τους έχουν μείνει στην ιστορία. Ο Πάμπλο πάλεψε μέχρι το τέλος της ζωής του μέσα από διάφορα επαναστατικά κινήματα που «καρποφόρησαν», από την Παλαιστίνη και την Αλγερία μέχρι τη Λατινή Αμερική και την Ευρώπη. Πέθανε μια ημέρα σαν σήμερα, το 1996, κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη και άφησε πίσω του ένα σπουδαίο έργο, πολλούς φίλους και άλλους τόσους εχθρούς.
Ο «Πάμπλο», ο Ανδρέας, ο Γιωτόπουλος και η 17Ν
Σίγουρα, οι παλαιότεροι, θα έχουν ακούσει τα σενάρια που ήθελαν την «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη» να παραμένει ασύλληπτη επειδή αρχηγός της ήταν ο... Ανδρέας Παπανδρέου! Στην πραγματικότητα αυτό το (αστείο) σενάριο, στηρίχθηκε στο ότι Παπανδρέου και Ράπτης, όπως ήδη ειπώθηκε, είχαν εξαιρετικές προσωπικές σχέσεις. Και τι σχέση έχει ο «Πάμπλο» με τη 17Ν; Σύμφωνα με ένα άλλο σενάριο ήταν ο αρχηγός της. Ή τουλάχιστον ο ένας από τους δυο αρχηγούς της. Ο άλλος ήταν ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος!
Στην πραγματικότητα και πέρα από όλα αυτά τα σενάρια, ο «Πάμπλο» για μια περίοδο, όντως, ήταν απόλυτα στοχοποιημένος από τις Ελληνικές διωκτικές αρχές ως ο ηγέτης της οργάνωσης – φάντασμα. Είναι η εποχή που δεν υπάρχει καν στο κάδρο ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος. Ο «τροτσκιστής ηγέτης» για τον οποίο μίλαγαν οι μυστικές υπηρεσίες ήταν ο «Πάμπλο», αυτόν θεωρούσαν αρχηγό της 17Ν.
Ένα από τα πολλά σενάρια που, πλέον, έχουν περάσει στη σφαίρα του μύθου, έχει να κάνει με την περίφημη... διάσπαση της οργάνωσης το 1989. Υποτίθεται πως με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1981 υπήρχαν δυο τάσεις μέσα στη 17Ν. Η μια ήταν αυτή που έλεγε πως ο ένοπλος αγώνας θα έπρεπε να συνεχιστεί με την ίδια ένταση ακόμα και αν ο διαχειριστής της εξουσίας φόρεσε «σοσιαλιστικό προσωπείο» και η άλλη τάση έλεγε πως θα πρέπει να δοθεί μια περίοδος χάριτος στη διάρκεια της οποίας οι στόχοι θα έπρεπε να παραμείνουν δεξιοί – αντικαπιταλιστικοί και αντιιμπεριλιαστικοί.
Η διαφορά αυτή ανάμεσα στις δυο τάσεις που δημιουργήθηκαν στο εσωτερικό της οργάνωσης, όσο περνούσε ο καιρός ολοένα και μεγάλωνε. Κάπως έτσι, σύμφωνα πάντα με τα σενάρια που διακινούνταν στα γραφεία της (τότε) ΚΥΠ, ο Ράπτης, ο οποίος υποστήριζε πως το ΠΑΣΟΚ δεν έπρεπε να μπει στην ίδια μοίρα με τη δεξιά, συναντήθηκε στην πλατεία Κολωνακίου με ένα βασικό στέλεχος της οργάνωσης που είχε ακριβώς την αντίθετη άποψη. Πως, δηλαδή, το ΠΑΣΟΚ απλά είναι η συνέχεια του δεξιού κράτους. Το στέλεχος αυτό υποτίθεται πως ήταν ο Δημήτρης Κουφοντίνας που ήταν εκεί ως... εκπρόσωπος του ανθρώπου που θα αναλάμβανε τα ηνία της οργάνωσης από τη στιγμή που είχε αποφασιστεί η «εκπαραθύρωση» του Ράπτη. Του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου!
Πέρα από όλα αυτά τα «κυπατζιδικά» σενάρια, ωστόσο, υπάρχει μια ιστορική αλήθεια που κάνει πιο «πιπεράτη» την όλη υπόθεση. Όταν ο Πάμπλο ξεκινούσε την πολιτική του σταδιοδρομία ως αρχειομαρξιστής, γνωρίστηκε με τον Δημήτρη Γιωτόπουλου (τον πατέρα του Αλέξανδρου και ηγέτη του συγκεκριμένου ρεύματος στην Ελλάδα). Οι δυο τους συνδέονταν με φιλικά αισθήματα και αμοιβαίο αλληλοσεβασμό. Μέχρι που ήρθαν σε οριστική και βαθιά ρήξη εξαιτίας της μεταστροφής του Γιωτόπουλου... προς τα δεξιά!
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
