Πρώτα ήταν το Χρυσό Λιοντάρι με το οποίο βραβεύτηκε ο Γιώργος Λάνθιμος τον περασμένο Σεπτέμβριο. Λίγες μέρες μετά την πρεμιέρα της ταινίας στις ελληνικές αίθουσες, ακολούθησε και μία νέα πολύ σημαντική βράβευση για τον Έλληνα σκηνοθέτη, καθώς η τελευταία του ταινία, το Poor Things, θριάμβευσε στις Χρυσές Σφαίρες.
Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά που ο Λάνθιμος τραβάει τα μάτια των σινεφίλ πάνω του. Αντιθέτως, πρόκειται για κάτι που το καταφέρνει από το 2009 όταν συστήθηκε στο διεθνές κοινό (και μάλλον στο μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού) μέσω της υποψηφιότητας του Κυνόδοντα για το Όσκαρ της καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Έκτοτε διατηρεί μία πορεία διαρκούς εξέλιξης της κινηματογραφικής του γλώσσας.
Παρακάτω, λοιπόν, μαζέψαμε όλες τις ταινίες του Γιώργου Λάνθιμου και φτιάξαμε ένα ranking ξεκινώντας από τη λιγότερο καλή και καταλήγοντας στην καλύτερη όλων. Προφανώς, και εδώ χρειάζεται το disclaimer, ότι η κατάταξη καταρτίστηκε με βάση τα αισθητικά κριτήρια του συντάκτη και δεν διεκδικεί σε καμία περίπτωση δάφνες αντικειμενικότητας.
7. Κινέττα (2005)
Ουσιαστικά, πρόκειται για την πρώτη ταινία του Γιώργου Λάνθιμου. Η καταθλιπτική. εκτός τουριστικής περιόδου Κινέττα γίνεται ο τόπος μίας σειρά άγριων εγκλημάτων και δολοφονιών. Ένας αστυνομικός (πλασμένος με οικονομιδικό φίλτρο) προσπαθεί να φτάσει στη λύση του μυστηρίου με τη βοήθεια μίας καμαριέρας και ενός φωτογράφου.
Η Κινέττα είναι ευθύς εξαρχής μία πειραματική ταινία και με αυτό το δεδομένο πρέπει να κριθεί. Δεν είναι κακή, αντιθέτως βρίσκεις μερικές σκέψεις που θα επεξεργαστούν στις επόμενες πιο γνωστές ταινίες του Λάνθιμου. Είναι όμως πολύ δύσκολη. Θεωρώ πάντως σίγουρο ότι κάποια στιγμή θα επανέλθει στο προσκήνιο ως τρόπος να κατανοήσουμε καλύτερα το σινεμά του Έλληνα σκηνοθέτη.
6. Άλπεις (2011)
Το πρώτο μεγάλο βήμα για την καριέρα του Γιώργου Λάνθιμου ήταν ήδη γεγονός. Ο Κυνόδοντας ήταν υποψήφιος για Όσκαρ και ήταν τόσο παράξενος που τράβηξε πάρα πολλά μάτια πάνω του. Πριν καταλαγιάσει ο πολύς θόρυβος της υποψηφιότητας για τα Όσκαρ, εμφανίστηκαν οι Άλπεις. Η σύνοψη της ταινίας εξίσου περίεργη.
Τα μέλη μίας ομάδας προσλαμβάνονται από οικογένειες που έχουν χάσει δικούς τους ανθρώπους προκειμένου να τους αντικαταστήσουν. Η κινηματογραφική γλώσσα θυμίζει ακόμα σε πολλά σημεία τον Κυνόδοντα χωρίς όμως να πιάνει σε καμία περίπτωση τις κορυφές του.
Πρόκειται για μία ταινία που βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο και ως εκ τούτου μοιράζεται τη φιλοδοξία ενός πολύ ταλαντούχου σκηνοθέτη ο οποίος όμως φανερά ψάχνει να βρει τα πατήματά του μετά την πρώτη μεγάλη του επιτυχία.
5. Αστακός (2015)
Mε τον Αστακό, την πρώτη αγγλόφωνη ταινία του, ξεφεύγει από τα ελληνικά σύνορα και συνεργάζεται πια με σταρ διεθνούς εμβέλειας (Κόλιν Φάρελ, Ρέιτσελ Βάις, Ολίβια Κόλμαν) και πολύ μεγαλύτερα μπάτζετ. Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, από μόνο του αποτελεί μία ολοκαίνουργια συνθήκη, ακόμα και αν ο Λάνθιμος μένει πιστός στο κινηματογραφικό του στιλ.
Ο Λάνθιμος και ο Φιλίππου φαντάζονται μία ανθρώπινη κοινωνία στην οποία κάθε άνθρωπος που είναι μόνο μεταφέρεται υποχρεωτικά σε ένα απομονωμένο ξενοδοχείο. Εκεί πρέπει εντός 45 ημερών να βρει κάποιο ταίρι και αν δεν τα καταφέρει μετατρέπεται σε ζώο της επιλογής του.
Μέσω αυτής της ενδεχομένως τρανταχτής αλληγορίας, η ταινία προσπαθεί να μιλήσει για τη σύγχρονή της κοινωνία, τις νόρμες της και με τον πνιγηρό της κομφορμισμό. Το αποτέλεσμα είναι κάτι παραπάνω από άρτιο αλλά, προσωπικά, ένιωσα ότι κάποιες φορές η ταινία αυτοπαγιδεύεται στην αλληγορία της και δεν την υπερβαίνει ποτέ.
4. Θάνατος του Ιερού Ελαφιού (2017)
Η πιο παραγνωρισμένη από τις ξενόγλωσσες ταινίες του Λάνθιμου. Αφορά τον τρόπο που στη ζωή ενός πολύ επιτυχημένου χειρουργού, της χαρισματικής συζύγου του και των παιδιών του μπαίνει ένας πολύ παράξενος και μυστηριώδης έφηβος (τρομακτικά καλή ερμηνεία του Μπάρι Κέγκαν).
Στην ταινία αυτή, ο Λάνθιμος συνεχίζει να ακολουθεί τον δρόμο της αλληγορίας η οποία εν προκειμένω είναι πιο σύνθετη από ποτέ εγείροντας ηθικοπολιτικά διλήμματα που ξεκινούν από τον Ευριπίδη και την Ιφιγένεια Εν Αυλίδι και μιλάει για τη διαρκή σύγκρουση του ατόμου που ζει σε μία οργανωμένη κοινωνία μεταξύ προσωπικού οφέλους και κοινωνικής ευθύνης.
Συνήθως, όσο πιο περίπλοκη είναι η αλληγορία που στήνεις τόσο πιο δύσκολο γίνεται να τη φέρεις στα μέτρα σου. Ο Λάνθιμος πάντως τα καταφέρνει πολύ καλά, φτιάχνει μία ταινία που δεν είναι εύκολο να την παρακολουθήσεις αλλά που στο τέλος σε αποζημιώνει πλήρως.
3. Κυνόδοντας (2009)
Η αρχή των πάντων. Ο Λάνθιμος μας συστήνει στην παράξενη κινηματογραφική του γλώσσα που έγινε σήμα-κατατεθέν του. Μία πενταμελής οικογένεια ζει μέσα σε μία έπαυλη. Τα τρία παιδιά δεν έχουν βγει ποτέ εκτός του πολυτελούς αλλά ασφυκτικού της περιβάλλοντος και μεγαλώνουν χωρίς κανένα εξωτερικά ερέθισμα με τον πατέρα να είναι η απόλυτη αυθεντία.
Ο Κυνόδοντας έχει ένα πρόβλημα που έχουν πολλές ταινίες σαν και αυτόν. Ήταν τόσο πρωτοποριακή και ταυτόχρονα τόσο επιτυχημένη και επιδραστική που είχε ως αποτέλεσμα να αποτελέσει το πρότυπο για ένα ολόκληρο κινηματογραφικό ρεύμα. Έτσι, με τα μάτια κάποιου που τη βλέπει το 2024 έχει χάσει μέρος της ορμής της.
Παρόλα αυτά, συνεχίζει να αποτελεί μία εντυπωσιακά καλοδουλεμένη ταινία και μία από τις σημαντικότερες του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου.
2. Ευνοούμενη (2018)
Μεγάλο μέρος της κινηματογραφικής γλώσσας του Λάνθιμου αλλάζει σε αυτή την ταινία. Δεν είναι τυχαίο ότι θα ακούσεις πολύ συχνά να μιλούν για την «πιο κανονική/λιγότερο περίεργη» από τις ταινίες του.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο Λάνθιμος εγκαταλείπει τον κινηματογράφο του. Μάλλον αξιοποιεί άλλους κώδικες κρατώντας όμως σταθερά κάποια μοτίβα (κλειστό περιβάλλον, εκκεντρικές συμπεριφορές, εστίαση στο μικρο-επίπεδο προκειμένου να μιλήσει για κάτι ευρύτερο) φτιάχνοντας τελικά μία κωμωδία και πραγματεία πάνω στην εξουσία, τον τρόπο που αυτή μπλέκεται με τη σεξουαλικότητα και στους πραγματικούς κανόνες και τις νόρμες της.
1. Poor Things (2023)
Η πιο πρόσφατη εκ των ταινιών του Γιώργου Λάνθιμου και αν το καλοσκεφτεί κανείς, μία ταινία που πήρε πάρα πολλά στοιχεία από την υπόλοιπη φιλμογραφία του προκειμένου να φτιάξει μία ιστορία ενηλικίωσης ή μάλλον χειραφέτησης από προστατευμένα περιβάλλοντα και διάφορες εξαρτήσεις.
Σπάνια βρίσκεις έναν σκηνοθέτη που καταφέρει να παίρνει ιδεολογίες και σκέψης της εποχής του, τις αξιοποιεί τέλεια με όσα έχουν δουλευτεί σε προηγούμενες ταινίες του και το μεταφράζει με τους δικούς του όρους σε κάτι που μπορεί να μην πηγαίνει την κουβέντα μπροστά αλλά αποτυπώνει άψογα το πνεύμα της εποχής του.
Νιώθω πως με το Poor Things ο Λάνθιμος έπιασε μία νέα κορυφή που αυτή τη φορά τον μετέτρεψε από έναν μεγάλο σκηνοθέτη σε έναν auteur.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
