Πάμε σινεμά; Οι φίλοι των ταινιών επιστημονικής φαντασίας την περίμεναν καιρό: «Dune». Σίγουρα την ευχαριστήθηκαν. Εμείς πάλι είμαστε πιο ρεαλιστές. Το ωραίο και το άσχημο είναι απόλυτα υποκειμενικό, όμως. Μπορείς να δεχτείς ότι κάτι είναι ωραίο μεν, αλλά να πεις: εμένα δεν μ’ αρέσει; Τότε είσαι σωστός. Για να γίνουμε πιο κατανοητοί: Είδαμε το «Dune». Ωραίο, αλλά εμάς δεν μας άρεσε!
Διαβάστε επίσης: No Time To Die: Χάσαμε τον χρόνο μας βλέποντας τη νέα ταινία του James Bond
Ντρεπόμαστε που το λέμε, έτσι απροκάλυπτα, αλλά κι ο Ντοστογιέφσκι δεν μας αρέσει, πόσω μάλλον ο Φρανκ Χέρμπερτ και η θεματολογία του. Ωραία τα μηνύματα του Ρώσου, αλλά δεν αντέξαμε να διαβάσουμε τον «Ηλίθιο» ή τους «Δαιμονισμένους». Και σε μετάφραση του ποιητή Άρη Αλεξάνδρου. Τι ντροπήηη!
Η επιστημονική φαντασία μας αφήνει παγερά αδιάφορους. Θα μου πεις και ο Ιούλιος Βερν επιστημονική φαντασία έγραφε, αλλά… Εκεί στο «αλλά» κρύβεται η διαφορά. Να σας πω και κάτι άλλο: Ούτε ο «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» μας άρεσε και όσο κι αν πιέσαμε τον περίεργο εαυτό μας, να τον γευτεί όπως... τη φακή δεν καταφέραμε να τον χωνέψουμε.
Όμως είπαμε: το ωραίο και το άσχημο είναι υποκειμενικό. Για μένα υπέροχο, για σένα άθλιο. Για σένα αριστούργημα, για μένα ανοσιούργημα.
Και μια... Ομηρική προσέγγιση
Ο Όμηρος, ο διαχρονικός ποιητής, πάντα επίκαιρος εδώ και χιλιάδες χρόνια έχει καταλάβει την υποκειμενικότητα του ωραίου και του άσχημου και όταν η αφήγησή του φθάνει στην Ωραία Ελένη, που περπατάει στην Αγορά της Τροίας πια, φερμένη από τον Πάρι, αποφεύγει τις περιγραφές του τύπου: είχε καταγάλανα μάτια, ξανθά μαλλιά, ωραίο σφριγηλό στήθος. Την παρακολουθούν, λέει οι γέροντες της Τροίας κι ένας από αυτούς ψιθυρίζει στους υπόλοιπους: «Χαλάλι τέτοιος πόλεμος για μια τέτοια γυναίκα». Και τα λέει όλα! Αυτό είναι το ωραίο.
Τώρα στα της ταινίας. Υπέροχη αλλά, όπως είπαμε και πριν, δεν μας άρεσε. Προσπαθήσαμε παλιά να δούμε και την βερσιόν του 1984 του Ντέιβιντ Λιντς. Κι εκεί στη μέση φύγαμε. Τώρα αν προσπαθήσεις συγκρίνεις την προσπάθεια του Λιντς με την ταινία του Ντενί Βιλνέβ, είναι σαν να βάζεις πλάι πλάι πανηγύρι της αγίας Μαρκέλας στη Χίο με το Γούντστοκ… Πόρρω απέχει η μια ταινία από την άλλη.
Από το βιβλίο - έπος του Φρανκ Χέρμπερτ
Το σενάριο που δανείστηκε το θέμα του από το βιβλίο του Χέρμπερτ; Ένας πλανήτης, ο Αρράκις, ο Dune για πολλούς, είναι ο μοναδικός στο σύμπαν όπου υπάρχουν φυσικά αποθέματα του μπαχαρικού μελάνζ, μια υπερπολύτιμης ουσίας. Το μελάνζ είναι κάτι σαν το ελιξίριο της νεότητας, διευρύνει την ανθρώπινη συνείδηση και επιτρέπει στους Πλοηγούς της Διαστημικής Συντεχνίας να ταξιδεύουν στα αστέρια. Ο Αυτοκράτορας αναθέτει στον άρχοντα του Οίκου Ατρείδη (των Ατρειδών των δικών μας;) την εκμετάλλευση του «πλανήτη των ερήμων», για να ελέγξει τους ιθαγενείς επαναστάτες Φρέμεν αλλά και να αντλήσει το απόθεμα του μαγικού μπαχαρικού.
Ο νεαρός Πολ, γιος του άρχοντα Λίτο Ατρείδη, θα βρει στον αφιλόξενο πλανήτη με τις αχανείς ερήμους και τα μεγάλα σκουλήκια, τον πραγματικό εαυτό του και θα χαράξει το μονοπάτι της ζωής του. Αυτααά.
Ο σκηνοθέτης Ντενί Βιλνέβ φτιάχνει Ταινία! Με εντυπωσιακά πλάνα σε απέραντες ερήμους, με σκουλήκια, με μάχες, με, με. Και σε δύο ώρες και μισή δεν πρόλαβε να καλύψει το 5άτομο έπος του αμερικανού ευφάνταστου συγγραφέα, που μας μεταφέρει 10.000 χρόνια μπροστά και θα έχουμε και δεύτερο μέρος.
Η αλήθεια είναι ότι οι δυόμιση ώρες φεύγουν γρήγορα. Λυρική αφήγηση, συναισθηματική θεατρικότητα, σωστή προσέγγιση στο σύμπαν του συγγραφέα. Αλλα…
Αλλά να, συγγνώμη μα δεν με ενδιέφερε διόλου το θέμα. Και πια δεν μας εντυπωσιάζουν οι μάχες και τα λοιπά. Η τεχνολογία και τα εφέ μπορούν πια να κατεβάσουν το Θεό κάτω και να σου φέρει τις 10 Εντολές με ντελίβερι στο σπίτι.
Λοιπόν, το πολυεπίπεδο έπος του Dune με τις πέντε συνέχειες (το συγγραφικό) δεν είναι του γούστου μας. Το γνωρίζουμε, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες και έχει πουλήσει περισσότερα από είκοσι εκατομμύρια αντίτυπα, Πειράζει που δεν μας αρέσει;
Υπάρχει ένας πίνακας του καλλιτέχνη της Αναγέννησης Domenico Ghirlandaio. «Ο γέρος και ο Εγγονός του», λέγεται. Γκουγκλάρετέ τον. Είναι αριστούργημα, αλλά δεν θα έδινα ούτε ένα ευρώ για να τον αποκτήσω. Με χαλάει η μύτη του γέροντα!
Τι θέλω να πω με αυτό; Η ταινία του Ντενί Βιλνέβ αριστουργηματική· θα την ξανάβλεπα μόνο με την απειλή όπλου. Δεν υπεισέρχομαι σε αναλύσεις και λοιπές κοινοτοπίες. Τρία πράγματα κράτησα από το έπος του «Dune».
1.Την άνευρη, άχαρη και ανέκφραστη ερμηνεία του Τίμοθι Σαλαμέ, πού είτε παίζει τον έφηβο στο «Call Me by Your Name», είτε τον βασιλιά στο «The King», είτε ερμηνεύει υπό την μπαγκέτα του Γούντι Άλεν στο «A Rainy Day in New York» το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: μια συμπαθής παγοκολόνα! Και εκπλήσσομαι για τις άριστες κριτικές που εισπράττει. Κάπου έχουμε χαθεί στην «μετάφραση» των ταλέντων. Μπορεί να κάνω λάθος!
2. Η μουσική επένδυση του Χανς Τσίμερ δεν χρειάζεται κριτική. Είναι σαν να προσπαθείς να ερμηνεύσεις τις μουσικές νότες ενός κορυφαίου μουσουργού. Και ο Χανς Τσίμερ είναι κορυφαίος μουσουργός της εποχής μας!
3. Και τελευταία επισήμανση: Ένα γρήγορο πέρασμα κάνει η Σαρλότ Ράμπλινγκ και μάλιστα φορώντας βέλο και η ταινία πλημμυρίζει πανάγιο φως κινηματογραφικού αστέρα. Οι οπαδοί της θεματολογίας σπεύσατε. Είναι αριστούργημα. Οι σκεπτικιστές με την επιστημονική φαντασία ασχοληθείτε με τις εκλογές του ΚΙΝΑΛ: ίδιο θέμα υπό ρεαλιστική ματιά. Τι άλλο;
Υ.Γ: Η κριτική είναι η υποκειμενική ματιά ενός απλού θεατή, που τυχαίνει να μην θέλγεται από ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Η ταινία ως έργο (της 7ης) τέχνης είναι αψεγάδιαστη και σχεδόν αριστουργηματική, αλλά...
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
