Ο Νίκος Καββαδίας ως ποιητής και συγγραφέας αναγνωρίστηκε ευρέως μετά από τον θάνατό του και μεγάλη ρόλο στην καθιέρωσή του στη συνείδηση του κόσμου έπαιξαν οι μελοποιήσεις των έργων του, ιδιαίτερα από τον Θάνο Μικρούτσικο. Ο ποιητής των «μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων» μέσα από τις δημιουργίες του «ταξίδεψε» τους αναγνώστες του σε μέρη που ο ίδιος είχε επισκεφθεί, σε καταστάσεις που μόνο όποιος περνά τη ζωή του στη θάλασσα μπορεί να ζήσει.
Διαβάστε ακόμη: «Εσείς τσιγάρα Camel να καπνίζετε, κι εγώ σε μια γωνιά να πίνω ουίσκι» - Ποιος είναι ο Καίσαρ Εμμανουήλ στο ποίημα του Καββαδία
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στα κείμενα του να χρησιμοποιεί λέξεις που για το ευρύ κοινό είναι άγνωστες. Ορολογίες που χρησιμοποιούν οι ναυτικοί στα καράβια, ονομασίες τόπων μακρινών πολλές φορές στην «αργκό» εκείνων που ταξιδεύουν, αλά και ιδιωματισμούς. Αυτές φυσικά δίνουν μία επιπλέον «μαγεία» στα κείμενα, βοηθούν στη λυρικότητά τους, αλλά και αποτελούν αφορμή για κάποιον να αναζητήσει τις ερμηνείες.
Είναι χαρακτηριστικό πως έχει κυκλοφορήσει μέχρι και λεξικό γι αυτές τις λέξεις που χρησιμοποιεί. Το «Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία» που έγραψε ο Γιώργος Τράπαλης εκδόθηκε στις αρχές του 2000 και επανεκδόθηκε 10 χρόνια αργότερα έχοντας ανανεωθεί και εμπλουτιστεί. Μέσα στις σελίδες του υπάρχει η ερμηνεία για σχεδόν όλες τις «άγνωστες» λέξεις που έχει χρησιμοποιήσει ο ποιητής της θάλασσας.
Διαβάστε ακόμη: «Εδώ είναι τα μπουρδ**α»: Η ιστορία της φάρσας του Καββαδία που εξόργισε τον Σεφέρη
Με αφορμή την επέτειο από τη γέννησή του., καθώς ήρθε στον κόσμο μια μέρα σαν σήμερα, στις 11 Ιανουαρίου του 1910, ξεχωρίσαμε κάποιες χαρακτηριστικές και αντιγράφουμε από το «λεξικό» την ερμηνεία τους.
- Καραντί: Είναι το σκαμπανέβασμα του καραβιού ἐξαιτίας θαλασσοταραχής ποὺ συνεχίζεται και μετά την παύση του ανέμου. Η φουσκοθαλασσιά.
«Το καραντί, το καραντί θα μας μπατάρει, σάπια βρεχάμενα τσιμέντο και σκουριά, από νωρίς δεξιά στη μάσκα την πλωριά κοιμήθηκεν ο καρχαρίας που πιλοτάρει» (από το ποίημα Καραντί)
- Μαλαφράντζα: Η σύφιλη που αλλιώς λεγόταν η «γαλλική αρρώστια» και προέρχεται από την ιταλική έκφραση mal di Francia.
«Τον πυρετό στους Τροπικούς, του Rio τη μαλαφράντζα, την πυρκαγιά που ανάψαμε μια νύχτα στο Μανάο» (από το ποίημα Πικρία)
- Ρεστία: Από το ιταλικό rastiare που είναι η παλινδρόμηση του κύματος από την ακτή, ο ακανόνιστος κυματισμός
«Η καραβίσια σκύλα οσμίζεται ρεστία, και το κορμί σου το νερό που θα καλάρει» (από το ποίημα Μαρέα)
- Στρόμπολι: Μικρό νησί στο Τυρρηνικό Πέλαγος, στο οποίο βρίσκεται ένα από τα τέσσερα ενεργά ηφαίστεια της Ιταλίας
«Κάποια βραδιά, ποὺ ἀπὸ τὸ Στρόμπολι περνούσαμε εἶπες σὲ κάποιον γελαστή, σὲ τόνο ἀστείου: «Πῶς μοιάζει τ᾿ ἄρρωστο κορμί μου, καθὼς καίγεται, μὲ τὴν κορφὴ τὴ φλεγόμενη τοῦ ἡφαιστείου!» (από το ποίημα A bord de l᾿ “Aspasia”)
- Καμπούνι: Είναι το υπόστεγο της πλώρης για τη στέγαση του πληρώματος στην κακοκαιρία
«Τη νύχτα σου 'πα στο καμπούνι μια ιστορία, την ίδια που όλοι οι ναυτικοί λένε στη ράδα» (από το ποίημα Cambay's water)
- Ρισάλτο: Η έφοδος, η επίθεση πειρατών στο πλοίο, από το ιταλικό risalto.
«Ξυπνάν οι ναύτες του βυθού ρισάλτο να βαρέσουν κι απέ να σου χτενίσουνε για πάντα τα μαλλιά». (από το ποίημα Εσμεράλδα)
- Γαλέτα: Προέρχεται από ξένη λέξη και είναι ο ξύλινος δίσκος στην κορυφή των καταρτιών και του ἱστού της σημαίας.
«Απ' το ποδόσταμο πηδάνε ως τη γαλέτα. -Μπορώ ποτέ να σου χαλάσω το χατήρι;» (από το ποίημα Οι 7 νάνοι στο ss Cyrenia)
- Γιατάκι: Αντιδάνειο από το τουρκικό yatak και σημαίνει κλίνη, κατάλυμα
«Ἀπάνω στὸ γιατάκι σου φίδι νωθρὸ κοιμᾶται καὶ φέρνει βόλτες ψάχνοντας τὰ ροῦχα σου ἡ μαϊμού». (από το ποίημα Θεσσαλονίκη)
- Bay of Biscay: Είναι ο Βισκαϊκός κόλπος ή Γασκωνικός κόλπος στον βόρειο Ατλαντικό και συγκεκριμένα στα δυτικά της Γαλλίας και βορειοδυτικά της Ισπανίας
«Κάποια βραδιά ως περνούσαμε από το Bay of Bisky, μ' ένα μικρό τον βρήκανε στα στήθια του σπαθί». (από το ποίημα William George Allum)
- Μετζαρόλι: Είναι φιαλίδιο μὲ ἄμμο γιὰ τὸν κανονισμὸ τῶν ὡρῶν τῶν δυτῶν, ένα εἶδος κλεψύδρας
Τεσσαροχάλι: Η μικρὴ ἄγκυρα μὲ τέσσερις βραχίονες
Τζόβενο: μούτσος από το ιταλικό giovane.
Άροδο: Το πλοίο ποὺ βρίσκεται μακριὰ ἀπὸ τὴν ἀκτὴ καὶ σὲ ἀναμονὴ γιὰ ἀναχώρηση
«Τὸ μετζαρόλι ράγισε καὶ τὸ τεσσαροχάλι. Τὴν τάβλα πάρε, τζόβενο, νὰ ξανάπαμε ἀρόδο». (από το ποίημα Γυναίκα)
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
