Δύσκολα μπορεί να βρει κάποιος ένα βιβλίο για το οποίο το FBI έχει πει πως πρόκειται για μια «από τις πιο βάναυσες, χαμερπείς και παρανοϊκές απόπειρες γραφής που υπήρξαν ποτέ». Ο Ουίλιαμ Πάουελ το κατάφερε και αυτό. Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Πάουελ θα αναρωτηθείτε. Σωστά. Ο Ουίλιαμ Πάουελ είναι ο συγγραφέας του βιβλίου που άγγιξε τα όρια του μύθου και στη συνέχεια το αποκήρυξε και ζήτησε να σταματήσει η έκδοσή του. Τι βιβλίο αυτό είναι ο «Τσελεμεντές του Αναρχικού»!
«Αυτό το βιβλίο δεν κάνει για παιδιά ή ηλίθιους»
Η παραπάνω ατάκα ανήκει στον ίδιο τον Πάουελ και την βρίσκουμε στο εισαγωγικό σημείωμα της πρώτης έκδοσης του βιβλίου. Ίσως, και ο ίδιος ήξερε πως «Ο Τσελεμεντές του Αναρχικού» δεν ήταν ένα απλό βιβλίο. Μπορεί σήμερα να φαίνεται από ξεπερασμένο έως... παιδικό αλλά το 1969 που πρωτοεκδοθήκε ήταν μια «βόμβα».
Ο Ουίλιαμ Πάουελ, μέσα σε μια εκρηκτική περίοδο για την αμερικανική κοινωνία που ήταν ήδη διχασμένη από τον πόλεμο στο Βιετνάμ, αποφάσισε να γράψει (όπως αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα) ένα πολεμικό εγχειρίδιο που δε θα απευθύνεται σε αυτούς που ήδη τα ξέρουν όλα αυτά αλλά «στον απλό αμερικανικό λαό, που αν δεν προστατέψει τον εαυτό του από τους φασίστες, τους καπιταλιστές και τους κομμουνιστές, λίγα είναι τα ψωμιά του»!
Διάβασε στρατιωτικά εγχειρίδια και αφοσιώθηκε στο πώς θα μάθει όλα τα μυστικά ενός «DIY» (αρχικά του do it yourself ή κατά το ελληνικότερον «φτιάξ’ το μόνος σου») πολέμου. Το βιβλίο διαθέτει οδηγίες για το πώς να φτιάξει κανείς δυναμίτη ή μια βόμβα μολότοφ, πώς να μετατρέψει ένα κυνηγετικό όπλο σε εκτοξευτή χειροβομβίδων, πώς να ανατινάξει μια γέφυρα, πώς να πετάξει σωστά το μαχαίρι έτσι ώστε να προκαλέσει την μεγαλύτερη δυνατή ζημιά στον αντίπαλο, πώς να φτιάξει δακρυγόνα στο υπόγειο του σπιτιού του, πώς να δημιουργήσει τις φονικότερες παγίδες κλπ.
Το 140 σελίδων βιβλίο του, διαθέτει επίσης οδηγίες για πετυχημένα σαμποτάζ (σε κρατικές εγκαταστάσεις, σε αυτοκίνητα, σε καπιταλιστές εταιρείες), για μεθόδους παρακολούθησης αλλά και αντιπαρακολούθησης από τη στιγμή που μιλάμε για εκπαιδευόμενους αντάρτες πόλεως.
Αυτό που προκαλεί εντύπωση, ωστόσο, είναι πως το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου δεν αφιερώνεται σε όλα τα παραπάνω αλλά στα ναρκωτικά! «Μερικά ναρκωτικά επηρεάζουν το μυαλό και επιτρέπουν στο άτομο να δει για πρώτη φορά τον κόσμο ελεύθερα, χωρίς να του επιβάλλουν με το ζόρι αξίες και κανόνες συμπεριφοράς. Για πρώτη φορά μπορεί το άτομο να ξεμασκαρέψει την ανισότητα της κοινωνίας και την παράλογη φάρσα που παίζει. Οι σκουριασμένοι νόμοι περί ναρκωτικών και οι απαρχαιωμένοι νομοθέτες μας έδωσαν ένα κρυφό, υπόγειο δυναμικό. Στο χέρι μας είναι να το χρησιμοποιήσουμε κατάλληλα», γράφει ο ίδιος ο συγγραφές στην εισαγωγή του συγκεκριμένου κεφαλαίου για να ακολουθήσουν οδηγίες για το πώς μπορεί κάποιος να καλλιεργήσει χασίς ή να δημιουργήσει LSD! Για να… δικαιολογήσει και τον όρο «τσελεμεντές» (the anarchist cookbook είναι ο αμερικάνικος τίτλος) ο Πάουελ δίνει και συνταγές. «Φασόλια με χόρτο και πάπρικα», «σούπα από χόρτο», «κεφτεδάκια με χασίς» μέχρι και σάλτσα για σπαγγέτι περιλαμβάνει!
Το βιβλίο, σχεδόν αμέσως μετά την κυκλοφορία του, αφενός ξεπούλησε και αφετέρου επικρίθηκε έντονα. Οι μεγαλύτεροι και, ίσως πιο σκληροί, επικριτές προέρχονταν από τον ίδιο τον αναρχικό χώρο. Αναρχικές ομάδες και συλλογικότητες από διάφορα σημεία του πλανήτη κατηγόρησαν τον Πάουελ για «μιλιταρισμό» και «αφέλεια», ενώ χαρακτήρισαν το βιβλίο «δυσφημιστικό για την ιδεολογία και την πρακτική του αναρχισμού» το οποίο δημιουργήθηκε από κάποιον «που δεν είχε σαν στόχο να προωθήσει την ελευθερία και την αυτονομία». Πέρα από τους ίδιους του Αναρχικούς, ωστόσο, το βιβλίο κατακρίθηκε από πολλές και διάφορες κοινωνικές και πολιτικές ομάδες, ενώ από την πρώτη στιγμή, όπως ήταν απόλυτα φυσιολογικό, μπήκε στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών σε κάθε σημείο του πλανήτη.
Μόλις το 2010 το FBI έδωσε στη δημοσιότητα την πολύχρονη έρευνά του για το βιβλίο. Παράλληλα, διάφορες αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες σε διάφορες χώρες, χρησιμοποιούσαν τον «τσελεμεντέ» ως αποδεικτικό στοιχείο για την τρομοκρατική δράση κάποιου υπόπτου που είχαν συλλάβει και το είχε στην βιβλιοθήκη του. Ανάλογη πρακτική ακολούθησε και η ελληνική αντιτρομοκρατική υπηρεσία στις περιπτώσεις των μελών της «Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς» αλλά και σε παλαιότερες υποθέσεις (το βιβλίο εκδόθηκε στα ελληνικά το 1982). Η κυκλοφορία του βιβλίου, βέβαια, ουδέποτε απαγορεύτηκε, πωλούταν νόμιμα σε όλες τις χώρες ενώ και τα δικαστήρια (στη συντριπτική τους πλειοψηφία) αρνούνταν να το δεχθούν ως… αποδεικτικό στοιχείο.
Η δημόσια αποκήρυξη του δημιουργού
Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο έκανε τεράστια επιτυχία. Πούλησε σε παγκόσμιο επίπεδο περισσότερα από δυο εκατομμύρια αντίτυπα. Παράλληλα, υπολογίζεται πως τα download μέσω διαδικτύου είναι υπερδιπλάσια! Αυτή, ωστόσο, είναι η μια όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι η αιματηρή. Το βιβλίο συνδέθηκε με πολλές αιματηρές επιθέσεις καθώς οι δράστες το είχαν κάτι σαν «ευαγγέλιο». Αυτό έγινε στο «Columbine High School» του Κολοράντο, το 1999 όταν δυο σπουδαστές σκότωσαν 14 άτομα και τραυμάτισαν άλλα 24. Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε ήταν το 1976 όταν μια ομάδα Κροατών εθνικιστών έκανε αεροπειρατεία και έβαλε έναν εκρηκτικό μηχανισμό στο Grand Central Station της Νέας Υόρκης.
Το 2013 μια ακόμη φονική επίθεση συνδέθηκε με τον «τσελεμεντέ» όταν ένας 18χρονος σπουδαστής σκότωσε έναν συμφοιτητή του και στη συνέχεια αυτοκτόνησε μέσα στο σχολείο του και πάλι στο Κολοράντο. Όλα αυτά οδήγησαν τον Πάουελ να αποκηρύξει τον «τσελεμεντέ» δημόσια και να ζητήσει να σταματήσουν οι συνεχείς επανεκδόσεις του. Ο ίδιος δεν μπορούσε να το κάνει αυτό διότι όταν το προσπάθησε διαπίστωσε πως τα δικαιώματά του τα είχαν αποκτήσει οι εκδοτικοί οίκοι που δεν είχαν καμία διάθεση να κάνουν κάτι τέτοιο.
Ο συγγραφέας μέσω ενός άρθρου στον Guardian είχε δηλώσει πως μετάνιωσε για τη συγγραφή του βιβλίου. «Ο ''Τσελεμεντές του Αναρχικού'' γράφτηκε ανάμεσα στο 1968 και το 1969, μόλις αποφοίτησα από το λύκειο. Εκείνο τον καιρό, ήμουν 19 χρονών και ο Πόλεμος του Βιετνάμ και το λεγόμενο ''κίνημα αντι-κουλτούρας'' ήταν στο ζενίθ. Συμμετείχα στο αντι-πολεμικό κίνημα και παρακολούθησα αμέτρητες κινητοποιήσεις υπέρ της ειρήνης και διαδηλώσεις. Το βιβλίο, από πολλές απόψεις, ήταν ένα παραπλανημένο προϊόν του νεανικού θυμού μου, αφού επρόκειτο να καταταγώ και να σταλώ στο Βιετνάμ για να πολεμήσω σε έναν πόλεμο στον οποίο δεν πίστευα.
Έκανα την έρευνα για το χειρόγραφο μόνος μου, αρχικά στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης. Τα πιο πολλά από τα περιεχόμενα σταχυολογήθηκαν από Εγχειρίδια Στρατιωτικών και Ειδικών Δυνάμεων. Δεν ήμουν μέλος κάποιας ριζοσπαστικής ομάδας ή κάποιας αριστερής ή δεξιάς πεποίθησης. [...] Τα χρόνια που ακολούθησαν την έκδοσή του, εγώ πήγα στο πανεπιστήμιο, παντρεύτηκα, έγινα πατέρας και δάσκαλος σε ανήλικους μαθητές. Αυτές οι εξελίξεις στη ζωή μου είχαν μια έντονη ηθική και πνευματική επίδραση επάνω μου. Ανακάλυψα ότι δεν συμφωνούσα, πλέον, με αυτά που είχα γράψει νωρίτερα και μου ήταν ιδιαίτερα άβολο το ότι έβαλα το όνομά μου σ’ αυτό.
Το 1976 έγινα Αγγλικανός Χριστιανός και λίγο αργότερα έγραψα στην Lyle Stuart Inc., εξηγώντας ότι δεν είχα τις απόψεις που εκφράζονταν στο βιβλίο και ζήτησα να αποσυρθεί από την κυκλοφορία ο ''Τσελεμεντές του Αναρχικού''. Η απάντηση του εκδότη ήταν ότι τα πνευματικά δικαιώματα ήταν στο όνομά του και, έτσι, ήταν στο χέρι του να πάρει μια τέτοια απόφαση και όχι στο χέρι του συγγραφέα. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, τα δικαιώματα του βιβλίου πουλήθηκαν σε έναν άλλο εκδότη. Δεν είχα επαφή μ’ αυτόν τον εκδότη (πέρα από το να ζητήσω να αποσυρθεί το βιβλίο) και δεν εισπράττω δικαιώματα απ’ αυτό.
Δυστυχώς, το βιβλίο συνεχίζει να κυκλοφορεί και με την έλευση του ίντερνετ πολλές ιστοσελίδες έχουν εμφανιστεί να το διακινούν. Θέλω να δηλώσω κατηγορηματικά ότι δε συμφωνώ με τα περιεχόμενα του ''Τσελεμεντέ του Αναρχικού'' και θα χαιρόμουν ιδιαίτερα (και θα ανακουφιζόμουν) αν διακοπεί η περαιτέρω έκδοσή του. Θεωρώ ότι είναι μια έκδοση που δίνει λαθεμένους προσανατολισμούς και πως είναι δυνητικά επικίνδυνη και γι’ αυτό θα έπρεπε να αποσυρθεί».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
