Το κορίτσι θέλει ν' αποτινάξει από πάνω του τη φτώχεια, ενώ το αγόρι ενσαρκώνει την εξωφρενική πολυτέλεια. Μεγαλώνοντας, εκείνη συντηρεί τα συναισθήματά της, μα τα κρύβει. Ο έρωτας κινητοποιεί αλλά παράλληλα φθείρει, απογυμνώνει, ανατρέπει.
Αγρίμια και πρόβατα χορεύουν μέσα μας όσο μια στρεβλή κατάσταση διαιωνίζεται. Η Φραντζέσκα Κολυβά μιλά στο Reader με αφορμή το νέο της βιβλίο “Ο Έρωτας Παρακάτω”, με φόντο τη μετεμφυλιακή Ελλάδα.
Τι πραγματεύεται το βιβλίο “Ο Έρωτας Παρακάτω”; Πείτε μας λίγα λόγια.
«Η ηρωίδα, ζυμωμένη με τη φτώχεια, ταυτίζει την πολυτέλεια με ένα αγόρι από την παιδική της ηλικία. Στην εφηβεία το ενδιαφέρον της γίνεται χτυποκάρδι, ιδιαίτερα όταν ο νεαρός διαλέγει τη φίλη της. Από εκεί κι έπειτα, ένας βασανιστικός έρωτας γεννιέται, ένας έρωτας που κινητοποιεί αλλά και φθείρει με τον τρόπο που φθείρει το πάθος και η εμμονή, συνομιλώντας έτσι με τον «χαμένο χρόνο» του Προυστ.
Το βιβλίο αυτό περισσότερο από ψυχολογικό μυστήριο είναι μια διείσδυση στις ανθρώπινες σχέσεις, την οικογένεια και τον έρωτα, που μέσα από τις αιχμές και τα αδιέξοδά του οδηγεί στην ανατομία του εαυτού μας».
Το μυθιστόρημα εξελίσσεται στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, αποτυπωμένο μέσα από τα μάτια μιας ηρωίδας, η οποία προσπαθεί να απεγκλωβιστεί από το περιθώριο που δημιουργείται από τις ταξικές ανισότητες της ζωής της. Πώς ακτινογραφείται ο χαρακτήρας της μέσα από αυτή την αέναη προσπάθεια;
«Όταν είσαι στο περιθώριο μαθαίνεις να εκτιμάς την αξία των πολλών, του ρεύματος που, ενώ σε διαπερνάει, σε προσπερνάει. Η ηρωίδα επιθυμεί σφοδρά αυτά που στερείται (τη στολή της παρέλασης στο σχολείο, τα πάρτι που δεν κάνει γιατί δεν περισσεύουν χρήματα ή γιατί οι γονείς της είναι αυταρχικοί, δέσμιοι ενός αναχρονιστικού κώδικα τιμής).
Η υστέρηση και η κακοποίηση του οικογενειακού σωφρονισμού θα τη σημαδέψουν με μια αόριστη ταπείνωση και μηδενική αυτοεκτίμηση που, όσο κι αν κουκουλωθεί μεγαλώνοντας, εξελίσσεται σε μια ευρύτερη συμμόρφωση. Η υποτακτική της συνείδηση μοιάζει να απολαμβάνει το μαζοχιστικό παιχνίδι του έρωτα, τον ταπεινωτικό συμβιβασμό, λες και χρειάζεται μια δεσποτική κατάσταση για να παλεύει εναντίον της και να ζει μαζί της. Από την άλλη, ο θυμός για το άδικο θα καταφέρει να συγκαλύψει τη δειλία της και να προβάλλει το πείσμα της στο κυνήγι της ζωής.
Στη συνέχεια, ο γάμος και η οικογένεια θα αναδείξουν πολλές εγωκεντρικές της μικρότητες και ο μεγάλος έρωτας του παρελθόντος θα διογκώσει τον μύθο του διεκδικώντας την εκπλήρωση μέσα από ένα διαζύγιο και το χωρισμό των παιδιών.
Σ’ αυτή την κρίση, το ήδη τραυματισμένο εγώ της ηρωίδας, αγνοεί τα δικαιώματα των παιδιών της προς χάριν του δικού της στερημένου από χαρά και αιωνίως ανικανοποίητου παιδιού. Αυτό το παιδί-θύμα θα απαιτεί συνέχεια, εκτρέποντας τον έρωτα σε εμμονή, καθιστώντας δυσδιάκριτο ποιος είναι ο αδικημένος και ποιος ο φταίχτης».
Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο έρωτας στην ανάγκη ενός ανθρώπου προς τη δική του απελευθέρωση;
«Ο έρωτας δεν είναι απελευθέρωση, είναι εθελοδουλεία. Στον έρωτα προετοιμάζεσαι συνεχώς για τα μάτια του άλλου, για την προσδοκία του άλλου, και, κατά αυτή την έννοια, απιστείς προς τον εαυτό σου επειδή μέσα απ’ τον έρωτα εμπιστεύεσαι υπερβολικά τον άλλο.
Την ασφάλεια όμως, την αυτοδυναμία που προσφέρει, την αναζητείς μονάχα από τον εαυτό σου. Άλλο το ζήτημα τώρα, της αυτογνωσίας μέσω του ξεγυμνώματος του έρωτα και κατ’ επέκταση της απελευθέρωσης του εαυτού».
Το άγχος να αγγίξει κανείς την απόλυτη ευτυχία, είναι τελικά κάτι υπαρκτό ή πρόκειται απλά για ένα εγχέιρημα που αντικατοπτρίζει ένα δρόμο προς μια ανέγγιχτη ουτοπία;
«Όλοι ρέπουμε προς την ουτοπία. Ουδέν προσφιλέστερον της αυταπάτης. Από την άλλη, όσο αλήθεια είναι πως η ευτυχία είναι στιγμές κι όχι κατάσταση, αλλο τόσο αλήθεια είναι πως η αγαλήνευτη ψυχή δεν μπορεί να ευτυχήσει.
Πρέπει πρώτα να ξεμπερδέψει με τα σκοτεινά της συμπλέγματα. Ο επιτυχημένος άνθρωπος, όπως εν τέλει η ηρωίδα, μπορεί να κρύβει εσωτερικές ευτέλειες που ο έρωτας, ως απολύτως ειλικρινής και απογυμνωτική σχέση, αποκαλύπτει και μάλιστα ως τα βάθη της ψυχής».
Ποια είναι τα επίπεδα της ηρωίδας -ψυχολογικά και ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης της ζωής της- στα οποία αναγνωρίζετε στοιχεία της δικής σας προσωπικότητας;
«Είναι μια κορυφαία αντίφαση ανάμεσα στη δειλία της χαμηλής αυτοεκτίμησης και στη μαχητικότητα του ελέγχου της ζωής. Μου συμβαίνουν και τα δύο κι ωστόσο δεν έχω το καταθλιπτικό υπόβαθρο της ηρωίδας, εκτός κι αν στα σκοτάδια της παιδικής ηλικίας υπήρξαν ανεξιχνίαστες... καταχωρίσεις».
Ποιο είναι το συμπέρασμα, οι προβληματισμοί ή, αν θέλετε, η επίγευση που θα θέλατε να έχουν οι αναγνώστες του βιβλίου σας;
«Αγρίμια και πρόβατα χορεύουν μέσα μας όσο μια στρεβλή κατάσταση διαιωνίζεται και το σκαμπανέβασμα μάς εμπαίζει από το βήμα που απαιτεί. Αλλά το βήμα έχει την ώρα του, κάθε πράξη μας έχει την ώρα της. Αυτό που φοβόμαστε έχει ήδη συμβεί και το βήμα που δεν κάναμε, μας έχει ήδη προσπεράσει».
Το βιβλίο «Ο Έρωτας Παρακάτω» της Φραντζέσκας Κολυβά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανός.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
