Ανοίγεις το Spotify και η Little Simz «κεντάει» με τις ρίμες της σε αφρικάνικους ρυθμούς. Ανοίγεις το βρετανικό ραδιόφωνο και ένας κόσμος από beats και ραψωδίες σε αγκαλιάζει και σου θυμίζει τι εστί μοντέρνα ποίηση, γνωστή και ως freestyle. Ας συναρμολογήσουμε μέσα στην φαντασία μας την παρακάτω εικόνα:
Γκρίζο απόγευμα, κάμερες παντού και μια κουστωδία από freestylers προσπαθούν να χωρέσουν σε ένα κάδρο βίντεο. Το ψιλόβροχο ξεκινά τη στιγμή που ο εικονολήπτης προσπαθεί να σκαρφιστεί μια χορογραφία ώστε όλο αυτό το πλήρωμα ετερόκλητων ανθρώπων να συντονιστεί κινησιολογικά. Μα πως να μετατρέψεις κάτι τόσο ακατέργαστο όπως το freestyle rap σε συντονισμένη κίνηση; Πώς να βάλεις τάξη στο απόλυτο χάος;
«Καλώς ήρθατε στον λαμπερό κόσμο των freestyles!».
Πρόκειται για το γύρισμα ενός βίντεοκλιπ, που γίνεται σε μια μεταπολεμική κατοικία στο Norwood στο νότιο Λονδίνο, σε μικρή απόσταση με τα πόδια από το σημείο όπου ο Keyz, ένας ανερχόμενος ανεξάρτητος ράπερ, πήγε σχολείο.
«Αυτό είναι τρελό», λέει, ταλαιπωρώντας το ακουστικό που ακούγεται στο αυτί του. «Μοιάζω με ομοσπονδιακός πράκτορας» λέει γελώντας καθώς κοιτάζει τα ρούχα του και προετοιμάζει τις ρίμες που θα εξαπολύσει on camera. Το εγχείρημα μοιάζει αδιανόητο: Ένα freestyle rap κομμάτι σε βιντεοκλίπ, με μια λήψη.
Ο Kairo Keyz δεν έχει γυρίσει τέτοιο βίντεο στο παρελθόν: έχει συνηθίσει να αφιερώνει το χρόνο του, να συγχρονίζει τα χείλη σε ένα backing κομμάτι και να χωρίζει το τραγούδι σε ενότητες μέχρι να τα καταφέρει.
"No Miming" λέγεται το project και κανείς δεν αστειεύεται. Η ωμή δύναμη του rap αυτοσχεδιασμού καταγεγραμμένη σε μια κάμερα χειρός. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Και όλη η τάξη και η αλφαδιά ενός σύγχρονου κλιπ μουσικής, έχει πάει περίπατο.
Ιστορική αναδρομή
Ξεκίνησε το 1980 στις ΗΠΑ, το αγκάλιασαν οι Public Enemy, οι Beastie Boys και ένα σωρό άλλοι ηχοκράτορες και προβοκάτορες του λόγου. Οριζόταν από ρίμες χωρίς κάποια συγκεκριμένη δομή ή θέμα, ό,τι έβγαινε μέσα από την ψ. Χωρίς καμία απαίτηση για ξεχωριστούς στίχους, ρεφρέν, αγκίστρια ή ρεφρέν, οι καλλιτέχνες μπορούν να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη της ικανότητάς τους στο ραπ.
«Είναι η τεχνική πλευρά των πραγμάτων: το παιχνίδι των λέξεων, τα διπλά λόγια, οι αναφορές, ο ρυθμός, η τσέπη», λέει ο MC Avelino της Tottenham, του οποίου το hit "Fire in the Booth (FITB)" 2015 - με τη συμμετοχή του Wretch 32 - παραμένει ένα από τα πιο δημοφιλή βρετανικά freestyles, με περισσότερα από 30 εκατομμύρια views στο YouTube. «Μου αρέσει να το βλέπω όταν ο Ροναλντίνιο πατούσε σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου. Θέλω να διασκεδάσω. Θέλω να μαγέψω, με λόγια» λέει σήμερα.
Πού μαγειρεύονται τα καλύτερα freestyle χαρμάνια;
Όλα τα βασικά κανάλια ραπ στο YouTube έχουν τη δική τους άποψη για τη μορφή. Υπάρχει η ναυαρχίδα της GRM Daily, το Daily Duppy, και το One Mic, όλα τους εκπέμπουν ταλέντο. Το "Mixtape Madness" ξέρει από τώρα ποιος θα είναι ο επόμενος σταρ; Το "LinkUp TV" δημιουργεί μικρά σύμπαντα από MCs, ενώ τα "#MicCheck", "Behind Barz" και πολλά άλλα, συντηρούν τον παλμό του freestyle.
Πρωτοπόρος και πρώτος διδάξας στην μηχανή παραγωγής hype,είναι ο Jamal Edwards με το SBTV, και με παραγωγές όπως τα "Warm Up Sessions". Ο Charlie Sloth και το "Fire in the Booth" έφεραν αυτό το νέο ανερχόμενο υπό-είδος στο Radio 1, και έπειτα στην Apple Music. Το freestyle έγινε μανιέρα για παγκόσμιου βεληνεκούς ονόματα, για τον Drake και τις εσώψυχες ανασφάλειες του και όχι μόνο. Συμβαίνουν κι αυτά, όταν έχεις ψυχή και αυτό φαίνεται.
«Όταν ξεκινήσαμε για πρώτη φορά να γυρίζουμε freestyle για το YouTube, όλοι έλεγαν: «Τι κάνεις; Αυτή είναι απλώς μια πλατφόρμα για γάτες σε skateboard και τηλεοπτικά rips του The Wire ή οτιδήποτε άλλο», λέει ο Chave. «Το περιεχόμενο δεν ήταν θέμα. Αλλά το είδαμε ως το μέλλον».
Την ίδια στιγμή, η σκηνή του grime επιχειρούσε επίσης να αναδείξει την μαγεία του freestyle σε video, με ιστορικούς τίτλους όπως Practice Hours, Aim High και Risky Roadz, ως ένα αποτέλεσμα έμπνευσης από τη χρυσή εποχή της κασέτας VHS που περιλάμβανε hip-hop μάχες – με τη μόνη διαφορά πως αυτές οι κυκλοφορίες δίνονταν δωρεάν σε όλους. Αυτή η αμεσότητα ήταν που διαμόρφωσε τη μορφή.
«Κάποιος σαν τον Jamal Edwards απλώς θα έβγαζε πίσω μια κάμερα και θα έλεγε «Πού είναι οι ρίμες σας;» (θυμίζοντας και το υπέροχο flow του Ευθύμη των TXC), «και δεν μπορούσες να ξεφύγεις, έπρεπε να αφιερώσεις 10.000 ώρες για να μάθεις να εξαπολύεις το δικό σου λεκτικό παραλήρημα» λέει ο Αβελίνο. Όσον αφορά τα freestyle, ο Sloth λέει, «δεν μπορείς να κρυφτείς από τον κόσμο: μπορείς να ραπάρεις ή δεν μπορείς να ραπάρεις. Είναι τόσο απλό.»
Το φορμά των συγκεκριμένων μουσικών παραγωγών δίνει διέξοδο σε νέους ράπερ εκτός του Λονδίνου για να συστηθούν στον μικρόκοσμο της ρίμας. Όταν ο ράπερ Mist έκανε το ντεμπούτο του στο SBTV το 2015, ήταν μόλις η δεύτερη φορά που είχε πατήσει το πόδι του στην πρωτεύουσα. Θυμάται σήμερα το άγχος που είχε όταν ξεκίνησε να ραπάρει με τη βαριά, επαρχιώτικη προφορά του. Θα ήταν εύκολο να τον καταλάβουν;
Ο ίδιος θυμάται «Έχοντας μια προφορά Μπέρμιγχαμ, δεν το κάνουμε εύκολα, ξέρετε!» γελάει. Το "Warm Up Session" του παραμένει κλασικό. Εν τω μεταξύ, αφού ο Bugzy Malone του Μάντσεστερ ολοκλήρωσε την πρώτη του ηχογράφηση στο στούντιο FITB, ο Sloth του είπε ότι η ζωή του δεν θα ήταν ποτέ ξανά η ίδια. Ακολούθησαν πέντε άλμπουμ του, βαθιά «καρφωμένα» στο Top 10 του Ηνωμένου Βασιλείου.
«Ήταν ένα μακρύ ταξίδι μέχρι εκεί, και όλο αυτό έγινε για περίπου τρία ή τέσσερα λεπτά ηχογράφησης», λέει ο ArrDee από το Μπράιτον για το πρόσφατο ταξίδι του στα στούντιο FITB στο βόρειο Λονδίνο, «αλλά μεγάλωσα παρακολουθώντας αυτά τα freestyles, οπότε όλο αυτό που έζησα ήταν σαν ένας πλήρης κύκλος, ένα ταξίδι ζωής για μένα».
Για έναν καλλιτέχνη όπως ο ArrDee, για τον οποίο τα charts είναι σαν μια πόρτα που συνήθως οδηγεί στο χάος και σπάνια στην επιτυχία, μια τέτοια ηχογράφηση έχει πάντα αξία.
Μην ξεγελιέστε με την αναφορά των 3-4 τεσσάρων λεπτών, αυτό είναι μια πρόφαση για να δείξει ότι μπήκε μέσα στο δωμάτιο ηχογράφησης, κάθισε στο μπρος στο μικρόφωνο και με τις ρίμες που άρχισε να εξαπολύει, έβαλε «φωτιά» σε όλη την πλάση γύρω του. Όλες αυτές οι φιγούρες θα έκαναν πολύ καλή παρέα με τον δικό μας ΛΕΞ.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
