Oι Ευρωεκλογές που κανείς δεν θυμάται

Ακόμα και κάποιος ενημερωμένος για τη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας είναι πιθανόν να δυσκολευτεί να απαντήσει στο ερώτημα «πότε ήταν η πρώτη φορά που οι Έλληνες πολίτες κλήθηκαν να ψηφίσουν στις Ευρωεκλογές;». Και υπάρχει συγκεκριμένος λόγος γι’ αυτό.

Ήταν 18 Οκτωβρίου του 1981, δύο χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης Ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όταν έγιναν οι πρώτες από τις συνολικά 9  Ευρωεκλογές που έχουν γίνει στη χώρα μας, με τη 10η να είναι προ των πυλών. Γιατί όμως δεν θυμάται κανείς;

Πολύ απλά γιατί έγιναν την ίδια ακριβώς ημέρα που διεξήχθησαν και οι πιο εμβληματικές εθνικές εκλογές της μεταπολιτευτικής ιστορίας. Μιλάμε φυσικά για τις εκλογές του 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου έφτασε για πρώτη φορά στην εξουσία σηματοδοτώντας μία αλλαγή πορείας για την ελληνική κοινωνία.

Οι κάλπες των Ευρωεκλογών στήθηκαν πλάι σε αυτές των Εθνικών Εκλογών, σε συνθήκες ακραίας πόλωσης μεταξύ της παραδοσιακής δεξίας που εκφραζόταν από τη Νέα Δημοκρατία του Γεώργιου Ράλλη και του σοσιαλιστικού ΠΑΣΟΚ. 

Όπως είναι λογικό, σε τέτοιες συνθήκες φανατισμού και κοσμοϊστορικής συγκυρίας, η συμμετοχή ήταν τεράστια, με ένα ποσοστό της τάξης του 85% που σήμερα μοιάζει αδύνατο να επαναληφθεί. 

Το παράδοξο των αποτελεσμάτων

Υπάρχει όμως και ένα παράδοξο που με τη σειρά του εξηγεί και το γεγονός ότι από την αφετηρία τους οι Ευρωεκλογές έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες. Παρότι, λοιπόν, ουσιαστικά ψήφισαν οι ίδιοι άνθρωποι και στις δύο κάλπες, και μάλιστα σε συνθήκες ακραίας πόλωσης, τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά.

Παραθέτουμε εδώ τα ποσοστά των Εθνικών Εκλογών του 1981 και της συντριπτικής νίκης του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου.

ΠΑΣΟΚ 48,07%

Νέα Δημοκρατία 35,88%

ΚΚΕ 10,92%

ΚΚΕ Εσ. 1,35%

ΚΟ.ΔΗ.ΣΟ 0,71%

Από την άλλη στις Ευρωεκλογές τα ποσοστά είναι τα εξής:

ΠΑΣΟΚ 40,12%

Νέα Δημοκρατία 31,34%

ΚΚΕ 12,84%

ΚΚΕ Εσ. 5,30%

KO.ΔΗ.ΣΟ 4,26%

Κόμμα Προοδευτικών 1,96%

Παρότι το ΠΑΣΟΚ είναι αδιαμφισβήτητα κυρίαρχο και σε αυτές τις κάλπες, βλέπουμε να έχει μειωμένα ποσοστά σε σχέση με τις κάλπες των βουλευτικών εκλογών. Η διαφορά 8 μονάδων σε κάλπες που στήνονται την ίδια μέρα δεν είναι καθόλου αμελητέα.

Από την άλλη, πτώση (μικρότερη αλλά σημαντική) είχε και η Νέα Δημοκρατία, παρότι είχε καρπωθεί την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιο ισχυρό είχε βγει το ΚΚΕ ενώ πολλαπλάσια ήταν τα ποσοστά που πήρε το ΚΚΕ Εσ. (πρόδρομος του Συνασπισμού) και το ΚΟ.ΔΗ.ΣΟ.

Η ιστορική συγκυρία εξηγεί σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτή τη διαφορά στα αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση όμως, φάνηκε από πολύ νωρίς ότι τα κριτήρια των ψηφοφόρων ήταν διαφορετικά στις δύο κάλπες, πράγμα που βέβαια παρατηρείται και σε άλλες εκλογικές διαδικασίες.