O Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, παρέστη και μίλησε το μεσημέρι στην παρουσίαση του Αναπτυξιακού Προγράμματος για την Ήπειρο του 2030, το οποίο περιλαμβάνει περισσότερα από 380 έργα και παρεμβάσεις, προϋπολογισμού 2,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. «Αυτό το οποίο έχουμε καταφέρει να εκπονήσουμε από κοινού με την Περιφέρεια και με την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι τίποτα άλλο από έναν οδικό χάρτη για την Ήπειρο του 2030. Ένα κοινό σχέδιο δράσης που περιγράφει το δρόμο τον οποίον θέλουμε να διαβούμε μαζί προκειμένου να κάνουμε την Ήπειρο από ουραγό που ήταν στην ανάπτυξη και σε μία σειρά από άλλους δείκτες, πραγματικό πρωταγωνιστή και όχι μόνο στην ανάπτυξη αλλά και στην κοινωνική συνοχή, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην ποιότητα ζωής», ανέφερε ο Πρωθυπουργός στην ομιλία του στη διάρκεια της εκδήλωσης.
«Όταν μιλάμε για ανάπτυξη, ειδικά σε μια Περιφέρεια σαν την Ήπειρο, δεν θα κουραστώ να το πω, πρέπει να βλέπουμε ένα τετράγωνο το οποίο συνδέει τον τουρισμό με την προστασία του περιβάλλοντος, με τον πολιτισμό και με τον πρωτογενή τομέα. Συμπληρώστε σε αυτό μια σειρά από σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες γίνονται στην μεταποίηση. Και διαπιστώνουμε πραγματικά ότι η Ήπειρος μπορεί να αναπτύξει μια τέτοια δυναμική, που να της επιτρέψει να κλείσει την αναπτυξιακή “ψαλίδα” με άλλες Περιφέρειες της πατρίδας μας. Γι’ αυτό και είμαι πολύ αισιόδοξος για τις προοπτικές της Περιφέρειας, ειδικά από τη στιγμή που θα ολοκληρώσουμε και τα σημαντικά έργα υποδομής», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Αναφερόμενος στις επενδύσεις στον τομέα της τεχνολογίας που έχουν γίνει στην περιοχή των Ιωαννίνων, λειτουργώντας ως αναπτυξιακός πυλώνας, ο Πρωθυπουργός σημείωσε: «Ποιος θα το περίμενε ότι ξένες εταιρείες τεχνολογίας θα έρχονταν στα Γιάννενα, ελληνικές εταιρείες τεχνολογίας αναπτύσσονται με έδρα τα Γιάννενα. Δεν θέλουν να φύγουν από τα Γιάννενα. Γιατί είναι στα Γιάννενα; Όχι μόνο γιατί είναι μια πανέμορφη πόλη που μπορεί κανείς να φεύγει το απόγευμα και να πηγαίνει στο βουνό ή να περνάει τα σαββατοκύριακα του χωρίς να χρειάζεται να απομακρύνεται πολύ από την πόλη. Γιατί υπάρχει εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό και αυτό το ανθρώπινο δυναμικό το προσφέρει το Πανεπιστήμιο σε πολλούς διαφορετικούς κλάδους. Άρα, η σύνδεση της δουλειάς που γίνεται στο Πανεπιστήμιο με τις αναπτυξιακές δυνατότητες της περιοχής είναι μια κρίσιμη πρόκληση για την επόμενη μέρα».
«Να μας αξιολογήσουν οι πολίτες και να συγκρίνουν το έργο μας με την προηγούμενη τετραετία»
«Θα ήθελα πραγματικά οι πολίτες της Ηπείρου να αξιολογήσουν αντικειμενικά αυτά για τα οποία μιλήσαμε σήμερα, να δουν όλο το έργο το οποίο έχει γίνει αυτή την τετραετία και πράγματι είναι πάρα πολύ πυκνό και το είδατε σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής που ακούσατε σήμερα. Να συγκρίνουν το έργο αυτό το οποίο έγινε με το τι έγινε την προηγούμενη τετραετία.
Δεν μιλάω για τις εθνικές πολιτικές, μιλάω γι’ αυτά τα οποία έγιναν, εδώ, στην Ήπειρο. Και να συγκρίνουν, επίσης, ποιος τελικά έχει σχέδιο για το μέλλον. Δεν αναφέρομαι σε αφηρημένες ιδέες που περιορίζονται σε κάποια “τσιτάτα” τα οποία μερικές φορές, τις περισσότερες φορές, παραπληροφορούν τους πολίτες. Ποιος έχει πραγματικό σχέδιο, ποιος έχει όραμα και ποιος έχει και το πάθος που χρειάζεται -τολμώ να πω- για να υλοποιηθεί αυτό το σχέδιο», υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Πιστεύω βαθιά στην περιφερειακή ανάπτυξη, πιστεύω ότι η περιφερειακή ανάπτυξη είναι η έμπρακτη απόδειξη της κοινωνικής δικαιοσύνης, ώστε κάθε παιδί στην πατρίδα μας, ασχέτως αν γεννιέται σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο ή στο πιο απομονωμένο χωριό της ελληνικής περιφέρειας, να μπορεί να έχει τις ίδιες ευκαιρίες και το ίδιο δικαίωμα στην ατομική προκοπή, για να μπορούμε να ατενίζουμε το μέλλον πιο χαμογελαστά», τόνισε, κλείνοντας, ο Πρωθυπουργός.
380+ έργα και παρεμβάσεις, προϋπολογισμού 2,7 δισεκατομμυρίων ευρώ
Το πρόγραμμα εδράζεται σε τέσσερις άξονες:
- τη δημιουργία σύγχρονων δικτύων και υποδομών για την αναπτυξιακή βελτίωση των συνδέσεων και της ασφάλειας των μετακινήσεων,
- την υλοποίηση έργων για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα και την πράσινη μετάβαση,
- την υλοποίηση επενδύσεων που προσδίδουν μεγαλύτερη αξία στην περιοχή και
- την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Στον πυλώνα των υποδομών και των δικτύων, ο φάκελος περιλαμβάνει την επέκταση της Ιόνιας Οδού στο τμήμα Ιωάννινα - Κακαβιά, προϋπολογισμού 310 εκατομμυρίων ευρώ, την αξιοποίηση του αεροδρομίου των Ιωαννίνων από το Υπερταμείο, μέσω παραχώρησης για την υλοποίηση επενδύσεων και την αξιοποίηση μέσω του ΤΑΙΠΕΔ του λιμένα της Ηγουμενίτσας, με παράλληλη αναβάθμισή του μέσω λιμενικών και υδραυλικών έργων, παρεμβάσεων στην οδοποιία και εργασιών στις εγκαταστάσεις.
Προβλέπεται επίσης σειρά οδικών έργων, όπως ο μεγάλος δακτύλιος των Ιωαννίνων, η παράκαμψη της Νικόπολης, χάρη στην οποία θα αναδειχθεί το ομώνυμο αρχαιολογικό πάρκο και η επαρχιακή οδός στο τμήμα Ζωτικό - Σιστρούνι. Σε εξέλιξη είναι, ταυτόχρονα, έργα ύδρευσης για τις περιοχές της Πρέβεζας, της Άρτας και της Λευκάδας, που θα καλύπτουν όλα τα στάδια της υδροληψίας, της μεταφοράς και της διανομής.
Όσον αφορά την υποστήριξη του αγροτικού τομέα, μεταξύ άλλων, το πρόγραμμα νέων γεωργών ύψους 45 εκατομμυρίων ευρώ απευθύνεται σε περισσότερους από 2.000 δικαιούχους ενώ δρομολογούνται έργα αγροτικής οδοποιίας ύψους 12 εκατομμυρίων ευρώ.
Επίσης, πρόκειται να υλοποιηθούν συναφή αρδευτικά έργα, που με την περάτωση του φράγματος Κομποτίου θα ενισχύσουν το έργο 6.000 αγροτών. Στο σχέδιο περιλαμβάνεται ακόμα η ανάπτυξη δικτύων διανομής φυσικού αερίου μέσης και χαμηλής πίεσης στα Ιωάννινα, την Άρτα, την Πρέβεζα και την Ηγουμενίτσα, για την εξυπηρέτηση οικιακών πελατών, εμπορικών καταστημάτων αλλά και βιομηχανικών μονάδων.
Σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις, το αναπτυξιακό σχέδιο περιλαμβάνει την κατασκευή Πάρκου Υψηλής Τεχνολογίας και Έρευνας, προϋπολογισμού 49 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2024. Το Πάρκο θα λειτουργήσει πυρήνα καινοτομίας που, σε συνδυασμό με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το οικοσύστημα τεχνολογικών εταιρειών που ήδη δραστηριοποιείται στην περιοχή, θα τονώσει τον κλάδο και θα προσελκύσει περαιτέρω επενδύσεις για την έρευνα και την υψηλή τεχνολογία.
Ο τέταρτος άξονας αποβλέπει στη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής των πολιτών, με έμφαση σε έργα για την παιδεία, την υγεία, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και τη διαχείριση απορριμμάτων.
Στο χαρτοφυλάκιο του προγράμματος έχουν ενταχθεί παρεμβάσεις για τη συντήρηση και αναβάθμιση του Νοσοκομείου «Χατζηκώστα» Ιωαννίνων, του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της πόλης και των ιδρυμάτων της Πρέβεζας, της Άρτας και των Φιλιατών, ενώ προβλέπεται εκσυγχρονισμός του βιοϊατρικού εξοπλισμού. Ανάλογα έργα προβλέπονται για τα κέντρα υγείας της περιοχής.
Στο μέτωπο της παιδείας προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η στέγαση εργαστηρίων των δύο νέων Τμημάτων, Τεχνολογίας Υλικών και Βιοτεχνολογίας, συν έργα για τη συντήρηση και την αναβάθμιση εγκαταστάσεων του ΑΕΙ.
Για τον πολιτισμό, ο φάκελος περιλαμβάνει τη συντήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη του θεάτρου και των άλλων μνημείων του ιερού της Δωδώνης και εργασίες στον αρχαιολογικό χώρο της Νικόπολης.
Παράλληλα, στο τελικό μελετητικό στάδιο βρίσκεται το έργο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των λυμάτων του Δήμου Ιωαννιτών, με στόχο την προστασία της λίμνης Παμβώτιδας, που περιλαμβάνει την επέκταση της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Ιωαννίνων, ενώ τον Μάρτιο τέθηκε σε λειτουργία μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων δυναμικότητας 105.000 τόνων.
Στην παρουσίαση μίλησαν για τους τομείς ευθύνης τους, κατά σειρά, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργος Γεωργαντάς, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ο Υφυπουργός αρμόδιος για θέματα Προστασίας του Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς, ο Υφυπουργός αρμόδιος για τις Υποδομές Γιώργος Καραγιάννης, ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννης Πλακιωτάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Παπαθανάσης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, ο Υφυπουργός αρμόδιος για θέματα Αθλητισμού Λευτέρης Αυγενάκης, η Υφυπουργός αρμόδια για θέματα Τουριστικής Εκπαίδευσης και Ειδικών Μορφών Τουρισμού Σοφία Ζαχαράκη, η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα, η Υφυπουργός αρμόδια για θέματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής Ζέττα Μακρή και ο Υφυπουργός αρμόδιος για την Αντεγκληματική Πολιτική Λευτέρης Οικονόμου. Προλόγισε ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης. Την παρουσίαση συντόνισε ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Θανάσης Κοντογεώργης.
Ολόκληρη η ομιλία του Πρωθυπουργού
«Κύριε Πρόεδρε της Βουλής, κ. Περιφερειάρχα, αγαπητοί συνάδελφοι στην κυβέρνηση και στη Βουλή, κύριοι Δήμαρχοι, κυρίες και κύριοι,
Ένας αγαπημένος συγγραφέας, Βρετανός, του Προέδρου της Βουλής, ο Όσκαρ Ουάιλντ, έγραφε πολύ ωραία αποφθέγματα, τα οποία εξακολουθούν να είναι επίκαιρα. Κι έλεγε ότι «όταν έχεις εξαντλήσει το θέμα σου, έχεις εξαντλήσει και το ακροατήριό σου». Εν προκειμένω εξαντλήσαμε το ακροατήριο χωρίς να έχουμε εξαντλήσει το θέμα μας.
Ζητώ συγγνώμη γι’ αυτή την παρατεταμένη παρουσίαση, σας κουράσαμε λίγο, αλλά πιστεύω ότι άξιζε τον κόπο να περιγράψουμε σε αδρές γραμμές αυτό το οποίο έχουμε καταφέρει να εκπονήσουμε από κοινού με την Περιφέρεια και με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, που δεν είναι τίποτα άλλο από έναν οδικό χάρτη για την Ήπειρο του 2030.
Ένα κοινό σχέδιο δράσης, όπως είπε και ο Θανάσης, που περιγράφει το δρόμο τον οποίον θέλουμε να διαβούμε μαζί προκειμένου να κάνουμε την Ήπειρο από ουραγό που ήταν στην ανάπτυξη και σε μία σειρά από άλλους δείκτες, πραγματικό πρωταγωνιστή και όχι μόνο στην ανάπτυξη αλλά και στην κοινωνική συνοχή, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην ποιότητα ζωής.
Είναι η ένατη παρουσίαση περιφερειακού αναπτυξιακού σχεδίου που κάνουμε σήμερα, εδώ, στα Γιάννενα, όλα έχουν ένα κοινό: συνιστούν ένα συνεκτικό σχέδιο το οποίο έχει εξασφαλισμένους πόρους, συγκεκριμένους φορείς υλοποίησης και συγκεκριμένα χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.
Αυτό νομίζω ότι διαχωρίζει αυτή την προσπάθεια την οποία έχουμε κάνει από άλλες απόπειρες εκπόνησης περιφερειακών σχεδίων στο παρελθόν, που κατά την άποψή μου γινόταν περισσότερο για επικοινωνιακούς και όχι για ουσιαστικούς λόγους.
Αυτό το κείμενο δεσμεύει όλους μας, εμάς ως κυβέρνηση, αλλά και εσάς ως Τοπική Αυτοδιοίκηση, να είμαστε συνεπείς σε αυτά τα οποία έχουμε εξαγγείλει. Να ολοκληρώσουμε τα πολλά τα οποία υλοποιούνται ήδη, διότι εδώ βλέπετε και έργα από τα οποία κάποια θα παραδοθούν εντός των επόμενων μηνών, όπως η οδική παρέμβαση «Σταύρου Νιάρχου» -τη συζητούσαμε εδώ με τον Περιφερειάρχη- ελπίζουμε να είναι έτοιμη τον Ιούνιο.
Αλλά συμπεριλαμβάνονται και πολλές δράσεις εμπροσθοβαρείς, οι περισσότερες εκ των οποίων συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το σχέδιο επειδή μας τις υποδείξατε εσείς.
Η μεγάλη διαφορά είναι ότι δεν ήρθαμε εμείς από την Αθήνα να καταδείξουμε τι πιστεύουμε ότι αποτελεί εθνική προτεραιότητα για την Περιφέρειά σας, αλλά εσείς μας υποδείξατε ποια είναι εκείνα τα έργα, οι πρωτοβουλίες, οι δράσεις που πρέπει να ενταχθούν σε ένα τέτοιο περιφερειακό σχέδιο.
Δεν θέλω να επαναλάβω τα όσα ειπώθηκαν από τους συναδέλφους Υπουργούς.
Επιτρέψτε μου μόνο να σταθώ σε κάποια σημεία τα οποία πιστεύω ότι έχουν μια ξεχωριστή σημασία, ξεκινώντας από τις υποδομές για τις οποίες μίλησαν και ο Γιώργος και ο Γιάννης, οδικές υποδομές. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Ήπειρος είναι η μεγάλη ωφελημένη από τρεις οδικούς άξονες που ουσιαστικά σπάνε την απομόνωση της Ηπείρου.
Ο πρώτος δρόμος, ένας δρόμος ο οποίος έρχεται από το παρελθόν, όμως έχει και πολύ μεγάλο μέλλον και αναφέρομαι στην Εγνατία, της οποίας η σύμβαση παραχώρησης ολοκληρώνεται έτσι ώστε να μπορέσουν να γίνουν σημαντικές παρεμβάσεις στο σημαντικότατο, στο κρίσιμο αυτό έργο.
Είναι ένας δρόμος με τον οποίο έχω και εγώ μια -θα έλεγα- οικογενειακή ταύτιση καθώς αποτέλεσε όραμα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Κάθε φορά που τη διασχίζω θα έλεγα ότι συναρπάζομαι από την περιπλοκότητα αυτού του τεχνικού έργου αλλά και από την τεράστια σημασία την οποία έχει ειδικά για την Περιφέρεια της Ηπείρου.
Προσθέστε, όμως, στην Εγνατία την Ιονία οδό και τον Ε65. Όταν ολοκληρωθεί ο Ε65 θα υπάρχουν δύο ουσιαστικά τρόποι να φτάσει κανείς στην Ήπειρο από την Αθήνα. Είναι και αυτός ένας δρόμος εξαιρετικά σημαντικός για την Ήπειρο, για τη Δυτική Μακεδονία, για τη Θεσσαλία και προφανώς και για την Αττική η οποία θα συνδέεται πια πολύ πιο γρήγορα με την κεντρική Ελλάδα, τη Δυτική Μακεδονία αλλά και την Ήπειρο.
Έχουμε μιλήσει πολλές φορές με τον Περιφερειάρχη για το Γιάννενα - Κακαβιά, καταφέραμε και λύσαμε αυτό τον γόρδιο δεσμό και έχουμε σχεδιάσει έναν δρόμο ο οποίος μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ο οποίος καλύπτει απόλυτα πιστεύω τις ανάγκες της περιοχής.
Και, βέβαια, υπάρχουν και μια σειρά ακόμα από σημαντικά οδικά έργα σε επίπεδο εθνικό, αλλά περιφερειακό και τοπικό, που συμπεριλαμβάνονται σε αυτό εδώ το τεύχος.
Θέλω να κάνω μια ειδική μνεία για το λιμάνι της Ηγουμενίτσας. Έχει δίκιο ο Γιάννης όταν αναφέρθηκε στην τεράστια αναπτυξιακή του σημασία, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Πρακτικά, η διαδικασία για την παραχώρηση του λιμένα έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί. Υπάρχει ανάδοχος, απομένει μόνο η τελική κύρωση της σύμβασης από τη Βουλή και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό το οποίο είπε ο Γιάννης, να το πω με απλά λόγια, ότι δεν συζητάμε για ιδιωτικοποίηση όπως την αντιλαμβάνονται κάποιοι. Συζητάμε ουσιαστικά για μία μακροχρόνια μίσθωση.
Το λιμάνι και οι υποδομές εξακολουθούν να ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο. Έρχεται, όμως, ένας ιδιώτης, το μισθώνει για 40 χρόνια, αναλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις επενδύσεων οι οποίες θα έρθουν να πατήσουν πάνω στις πολύ σημαντικές παρεμβάσεις που έχουμε ήδη κάνει στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας.
Ταυτόχρονα, σε απόλυτη συνεννόηση με τον Δήμο, παραχωρούνται και χρήσεις που δεν έχουν να κάνουν με τις αμιγώς λιμενικές δραστηριότητες στην τοπική κοινωνία, ώστε το λιμάνι της Ηγουμενίτσας να ξεδιπλώσει πλήρως την αναπτυξιακή του δυναμική ως η κεντρική πύλη εισόδου και εξόδου της χώρας, ουσιαστικά, προς την Ευρώπη, προς την Ιταλία.
Επιτρέψτε μου να περάσω γρήγορα και να μιλήσω για τα ζητήματα που αφορούν τον πρωτογενή τομέα, ο οποίος τόσο σημαντικός είναι εδώ στην Ήπειρο. Δεν θα επαναλάβω τα πολύ ενδιαφέροντα τα οποία είπε ο Γιώργος Γεωργαντάς, τα οποία καταδεικνύουν -νομίζω- το έμπρακτο ενδιαφέρον μας για τη στήριξη των γεωργών και των κτηνοτρόφων.
Να σας μεταφέρω μόνο τη χαρά μου, τον ενθουσιασμό μου από την επίσκεψη την οποία έκανα πριν από λίγο στη «Δωδώνη», η οποία επεκτείνεται, μεγαλώνει και ξεδιπλώνει το αναπτυξιακό της δυναμικό, προσλαμβάνοντας περισσότερους εργαζόμενους αλλά ταυτόχρονα στηρίζοντας σχεδόν 5.000 παραγωγούς, κάποιοι εκ των οποίων είναι πολύ μικροί παραγωγοί, παραγωγοί δηλαδή που παράγουν λιγότερο από 5 τόνους γάλα το χρόνο. Αυτό είναι το μέλλον για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα στη μεγάλη του κλίμακα.
Και βέβαια, έχουμε μία υποχρέωση να διαφυλάξουμε την ποιότητα των προϊόντων μας και να εξασφαλίσουμε ότι η φέτα, η οποία είναι η εξαγωγική ναυαρχίδα των γαλακτοκομικών μας προϊόντων, θα είναι πραγματική φέτα και όχι νοθευμένη φέτα.
Και πια θέλω να γνωρίζουν όλοι ότι όπως έχουμε συστήματα ιχνηλάτησης των παράνομων εισαγωγών γάλακτος, έτσι αποκτούμε και συστήματα ιχνηλάτησης της ίδιας της ποιότητας του προϊόντος. Θα μπορούμε, δηλαδή, με απλά λόγια, να πηγαίνουμε στο ράφι και από τη σύνθεση του προϊόντος να διαπιστώνουμε αν η φέτα είναι πραγματική φέτα ή αν είναι «μαϊμού» φέτα για να το πω πολύ απλά.
Θα είμαστε πάρα πολύ αυστηροί σε όλους όσοι ουσιαστικά νοθεύουν τον ανταγωνισμό και υπονομεύουν την προσπάθεια αυτών που θέλουν να προστατεύσουν τα προϊόντα τα οποία έχουν ευρωπαϊκή προστασία. Διότι όταν εμείς δίνουμε αγώνα στο εξωτερικό να προστατεύσουμε τη φέτα -και έχουμε διάφορα ανοιχτά μέτωπα, και τα κερδίζουμε, κερδίζουμε τις μάχες αυτές τη μία μετά την άλλη- πρέπει να είμαστε απολύτως σίγουροι ότι εδώ στη χώρα μας κάνουμε το σωστό και δεν πυροβολούμε οι ίδιοι τα πόδια μας, όπως δυστυχώς συνέβαινε στο παρελθόν.
Αλλά, προφανώς, δεν είναι μόνο η φέτα και δεν είναι μόνο οι μεγάλοι μας παραγωγοί, οι μεγάλες μας βιομηχανίες τροφίμων. Εδώ στην Ήπειρο γίνεται μία εξαιρετική δουλειά και σε μικρή κλίμακα.
Μια σειρά από προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας, τα οποία πρέπει να διασφαλίσουμε την ποιότητα τους, να στοιχειοθετήσουμε τη διατροφική τους αξία, να τα τυποποιήσουμε με ωραίο τρόπο και μετά να μπορέσουμε να τα διαθέσουμε εντός και εκτός Ελλάδος.
Επισκέφτηκα μία τέτοια μονάδα, μικρή μονάδα, ουσιαστικά οικογενειακή επιχείρηση παραγωγής μελιού -μιας και μιλάμε για τη μελισσοκομία, που έχουν διατεθεί 12 εκατομμύρια για να τη στηρίξουμε συνολικά. Είναι ένα παράδειγμα πώς μία μικρή επιχείρηση μπορεί να βρει τη θέση που της αξίζει παράγοντας ένα ποιοτικό προϊόν, το οποίο φυσικά συνδέεται και με τη συνολική αναπτυξιακή του τόπου.
Όταν μιλάμε για ανάπτυξη, ειδικά σε μια Περιφέρεια σαν την Ήπειρο, δεν θα κουραστώ να το πω, πρέπει να βλέπουμε ένα τετράγωνο το οποίο συνδέει τον τουρισμό με την προστασία του περιβάλλοντος, με τον πολιτισμό και με τον πρωτογενή τομέα.
Συμπληρώστε σε αυτό μια σειρά από σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες γίνονται στην μεταποίηση και είναι πραγματικά εντυπωσιακά τα νούμερα τα οποία παρουσίασε ο Νίκος σχετικά με το ενδιαφέρον που υπάρχει για την υπαγωγή στα διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία προσφέρει η ελληνική πολιτεία. Και διαπιστώνουμε πραγματικά ότι η Ήπειρος μπορεί να αναπτύξει μια τέτοια δυναμική, που να της επιτρέψει να κλείσει την αναπτυξιακή «ψαλίδα» με άλλες Περιφέρειες της πατρίδας μας. Γι’ αυτό και είμαι πολύ αισιόδοξος για τις προοπτικές της Περιφέρειας, ειδικά από τη στιγμή που θα ολοκληρώσουμε και τα σημαντικά έργα υποδομής για τα οποία σας μίλησαν οι συνάδελφοι.
Για τα ζητήματα του περιβάλλοντος, ξέρετε ότι είναι το μεγάλο μου πάθος, από τότε που πρωτοπερπάτησα τα βουνά σας σε πολύ μικρή ηλικία. Έχω μία ιδιαίτερη βιωματική σχέση με τα βουνά της Ηπείρου και θεωρώ ότι επειδή τα βουνά ήταν εδώ πριν έρθουμε εμείς και θα είναι εδώ και αφού φύγουμε, έχουμε μία υποχρέωση να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές στην κατάσταση την οποία τα παραλάβαμε.
Γι’ αυτό και έχουν τόσο μεγάλη σημασία οι πολύ τολμηρές πρωτοβουλίες που κάνουμε για την καθολική προστασία μεγάλων ορεινών όγκων, στους οποίους ουσιαστικά ελάχιστες δραστηριότητες πέραν αυτών που ήδη υπάρχουν θα μπορούν να λάβουν χώρα. Είναι μία εμβληματική πρωτοβουλία, αυτή η πρωτοβουλία των «Απάτητων Bουνών»
Όπως πολύ σημαντική είναι και η πρωτοβουλία της διασυνοριακής συνεργασίας με την Αλβανία για τον Αώο ποταμό, θυμίζω, το μόνο ποτάμι της χώρας μας το οποίο έχει τις πηγές του στην Ελλάδα αλλά εκβάλει σε άλλη χώρα- ενώ όλα τα μεγάλα ποτάμια της βόρειας Ελλάδος ακολουθούν την αντίστροφη φορά.
Και, βέβαια, αυτή η προστασία του περιβάλλοντος, η προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, της γαστρονομίας, των ήχων του ηπειρώτικου μοιρολογιού, της χειροτεχνίας, η οποία τόσο μεγάλη σημασία έχει, είναι αυτοί που μας επιτρέπουν να μπορέσουμε να διεκδικήσουμε και για το Ζαγόρι την τόσο σημαντική ένταξή του στον κατάλογο των Πολιτιστικών Μνημείων της Unesco. Ένα project το οποίο το έχω πάρει πολύ ζεστά προσωπικά και πιστεύω ότι φέτος -καλώς εχόντων των πραγμάτων- είναι κάτι το οποίο μπορούμε να το πετύχουμε. Και ευχαριστώ και τον Δήμο, τους Δήμους και την Περιφέρεια που επέδειξαν την απαραίτητη συνεργασία, διότι ξέρετε ότι η ένταξη σε αυτούς τους καταλόγους έχει δικαιώματα αλλά έχει και υποχρεώσεις από μέρους όλων των τοπικών φορέων. Τεράστια η προστιθέμενη αξία ως προς την αναγνωρισιμότητα, αλλά και σημαντική η υποχρέωσή μας να διαφυλάξουμε αυτό το πολιτιστικό μνημείο όπως ακριβώς το βρήκαμε.
Και βέβαια, η Ήπειρος είναι για μένα ένας αναξιοποίητος, ένας κοιμώμενος θα έλεγα, τουριστικός γίγαντας. Μη σας εκπλήσσει η φράση αυτή, γιατί τα νούμερα ακόμα για τα οποία μας μίλησε η Σοφία είναι πολύ μικρά σε σχέση με το τι μπορεί να προσφέρει η Ήπειρος.
Έχουμε ήδη δει δείγματα γραφής, τι σημαίνει τουρισμός 12 μήνες το χρόνο στο βουνό, τι σημαίνουν χιονοδρομικά -όπως το χιονοδρομικό στο Ανήλιο- που μπορούν να λειτουργούν 12 μήνες το χρόνο, τον χειμώνα να έχουν σκιέρ, το καλοκαίρι να έχουν περιπατητές ή ποδήλατο βουνού.
Αυτό είναι το μέλλον των βουνών μας και σας διαβεβαιώνω ότι όσοι ανακαλύπτουν ειδικά τα βουνά της Ηπείρου όχι απλά τα ερωτεύονται οι ίδιοι, αλλά μεταφέρουν τις καταπληκτικές τους εμπειρίες και σε άλλους. Έτσι θα έχετε ολοένα και περισσότερους επισκέπτες.
Η Ήπειρος, όμως, δεν είναι μόνο βουνά, είναι «city break» και τα Γιάννενα ένας καινούριος προορισμός πολύ αναπτυσσόμενος. Φυσικά είναι και ο τουρισμός θάλασσας, με καταπληκτικές παραλίες και πολύ ενδιαφέρουσες νέες επενδύσεις οι οποίες γίνονται σε μία περιοχή της πατρίδας μας η οποία είναι, θα έλεγα, σχετικά παρθένα τουριστικά, άρα και με πολύ σημαντικές προοπτικές για το μέλλον.
Για να μπορέσουμε, όμως, να τα κάνουμε όλα αυτά πρέπει να ολοκληρώσουμε, αγαπητέ μου Υπουργέ και Υφυπουργέ, τις απαραίτητες επενδύσεις σε βασικά ζητήματα, που έχουν να κάνουν με την προστασία του περιβάλλοντος. Βιολογικοί καθαρισμοί, να προστατεύσουμε τη λίμνη των Ιωαννίνων. Έχουμε διαχείριση απορριμμάτων, έχουν γίνει σημαντικά βήματα εδώ, αλλά έχουμε ακόμα εκκρεμότητες οι οποίες έρχονται από το παρελθόν, τις οποίες πια πρέπει να ρυθμίσουμε. Και νομίζω ότι έχουμε κάνει μια πολύ καλή πρόοδο σε αυτή την κατεύθυνση προκειμένου να κλείσουμε αυτές τις εκκρεμότητες. Και ταυτόχρονα να εκμεταλλευτούμε και τις νέες ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται.
Αυτά τα οποία είπε ο Κώστας για την ενέργεια είναι πάρα πολύ ενδιαφέροντα. Μιλάμε για το φυσικό αέριο, το φυσικό αέριο είναι ένα μεταβατικό καύσιμο. Γνωρίζουμε ότι κάποια στιγμή θα το εγκαταλείψουμε, για αρκετά χρόνια θα είναι ακόμα μαζί μας όμως. Και γι’ αυτό επενδύουμε στις υποδομές του φυσικού αερίου ακόμα, διότι εκτιμούμε ότι δεν θα είναι πάντα οι τιμές εκεί που ήταν τα τελευταία χρόνια.
Και γιατί, βέβαια, αυτά τα δίκτυα φυσικού αερίου μπορούν αύριο να αξιοποιηθούν για να μεταφέρουν άλλα αέρια, όπως το βιομεθάνιο, το οποίο θα πρέπει να παράγεται σε πολύ μεγαλύτερο όγκο, εδώ, στην Ήπειρο, αν λάβει κανείς υπόψη την πολύ μεγάλη δραστηριότητα που υπάρχει στον πρωτογενή τομέα.
Αλλά νομίζω ότι όλα τα προγράμματα τα οποία έχει εξαγγείλει το Υπουργείο σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας: «Αλλάζω συσκευή», «Αλλάζω θερμοσίφωνα», σημαντικά προγράμματα τα οποία βοηθούν όλους, βοηθούν τα νοικοκυριά να μειώσουν τον λογαριασμό ηλεκτρικής ενέργειας, στηρίζουν την τοπική οικονομία, όλα τα επαγγέλματα γύρω από την οικοδομή, εγχώριες βιομηχανίες, έχουμε καλές βιομηχανίες για ηλιακούς θερμοσίφωνες. Είναι προγράμματα τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης με πολύ σημαντικούς πόρους και θα εξακολουθούν να είναι ενεργά όσο βλέπουμε ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση.
Και βέβαια, η δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε στέγες για επιχειρήσεις, για νοικοκυριά, για τον πρωτογενή τομέα. Πρέπει να βοηθήσουμε τους αγρότες μας με την παραγωγή, με τη φτηνή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ειδικά τη στιγμή που τα συστήματα αυτά έχουν και δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας μέσω μπαταριών. Αυτό επιδοτούμε γιατί αυτό βοηθάει συνολικά και τη σταθερότητα του δικτύου.
Θέλω να κάνω μια ξεχωριστή αναφορά στην πολύ καλή δουλειά η οποία γίνεται ως προς τη στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ βαθμού -για το β’ βαθμό δεν συζητάμε γιατί ο Αλέκος έχει μια μεγάλη άνεση πάντα να επικοινωνούμε απευθείας και να με «παρενοχλεί», με την καλή έννοια, για μια σειρά από ζητήματα που αφορούν την Περιφέρεια. Θέλω όμως να εξάρω κι εγώ την εξαιρετική σχέση που είχαμε διαχρονικά, έτσι λύνονται τα προβλήματα. Μερικές φορές δεν λύνονται με ένα τηλέφωνο, χρειάζεται παραπάνω πίεση και παραπάνω δουλειά. Όμως, για αυτό έχουμε καταφέρει να δείξουμε αυτό το σημαντικό έργο στην Ήπειρο.
Αλλά έχουμε και μια πολύ καλή σχέση και με όλους τους Δήμους. Νομίζω ότι όλοι οι Δήμαρχοι θα αναγνωρίσουν ότι ουδέποτε είχαν στη διάθεσή τους τόσα χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία και αντιλαμβάνομαι ότι αξιοποιούμε στο μέγιστο των δυνατοτήτων. Τώρα η ευθύνη περνάει σε εσάς, από τη στιγμή που εντάσσονται έργα, ειδικά στο Πρόγραμμα «Τρίτσης», να τα υλοποιήσετε το συντομότερο δυνατό.
Και, βέβαια, είμαστε πάντα έτοιμοι να αξιολογήσουμε και να εγκρίνουμε λογικές προτάσεις μεταβίβασης κρατικής περιουσίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση όταν αυτό ωφελεί τα συμφέροντα των δημοτών.
Το στρατόπεδο «Βελισσαρίου» θα πάει στο Δήμο Ιωαννιτών. Είναι ειλημμένη απόφαση της κυβέρνησης. Μπορούμε να προχωρήσουμε στο σχεδιασμό του στα πλαίσια των αστικών αναπλάσεων. Δεν είναι η μόνη τέτοια μεταφορά -θα έλεγα παραχώρηση- χρήσης στρατοπέδων. Είναι όμως εμβληματική και καταλαβαίνω πολύ σημαντική για τα Γιάννενα.
Θέλω, επίσης, να κάνω μία ξεχωριστή αναφορά σε ένα πεδίο πολιτικής που τέμνει τον τουρισμό με την υγεία. Θέλω να αναφερθώ ξεχωριστά στα θέματα της ορεινής διάσωσης, ένα ζήτημα το οποίο ακουμπά όλους μας όσοι αγαπάμε το βουνό, το οποίο ήρθε στην επιφάνεια με τραγικό τρόπο, μετά τον θάνατο ενός Ηπειρώτη αναρριχητή, του Θεοφάνη Ερμή Θεοχαρόπουλου. Έχουμε ψηφίσει το σχετικό νόμο από τον Νοέμβριο για ένα καινούριο πλαίσιο ορεινής διάσωσης. Βρισκόμαστε στα τελευταία στάδια για να προκηρυχθεί ο σχετικός διαγωνισμός για την αγορά υπηρεσιών πρώτης βοήθειας.
Θέλω να κάνω μία ξεχωριστή μνεία και μια ξεχωριστή αναφορά στους γονείς του Ερμή, στον Γιάννη και στη Μαρίνα, που μας πιέζουν με όλη τη δύναμη την οποία έχουν να προχωρήσουμε και να τρέξουμε ακόμα πιο γρήγορα αυτό το κρίσιμο έργο το οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί. Δεν μπορεί να μη συζητάμε για τουρισμό στο βουνό και να μην έχουμε έναν μηχανισμό ορεινής διάσωσης, ο οποίος, όμως, θα έρθει και θα υπάρχει μία βάση εδώ στα Γιάννενα, από τις έξι που δρομολογούμε, θα έρθει να «κουμπώσει» συνολικά με τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τις διακομιδές και τον τρόπο λειτουργίας του ΕΚΑΒ.
Τέλος, να πω δυο κουβέντες για την υγεία και για την παιδεία. Η αναμόρφωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας θα είναι μία από τις μεγάλες προκλήσεις για την επόμενη τετραετία της Νέας Δημοκρατίας και ένα προσωπικό μου στοίχημα. Όπως σκύψαμε πάνω στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και το κρατήσαμε όρθιο στη διάρκεια της πανδημίας, έτσι εντοπίσαμε και τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία και γνωρίζουμε πια πολύ καλά πώς πρέπει να κινηθούμε για να μπορούμε να παρέχουμε ποιοτική υγεία σε όλες τις Ελληνίδες και σε όλους τους Έλληνες. Ξεκινώντας από την πρόληψη, περνώντας στον προσυμπτωματικό έλεγχο, συνεχίζοντας με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και καταλήγοντας στα νοσοκομεία μας.
Υπάρχουν εξασφαλισμένοι πόροι. Όλα τα νοσοκομεία θα ωφεληθούν, ειδικά ως προς τα τμήματα επειγόντων περιστατικών από αυτή τη μεγάλη παρέμβαση με την οποία κάνουμε. Και, βέβαια, σε αυτό να προσθέσω και την προσθήκη, την απαραίτητη προσθήκη σε ανθρώπινο δυναμικό. Σε ένα βαθμό αυτή έχει ήδη γίνει, κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Ξέρουμε πολύ καλά ότι υπάρχουν ακόμα ειδικότητες όπου έχουμε ελλείψεις και θέσεις οι οποίες προκηρύσσονται, οι οποίες τελικά βγαίνουν άγονες, αλλά θέλω να θυμίσω ότι οι πρώτες αυξήσεις σε δημοσίους υπαλλήλους έγιναν στην Υγεία: 10% αύξηση από το 2023, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους δημοσίους υπαλλήλους, όπου ουσιαστικά θα έχουμε πραγματικές αυξήσεις από 1/1/24 όταν και θα έχουμε το νέο αναμορφωμένο ενιαίο μισθολόγιο.
Τέλος, για την Παιδεία, έχει γίνει μία πολύ σημαντική δουλειά, πιστεύω, στα σχολεία μας. Θέλω να θυμίσω ότι αυτή η κυβέρνηση έκανε 25.000 προσλήψεις εκπαιδευτικών μετά από δέκα χρόνια, τακτικού προσωπικού, και θα ακολουθούν και άλλες 4.000 ακόμα. Για να μπορούμε να αντικαθιστούμε τους εκπαιδευτικούς μας οι οποίοι βγαίνουν στη σύνταξη, λύσαμε ουσιαστικά το πρόβλημα της ανασφάλειας και αυτή τη «γάγγραινα» των αναπληρωτών, που πήγαιναν από πόλη σε πόλη χωρίς να μπορούν να κάνουν κανένα ουσιαστικό προσωπικό σχεδιασμό.
Όμως, να επαναλάβω αυτό το οποίο είπε και η Ζέττα, ότι όλοι αξιολογούνται και έτσι αξιολογούνται και οι νεοπροσλαμβανόμενοι προκειμένου να μπορέσει να επικυρωθεί η μονιμοποίησή τους. Μία διαδικασία η οποία μέχρι στιγμής ήταν τελείως τυπική πρέπει και αυτή, όπως και όλη η αξιολόγηση των στελεχών στο Δημόσιο, να αποκτήσει ουσιαστικό χαρακτήρα.
Τέλος, για το Πανεπιστήμιο, να συγχαρούμε την καινούρια Πρύτανη για την εκλογή της. Προσβλέπω σε μία πολύ ουσιαστική συνεργασία. Πιστεύω πάρα πολύ στο ρόλο των περιφερειακών πανεπιστημίων και όχι απλά ως ενός εκπαιδευτικού κέντρου, αλλά ως ενός αναπτυξιακού πόλου σε απόλυτη σύνδεση με το τι γίνεται στην τοπική κοινωνία. Αρκεί να δει κανείς το πώς αναπτύσσεται το cluster της τεχνολογίας στα Γιάννενα.
Ποιος θα το περίμενε ότι ξένες εταιρείες τεχνολογίας θα έρχονταν στα Γιάννενα, ελληνικές εταιρείες τεχνολογίας αναπτύσσονται με έδρα τα Γιάννενα. Δεν θέλουν να φύγουν από τα Γιάννενα. Γιατί είναι στα Γιάννενα; Όχι μόνο γιατί είναι μια πανέμορφη πόλη που μπορεί κανείς να φεύγει το απόγευμα και να πηγαίνει στο βουνό ή να περνάει τα σαββατοκύριακα του χωρίς να χρειάζεται να απομακρύνεται πολύ από την πόλη.
Γιατί υπάρχει εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό και αυτό το ανθρώπινο δυναμικό το προσφέρει το Πανεπιστήμιο σε πολλούς διαφορετικούς κλάδους.
Άρα, η σύνδεση της δουλειάς που γίνεται στο Πανεπιστήμιο με τις αναπτυξιακές δυνατότητες της περιοχής είναι μια κρίσιμη πρόκληση για την επόμενη μέρα, όπως είναι κρίσιμη πρόκληση, γιατί δεν ακούσαμε από το Σπύρο Πρωτοψάλτη, οι ενεργητικές πολιτικές εργασίας, τα προγράμματα του ΟΑΕΔ, τα προγράμματα της κατάρτισης, το πώς θα εκπαιδεύσουμε -ας πούμε- τις νέες και γιατί όχι τους νέους μας στην τέχνη του αργαλειού η οποία ξαναζωντανεύει.
Έτσι θα μπορέσουμε να κρατήσουμε τα νέα παιδιά εδώ, δίνοντάς τους ευκαιρίες για καλές δουλειές, παντρεύοντας την παράδοση με την καινοτομία και χτίζοντας για την Ήπειρο που τόσο όλοι αγαπάμε ένα μέλλον το οποίο θα είναι πραγματικά φωτεινό και πραγματικά αισιόδοξο. Τελειώνοντας, να σας πω ότι θα ήθελα πραγματικά οι πολίτες της Ηπείρου να αξιολογήσουν αντικειμενικά αυτά για τα οποία μιλήσαμε σήμερα, να δουν όλο το έργο το οποίο έχει γίνει αυτή την τετραετία και πράγματι είναι πάρα πολύ πυκνό και το είδατε σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής που ακούσατε σήμερα. Να συγκρίνουν το έργο αυτό το οποίο έγινε με το τι έγινε την προηγούμενη τετραετία.
Δεν μιλάω για τις εθνικές πολιτικές, μιλάω γι’ αυτά τα οποία έγιναν, εδώ, στην Ήπειρο. Και να συγκρίνουν, επίσης, ποιος τελικά έχει σχέδιο για το μέλλον. Δεν αναφέρομαι σε αφηρημένες ιδέες που περιορίζονται σε κάποια «τσιτάτα» τα οποία μερικές φορές, τις περισσότερες φορές, παραπληροφορούν τους πολίτες. Ποιος έχει πραγματικό σχέδιο, ποιος έχει όραμα και ποιος έχει και το πάθος που χρειάζεται -τολμώ να πω- για να υλοποιηθεί αυτό το σχέδιο.
Γιατί εμείς πιστεύουμε σε αυτές τις πολιτικές, δεν μας τις υπέδειξε κανείς, τις σχεδιάσαμε μαζί σας. Πιστεύω βαθιά στην περιφερειακή ανάπτυξη, πιστεύω ότι η περιφερειακή ανάπτυξη είναι η έμπρακτη απόδειξη της κοινωνικής δικαιοσύνης, ώστε κάθε παιδί στην πατρίδα μας, ασχέτως αν γεννιέται σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο ή στο πιο απομονωμένο χωριό της ελληνικής περιφέρειας, να μπορεί να έχει τις ίδιες ευκαιρίες και το ίδιο δικαίωμα στην ατομική προκοπή, για να μπορούμε να ατενίζουμε το μέλλον πιο χαμογελαστά.
Κι επειδή πάντα διδασκόμαστε από την ιστορία μας, ξεκίνησα με τον Πρόεδρο της Βουλής, να τελειώσω με αυτόν πάλι, με μία πολύ ωραία φωτογραφία την οποία σχολιάζουμε πάντα, από τη δεκαετία του ‘50, νομίζω από το Μεγάλο Περιστέρι. Τρία κοριτσάκια τα οποία δεν έχουν καν παπούτσια, τα οποία όμως έχουν ένα τεράστιο χαμόγελο και μέσα από αυτή τη φωτογραφία νομίζω ότι είναι ίσως το καλύτερο σύμβολο της Ελλάδας η οποία αντέχει, έχει μέλλον, έχει προοπτική και τελικά ξέρει πως μπορεί να κοιτάει ψηλά και σταθερά, τολμηρά, να στοχεύει μόνο μπροστά.
Σας ευχαριστώ πολύ».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
