Η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου μέσω της ευθείας απειλής πολέμου αποτελεί το νέο δόγμα της επεκτατικής τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δια χειρός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που τίθεται πλέον επίσημα στο τραπέζι από την Αγκυρα. Δεκάδες ακατοίκητα μικρά νησιά και βραχονησίδες, που φιγουράρουν σήμερα στα σχεδιαγράμματα επικείμενων στρατιωτικών επιχειρήσεων, που παρουσιάζονται στους τουρκικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, θα μπορούσαν να είχαν κατοικηθεί ήδη από τη δεκαετία του '90. Το εθνικό σχέδιο της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, που εκπονήθηκε το 1994, για τη δημιουργία βασικών υποδομών διαβίωσης σε κρίσιμες βραχονησίδες, αλλάζοντας ουσιαστικά τον χάρτη του Αιγαίου ουδέποτε υλοποιήθηκε. Η πολιτική κατευνασμού της ελληνικής πολιτικής ελίτ της μετέπειτα περιόδου και τα φοβικά σύνδρομα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού έβαλαν τέλος σε ένα φιλόδοξο σχεδιασμό μείζονος εθνικής σημασίας. Καμία όμως συνέχεια δεν είχε και η προ 5ετίας κυβερνητική ανακοίνωση αναφορικά με την πρόθεση επικαιροποίησης του σχεδίου αυτού, που θα οδηγούσε στην κατοίκηση 28 μικρών νησιών του Αιγαίου για εθνικούς λόγους.
Το εφεύρημα της αποστρατικοποίησης των ελληνικών νησιών, βάσει υποτιθέμενων προβλέψεων των διεθνών συνθηκών, είναι το νέο αναθεωρητικό «όχημα», με το οποίο το καθεστώς Ερντογάν θα επιχειρήσει το διαμοιρασμό του Αιγαίου ακόμα και με την ανάληψη στρατιωτικής δράσης, όπως έχει προαναγγείλει. Το τουρκικό αφήγημα, που συνιστά «μνημείο»-κατάφορης παραβίασης των αρχών του διεθνούς δικαίου, είναι μια στρατηγική, που οικοδομήθηκε μεθοδικά από το πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο της γείτονα τα τελευταία 30 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και μέσω της εισαγωγής των «γκρίζων ζωνών» στο πεδίο των ελληνοτουρκικών διαφορών η Αγκυρα έθεσε τις βάσεις για τις παράνομες διεκδικήσεις της σε όλο το εύρος του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Τρεις σταθμοί την τριετία 1995-1997 καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων έως τις μέρες μας. Η Ελλάδα κατά την κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας τον Ιούνιο του 1995 δήλωσε ρητά ότι επιφυλάσσεται να ασκήσει σε οιοδήποτε χρόνο το δικαίωμά της να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια. Ως άμεση αντίδραση της στην ελληνική θέση, η τουρκική εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε με ψήφισμα της την τουρκική κυβέρνηση, εν λευκώ και στο διηνεκές, να κηρύξει πόλεμο (casus belli) στην Ελλάδα σε περίπτωση επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης της πέραν των 6 ναυτικών μιλίων.
Το πολεμικό κλίμα εκ μέρους της Αγκυρας οδήγησε στη «μαύρη» σελίδα της κρίσης των Ιμίων λίγους μήνες αργότερα με τους 3 Ελληνες αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού, Χριστόδουλο Καραθανάση, Παναγιώτη Βλαχάκο και Εκτορα Γιαλοψό να πέφτουν στο καθήκον την 31η Ιανουαρίου του 1996. Η πιο σοβαρή κλιμάκωση μετά το 1974 στις ελληνοτουρκικές σχέσεις «έκλεισε» τον Ιούλιο του 1997 με την υπογραφή της Συμφωνίας της Μαδρίτης. Η Ελλάδα αναγνώριζε τα «ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο δεσμευόμενη για την αποφυγή μονομερών ενεργειών.
Το σχέδιο για τα 18 ακατοίκητα νησιά
Νωρίτερα, το 1994, είχε τεθεί σε ισχύ η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Με βάση το Διεθνές Δίκαιο, τα νησιά διέπονται από το ίδιο καθεστώς με την ηπειρωτική περιοχή ενός κράτους και τους αναγνωρίζεται υφαλοκρηπίδα μόνον όταν στο έδαφός τους ασκείται έστω και μικρή οικονομική δραστηριότητα. Στο πλαίσιο διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων, ο τότε υφυπουργός Εθνικής Αμυνας Μανώλης Μπεντενιώτης εκπόνησε το καλοκαίρι του 1994 σχέδιο για τη δημιουργία στοιχειωδών συνθηκών διαβίωσης σε 18 ακατοίκητα νησιά του Αιγαίου με την εγκατάσταση δεξαμενής πόσιμου νερού και καυσίμων και την ανέγερση μικρών κτηρίων και εκκλησιών, υπό τη μορφή αγροτικού τουρισμού. Η πρώτη παρέμβαση έγινε στη Ρω με την επισκευή του σπιτιού της «Κυράς της Ρω», την κατασκευή παρεκκλησίου και δικτύου ύδρευσης και δεντροφύτευσης.
Σε όλα τα ακατοίκητα μικρά νησιά θα εφαρμοζόταν πρόγραμμα ανάπτυξης χλωρίδας και πανίδας και το σημαντικότερο θα υψωνόταν η ελληνική σημαία με τους Τούρκους να εκφράζουν την έντονη αντίδραση τους για τις ενέργειες, που είχε δρομολογήσει η ελληνική κυβέρνηση. Στην υλοποίηση του σχεδιασμού αυτού, που είχε εγκριθεί από τον πρώην πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, συμμετείχαν ο τότε υπουργός Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Γεράσιμος Αρσένης και ο υπουργός Αιγαίου Αντώνης Κοτσακάς. Η απήχηση του προγράμματος ήταν τέτοια, που στα τέλη του 1995 περισσότεροι από 1.700 πολίτες και ομογενείς είχαν εκδηλώσει το ενδιαφέρον να μετοικήσουν σε κάποιο μικρό νησί ή βραχονησίδα του Αιγαίου. Μεταξύ αυτών, οι νησίδες Τοκμάκια Λέσβου, Πασάς και Βάτος Χίου, Νίμος, Στρογγύλη, Σαρία, Φαρμακονήσι και Καλόλιμνος στα Δωδεκάνησα.
Το πρόγραμμα δημιουργίας εγκαταστάσεων στα ακατοίκητα νησιά, που υλοποιούσε ένωση αποστράτων του Πολεμικού Ναυτικού, έτυχε διεθνούς προβολής ενώ ο σχεδιασμός προέβλεπε και την υποβολή του στην Ευρωπαϊκή Ενωση με στόχο τη χρηματοδότηση του από κοινοτικούς πόρους. Είναι η περίοδος, που η υγεία του Ανδρέα Παπανδρέου έχει κλονιστεί πολύ σοβαρά και νοσηλεύεται στο Ωνάσειο. Την επιστολή παραίτησης του από την πρωθυπουργία ακολουθεί στις 18 Ιανουαρίου του 1996 η εκλογή του Κώστα Σημίτη από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ. Μόλις 13 μέρες αργότερα σημειώνονται τα τραγικά γεγονότα στα Ιμια και το σχέδιο της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου μπήκε οριστικά στο συρτάρι.
Η επόμενη αλλά και τελευταία αναφορά στο εθνικό πρόγραμμα για να κατοικηθούν μικρά νησιά και βραχονησίδες στο Αιγαίο έγινε τον Ιανουάριο του 2017 όταν ο τότε υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Νεκτάριος Σαντορινιός, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, σημείωνε την κυβερνητική βούληση να δημιουργηθούν υποδομές σε 28 ακατοίκητα νησιά. «Η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες για την προοπτική κατοίκησης 28 μικρών νησιών του Αιγαίου, με στόχο τα νησιά αυτά να αποκτήσουν οικονομική δραστηριότητα για εθνικούς κυρίως λόγους. Στόχος είναι, μέσα από τις υπάρχουσες από τη δεκαετία του 1990 υποδομές και προφανώς με την κατασκευή έργων μικρής κλίμακας, τα νησιά αυτά να καταστούν κατοικήσιμα προκειμένου να αναπτυχθούν δραστηριότητες όπως η παρατήρηση και παρακολούθηση του φυσικού πλούτου, η προσέλευση περιβαλλοντικών οργανώσεων, ομάδων, ερευνητών του εξωτερικού και του εσωτερικού, με σκοπό την τουριστική ανάπτυξη της Ελλάδας κ.α. Η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις με την Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ του ΥΝΑΝΠ και σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Αιγαίου και αφού έχουν προηγηθεί δύο συσκέψεις με εκπροσώπους του υπουργείου Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, βρίσκεται στη φάση της διαδικασίας αναζήτησης εταίρου, ο οποίος θα συμμετάσχει στη μείζονος σημασίας από εθνικής πλευράς δράση, προκειμένου το project αυτό να ενταχθεί στο Στρατηγικό interreg Ελλάδας-Κύπρου».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
