Οι εσωκομματικές εκλογές στο ΠΑΣΟΚ από τη βάση δεν υπήρξε μια αυτονόητη διαδικασία στην 47ετή ιστορία του Κινήματος καθώς άργησαν 30 ολόκληρα χρόνια. Από την εποχή της «Αλλαγής» όταν ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου εκλεγόταν δια βοής στα συνέδρια του κόμματος χρειάστηκε να φτάσουμε έως το 2004, χρονιά, που ο Γιώργος Παπανδρέου αναλάμβανε την προεδρία ύστερα από ανοιχτή εκλογική διαδικασία, στην οποία μπορούσαν να πάρουν μέρος τα μέλη και οι φίλοι του Κινήματος.
Διαβάστε ακόμη: ΠΑΣΟΚ 47 ετών και 5 αρχηγών: Από τον Ανδρέα της αλλαγής μέχρι τη Φώφη της ενότητας
Οι εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ λειτούργησαν ως οδηγός και για τη Νέα Δημοκρατία, η οποία άνοιξε τη διαδικασία ανάδειξης νέου αρχηγού από τα μέλη της το 2009, με την εκλογή του Αντώνη Σαμαρά. Με τον τρόπο αυτό τα δύο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, πριν την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ, έδωσαν τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση των εσωκομματικών εξελίξεων διευρύνοντας παράλληλα την κοινωνική βάση αποδοχής των πρόεδρων τους.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου εκτός από ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ υπήρξε και ο μακροβιότερος πρόεδρος του. Από την ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη του 1974 έως το θάνατό του στις 23 Ιουνίου του 1996 ήταν ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης του. Η τροχιά εξουσίας στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και η ανάληψη της τον Οκτώβριο του 1981 με την υπερψήφιση του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ από το 48% του ελληνικού λαού ήταν η αιτία ώστε να μεσολαβήσουν 10 χρόνια μέχρι την επαναβεβαίωση της εμπιστοσύνης προς το πρόσωπο του αρχηγού. Ηταν άνοιξη του 1984 όταν το 1ο συνέδριο του κόμματος έδινε τον τόνο πριν την εκλογική αναμέτρηση για την Ευρωβουλή.
Με παρόντα τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ, ο Ανδρέας Παπανδρέου, θα επανεκλεγεί ομόφωνα δια βοής καταχειροκροτούμενος από τους συνέδρους. Δια βοής ήταν και η επόμενη επανεκλογή του τον Σεπτέμβριο του 1990 στο 2ο συνέδριο του κόμματος. Το κλίμα είναι διαφορετικό αυτή την φορά. Οι εκλογικές ήττες του Κινήματος την περίοδο εκείνη και η προσωπική πολιτική φθορά του αρχηγού του εξαιτίας του «βρώμικου ’89» έχουν πυροδοτήσει συζητήσεις μέσα και έξω από τη Χαριλάου Τρικούπη για την «μετά Ανδρέα» εποχή. Ομως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δηλώνει δυναμικό παρών και δεν αμφισβητείται ευθέως. Το ίδιο θα συμβεί και 4 χρόνια αργότερα, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι πάλι μοναδικός υποψήφιος πρόεδρος με την εσωκομματική μάχη Ακη Τσοχατζόπουλου και Κώστα Σημίτη να μπαίνει στην τελική ευθεία.
Λίγες μέρες μετά το θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου συγκαλείται στις 30 Ιουνίου 1996 το 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ με τον Κώστα Σημίτη να είναι ήδη πρωθυπουργός μετά την εκλογή του από την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. Η θέση του κάτι παραπάνω από σαφής. Εάν δεν εκλεγόταν και πρόεδρος του Κινήματος θα παραιτούνταν από την πρωθυπουργία. Η ατμόσφαιρα στο συνέδριο είναι ηλεκτρισμένη. Τελικώς, στην αναμέτρησή του με τον Ακη Τσοχατζόπουλο εκλέγεται πρόεδρος με ποσοστό 53,77%. Πρώτος στη νέα κεντρική επιτροπή θα εκλεγεί ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος θα τον διαδεχτεί στην αρχηγία του κόμματος 8 χρόνια αργότερα. Τον Μάρτιο του 1999 κατά τις εργασίες του 5ο συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ ο Κώστας Σημίτης επανεκλέγεται στη θέση του προέδρου του κόμματος, ως μοναδικός υποψήφιος, όπως επίσης έγινε και στο 6ο συνέδριο του Κινήματος τον Οκτώβριο 2001.
Με την παραίτηση του από τον προεδρία του ΠΑΣΟΚ τον Ιανουάριο του 2004, δύο μήνες πριν τις εθνικές εκλογές, δρομολογήθηκε η εκλογή από τη βάση, ουσιαστικά η διαδοχή του, από τον Γιώργο Παπανδρέου. Συνολικά 1.017.085 πολίτες ψηφίζουν τον νέο αρχηγό, που δεν είχε αντίπαλο, σε μία πρωτόγνωρη διαδικασία. Η μαζική συμμετοχή για την ανάδειξη του νέου προέδρου του κόμματος μπορεί να ξεπέρασε κάθε προσδοκία όμως το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές της 7ης Μαρτίου με τον Γιώργο Παπανδρέου να ξεκινά τα αντιπολιτευτικά του καθήκοντα έχοντας συνάψει «ένα νέο συμβόλαιο με τον πολίτη», όπως χαρακτηριστικά έλεγε την περίοδο εκείνη.
Μετά τη δεύτερη ήττα στις εκλογές του 2007 ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ζητά την ανανέωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του με τον Ευάγγελο Βενιζέλο να καταθέτει αμέσως την υποψηφιότητά του. Στις εσωκομματικές εκλογές ψηφίζουν 769.156 μέλη και φίλοι του Κινήματος με τον Γιώργο Παπανδρέου να εκλέγεται με ποσοστό 55,91%, τον Ευάγγελο Βενιζέλο να λαμβάνει 38,18% και τον τρίτο υποψήφιο Κώστα Σκανδαλίδη να ψηφίζεται από τον 5,74% όσων προσήλθαν στις κάλπες της 11ης Σεπτεμβρίου του 2007.
Οπως το 2004 ο Γιώργος Παπανδρέου έτσι και το 2012 ο Ευάγγελος Βενιζέλος υπήρξε ο μοναδικός υποψήφιος για την αλλαγή σκυτάλης στο κόμμα. Η συμμετοχή βέβαια στην εκλογική διαδικασία ήταν υποπολλαπλάσια καθώς μόλις 236.151 μέλη και φίλοι του ΠΑΣΟΚ συμμετείχαν στην εκλογή του νέου αρχηγού. Το καλοκαίρι του 2015 είναι η σειρά της Φώφης Γεννηματά να ηγηθεί του κόμματος. Εκλέγεται από τον πρώτο γύρο μπροστά από τους Ανδρέα Λοβέρδο και Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλο. Η εκλειπούσα τέως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είχε εκλεγεί πρόεδρος του νέου φορέα της κεντροαριστεράς τον Νοέμβριο του 2017 μέσω εκλογών, στις οποίες ψήφισαν περισσότεροι από 210.000 πολίτες, επικρατώντας του Νίκου Ανδρουλάκη στο δεύτερο γύρο.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
