Νέο «καμπανάκι» για τα παγκόσμια αποθέματα νερού χτυπούν οι επιστήμονες, με την Ελλάδα να συγκαταλέγεται στις 25 χώρες παγκοσμίως που αντιμετωπίζουν υδατικό στρες.
Σύμφωνα με τον Άτλαντα Κινδύνου Υδάτων του Ινστιτούτου Παγκόσμιων Πόρων (WRI), 25 χώρες στις οποίες διαμένει το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού αντιμετωπίζουν κάθε χρόνο εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες κάθε χρόνο, καταναλώνοντας τακτικά σχεδόν όλο το διαθέσιμο απόθεμα νερού τους.
Την ίδια ώρα, τουλάχιστον το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού -δηλαδή περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι- ζει κάτω από συνθήκες υψηλού υδατικού στρες για τουλάχιστον έναν μήνα ετησίως.
Το Ινστιτούτο σημειώνει ότι η κατάσταση αυτή θέτει σε κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων, αλλά και τις θέσεις εργασίας, τα τρόφιμα και την ενεργειακή ασφάλεια. Το νερό άλλωστε είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των καλλιεργειών και την εκτροφή ζώων, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη διατήρηση της ανθρώπινης υγείας, την ενίσχυση των δίκαιων κοινωνιών και την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων.
Συνεπώς, χωρίς καλύτερη διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων, η αύξηση του πληθυσμού, η οικονομική ανάπτυξη και η κλιματική αλλαγή αποτελούν ένα «εκρηκτικό» μίγμα που αναμένεται να επιδεινώσει το υδατικό στρες παγκοσμίως.
Τι είναι το υδατικό στρες
Το υδατικό στρες, η αναλογία της ζήτησης νερού προς την ανανεώσιμη προσφορά του, μετρά τον ανταγωνισμό για τους τοπικούς υδάτινους πόρους. Όσο μικρότερο είναι το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, τόσο πιο ευάλωτο είναι ένα μέρος στο να αντιμετωπίσει έλλειψη νερού.
Μια χώρα που αντιμετωπίζει «ακραίο υδατικό στρες» σημαίνει ότι χρησιμοποιεί τουλάχιστον το 80% της διαθέσιμης προσφοράς, ενώ «υψηλό υδατικό στρες» σημαίνει ότι αποσύρει το 40% της προσφοράς της.
Σε όλο τον κόσμο, η ζήτηση για νερό υπερβαίνει τη διαθέσιμη, ενώ έχει υπερδιπλασιαστεί από το 1960. Η αυξημένη ζήτηση νερού είναι συχνά το αποτέλεσμα της αύξησης του πληθυσμού και της βιομηχανικής δραστηριότητας, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, η παραγωγή ενέργειας και η μεταποίηση.
Ταυτόχρονα, η έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές νερού, οι μη βιώσιμες πολιτικές χρήσης του νερού ή η αυξημένη μεταβλητότητα λόγω της κλιματικής αλλαγής μπορούν όλα να επηρεάσουν τη διαθέσιμη παροχή νερού.
Χωρίς παρέμβαση -όπως επενδύσεις σε υποδομές ύδρευσης και καλύτερη διακυβέρνηση των υδάτων- το υδατικό στρες, σημειώνει το WRI, θα συνεχίσει να επιδεινώνεται, ιδιαίτερα σε περιοχές με ραγδαία αυξανόμενο πληθυσμό και οικονομία.
Η Ελλάδα στις 25 χώρες με το μεγαλύτερο πρόβλημα
Τα δεδομένα δείχνουν ότι 25 χώρες εκτίθενται επί του παρόντος σε εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες κάθε χρόνο, που σημαίνει ότι χρησιμοποιούν πάνω από το 80% του ανανεώσιμου νερού τους για άρδευση, κτηνοτροφία, βιομηχανία και οικιακές ανάγκες.
Ακόμη και μια βραχυπρόθεσμη ξηρασία θέτει αυτά τα μέρη σε κίνδυνο να... ξεμείνουν κυριολεκτικά από νερό και μερικές φορές αναγκάζει τις κυβερνήσεις να κλείσουν τις βρύσες. Αυτό συνέβη σε πολλά μέρη ανά τον κόσμο, όπως η Αγγλία, η Ινδία, το Ιράν, το Μεξικό και η Νότια Αφρική.
Οι πέντε χώρες με το μεγαλύτερο υδατικό στρες είναι το Μπαχρέιν, η Κύπρος, το Κουβέιτ, ο Λίβανος, το Ομάν και το Κατάρ, όπου το φαινόμενο οφείλεται κυρίως στη χαμηλή προσφορά, σε συνδυασμό με τη ζήτηση από οικιακή, γεωργική και βιομηχανική χρήση.
Στη λίστα συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα, η οποία έρχεται στη 19η θέση, ενώ από την Ευρώπη «φιγουράρουν» επίσης το Βέλγιο και το Σαν Μαρίνο.
Στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, παράλληλα, το 83% του πληθυσμού εκτίθεται σε εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες και στη Νότια Ασία το 74%.
Τα χειρότερα έρχονται
Μέχρι το 2050 επιπλέον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι αναμένεται να ζουν σε συνθήκες εξαιρετικά υψηλού υδατικού στρες, ακόμα κι αν ο κόσμος περιορίσει την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας από 1,3 έως 2,4 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2100.
Η παγκόσμια ζήτηση νερού προβλέπεται να αυξηθεί κατά 20% - 25% έως το 2050, ενώ ο αριθμός των λεκανών απορροής που αντιμετωπίζουν υψηλή μεταβλητότητα από έτος σε έτος, ή λιγότερο προβλέψιμες προσφορές νερού, αναμένεται να αυξηθεί κατά 19%.
Η μεγαλύτερη μεταβολή στη ζήτηση νερού από σήμερα έως το 2050 θα σημειωθεί στην υποσαχάρια Αφρική. Αν και οι περισσότερες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής δεν αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή υπερβολική έλλειψη νερού, η ζήτηση αυξάνεται εκεί ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου.
Μέχρι το 2050, η ζήτηση νερού στην Υποσαχάρια Αφρική αναμένεται να εκτοξευθεί κατά 163% - τέσσερις φορές μεγαλύτερος ρυθμός μεταβολής σε σύγκριση με τη Λατινική Αμερική, τη δεύτερη μεγαλύτερη περιοχή, η οποία αναμένεται να δει αύξηση της ζήτησης νερού κατά 43%.
Ωστόσο, η αναποτελεσματική χρήση του νερού και η μη βιώσιμη διαχείριση απειλούν επίσης να μειώσουν το ΑΕΠ της περιοχής κατά 6%.
Και πάλι το χάσμα πλούσιων και φτωχών χωρών
Εν τω μεταξύ, η ζήτηση νερού έχει μείνει στάσιμη στις πλουσιότερες χώρες της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης. Οι επενδύσεις στην αποδοτική χρήση των υδάτων έχουν συμβάλει στη μείωση της χρήσης εντός της χώρας στις χώρες υψηλού εισοδήματος.
Όμως η χρήση του νερού και οι εξαρτήσεις επεκτείνονται πέρα από τα εθνικά σύνορα και το νερό που ενσωματώνεται στο διεθνές εμπόριο από χώρες με χαμηλότερο μεσαίο εισόδημα προς χώρες υψηλού εισοδήματος θα συμβάλλει όλο και περισσότερο στην αύξηση του υδατικού στρες στις χώρες με χαμηλό και χαμηλότερο μεσαίο εισόδημα.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
