Δημοφιλής ερώτηση εν καιρώ καραντίνας: «Τι μέρα είναι;». Απάντηση: «Έχει σημασία;». Σχεδόν ένα χρόνο μέσα στο σπίτι, η μονοτονία της καραντίνας φαίνεται ότι έχει απορυθμίσει εντελώς την έννοια του χρόνου. Ξυπνάμε την ίδια ώρα κάθε μέρα και ό,τι είναι να κάνουμε σήμερα, γνωρίζουμε ότι το έχουμε κάνει όλες τις προηγούμενες ημέρες, ξανά και ξανά, παγιδευμένοι στις ίδιες συνθήκες. Το μόνο που ελπίζουμε πριν κοιμηθούμε το βράδυ, είναι πως αύριο να ξημερώσει μια διαφορετική μέρα. Αλλά....
Ελάχιστοι άνθρωποι πρέπει να είναι εκείνοι που δεν έχουν δει την ταινία «Η Μέρα της Μαρμότας» (Groundhog Day) ή να που μα μην έχουν ακούσει κάτι γι’ αυτήν. Και όπως ακριβώς ο ήρωας της ταινίας, ένας μετεωρολόγος ο οποίος ξυπνά κάθε πρωί βιώνοντας ένα τρομακτικό déjà vu, έτσι σχεδόν αισθάνεται κάθε άνθρωπος στον πλανήτη που μένει αναγκαστικά κλεισμένος μέσα στο σπίτι κατά τη διάρκεια της 11μηνης καραντίνας. Αυτός όμως είναι ένας πολύ καλός λόγος να ξαναδεί κανείς την ταινία, ανακαλύπτοντας ότι για τον σημερινό θεατή η «Μέρα της Μαρμότας» μπορεί να έχει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα απ' ό,τι για κάποιον που την παρακολούθησε το 1993 στο σινεμά -ή μερικά χρόνια αργότερα στη τηλεόρασή του. Όπως, επίσης, έχει πολλά να μάθει από τον τρόπο που ο ήρωας της ταινίας καταφέρνει να βγει «άλλος άνθρωπος» στο τέλος της ταινίας.
Η φρίκη ενός χρονικού παράδοξου
«Είναι εκείνο το συναίσθημα που μας κάνει να νιώθουμε ότι αυτό που κάνουμε κάθε μέρα συμβαίνει κάθε μέρα. Ήμασταν και χθες έτσι. Και όλες τις προηγούμενες μέρες της καραντίνας. Δεν υπάρχει τίποτε άλλο στον ορίζοντα. Και αυτό δεν είναι απλά ψυχοφθόρο. Είναι φρικιαστικό», δήλωσε στο καναδικό τηλεοπτικό δίκτυο CP24 ο ψυχολόγος Στιβ Τζόρντενς, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο Σκάρμπορο. «Και όπως ακριβώς συμβαίνει στην ταινία, βρισκόμαστε κολλημένοι σε έναν ατέρμονα βρόχο ενός χρονικού παράδοξου, καταδικασμένοι να ζούμε την ίδια μέρα ξανά και ξανά, σε μια φαινομενική αιωνιότητα».
Ο Τζόρντενς λέει ότι όπως ακριβώς και στο σενάριο του Groundhog Day, η κρίση του COVID-19 κατέλυσε τα τελετουργικά που χρησιμεύουν ως συνειδητά χρονικά μας προγράμματα. «Η απογοήτευση που αισθανθήκαμε ως απλοί θεατές της ταινίας, είναι σήμερα η τρομακτική πραγματικότητα που βιώνουμε. Και αν δεν βρούμε κάποιους λόγους να ξαναβάλουμε ένα πρόγραμμα στο καθημερινό μας ημερολόγιο, θα είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγουμε από την σοβαρή κατάθλιψη που δημιουργεί η αίσθηση ότι δεν υπάρχει μέλλον πέρα από την τρέχουσα κρίση», είπε.
Ένα ρεαλιστικά τρομακτικό déjà vu
Ο Πολ Μουρ, ιστορικός ταινιών και κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ράιερσον στην ίδια εκπομπή του CP24, αποδίδει την ισχύ που έχει σήμερα η ταινία -περισσότερο και από την ημέρα που πρωτοκυκλοφόρησε-, στο γεγονός ότι βιώνουμε οι ίδιοι ένα απίστευτο σενάριο, το οποίο ποτέ δεν πιστεύαμε ότι μπορεί να συμβεί. «Σαν να δούμε αύριο το πρωί στον ουρανό χιλιάδες εξωγήινα διαστημόπλοια να έχουν φτάσει με απειλητικές διαθέσεις στη Γη, όπως έχουμε δει σε ταινίες φαντασίας του Χόλιγουντ», λέει ο Μουρ. «Η Μέρα της Μαρμότας αντηχεί σχεδόν ως επικός μύθος για ένα ρεαλιστικά τρομακτικό déjà vu, που δεν είχαμε καν διανοηθεί ότι μπορεί να συμβεί, όχι μόνο σε ατομικό, αλλά και σε συλλογικό επίπεδο. Ακόμη και πριν τον COVID-19, πολλοί άνθρωποι μπορεί να είχαν μια μονότονη ζωή με διαρκή επανάληψη των ίδιων συνηθειών και μετακινήσεων κάθε μέρα, όμως κατά τη διάρκεια της πανδημίας επικράτησε ένας καθολικός και παγκόσμιος εγκλωβισμός, όπου κάθε άτομο δεν έχει κανέναν έλεγχο στη ζωή του, ούτε καν στην παλιά, κανονική ρουτίνα του».
Το happy end
Ο Μάθιου Χέις, ένας Καναδός κριτικός κινηματογράφου και συγγραφέας, ο οποίος διδάσκει κινηματογραφικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κονκόρντια, προσθέτει: «Το Groundhog Day ισορροπεί με μεγάλη μαεστρία στη λεπτή γραμμή μεταξύ της κωμωδίας και θρίλερ, επιτρέποντας στο κοινό να γελάσει με τους βαθύτερους φόβους του. Ο πρωταγωνιστής έρχεται με ολοένα και πιο περίτεχνα κόλπα για να αντιμετωπίσει το χρονικό του βασανισμό, από την προσπάθειά του να κάνει κακίες χωρίς συνέπειες έως την άσκοπη απόπειρα αυτοκτονίας, μιας και γνωρίζει ότι την επόμενη μέρα όλα θα ξεκινήσουν από την αρχή σαν να μη συνέβη τίποτε. Αλλά για πολλούς, το σενάριο της ταινίας τούς υπενθυμίζει με τον χειρότερο τρόπο τον δικό τους απόλυτο παραλογισμό. Ένα από τα πράγματα που είναι πραγματικά εξωφρενικά για αυτήν την πανδημία είναι ότι ενώ άλλαξε όλον τον κόσμο γύρω μας, για τους ίδιους τους ανθρώπους που μένουν επί 11 μήνες στην καραντίνα, όλα έγιναν μια ακόμη Μέρα της Μαρμότας», λέει ο Χέις. «Ευτυχώς, πολλοί άνθρωποι με τους οποίους μιλώ καθημερινά λένε ότι παρακολουθώντας ξανά το Groundhog Day, βρήκαν έναν λόγο να τους οδηγήσει σε μια εσωτερική κάθαρση και να ξαναδούν την ζωή τους από την αρχή. Ακόμη και πριν την πανδημία, πολλοί ζούσαν τη Μέρα της Μαρμότας σαν να ήταν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, αλλά μια ταινία σαν κι αυτή, μπορεί να κάνει κάθε άνθρωπο να καταλάβει τι πραγματικά είναι επαναλαμβανόμενο και κουραστικό και πώς μπορεί να το αλλάξει από τη στιγμή που θα τελειώσει το εφιαλτικό σενάριο της πανδημίας. Ένα happy end. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στην ταινία».
28 χρόνια μετά...
Δεν είναι καθόλου τυχαίο, που η Jeep εκμεταλλεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο τον Μπιλ Μάρεϊ (πρωταγωνιστή της ταινίας), δημιουργώντας ένα διαφημιστικό για το νέο της μοντέλο SUV Gladiator, που λίγο-πολύ θυμίζει σίκουελ της Μέρας της Μαρμότας, με τα views να ξεπερνούν τα 105 εκατομμύρια.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
