Η λάμψη του Χόλιγουντ και το σκοτάδι των ψυχικών ασθενειών βαδίζουν εδώ και δεκαετίες χέρι-χέρι. Υπήρξαν μάλιστα στιγμές που η Μέκκα του κινηματογράφου δεν φέρθηκε καθόλου ευγενικά στις δημόσιες εκμυστηρεύσεις των σταρ σχετικά με τα προβλήματα ψυχικής υγείας που βιώνουν ή βίωσαν στο παρελθόν. Ωστόσο, οι ταινίες και οι σειρές που έχουν ως ήρωες ψυχοπαθείς δολοφόνους ή βαριά καταθλιπτικά και κοινωνικά δυσλειτουργικά άτομα -από το «Ψυχώ» του Χίτσκοκ και τη «Φωλιά του Κούκου» του Φόρμαν έως τα τηλεοπτικά σίριαλ «Μια Τρελή Οικογένεια» και «Pretty Little Liars», πάντα ήταν πρώτα στη λίστα των παραγωγών του κινηματογράφου, επειδή απλά, η τρέλα, η ψυχασθένεια και η σχιζοφρένεια είναι σαν βούτυρο στο ψωμί των σεναριογράφων και των παραγωγών.
Διαβάστε ακόμη: Ο πρίγκιπας Χάρι μιλά για το ψυχικό τραύμα που του άφησε η απώλεια της Πριγκίπισσας Νταϊάνα
Για τον Μήνα Ευαισθητοποίησης Ψυχικής Υγείας 2021, οι μεγαλύτεροι «παίκτες» της παγκόσμιας ψυχαγωγίας αποφάσισαν να συζητήσουν πώς μπορούν να το διορθώσουν. Ο «Συνασπισμός Αφήγησης Ψυχικής Υγείας», που αποτελείται από ένα συμβούλιο 18 δικτύων και εταιρειών παραγωγής (συμπεριλαμβανομένων των MTV Entertainment Group, Disney, NBC Universal και WarnerMedia), μαζί με περίπου 20 κορυφαίους φορείς και εμπειρογνώμονες ψυχικής υγείας, διοργάνωσαν ένα διαδικτυακό συνέδριο τον περασμένο μήνα, προσκαλώντας ηθοποιούς του Χόλιγουντ να μιλήσουν ανοιχτά για τα προβλήματα ψυχικής υγείας (τους) με σκοπό να βοηθήσουν τόσο τη βιομηχανία του Χόλιγουντ όσο και τον γενικό πληθυσμό να ευαισθητοποιηθούν.
«Δεν παίζει ρόλο πόσο μεγάλος είναι ο τραπεζικός σου λογαριασμός ή τι αυτοκίνητο οδηγείς. Αυτά δεν μετράνε. Αλλά το πώς κάνεις τους ανθρώπους να νιώθουν», ανάρτησε στο Instagram o Ντουέιν –The Rock- Τζόνσον.
«Δεν είστε μόνοι, υπάρχουν και άλλοι σαν εσάς», δήλωσε η Ρεγκίνα Χολ. «Νομίζω ότι συνειδητοποιώντας την κοινή “ψυχοπαθολογική ομοιότητα” με έναν προβεβλημένο ηθοποιό, μπορεί να κάνει κάθε απλό “ασθενή” όχι απλά να αισθανθεί καλύτερα –δεν είναι αυτό το ζητούμενο- αλλά να βρει ένα ισχυρό κίνητρο να αναζητήσει θεραπεία».
Μια σκηνή αρκεί για να αυξηθούν οι αυτοκτονίες
Σύμφωνα με την καθηγήτρια ψυχολογίας Κριστίν Γου Μουτιέρ, επικεφαλής του Αμερικανικού Ιδρύματος για την Πρόληψη Αυτοκτονιών, η κοινωνική κατανόηση της ψυχικής υγείας έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά «...εξακολουθούμε να είμαστε φοβισμένοι και δύστροποι όταν πρέπει να αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια. Αυτή τη στιγμή οι μισοί από τους νέους που έχουν σκέψεις αυτοκτονίας δεν το έχουν πει ούτε στον πιο στενό φίλο τους. Και η βιομηχανία της μαζικής ψυχαγωγίας πιθανότατα έχει τον πιο ισχυρό ρόλο πάνω σ’ αυτό το λεπτό ζήτημα, με τους ηθοποιούς που αγαπούν όλοι, να αποτελούν τους καλύτερους εμπνευστές και δασκάλους, οι οποίοι θα τους βοηθήσουν να εμβαθύνουν στον αλφαβητισμό της ψυχικής υγείας».
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της USA Today, η Μουτιέρ εργάστηκε ως σύμβουλος για το σίριαλ του Netflix «13 Reasons Why», όπου ο έφηβος βασικός χαρακτήρας της σειράς αυτοκτονεί με έναν δραματικό τρόπο.
«Μια μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι οι αυτοκτονίες στις ΗΠΑ από άτομα ηλικίας 10 έως 17 ετών αυξήθηκαν κατακόρυφα ένα μήνα μετά την κυκλοφορία της εκπομπής, κάτι που οδήγησε την υπηρεσία ροής του καναλιού να κόψει τη συγκεκριμένη σκηνή δύο χρόνια αργότερα!». Η Μουτιέρ επισημαίνει: «Ο,τιδήποτε είναι υπερβολικά λεπτομερές και άκρως παραστατικό, ενέχει σοβαρούς κινδύνους στα νεαρά ή άλλα ευάλωτα άτομα με συγκεκριμένα ψυχικά προβλήματα, τα οποία θεωρούν ότι η αυτοκτονία είναι η μόνη διέξοδος», λέει η Μουτιέρ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η βιομηχανία της ψυχαγωγίας πρέπει να αποκλείσει όλες τις απεικονίσεις ψυχικής ασθένειας από τα σενάριά της. «Υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπιστεί σωστά το ζήτημα εντός και εκτός πλατό», λέει η Μουτιέρ, εξηγώντας: «Πρώτον, η ψυχική ασθένεια δεν πρέπει να είναι το επίκεντρο ενός φιλμ ή μιας τηλεοπτικής σειράς, επειδή έτσι διαιωνίζεται η ιδέα πως δεν υπάρχει ελπίδα ή σανίδα σωτηρίας. Δεύτερον, οι ίδιοι οι συγγραφείς, οι σεναριογράφοι, οι σκηνοθέτες, οι παραγωγοί, αλλά και οι ηθοποιοί, οφείλουν να προσλαμβάνουν εμπειρογνώμονες ψυχικής υγείας ώστε να τους βοηθούν να αναλύσουν τις ιδέες τους και να εξερευνήσουν σχολαστικά εάν η αφήγησή τους ή η ερμηνεία τους θα έχουν αρνητική αντίληψη ως προς την αναζήτηση θεραπείας».
Όταν η ζωή μιμείται αρρωστημένα την τέχνη
Η Τζόι Χάρντεν Μπράντφορντ, κλινική ψυχολόγος, ιδρύτρια του podcast «Therapy for Black Girls» και σύμβουλος στον πολυεθνικό όμιλο μέσων μαζικής ενημέρωσης ViacomCBS, είπε στο συνέδριο: «Τα media έχουν κάνει πολύ καλύτερη δουλειά τα τελευταία χρόνια, αλλά υπάρχουν ακόμα στιγμές που επικεντρώνονται περισσότερο στο να αναδεικνύουν καταστάσεις κρίσεων και υστερίας από άτομα που πάσχουν από ψυχικές νόσους, και τα οποία οδηγούνται σε μαζικούς φόνους, θανατηφόρους βιασμούς και αυτοκτονίες. Εκ πρώτης όψεως, αυτό σημαίνει “ρεπορτάζ που πουλάνε”, όμως απ’ την άλλη, αφήνει ανεξέλεγκτες αφορμές σε άλλους ψυχικά ασθενείς να τα βιώσουν ως “εκπαιδευτικά ντοκιμαντέρ”, οδηγώντας το ήδη αρρωστημένο υποσυνείδητό τους να πιστεύει ότι αυτή είναι η πραγματική ζωή».
Ένα άλλο προβληματικό στερεότυπο είναι η απεικόνιση των νοσοκομείων ψυχικής υγείας ως «ανατριχιαστικών» (βλέπε, «Φωλιά του Κούκου»), η οποία μπορεί να αποθαρρύνει πολλούς ασθενείς να αναζητήσουν θεραπεία. «Εάν υπάρχει μια τέτοια μέθοδος αφήγησης σεναρίου, αυτό πρέπει να αλλάξει δραματικά», τόνισε στο συνέδριο ο ηθοποιός Στέρλιγνκ Κ. Μπράουν, ο οποίος πρωταγωνίστησε στο ψυχολογικό δράμα του NBC «This is Us».
Ο Μπράντφορντ πρότεινε πως όσοι ξεκινούν το θεραπευτικό τους ταξίδι να μην αποθαρρυνθούν εάν ο πρώτος θεραπευτής που βλέπουν δεν είναι τέλειος. «Δεν σημαίνει ότι είσαι κακός πελάτης ή ότι ο γιατρός σου είναι κακός θεραπευτής, απλά μπορεί να μην ταιριάζετε. Σε αντίθεση με άλλες επαγγελματικές ιατρικές σχέσεις (όπως παθολόγος, παιδίατρος ή γυναικολόγος), η ψυχική θεραπεία γίνεται πράξη όταν η “χημεία” μεταξύ σας θα είναι αμφίδρομη θετικά. Μπορεί κάποιες φορές να μην είναι σταθερή, όπως για παράδειγμα στην ταινία «Ανάλυσέ το» με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο και τον Μπίλυ Κρίσταλ, αλλά εντέλει είναι η “χημεία” που μπορεί να μεταβάλλει τους νεφελώδεις εφιάλτες σας σε μια καλύτερη εκδοχή μιας πραγματικά καλύτερης εκδοχής της ζωής σας».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
