Η μετάβαση από τον Μεσαίωνα στην Αναγέννηση μπορεί να δημιούργησε εκείνες τις συνθήκες για την πνευματική, κοινωνική άνθηση του ανθρώπου, αλλά αυτό δεν σήμαινε πως οι δολοπλοκίες και οι συγκρούσεις σταμάτησαν.
Μία από τις πιο διάσημες και σημαντικές δολοπλοκίες ήταν στη Φλωρεντία η συνωμοσία Πάτσι, μια συνωμοσία από μέλη της οικογένειας Πάτσι και άλλους για να εκτοπίσουν την οικογένεια των Μεδίκων ως ηγεμόνες της Αναγεννησιακής Φλωρεντίας.
Φλωρεντία, το λίκνο της Αναγέννησης
Η Αναγέννηση στην Ιταλία «γεννήθηκε» στη Φλωρεντία. Η πόλη της Τοσκάνης γνώρισε μια απίστευτη καλλιτεχνική και πνευματική ανάπτυξη. Οι Φλωρεντίνοι έβλεπαν την τέχνη ως κάτι περισσότερο από απλή διακόσμηση. Ήταν συνυφασμένη στον ιστό της καθημερινότητάς τους. Δρόμοι και πλατείες, έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, εκκλησίες και μέγαρα αντικατόπτριζαν τόσο μια θεώρηση του κόσμου, όσο και μια αστική ταυτότητα.
Γεννημένοι στη σημαντικότερη πόλη της τέχνης κουβαλάνε την κληρονομιά των Δάντη, Ντα Βίντσι, Μικελάντζελο, Τζιότο, Ντονατέλο, και όλων αυτών των σπουδαίων ανθρώπων που συντέλεσαν, ώστε η Ευρώπη να περάσει από τον σκοταδισμό του Μεσαίωνα στη φωτεινότητα της Αναγέννησης.
Όλα αυτά βέβαια ίσως να μην γίνονταν ποτέ αν προχωρούσε η συνωμοσία των Πάτσι τον Απρίλιο του 1478 κόντρα στην ισχυρή οικογένεια των Μεδίκων.
Η άνοδος των Μεδίκων
Οι Μέδικοι ήταν μια πολύ πλούσια οικογένεια της Φλωρεντίας, που από το 15ο ως τον 18ο αιώνα κυριάρχησε στην οικονομική, πολιτική αλλά και καλλιτεχνική ζωή της πόλης, παίζοντας έτσι ένα καθοριστικό ρόλο στην ιταλική και ευρωπαϊκή ιστορία.
Η επικράτησή τους ξεκίνησε με τον Κόζιμο τον Πρεσβύτερο (1389-1464), τον πλουσιότερο άνθρωπο της πόλης, που πέτυχε να εξορίσει τους αντιπάλους του. Από το 1469 ως το 1492, κεφαλή της οικογένειας ήταν ο Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής, τραπεζίτης, πολιτικός, ποιητής και μαικήνας πολλών καλλιτεχνών (όπως ο Μιχαήλ Άγγελος) και επιστημόνων.
Ο Λαυρέντιος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην παραγωγή τεράστιου αριθμού έργων τέχνης, και υπήρξε προστάτης των τεχνών, ποιητής και ουμανιστής, καθώς επίσης και ένας από τους πιο σημαντικούς πολιτικούς της εποχής του.
Η άνοδος τους, όπως ήταν λογικό, δεν αντιμετωπίστηκε από όλη τη Φλωρεντία με την ίδια θέρμη. Μία οικογένεια ευγενών, αυτή των Πάτσι, δεν έβλεπε με καθόλου καλό μάτι την ηγεμονία των Μεδίκων. Οι Πάτσι, μια οικογένεια ευγενών της Φλωρεντίας κατά τον Μεσαίωνα, ήταν από τους πρώτους τραπεζίτες της εποχής.
Η οικογένεια ιδρύθηκε από τον Πάτσο ντι Ρανιέρι, τον πρώτο άνθρωπο πάνω από τα τείχη κατά τη διάρκεια της Πολιορκίας της Ιερουσαλήμ το 1099, κατά τη διάρκεια της Πρώτης Σταυροφορίας.
Το σχέδιο την Κυριακή των Καθολικών
Στις 26 Απριλίου του 1478, την Κυριακή των Καθολικών μέλη της οικογένειας Πάτσι μαζί με άλλους εχθρούς των Μεδίκων, σχεδιάζουν να δολοφονήσουν τον απόλυτο άρχοντα της Φλωρεντίας, τον Λαυρέντιο των Μεδίκων και τον αδερφό του Ιουλιανό. Στη συνωμοσία πήραν μέρος ο Τζάκοπο των Πάτσι, ο Φραντσέσκο των Πάτσι, ο αρχιεπίσκοπος της Πίζας, Φραντσέσκο Σαλβιάτι, ο τραπεζίτης και δολοφόνος Μπερνάρντο Μπαροντσέλι, τους οποίους στήριξαν δυο ιερείς, ο Στέφανο ντα Μπανιόνε και ο Αντόνιο Μαφέι, και ένας μισθοφόρος ο Μοντεσέκο.
Εκτός απ' αυτούς στη συνωμοσία συμμετείχαν και άλλα άτομα που είχαν οργανωτικό ρόλο. Αυτοί ήταν ο Πάπας Σίξτος Δ', ο δούκας του Ουρμπίνο Φεντερίκο ντε Μοντεφέλτρο και ο κυβερνήτης της Ίμολα Τζιρόλαμο Ριάριο.
Εκείνη την ημέρα χιλιάδες πιστοί βρίσκονταν στον καθεδρικό της Santa Maria del Fiore για τη λειτουργία της Κυριακής του Πάσχα. Μπροστά από την Αγία Τράπεζα, στην πρώτη σειρά, στέκονταν ο Λαυρέντιος και ο Ιουλιανός των Μεδίκων, οι δυο ηγέτες της Φλωρεντίας, ενώ λίγες σειρές πιο πίσω βρισκόταν ο Φραντσέσκο των Πάτσι και ο Μπερνάρντο Μπαροντσέλι.
Λίγο πριν ολοκληρωθεί η λειτουργία οι συνωμότες προχώρησαν μέσα από το πλήθος και μαζί με τους δυο εμπλεκόμενους ιερείς επιτέθηκαν στα δυο αδέλφια. Την ίδια στιγμή, ο αρχιεπίσκοπος Σαλβιάτι έχοντας στο πλευρό του μισθοφόρους ετοιμάζονταν να εξαφανίσουν τη Σινορία και τον Γκονφαλονιέρο (το ανώτερο αξίωμα στη Φλωρεντία) που ήταν υποστηρικτές της οικογένειας.
Αποτέλεσμα της επίθεσης ήταν ο φρικτός θάνατος του Ιουλιανού ο οποίος μαχαιρώθηκε δεκαεννέα φορές, με το κρανίο του να σπάει πάνω στα σκαλιά που οδηγούσαν στην Αγία Τράπεζα. Με το αιματοβαμμένο πτώμα του Τζουλιάνο να κείται μπροστά στο βωμό, ξέσπασε πανδαιμόνιο μέσα στην εκκλησία.
Το ποίμνιο νόμισε ότι έπεσε ο θόλος του Μπρουνελέσκι, οι τραυματίες προσπαθούσαν να συρθούν έξω, οι συνωμότες να βγουν από τις πύλες. Ο Λαυρέντιος κατάφερε μέσα στη σύγχυση να ξεφύγει τραυματισμένος στο λαιμό και να κρυφτεί στο Νέο Σκευοφυλάκιο όπου κλειδώθηκε για ασφάλεια.
Η εκδίκηση των Μεδίκων
Την ίδια ώρα ο Σαλβιάτι που έπρεπε να δολοφονήσει τον Καίσαρα Πετρούτσι έφτασε στο παλάτι που βρισκόταν ο Πετρούτσι. Καθυστέρησε επικίνδυνα με αποτέλεσμα ο Καίσαρας Πετρούτσι να καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά. Έτσι, κατάφερε να βγει από το δωμάτιο και διέταξε να χτυπήσουν οι καμπάνες, για να ενημερωθεί ο λαός πως η πόλη κινδυνεύει. Λίγο αργότερα εμφανίστηκε και ο τραυματισμένος Λαυρέντιος, για να δείξει πως οι Μέδικοι ζουν ακόμη και ο κόσμος της Φλωρεντίας ξεσηκώθηκε κατά των συνωμοτών.
Αρχικά έσφαξαν τον αρχιεπίσκοπο Σαλβιάτι και τους μισθοφόρους και στη συνέχεια τον κρέμασαν στην πρόσοψη του Palazzo della Signoria όπου μετά από λίγο κρέμασαν και τον Φραντσέσκο των Πάτσι. Οι δύο ιερείς Ντα Μπανιόνε και Μαφέι ευνουχίστηκαν και κρεμάστηκαν, ενώ ο Μπαροντσέλι και ο Μοντεσέκο βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν στο Μπαρτζέλο.
Ο μόνος που γλίτωσε ήταν ο πατριάρχης των Πάτσι, Τζάκοπο, τον οποίο όμως συνέλαβαν λίγες ημέρες αργότερα και τον πέταξαν από το παράθυρο του παλατιού της Σινορίας. Για τρεις εβδομάδες, το μισοσαπισμένο πτώμα του Τζιάκοπο ντε Πάτσι, συρόταν στους δρόμους της πόλης με το κεφάλι μέσα σε βρόχο. Στη θέα του, το πλήθος επευφημούσε και του πετούσε πέτρες.Το κεφάλι του τοποθετήθηκε στη θήρα του παλατιού Πίτι, ενώ το υπόλοιπο σώμα σύρθηκε μέχρι το ποτάμι όπου και το άφησαν να χαθεί στα νερά του Άρνου.
Από τους αιχμαλώτους που οδηγούνταν στην αγχόνη, κόβονταν καθ’ οδόν τα αυτιά και οι μύτες, με τον μύθο να λέει πως οι δρόμοι της Φλωρεντίας γέμισαν ανθρώπινα μέλη».
Οι συνέπειες για την οικογένεια Πάτσι ήταν τρομερές. Τα μέλη της οικογένειας εκδιώχθηκαν από τη Φλωρεντία και η περιουσία τους κατασχέθηκε. Οποιοσδήποτε ονομαζόταν Πάτσι έπρεπε να πάρει ένα νέο όνομα αφού σβήστηκαν από το δημοτολόγιο. Ο Λαυρέντιος έγινε ο πρώτος Φλωρεντινός με ένοπλη συνοδεία, κάτι που του έδωσε κύρος στα μάτια των πολιτών της πόλης.
Αυτή ήταν η συνωμοσία των Πάτσι, μια μακιαβελική ιστορία βγαλμένη από τις πιο σκοτεινές περιόδους της Αναγέννησης δείχνοντας πως στη Φλωρεντία η πνευματική ανάταση ήταν έννοιες ταυτόσημες με τις δολοπλοκίες.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
