Η ώρα είναι περίπου 8 το βράδυ και τα μαγαζιά στην παλιά πόλη της Λευκωσίας αρχίζουν σταδιακά να κατεβάζουν ρολά. Ο κύριος Παύλος μαζεύει ήδη τους πάγκους με τα σουβενίρ που είναι απλωμένοι πάνω στον πεζοδρόμο. «Πέρνα, δεν έχουμε κλείσει ακόμα» μου λέει. Στο μυαλό έχω ότι πρόκειται για ένα ακόμη τουριστικό κατάστημα της γειτονιάς. Οι προβλέψεις μου, όμως, πέφτουν έξω.
Με το πού περνάω την είσοδο, τα μάτια μου πέφτουν πάνω σε μερικές ποδοσφαιρικές εμφανίσεις που είναι κρεμασμένες από το ταβάνι. «Είναι προς πώληση;» τον ρωτάω. Εκείνος γελάει. «Όχι αγόρι μου, αυτές είναι από την προσωπική μου συλλογή». Ο κύριος Πάυλος υποστηρίζει το ΑΠΟΕΛ από μικρό παιδί. Του έλαχε, όμως, η γυναίκα του να είναι Ομόνοια, ο αιώνιος αντίπαλος.
Τα χρόνια, όπως εξηγεί, έχουν περάσει και έχει αποδεχτεί την όλη κατάσταση, σε τέτοιο σημείο, μάλιστα, που έφτασε στο σημείο να βάλει μια πράσινη φανέλα στο μαγαζί. «Δεν υπάρχουν έχθρες εδώ. Το πιο σημαντικό είναι να αγαπάς το άθλημα. Το τι ομάδα είναι ο καθένας μπαίνει σε δεύτερη μοίρα» προσθέτει. Το ταξίδι στην Κύπρο γίνεται λίγες μέρες πριν από τον μεγάλο τελικό κυπέλλου μεταξύ της Ομόνοιας Λευκωσίας και της Πάφου.
Το ποδόσφαιρο είναι στο επίκεντρο των συζητήσεων. Μόνο όμως των ντόπιων γιατί παράλληλα με αυτούς στην πόλη αρχίζουν να φτάνουν όλο και περισσότεροι τουρίστες από ολόκληρη την Ευρώπη -και κυρίως την βόρεια- προκειμένου να χορτάσουν ήλιο. Η πλειοψηφία αυτών κινείται στην παλιά πόλη, μια περιοχή με τεράστια πολιτιστική αλλά και ιστορική σημασία.
Η ιστορία της Λευκωσίας και η Πράσινη Γραμμή
Η ιστορία της Λευκωσίας, ή αλλιώς Λήδρας, όπως ήταν το πρώτο της όνομα, ξεκινά από τους αρχαίους χρόνους. Ιδρύθηκε από τους Αχαιούς μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου, ενώ υπήρξε έδρα των Φράγκων βασιλιάδων της Κύπρου από τον 10ο αιώνα μ.Χ.. Ύστερα πέρασαν από εκεί οι Ενετοί, οι Οθωμανοί και οι Άγγλοι. Κάθε ένας από αυτούς άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στην πόλη. Χαρακτηριστικό είναι μέχρι σήμερα έχουν διασωθεί πλήρως τα τείχη που έχτισαν οι Ενετοί προκειμένου να περικλείσουν εντός αυτής την παλιά πόλη.
Το σημείο, όμως, εκεί που τραβά τα βλέμματα όλων των επισκεπτών είναι η Πράσινη Γραμμή. Πρόκειται ουσιαστικά μια ζώνη γης που διαχωρίζει τα όρια των ελληνικών και τουρκικών κατεχόμενων τομέων. Δικαίωμα ελέγχου σε αυτή έχουν στα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση του status quo το οποίο έχει προκύψει από την εισβολή της Τουρκίας το 1974. Η Γραμμή Κατάπαυσης του Πυρός εκτείνεται ανατολικά και δυτικά της Λευκωσίας και διασχίζει όλη την Κύπρο.
Περπατώντας κατά μήκος των ορίων αυτής αντιλαμβάνεσαι το πόσο απότομα σταμάτησε ο χρόνος εκεί. Πίσω από τα σύρματα και τα παραπήγματα, μάλιστα, έχει κανείς τη δυνατότητα να δει όλα τα ερειπωμένα κτίρια, τα οποία σαπίζουν στο πέρασμα των χρόνων και παραδίδονται σταδιακά στα αναρριχόμενα φυτά και τα χόρτα που είναι έτοιμα να τα σκεπάσουν όλα.
Μπορεί να έχουν περάσει ήδη 61 χρόνια από τον πρώτο διχοτόμηση της πρωτεύουσας της Κύπρου, ωστόσο, πρόκειται για ένα από τα βασικά ζητήματα του δημοσίου διαλόγου. Πόσο μάλλον τώρα που έπονται και οι αυτοδιοικητικές εκλογές στη χώρα, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν επίσης στις 9 Ιουνίου, μαζί με τις Ευρωεκλογές. Στους δρόμους της πόλης υπάρχουν πολλές φωτεινές πινακίδες με τις μορφές διαφόρων υποψηφίων. Την ίδια στιγμή, όλα σχεδόν τα κυπριακά κανάλια κάνουν καθημερινά debates με τους υποψήφιους δημάρχους.
Ένα ακόμη ζήτημα που τίθεται στις τηλεοπτικές μάχες έχει να κάνει με τη βιωσιμότητα της παλιάς πόλης της Λευκωσίας. Κάνοντας κανείς μια βόλτα σε αυτή θα παρατηρήσει πώς υπάρχουν αρκετά κλειστά καταστήματα, ενώ τα μόνα που είναι ανοιχτά ανήκουν σε ηλικιωμένους επιχειρηματίες που βρίσκονται εκεί περισσότερο από μισό αιώνα. Κατά τη διάρκεια της περιπλάνησής μου σε αυτά, είχα την τύχη να μιλήσω με μερικούς από τους ιδιοκτήτες τους.
Τα τελευταία παραδοσιακά καταστήματα της παλιάς πόλης
Το πρώτο μαγαζί που πέρασα τις πύλες του ήταν το κουρείο «Η Λαμπούσα» του κυρίου Γιώργου. Ο ίδιος φορούσε τη στολή εργασίας, όπως λέει γελώντας: λευκό πουκάμισο, παντελόνι και αθλητικά παπούτσια «για να αντέχει την ορθοστασία». Στην είσοδο καθόταν ένας φίλος του, ο οποίος άρχισε να του κάνει πλάκα: «άντε ποιος στη χάρη σου. Έπρεπε να γεράσεις για να γίνεις διάσημος» είπε και άρχισε να γελάει.
Το εσωτερικό του κουρείου μοιάζει να είναι βγαλμένο από μια άλλη εποχή. Η καρέκλα, τα εργαλεία, ο καθρέφτης, ακόμη και οι φωτογραφίες των μελών της οικογένειάς του που είναι καρφωμένες σε κάδρα στην τοίχο. Μπορεί, κατά τον ίδιο, τα χρόνια να έχουν περάσει, αλλά η αγάπη του για τη δουλειά δεν λέει να σταματήσει. «Πού να πάω; Εδώ μέσα έχω περάσει όλη μου τη ζωή» εξηγεί, ενώ τον φωτογραφίζω, χωρίς τα γυαλιά μυωπίας, για να δείχνει όπως μου είπε νεότερος.
Λίγα μέτρα μακριά βρίσκεται το ραφείο ενός ακόμη ηλικιωμένου μαγαζάτορα της περιοχής. Ο χώρος μοιάζει πραγματικά με παράδεισο για όποιον αγαπά τα υφάσματα. Ο κύριος Δημήτρης είναι στο βάθος και ετοιμάζει το μεσημεριανό του γεύμα, μια σαλάτα. Μπορεί να μην έχει πολλή όρεξη για κουβέντα, αλλά δέχεται να τον φωτογραφίσω. «Έχουν περάσει πολλοί δημοσιογράφοι από εδώ. Να τη βλέπεις την τηλεόραση; Πριν από μια εβδομάδα βγήκα σε μια εκπομπή με την εγγονή μου» σημειώνει.
Το μαγαζί, όμως, με το πιο ιδιαίτερο όνομα στην παλιά πόλη της Λευκωσίας είναι το ζαχαροπλαστείο Hurricane. Πρόκειται για έναν από τους πιο ιστορικούς χώρους της περιοχής, καθώς μετρά περισσότερα από 80 χρόνια ζωής. Εκεί μάς υποδέχτηκε η κυρία Ειρήνη, η «ψυχή του καταστήματος». Όπως με ενημέρωσε, η ιστορία του Hurricane ξεκίνησε το 1942 στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, περίοδο Αγγλοκρατίας στην Κύπρο. Ο πρώτος ιδιοκτήτης του, ο οποίος καταγόταν από τη Σάμο, επηρεασμένος από τον πόλεμο και την πολεμική αεροπορία έδωσε στο μαγαζί του το όνομα των φημισμένων πολεμικών αεροπλάνων της εποχής, τα Hurricane.
Σήμερα, μάλιστα, στο μαγαζί, το οποίο άνοιξε μετά από μια μακρά περίοδο ανακαίνισης, υπάρχει ακόμη κρεμασμένο ένα κάδρο με το θρυλικό αεροσκάφος. Ακριβώς κάτω από αυτό υπάρχει ο πάγκος με τα γλυκά αλλά και την τυρόπιτα, για την οποία φημίζεται το Hurricane. «Δεν μπορείς να φύγεις χωρίς να δοκιμάσεις» μου λέει και μου βάζει μία στην τσάντα. «Φάε και θα μου πεις» συμπληρώνει.
Ο κεντρικός πεζόδρομος, ο σαλονικιός γύρος και η εντυπωσιακή Πλατεία Ελευθερίας
Το ζαχαροπλαστείο βρίσκεται μια ανάσα από την οδό Λήδρας, τον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης από τον οποίο περνούν καθημερινά όλοι όσοι θέλουν να επισκεπτούν την παλιά πόλη. Η κίνηση καθ' όλη τη διάρκεια της μέρας είναι μεγάλη.
Κατά μήκους αυτής υπάρχουν αρκετά εμπορικά καταστήματα και φαγάδικα. Ο «Γύρος ο Σαλονικιός», ο οποίος αποτελεί πόλος έλξης για ντόπιους και μη αλλά και το Avo's Armenian Food, μερικά τετράγωνα μακριά, το οποίο είναι ό,τι πρέπει για φθηνό λαχματζούν, κούπες και χαλουμωτή, μια παραδοσιακή κυπριακή πίτα με χαλούμι.
Ο πεζόδρομος τελειώνει στην Πλατεία Ελευθερίας. Η θέα της και μόνο εντυπωσιάζει τους επισκέπτες της, καθώς πρόκειται για ένα πραγματικό αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα. Σχεδιάστηκε από την Ιρανό-Βρετανή Ζάχα Χαντίτ, η οποία πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες αρχιτεκτόνισσες του 20ου και 21ου αιώνα.
Οι εργασίες επαναδημιουργίας της πλατείας ξεκίνησαν το 2005, ωστόσο, εξαιτίας αρχαιολογικών ευρημάτων και αρκετών κολλημάτων, τελικά ολοκληρώθηκαν το 2021. Ο άνθρωπος που βρέθηκε πίσω από αυτή, όμως, δεν κατάφερε να τη δει ποτέ ολοκληρωμένη καθώς έφυγε από τη ζωή το 2016. Πίσω από την Πλατεία Ελευθερίας εκτείνεται η νέα πόλη, στην οποία τα τελευταία χρόνια έχουν ανεγερθεί μια σειρά από πανύψηλους ουρανοξύστες που φιλοξενούν τόσο ξενοδοχεία, όσο και μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες από ολόκληρο τον κόσμο.
Η θέα των κτιρίων είναι ευδιάκριτη τα βράδια από τα σοκάκια της παλιάς Λευκωσίας. Δύο εικόνες μιας πόλης με τόσες διαφορετικές πτυχές που σίγουρα αξίζει να επισκεφτείς με την πρώτη ευκαιρία.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
