Αν «μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις» τότε στην περίπτωση της φωτογραφίας του Έντι Άνταμς «ισούται» με τόμους ολόκληρους! Τόμους μέσα στους οποίους θα πρέπει να χωρέσουμε τον παραλογισμό του πολέμου. Το αδιανόητο που συμβαίνει μπροστά στα μάτια δεκάδων έκπληκτων ανθρώπων. Μέσα σε ένα «κλικ» χώρεσε όλη η αγριότητα, όλη η απανθρωπιά, όλη η βαναυσότητα. Πρόκειται για τη φωτογραφία που απέδειξε πόσο δίκιο είχαν όσοι φώναζαν ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ και έφερε σε δύσκολη θέση ακόμα και τους πιο φανατικούς υποστηρικτές του.
Παράλογη κίνηση σε έναν παράλογο πόλεμο
Η 1η Φεβρουαρίου του 1968 δεν διέφερε σε τίποτα από οποιαδήποτε άλλη μέρα ενός φονικού και παράλογο πολέμου. Το περιστατικό έγινε σε έναν από τους κεντρικούς δρόμους της Σαϊγκόν. Ένας Βιετκόνγκ ο κομμουνιστής Νκουγιέν Βαν Λεμ, συνοδεία στρατιωτικών, οδηγείται σιδηροδέσμιος στη φυλακή. Ξαφνικά εμφάνιζεται στο σημείο ο αρχηγός της Αστυνομίας του Νοτίου Βιετνάμ, στρατηγός Νγκουγιέν Νγκοκ Λόαν ο οποίος χωρίς να διαστάσει ούτε στιγμή, τραβάει το όπλο του, το πλησιάζει στο κεφάλι του Νκουγιέν Βαν Λεμ και τον εκτελεί εν ψυχρώ με μια σφαίρα στο κεφάλι.
Όλοι παγώνουν. Προσπαθούν να καταλάβουν τι ακριβώς είχε συμβεί. Ακόμα και σε έναν παράλογο πόλεμο όπως αυτόν του Βιετνάμ η συγκεκριμένη κίνηση του στρατηγού δε βγάζει κανένα νόημα. Ακόμα και αν ήθελε να σκοτώσει έναν αιχμάλωτο, γιατί να κάνει κάτι τέτοιο στη μέση του δρόμου, μπροστά στα μάτι εκατοντάδων μαρτύρων και κυρίως μπροστά σε δημοσιογράφους και φωτορεπόρτερ;
Όλοι θέλουν να μάθουν το γιατί; Λίγη ώρα αργότερα ρωτάνε τον Νγκουγιέν Νγκοκ Λόαν γιατί το έκανε και εκείνος απαντά πως προέβη στην εν ψυχρώ εκτέλεση επειδή ο Λεμ με τους συντρόφους του σε μια καταδρομική επιχείρηση είχαν σκοτώσει αδιακρίτως πολλούς αστυνομικούς και μέλη των οικογενειών τους, ανάμεσά τους και κάποιους συγγενείς του στρατηγού. «Αυτοί οι άνθρωποι σκότωσαν πολλούς δικούς μου ανθρώπους, νομίζω ότι ο Βούδας θα με συγχωρήσει» τόνισε, μιλώντας στους δημοσιογράφους. Πολλοί από τους παριστάμενους δημοσιογράφους επιβεβαίωσαν τα λεγόμενα του Λόαν, αλλά δε δικαιολόγησαν την πράξη του και θεωρήθηκε έγκλημα πολέμου.
Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ο Νκγουιέν Βαν Λεμ συνελήφθη τη μοιραία μέρα κοντά σε μαζικό τάφο με 34 ανθρώπους. Ούτε αυτό, όμως, μπόρεσε να κατευνάσει τις αντιδράσεις κατά του αρχηγού της αστυνομία του Νοτίου Βιετνάμ. Κάποιοι υποστηρίζουν ωστόσο ότι το έπραξε μόνο και μόνο επειδή γνώριζε ότι ήταν εκεί τηλεοπτικά συνεργεία και φωτογράφοι και ήθελε απλά να στείλει ένα σκληρό και αιματοβαμμένο μήνυμα.
Το κλικ που άλλαξε την πορεία του πολέμου
«Οι φωτογραφίες είναι το πιο ισχυρό όπλο στον κόσμο. Οι άνθρωποι τις πιστεύουν, αλλά οι φωτογράφοι συχνά ψεύδονται, έστω και χωρίς δόλο. Οι φωτογραφίες λένε συχνά τη μισή αλήθεια» αναφέρει ο βραβευμένος με Πούλιτζερ φωτογράφος του πρακτορείου ειδήσεων Associated Press, Έντι Άνταμς ο οποίος είδε την φωτογραφία του, όχι απλά να κερδίζει ένα βραβείο και να γίνεται πρωτοσέλιδο αλλά να αλλάζει τη ροή ενός πολέμου αφού στάθηκε η αφορμή για να «φουντώσει» το αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ.
Ο φωτογράφος του Associated Press πολλά χρόνια αργότερα και μέχρι που έφυγε από τη ζωή το 2004 δήλωνε μετανιωμένος για τη φωτογραφία του επειδή όπως έλεγε: «ο στρατηγός σκότωσε τον Βιετκόνγκ και εγώ με την κάμερά μου τον στρατηγό».
Ο ίδιος ο Λόαν δικαιολόγησε την πράξη του λέγοντας ότι ένας υφιστάμενός του αρνήθηκε να εκτελέσει την εντολή του. «Σκέφτηκα τότε ότι έπρεπε να το κάνω εγώ. Αν διστάσεις, τότε οι άνδρες σου δεν θα σε ακολουθήσουν», είχε πει. Τίποτα, ωστόσο, δεν μπορούσε πλέον να επαναφέρει τη ζωή του στο πως ήταν πριν από εκείνη την εκτέλεση.
Τρεις μήνες μετά την εν ψυχρώ εκτέλεση, ο Λόαν τραυματίστηκε σοβαρά σε μια μάχη με αποτέλεσμα να χάσει το πόδι του. Μεταφέρθηκε στην Αυστραλία για να λάβει ιατρική βοήθεια αλλά εκεί οι αντιδράσεις ακόμα και από γιατρούς ήταν τόσο έντονες που ανάγκασαν τους Αμερικανούς να τον μεταφέρουν σε ίδρυμα αποκατάστασης στην Ουάσινγκτον.
Επέστρεψε και πάλι στη Σαϊγκόν αλλά χωρίς πλέον να μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του (εξαιτίας του τραυματισμού του). Όταν, όμως, η Σαϊγκόν έπεσε στα χέρια των Βιετκόνγκ, οι Αμερικανοί τον φυγάδευσαν. Εγκαταστάθηκε στη Βιρτζίνια, όπου και άνοιξε μία πιτσαρία. Έκλεισε το 1991, όταν αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του και η πελατεία του σχεδόν εκμηδενίστηκε. Σε μία από τις τουαλέτες της πιτσαρίας κάποιος είχε γράψει: «Ξέρουμε ποιος είσαι». Το 1998 ο εκτελεστής του Βιετκόνγκ έχασε τη μάχη με τον καρκίνο στα 67 του χρόνια. Παρά το αίτημα για δίκη σε βάρος του για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, οι προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή απέβησαν άκαρπες.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
