Το σύνθημα που καλεί για ελευθερία «από τον ποταμό Ιορδάνη έως τη Μεσόγειο Θάλασσα» βροντοφωνάζουν χιλιάδες διαδηλωτές σε συλλαλητήρια υπέρ της Παλαιστίνης, που πραγματοποιούνται σχεδόν σε όλες τις μεγάλες πόλεις του δυτικού κόσμου. Την ίδια ώρα, ωστόσο, οι δυνάμεις καταστολής προσπαθούν να περιορίσουν τη χρήση του συγκεκριμένου συνθήματος.
«Από τη Βηρυτό μέχρι το Λονδίνο, από την Τύνιδα, μέχρι τη Ρώμη, οι εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός που θα τερματίσει τους ανελέητους βομβαρδισμούς των Ισραηλινών στη Γάζας διανθίστηκαν με το σύνθημα: «"Από το ποτάμι στη θάλασσα, η Παλαιστίνη θα είναι ελεύθερη"», αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ του Al Jazeera.
Σύμφωνα με το διεθνές ειδησεογραφικό δίκτυο, που επιχειρεί να αφηγηθεί την ιστορία πίσω από το σύνθημα, πλήθη κυματίζουν παλαιστινιακές σημαίες και το σλόγκαν που αντηχεί σε όλο τον κόσμο εκφράζει την επιθυμία για ελευθερία από την καταπίεση σε ολόκληρη την ιστορική γη της Παλαιστίνης. Αλλά για το Ισραήλ και τους υποστηρικτές του, που χαρακτηρίζουν τη φράση ως υπέρ της Χαμάς, είναι ένα κάλεσμα για βία, με αντισημιτικές αναφορές.
Διαγραφή στο Ηνωμένο Βασίλειο
Μάλιστα, το Εργατικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου διέγραψε τη Δευτέρα το μέλος του κοινοβουλίου Άντι ΜακΝτόναλντ επειδή χρησιμοποίησε τη φράση «ανάμεσα στο ποτάμι και τη θάλασσα» σε μια ομιλία του σε διαδήλωση υπέρ των Παλαιστινίων. Νωρίτερα, η υπουργός Εσωτερικών Suella Braverman περιέγραψε τις φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις ως «πορείες μίσους» και προειδοποίησε ότι το σύνθημα πρέπει να ερμηνευτεί ως ένδειξη βίαιης επιθυμίας για εξάλειψη του Ισραήλ.
Επιπλέον, η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Αγγλίας απαγόρευσε στους παίκτες να χρησιμοποιούν το σύνθημα στους ιδιωτικούς λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Την ίδια ώρα, η αυστριακή αστυνομία υιοθετεί παρόμοια στάση, απαγορεύοντας διαδήλωση υπέρ της Παλαιστίνης με δικαιολογία ότι ακούγεται το συγκεκριμένο σύνθημα. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι οι γερμανικές αρχές κήρυξαν το σύνθημα απαγορευμένο και κάλεσαν τα σχολεία στο Βερολίνο να απαγορεύσουν τη χρήση των keffiyeh, της παραδοσιακής παλαιστινιακής μαντήλας.
Η ιστορία
Το Al Jazeera ρίχνει φως στην ιστορία του συνθήματος και εξηγεί: Το 1964 η PLO, η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, υπό την ηγεσία του Γιάσερ Αραφάτ, ζήτησε την ίδρυση ενός ενιαίου Παλαιστινιακού κράτους που θα εκτείνονταν από τον ποταμό Ιορδάνη έως τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Η συζήτηση για τη διχοτόμηση του Ισραήλ και η λύση των δύο κρατών έχει ρίζες στο 1947. Μια ολοκληρωμένη πρόταση που υποβλήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη για τη διαίρεση της επικράτειας σε ένα εβραϊκό κράτος, που θα καταλάμβανε το 62% και ένα ξεχωριστό παλαιστινιακό κράτος. Το σχέδιο απορρίφθηκε από τους Άραβες ηγέτες εκείνη την εποχή.
Στη συνέχεια περισσότεροι από 750.000 Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους σε μια τραγωδία που έγινε γνωστή ως Nakba, δηλαδή «καταστροφή».
Η ηγεσία της PLO αποδέχτηκε αργότερα την προοπτική της λύσης των δύο κρατών, αλλά η αποτυχία της ειρηνευτικής διαδικασίας, στο Όσλο το 1993 και στο Camp David το 2000, οδήγησε σε μια δεύτερη Ιντιφάντα, τη μαζική παλαιστινιακή εξέγερση.
Για τους Παλαιστίνιους και τους Ισραηλινούς, υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες σχετικά με την έννοια του συνθήματος. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές στη λέξη «ελεύθερη».
Παλαιστίνη: «Ανάγκη για ισότητα»
Ο Nimer Sultany, λέκτορας νομικής στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (SOAS) στο Λονδίνο, είπε ότι το επίθετο εκφράζει «την ανάγκη για ισότητα για όλους τους κατοίκους της ιστορικής Παλαιστίνης».
«Αυτοί που υποστηρίζουν το απαρτχάιντ και την εβραϊκή υπεροχή θα βρουν το σύνθημα της ισότητας απαράδεκτο», είπε ο Sultany, ένας Παλαιστίνιος πολίτης του Ισραήλ, στο Al Jazeera.
Η «ελευθερία» αναφέρεται στο γεγονός ότι οι Παλαιστίνιοι στερήθηκαν του δικαιώματός τους στην αυτοδιάθεση από τότε που η Βρετανία παραχώρησε στους Ισραηλινούς το δικαίωμα να ιδρύσουν ένας κράτος στην Παλαιστίνη μέσω της Διακήρυξης Μπάλφουρ του 1917.
«Αυτό εξακολουθεί να είναι η ουσία του προβλήματος: η συνεχιζόμενη άρνηση στους Παλαιστίνιους να ζουν με ισότητα, ελευθερία και αξιοπρέπεια, όπως όλοι οι άλλοι», είπε ο Σουλτάνι.
Πορεία στο Λονδίνο
Δεκάδες χιλιάδες φιλοπαλαιστίνιοι διαδηλωτές πραγματοποίησαν πορεία στο βροχερό Λονδίνο το Σάββατο συνοδευόμενοι από πολλές εβραϊκές ομάδες, κάτι που σύμφωνα με τον λέκτορα του SOAS ήταν σημάδι ότι το σύνθημα δεν μπορούσε να ερμηνευτεί ως αντισημιτικό.
«Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτό το σύνθημα είναι στα αγγλικά και δεν έχει ομοιοκαταληξία στα αραβικά, χρησιμοποιείται σε διαδηλώσεις σε δυτικές χώρες», είπε. «Η διαμάχη έχει κατασκευαστεί για να αποτρέψει την αλληλεγγύη της Δύση με τους Παλαιστίνιους», πρόσθεσε.
Οι φιλοϊσραηλινοί παρατηρητές, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι το σύνθημα έχει ανατριχιαστικό αποτέλεσμα. «Για τους Εβραίους Ισραηλινούς αυτό που λέει αυτή η φράση είναι ότι μεταξύ του ποταμού Ιορδάνη και της Μεσογείου, θα υπάρχει μια οντότητα, θα ονομάζεται Παλαιστίνη – δεν θα υπάρχει εβραϊκό κράτος – και το καθεστώς των Εβραίων σε οποιαδήποτε οντότητα προκύψει θα είναι πολύ ασαφές», αναφέρει ο Yehudah Mirsky, ραβίνος με έδρα την Ιερουσαλήμ και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Brandeis.
«Ακούγεται πολύ περισσότερο σαν απειλή παρά σαν υπόσχεση απελευθέρωσης. Δεν προμηνύει ένα μέλλον στο οποίο οι Εβραίοι μπορούν να έχουν γεμάτη ζωή και να είναι ο εαυτός τους», είπε, προσθέτοντας ότι το σύνθημα έκανε πιο δύσκολο για τους αριστερούς Ισραηλινούς να υποστηρίξουν τον διάλογο.
«Υπερασπιστές της Χαμάς»
Ο Μίρσκι υποστήριξε ότι όσοι φωνάζουν το σύνθημα είναι «υπερασπιστές της Χαμάς», ενώ ο Σουλτάνι υποστήριξε ότι αυτοί που κυματίζουν την πράσινη σημαία του ένοπλου κινήματος ήταν η εξαίρεση στις χιλιάδες διαδηλώσεις.
Το κόμμα Λικούντ του Μπενιαμίν Νετανιάχου, το οποίο αυτοχαρακτηρίζεται ως συντηρητικό και εθνικιστικό, υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της έννοιας του «Ερέτζ Ισραήλ», ή του δικαιώματος του εβραϊκού λαού που δόθηκε από τη Βίβλο στη γη του Ισραήλ.
Σύμφωνα με την Jewish Virtual Library, που είναι διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια, το αρχικό μανιφέστο του κόμματος το 1977 ανέφερε ότι «μεταξύ της Θάλασσας και του Ιορδάνη θα υπάρχει μόνο η ισραηλινή κυριαρχία». Τονίζεται επίσης επίσης ότι η ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους «θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια του εβραϊκού πληθυσμού» και «θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ».
Η πρεσβευτής του Ισραήλ στο Ηνωμένο Βασίλειο, Τζίπι Χοτοβέλι, υπήρξε μεταξύ των υποστηρικτών της διεθνούς αναγνώρισης της ιστορικής εβραϊκής διεκδίκησης εδαφών από τον ποταμό μέχρι τη θάλασσα.
Η επέκταση των εποικισμών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ από διαδοχικές ισραηλινές κυβερνήσεις θεωρείται ως προσπάθεια του Ισραήλ να ελέγξει τη γη από τον Ιορδάνη μέχρι τη Μεσόγειο Θάλασσα, αρνούμενη τη φιλοδοξία των Παλαιστινίων για ένα ανεξάρτητο κράτος.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
