Η ενεργειακή κρίση λόγω του πολέμου που είναι σε εξέλιξη στην Ουκρανία σφίγγει σαν... τανάλια τις ευρωπαϊκές οικονομίες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της Γερμανίας, με πληροφορίες να αναφέρουν πως η σοβαρή έλλειψη στο φυσικό αέριο μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα από διακοπές ρεύματος μέχρι και... capital controls! Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, οι χρηματοπιστωτικές αρχές στη Γερμανία επεξεργάζονται σχέδια έκτακτης ανάγκης για την παροχή μετρητών σε περίπτωση που λόγω της ενεργειακής κρίσης ή σαμποτάζ συμβεί το απευκταίο, μακροχρόνια διακοπή ρεύματος λόγω ενεργειακής κρίσης.
Το ενδεχόμενο ενός σαμποτάζ, όπως είδαμε σε άλλους τομείς, είναι υπαρκτό. Πριν από μερικές εβδομάδες το σιδηροδρομικό δίκτυο στη βόρεια Γερμανία ακινητοποιήθηκε για πολλές ώρες λόγω δολιοφθοράς στο δίκτυο. Eτσι η Bundesbank, η Γερμανική Κεντρική Τράπεζα, η χρηματοοικονομική ρυθμιστική αρχή BaFin και αρκετές ενώσεις του κλάδου εντείνουν τις προετοιμασίες τους για μια τέτοια υπόθεση, όπως ανέφεραν στο πρακτορείο τέσσερα άτομα που γνωρίζουν από μέσα τις συνομιλίες.
Μέρος του σχεδίου είναι η εξασφάλιση ικανής ποσότητας μετρητών στην Bundesbank για την αύξηση της ζήτησης, αλλά ενδεχομένως και ο περιορισμός του ποσού που θα μπορούν να σηκώνουν οι πολίτες από τους λογαριασμούς τους. Δηλαδή..., capital controls, όπως τα βίωσαν οι Eλληνες επί μήνες κατά το annus horribilis 2015, αλλά για άλλους λόγους. Επίσης, οι τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές εξετάζουν πιθανές αδυναμίες στη διανομή μετρητών, ανέφερε κάποιος με εσωτερική γνώση.
Στη γερμανική οικονομία τα μετρητά συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να παίζουν μεγάλο ρόλο. Σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, τα συστήματα ηλεκτρονικών πληρωμών και τα ΑΤΜ θα είναι εκτός λειτουργίας. «Σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, τα μετρητά θα είναι το μόνο επίσημο μέσο πληρωμής που θα εξακολουθεί να λειτουργεί», εκτιμά ο Τόμας Λάιτερτ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας KomRe, ο οποίος συμβουλεύει τις πόλεις πώς να προετοιμαστούν για διακοπές ρεύματος και άλλες καταστροφές. Αλλά και σε ψυχολογικό επίπεδο η έλλειψη μετρητών μπορεί να προκαλέσει έκτακτες καταστάσεις. Το 2011, σε έκθεση σχετικά με τις συνέπειες μιας μόνιμης διακοπής ρεύματος που παρήγγειλε η γερμανική βουλή, αναφέρεται ότι θα μπορούσαν να προκύψουν “αισθήματα αγανάκτησης και μερικές φορές επιθετικές πράξεις», εάν η παροχή μετρητών κατέρρεε. «Οι άνθρωποι φοβούνται ότι δεν θα μπορούν να αγοράσουν τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης», αναφέρεται στην έκθεση.
Το πόσο οι Γερμανοί καταφεύγουν σε μετρητά σε έκτακτες περιόδους φαίνεται και από την περίοδο της πανδημίας. Από τον Μάρτιο του 2020 και για λίγους μήνες οι Γερμανοί τράβηξαν από τους λογαριασμούς τους 20 δις περισσότερα από όσα κατέθεσαν, ένα ποσό ρεκόρ, που όμως δεν δημιούργησε προβλήματα λόγω της επαρκούς ρευστότητας της Bundesbank, η οποία έχει και τη σχετική ευθύνη. Πηγή που γνωρίζει την κατάσταση εκ των έσω αναφέρει ότι η τράπεζα έχει αρκετά αποθέματα σε ρευστό, εάν το σενάριο επαναληφθεί. Η πρόσβαση σε μετρητά μέσω ATM προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στους Γερμανούς, οι οποίοι εκτιμούν την ασφάλεια και την ανωνυμία που τους προσφέρει. Φαίνεται δε ότι χρησιμοποιούν μετρητά περισσότερο από άλλους Ευρωπαίους, με ορισμένους να συσσωρεύουν ακόμη και γερμανικά μάρκα που αντικαταστάθηκαν από ευρώ πριν από δύο δεκαετίες. Περίπου το 60% των καθημερινών αγορών γίνονται σε μετρητά, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Bundesbank.
Μετρητά για το τελευταίο πακέτο κεριών
Μια αχίλλειος πτέρνα σε μια τέτοια κρίση είναι οι πάροχοι υπηρεσιών μεταφοράς χρημάτων. Είναι εκείνα τα τεθωρακισμένα αυτοκίνητα που φέρνουν μετρητά από τη Γερμανική Κεντρική Τράπεζα στα υποκαταστήματα των τραπεζών και στα ΑΤΜ. Ο κλάδος, ο οποίος περιλαμβάνει εταιρείες, όπως η Brink, απαιτεί σε περίπτωση κρίσης, όπως η διακοπή ηλεκτρικού, να αξιολογηθεί ως κομμάτι των υποδομών ζωτικής σημασίας και να δοθεί προτεραιότητα στην πρόσβαση σε καύσιμα και σε τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Διαφορετικά, σε περίπτωση μεγαλύτερης διακοπής ρεύματος, δεν θα μπορεί να παραδώσει μετρητά. «Υπάρχουν μεγάλα ρυθμιστικά κενά στη νομοθεσία», λέει ο Αντρέας Πάουλικ, διευθύνων σύμβουλος της Ομοσπονδιακής Ένωσης Υπηρεσιών σε σχέση με χρήματα και αξίες (BDGW). «Πρέπει να αντιμετωπίσουμε προληπτικά το σενάριο μπλακ άουτ».
Εκπρόσωπος εποπτικής αρχής, που δεν θέλησε να κατονομαστεί, ανέφερε ότι οι τράπεζες στη Γερμανία δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένες για μια τέτοια κατάσταση κρίσης. Αν και οι γερμανικές αρχές δημόσια έχουν υποβαθμίσει την πιθανότητα διακοπής ρεύματος, οι συζητήσεις δείχνουν πόσο σοβαρά λαμβάνουν αυτήν την απειλή και πώς προσπαθούν να προετοιμαστούν για πιθανές διακοπές ρεύματος που προκαλούνται από το αυξανόμενο κόστος ενέργειας ή ακόμη και από σαμποτάζ. Βασική παράμετρος οι διευρυνόμενες συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία για τη Γερμανία, η οποία επί δεκαετίες βασίζονταν στην προσιτή ρωσική ενέργεια και τώρα αντιμετωπίζει διψήφιο πληθωρισμό και την απειλή διακοπής ηλεκτρικού λόγω ελλείψεων ενέργειας.
Πρόσφατη δημοσκόπηση του ινστιτούτου σφυγμομετρήσεων Civey κατέδειξε ότι το 40% του πληθυσμού στη Γερμανία φοβάται ένα μπλακ άουτ τους επόμενους 6 μήνες. Πάντως η Γερμανική Ένωση Χρηματοπιστωτικής Οικονομίας (DK) το θεωρεί απίθανο, όταν ρωτήθηκε από το Reuters. Ωστόσο, όπως ειπώθηκε, υπάρχει επικοινωνία με τις αρχές για αυτό το θέμα, προκειμένου να διατηρηθούν οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε λειτουργία σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Η DK μάλιστα δεσμεύεται να διασφαλίσει ότι τα κέντρα δεδομένων, οι συναλλαγές προμήθειας μετρητών και πληρωμών ανήκουν στις κρίσιμης σημασίας υποδομές. Ωστόσο, είναι δύσκολο για τις αρχές να εκτιμήσουν πόσα μετρητά θα χρειαστούν πραγματικά οι πολίτες, εάν αποτύχουν οι πληρωμές με κάρτα ή ηλεκτρονικά. “Οι λιγότεροι πολίτες είχαν σημαντικά ποσά μετρητών στην τσέπη”, εξηγεί ο Τόμας Λάιτερτ, επικεφαλής της εταιρείας KomRe. Ο μέσος όρος είναι 120 ευρώ το άτομο. Πώς αλλιώς θα πληρωθεί μια κονσέρβα με ραβιόλια ή το τελευταίο πακέτο κεριών;».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
