Ο ενεργειακός «πόλεμος» βρίσκεται σε εξέλιξη σε όλη την Ευρώπη με τα ηλεκτροσόκ από την εκτόξευση των τιμών του ρεύματος να είναι διαδοχικά με αποτέλεσμα νοικοκυριά και επιχειρήσεις να προετοιμάζονται για μάχη επιβίωσης τον προσεχή χειμώνα. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι ότι τη Δευτέρα (29/8) η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος για τον επόμενο χρόνο στη Γερμανία εκτινάχθηκε ακόμη και πάνω από τα 1.050 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα βρισκόταν στα επίπεδα των 800 ευρώ αντίστοιχα. Μόνο σε μία ημέρα, την προηγούμενη Παρασκευή οι τιμές εκτινάχθηκαν πάνω από 25% σε Γερμανία και Γαλλία, καθώς η Ρωσία περιορίζει την προσφορά φυσικού αερίου επηρεάζοντας και το ρεύμα.
Διαβάστε ακόμη: Πετρέλαιο θέρμανσης: 15 Οκτωβρίου αρχίζει η διάθεση - Φόβοι ότι η τιμή μπορεί να φθάσει το 1,8 ευρώ
Όσο για τη Γαλλία, η τιμή του ρεύματος στο αντίστοιχο συμβόλαιο αύριο (30/8) θα αγγίξει τα 744 ευρώ, όμως το φράγμα των 1.000 ευρώ είχε σπάσει την Παρασκευή, καθώς πέραν της μείωσης της ρωσικής προσφορά, η χώρα βιώνει μείωση στην παραγωγή των πυρηνικών σταθμών. Τρομακτική είναι πλέον η εικόνα και στη Ελλάδα, καθώς η τιμή του ρεύματος «αγγίζει» πλέον τα 700 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Ετσι, στα 671 ευρώ ανά μεγαβατώρα θα «σκαρφαλώσουν» αύριο Τρίτη (30/8) οι τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, ποσό που θα αποτελεί και νέο νέο ιστορικό υψηλό. Ιδιαίτερα μεγάλες διακυμάνσεις, σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα καταγράφονται και στο balance των τιμών, με τη χαμηλότερη να ανέρχεται στα 521 ευρώ ανά μεγαβατώρα και την υψηλότερη να καταγράφει νέο υψηλό στα 871 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Αναφορικά με το ενεργειακό μείγμα, το φυσικό αέριο συμμετέχει με 45,85%, οι ΑΠΕ με 19,81%, ο λιγνίτης με 16,33%, τα υδροηλεκτρικά με 8,42% και οι εισαγωγές με 3,42%.
Το ράλι στο φυσικό αέριο τροφοδοτεί τις τιμές
Το ράλι ανόδου των τιμών φυσικού αερίου είναι αυτό που τροφοδοτεί και τις ανατιμήσεις στο ρεύμα. Η τιμή του φυσικού αερίου την πρώτη ημέρα του Αυγούστου ήταν στα 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ σήμερα Δευτέρα το ενεργειακό χρηματιστήριο άνοιξε στα 305 ευρώ ανά μεγαβατώρα (αύξηση 52%). Σύμφωνα με το OPEN το μεσημέρι της Δευτέρας η χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου βρέθηκε σε ελεύθερη πτώση, με την τιμή του να πέφτει κάτω από τα 280 ευρώ. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει ότι η τιμή του θα είναι πτωτική το επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς τα δεδομένα αλλάζουν από ώρα σε ώρα. Και ενώ η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν δύσκολο ενεργειακά χειμώνα, λόγω της τακτικής της Ρωσίας ως απάντηση στις κυρώσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Ευρώπη δεν έχει άλλη επιλογή από το να περιορίσει τη ζήτηση. Πολλές χώρες, όπως η Γερμανία, όπου σχεδόν τα μισά σπίτια βασίζονται στο φυσικό αέριο για θέρμανση, είναι περισσότερο εκτεθειμένες από άλλες και η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να συσπειρωθεί.
Εκτακτη Σύνοδος υπουργών Ενέργειας στις 9 Σεπτεμβρίου
Έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις 9 Σεπτεμβρίου συγκάλεσε η Τσεχική Δημοκρατία, η οποία ασκεί την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτό το εξάμηνο, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Βιομηχανίας της χώρας, Γιόζεφ Σικέλα, με αφορμή την εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος. Στο ίδιο μήκος κύματος με τον Αυστριακό καγκελάριο, ο Σικέλα τόνισε ότι πρέπει να αποσυνδεθεί η τιμή του φυσικού αερίου από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας κι επισήμανε ότι μία πρόταση περιλαμβάνει την επιβολή πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως είχε προτείνει πριν από λίγους μήνες στη Σύνοδο Κορυφής. Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Πετρ Φιάλα είχε προαναγγείλει τη σύγκληση της συνόδου, ενώ ο υπουργός Βιομηχανίας είχε δηλώσει ότι το ευρωπαϊκό συμβούλιο ενέργειας πρέπει να συγκληθεί το ταχύτερο δυνατό, προσθέτοντας ότι «είμαστε σε ενεργειακό πόλεμο με τη Ρωσία και αυτό βλάπτει το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Τα μέτρα ανά κράτος
Τα κράτη - μέλη του μπλοκ στοχεύουν να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15% μέχρι τον φετινό χειμώνα εάν η Ρωσία -η οποία ιστορικά κάλυπτε περίπου το 40% της ζήτησης της ΕΕ για το καύσιμο αυτό- κλείσει τη στρόφιγγα. Το Bloomberg συγκέντρωσε σε άρθρο του τις βασικές πρωτοβουλίες που έχουν πάρει ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες για τον περιορισμό της χρήσης ενέργειας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα κρύα ντους και το κατέβασμα του θερμοστάτη στους εργασιακούς χώρους.
Το υπουργικό συμβούλιο του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα μια σειρά μέτρων που θα συμβάλουν στη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά το 1/5 αυτό το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Τα εθνικά αυτά μέτρα, τα οποία έρχονται να προστεθούν στα μέτρα που λαμβάνουν οι δήμοι σε όλη τη Γερμανία, όπως η διακοπή του ζεστού νερού στις δημόσιες πισίνες, αποσκοπούν στη μείωση της χρήσης φυσικού αερίου κατά περίπου 2% και περιλαμβάνουν:
- Απαγόρευση της θέρμανσης ιδιωτικών πισινών
- Απαγόρευση της θέρμανσης ορισμένων χώρων σε δημόσια κτίρια
- Μείωση της ελάχιστης θερμοκρασίας γραφείου στους 19 βαθμούς Κελσίου
- Απαγόρευση του περισσότερου εξωτερικού φωτισμού σε κτίρια και μνημεία
- Ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια
Γαλλία
Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει θέσει στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας το 2024 κατά 10% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019. Η κυβέρνησή του δημιούργησε τον περασμένο μήνα μια σειρά από ομάδες εργασίας που επικεντρώνονται σε κυβερνητικά έργα, την ακίνητη περιουσία, την τεχνολογία και τις τηλεπικοινωνίες, καθώς και τα εμπορικά κέντρα και άλλους δημόσιους χώρους. Στόχος είναι να έχουν συγκεκριμένες προτάσεις μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Αν και μέχρι στιγμής έχουν γίνει λίγα συγκεκριμένα βήματα, έχουν αναληφθεί κάποιες πρωτοβουλίες όπως:
- Μέχρι τον Οκτώβριο, οι γαλλικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ θα σβήνουν τις φωτεινές επιγραφές των καταστημάτων μετά το κλείσιμο, ενώ οι χώροι λιανικής πώλησης θα μειώσουν τον φωτισμό κατά 30% και τη θερμοκρασία στους 170 Κελσίου κατά τις ώρες αιχμής των αγορών, εφόσον υπάρχει σχετική κυβερνητική καθοδήγηση.
- Για να δώσει το παράδειγμα, το υπουργείο Οικονομικών της χώρας δήλωσε ότι θα ανοίγει τη θέρμανση μόνο όταν οι θερμοκρασίες στα γραφεία πέφτουν κάτω από τους 19°C, ενώ θα βάζει την ψύξη μόνο όταν η θερμοκρασία ξεπερνά τους 26°C.
Ακόμη και μέσα στην εβδομάδα θα μπορούσε να λάβει έγκριση το σχέδιο της Ιταλίας για τη μείωση της κατανάλωσης. Οι τιμές της ενέργειας έχουν γίνει βασικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας ενόψει των πρόωρων εκλογών της 25ης Σεπτεμβρίου για την αντικατάσταση του πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι. Η Κεντροαριστερά προτείνει έλεγχο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, μια κίνηση που επικρίνεται από τη δεξιά επικρατέστερη υποψήφια Τζόρτζια Μελόνι, η οποία, αντίθετα, επιθυμεί μια πρωτοβουλία σε επίπεδο ΕΕ. Σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, το σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας θα μπορούσε να περιλαμβάνει:
- Χαμηλότερες θερμοκρασίες και μείωση των ωρών θέρμανσης στα σπίτια και στα γραφεία κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ώστε να μειωθεί η κατανάλωση φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για θέρμανση κατά περισσότερο από 10%.
- Μείωση του φωτισμού των δημόσιων χώρων και των καταστημάτων τη νύχτα.
- Παράταση της διάρκειας ζωής των εργοστασίων άνθρακα για τη μείωση του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
- Η παύση λειτουργίας των εργοστασίων μπορεί να αποτελέσει μέρος του σχεδίου, αλλά αρκετές ενεργοβόρες βιομηχανίες περιορίζουν ήδη τις δραστηριότητές τους λόγω εκτόξευσης του κόστους.
Σε ένα σπάνιο βήμα για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, οι Ισπανοί βουλευτές πέρασαν την περασμένη εβδομάδα νόμους που τέθηκαν σε εφαρμογή με διάταγμα στις αρχές Αυγούστου. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:
- Τον περιορισμό του κλιματισμού στους 27ο Κελσίου στα δημόσια κτίρια και στις περισσότερες επιχειρήσεις, καθώς και στα αεροδρόμια και στους σιδηροδρομικούς σταθμούς.
- Οι θερμοστάτες επιτρέπεται να δείχνουν μέχρι 19ο Κελσίου τον χειμώνα, με εξαιρέσεις τα δωμάτια ξενοδοχείων, τις κουζίνες εστιατορίων, τα κομμωτήρια, τα γυμναστήρια, τα σχολεία και τα νοσοκομεία.
- Απαγόρευση του φωτισμού των μνημείων και των βιτρινών των καταστημάτων τη νύχτα.
- Απαίτηση να είναι κλειστές οι πόρτες των καταστημάτων όταν είναι ενεργοποιημένα τα συστήματα θέρμανσης ή ψύξης.
Ελβετία
Σε κοινή γραμμή με την ΕΕ, η Ελβετία θα ζητήσει, αλλά δεν θα υποχρεώσει, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15% από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο, λαμβάνοντας μέτρα όπως η μείωση της θερμοκρασίας θέρμανσης εσωτερικών χώρων. Η κυβέρνηση θέτει μάλιστα τον ίδιο στόχο για τη δική της διοίκηση, για να δώσει το «καλό παράδειγμα».
Εάν η εθελοντική προσέγγιση δεν αποδώσει, η κυβέρνηση διεξάγει διαβουλεύσεις για υποχρεωτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του εξαναγκασμού των βιομηχανικών μονάδων που καίνε αέριο να στραφούν σε πετρέλαιο και της μείωσης της προμήθειας για τον δημόσιο τομέα. Προς το παρόν, πάντως, η Ελβετία δηλώνει ότι τα ιδιωτικά νοικοκυριά θα εξαιρεθούν από οποιαδήποτε έκτακτα μέτρα.
Η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Σάνα Μαρίν ανακοίνωσε μια εκστρατεία που προκαλεί τους καταναλωτές και τα νοικοκυριά καθώς και τις εταιρείες και τους οργανισμούς να μειώσουν την κατανάλωση, στοχεύοντας στο 75% της συμμετοχής των πολιτών. Η κοινή εκστρατεία του υπουργείου Οικονομίας και άλλων οργανισμών ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα και έχει μακροπρόθεσμο στόχο τη μόνιμη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Η εκστρατεία θα ξεκινήσει επίσημα τον Οκτώβριο και προτείνει:
- Τη μείωση της θερμοκρασίας σε εσωτερικούς χώρους
- Αύξηση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς, ενώ για τους οδηγούς οδήγηση με χαμηλότερες ταχύτητες
- Τη λήψη πιο σύντομων ντους
- Μείωση του χρόνου ενασχόλησης με τις ψηφιακές συσκευές
Η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Μαγκνταλένα Άντερσον ελπίζει να χρησιμοποιήσει περίπου 5,8 δισεκατομμύρια δολάρια από τα λεγόμενα έσοδα για να αποζημιώσει τα νοικοκυριά και τις εταιρείες, ενώ η Σουηδική Υπηρεσία Ενέργειας παρουσίασε διάφορες συμβουλές για να βοηθήσει στη μείωση της χρήσης ενέργειας στα οικιακά σπίτια, μεταξύ των οποίων:
- Μόνωση σοφίτας και προσόψεων, με την κυβέρνηση να προσφέρει έκπτωση φόρου για το σχετικό κόστος εργασίας
- Αλλαγή σε πιο αποδοτικές βρύσες νερού
- Σφράγιση, ανακαίνιση ή αντικατάσταση παραθύρων και εξωτερικών θυρών
- Συμπλήρωση των συστημάτων θέρμανσης με αντλία θερμότητας
Η δανική κυβέρνηση δεν έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους μείωσης της ενέργειας πέραν του στόχου της ΕΕ για μείωση της χρήσης φυσικού αερίου κατά 15%, τον οποίο έχει ήδη επιτύχει. Οι Αρχές έδωσαν μια σειρά από συστάσεις που πρέπει να ακολουθήσουν οι Δανοί, μεταξύ των οποίων:
- Κλείσιμο των συστημάτων θέρμανσης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
- Μείωση των καθημερινών ζεστών ντους σε πέντε λεπτά από 15 λεπτά, εξοικονομώντας σε ένα μέσο νοικοκυριό περίπου 700 δολάρια ετησίως.
- Χρήση απλώστρας για ρούχα αντί για στεγνωτήριο ρούχων, με αποτέλεσμα τα νοικοκυριά να εξοικονομούν περίπου 350 δολάρια ετησίως.
- Λειτουργία των οικιακών συσκευών, όπως τα πλυντήρια πιάτων, τη νύχτα για να επωφεληθούν από τις φθηνότερες, εκτός αιχμής, τιμές ρεύματος.
Η ολλανδική κυβέρνηση δεν εφαρμόζει μέτρα ειδικά για τον φετινό χειμώνα και η κρατική εταιρεία φυσικού αερίου δήλωσε ότι η χώρα θα έχει αρκετές προμήθειες για τον φετινό χειμώνα. Ωστόσο, η εκστρατεία «Save Energy Now» ενθαρρύνει τους πολίτες να κάνουν τα σπίτια τους πιο αποδοτικά χρησιμοποιώντας αντλίες θερμότητας, εξαερισμό με λειτουργία ανάκτησης θερμότητας, ηλιακή θέρμανση νερού και καλύτερη μόνωση για στέγες, δάπεδα και παράθυρα.
Η Βιέννη δεσμεύτηκε να εξοικονομήσει κάποια έξοδα καθυστερώντας την έναρξη του χειμερινού φωτισμού για τις χριστουγεννιάτικες αγορές, ενώ τα χιονοδρομικά κέντρα ενδέχεται επίσης να μειώσουν τις προσφορές εκτοξεύοντας λιγότερο τεχνητό χιόνι και περιορίζοντας τις νυχτερινές δραστηριότητες. Η κυβέρνηση δεν έχει επιβάλει ακόμη υποχρεωτικά μέτρα, ενώ η χώρα βρίσκεται σε καλό δρόμο για να γεμίσει ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα αποθήκευσης φυσικού αερίου της ηπείρου στο 80% της χωρητικότητάς του. Είναι χαρακτηριστικό πως σήμερα ο Καγκελάριος Αυστρίας, Καρλ Νεχάμερ, κάλεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση «...να διαχωρίσει την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος από εκείνη του φυσικού αερίου», ώστε να μειωθεί, προσθέτοντας ότι το θέμα αυτό θα τεθεί προς συζήτηση στην επόμενη, έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας που συγκάλεσε η προεδρεύουσα Τσεχία. «Η τιμή του ηλεκτρικού πρέπει να πέσει» και «δεν πρέπει να αφήνουμε καθημερινά τον Πούτιν» να αποφασίζει αντί για τους Ευρωπαίους, ανέφερε στην ανακοίνωσή του. «Πρέπει να σταματήσουμε αυτήν την τρέλα που εκτυλίσσεται καθημερινά στις αγορές ενέργειας», πρόσθεσε ο Νεχάμερ, εξηγώντας ότι αυτό δεν είναι εφικτό παρά μόνο εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου και όχι μεμονωμένα του εθνικού.
Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ανακοίνωσε τον Ιούνιο μέτρα για τον περιορισμό της χρήσης ενέργειας από τον δημόσιο τομέα κατά 10% στο εγγύς μέλλον και κατά 30% στο τέλος της δεκαετίας. Οι αρχές θα προσφέρουν οικονομικά κίνητρα σε οργανισμούς που εξοικονομούν ενέργεια και θα δημιουργήσουν επίσης ένα ψηφιακό σύστημα παρακολούθησης της κατανάλωσης. Τα μέτρα περιλαμβάνουν:
- Έλεγχο της θερμοκρασίας στα κτίρια
- Κλείσιμο των φώτων και των υπολογιστών στα δημόσια κτίρια
- Αλλαγές στο φωτισμό των δρόμων
Η Ιρλανδία εξαιρείται από το στόχο της ΕΕ επειδή προμηθεύεται το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου της από το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά η χώρα εξακολουθεί να ενθαρρύνει τους πολίτες να μειώσουν τη χρήση ενέργειας αυτό το χειμώνα μέσω της εκστρατείας «Μειώστε τη χρήση σας».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
