Δυστυχώς ο πόλεμος, όσο επίκαιρος και αν είναι τους τελευταίους μήνες λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, αποτελούσε πάντα αναπόσπαστο κομμάτι της Ιστορίας της ανθρωπότητας, με κάποια γεγονότα όμως να καθορίζουν την εξέλιξή του σε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Ενα τέτοιο γεγονός πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα, στις 22 Απριλίου 1915, όταν, στο πλαίσιο του Α' Παγκόσμιου πολέμου, στη δεύτερη μάχη του Υπρ, οι Γερμανοί επιτέθηκαν στις συμμαχικές δυνάμεις χρησιμοποιώντας κυλίνδρους με δηλητηριώδες αέριο. Η εποχή των χημικών όπλων μόλις είχε ξεκινήσει...
Μπορεί όχι μόνο ο πόλεμος αλλά όλη η ανθρωπότητα να άλλαξε ριζικά όταν έπεσε η πρώτη πυρηνική βόμβα στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας, αλλά για την εποχή του «Μεγάλου Πολέμου», η πρώτη χρήση ενός χημικού όπλου αποτέλεσε την απαρχή ενός ξεχωριστού κεφαλαίου σε αυτό το θλιβερό «βιβλίο» που τόσο πολύ όμως έχει καθορίσει την ανθρώπινη εξελικτική πορεία.
Τόπος: Δυτική Φλάνδρα. Χρόνος: 22 Απριλίου 2015. Περίσταση: Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Εξω από τη γαλλική πόλη Υπρ, πίσω από τα χαρακώματα Γερμανοί και σύμμαχοι περίμεναν το σύνθημα για την επίθεση με το κίνητρο να είναι άκρως σημαντικό καθώς η κατάκτηση της συγκεκριμένης πόλης ήταν ιδιαίτερα σημαντική από τακτική σκοπιά. Εκεί πραγματοποιήθηκε η πρώτη πετυχημένη μαζική ρίψη χημικών όπλων σε πόλεμο, με τους Γερμανούς να χρησιμοποιούν δηλητηριώδες αέριο με κυλίνδρους.
Πρωτεργάτης αυτής της ενέργειας ήταν ο Γερμανός καθηγητής Φριτς Χάμπερ, γνωστός και ως «ο πατέρας των χημικών όπλων», καθώς υπήρξε ο άνθρωπος που παρασκεύασε το αέριο χλωρίνης για λογαριασμό του γερμανικού στρατού. Μάλιστα πρότεινε να το διοχετεύσουν σε εμπορικούς κυλίνδρους αντί σε οβίδες και παρευρέθηκε στη μάχη του Υπρ για να παρακολουθήσει από κοντά τις ολέθριες συνέπειες του όπλου του.
Κατά τις 5 το απόγευμα οι Γερμανοί αιφνιδίασαν τους Γάλλους στρατιώτες, όταν τους επιτέθηκαν με 168 τόνους χλωρίου. Ενα σύννεφο ομίχλης πλησίασε τις γαλλικές γραμμές και το πεδίο της μάχης έγινε λευκό από το χλώριο. Οι Γάλλοι στρατιώτες μόλις είδαν την ομίχλη να πλησιάζει έτρεξαν, αλλά δεν κατάφεραν να ξεφύγουν. Μόλις εισέπνευσαν τις χημικές ουσίες ο οργανισμός τους κατέρρευσε. Δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν και πονούσαν τα μάτια και τα πνευμόνια τους. Παρά το γεγονός πως οι Γάλλοι αιφνιδιάστηκαν και αποδυναμώθηκαν από την εισπνοή του δηλητηριώδους αερίου, οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να κάμψουν την αντίσταση τους.
Η απίστευτη λύση στο αέριο με τα... ούρα
Λίγες ώρες αργότερα οι Γερμανοί επανέλαβαν τη ρίψη του αερίου σε διαφορετικό σημείο του μετώπου, αλλά ένας Καναδός στρατηγός που ήταν χημικός αναγνώρισε το χλώριο και βρήκε τον τρόπο να το εξουδετερώσει. Συγκεκριμένα, διέταξε τους στρατιώτες να ουρήσουν πάνω σε πανιά, να τα τοποθετήσουν στο πρόσωπό τους και να αναπνέουν μέσα από τα ούρα τους. Η αυτοσχέδια λύση είχε μικρά αποτελέσματα και δεν εμπόδισε το χλώριο να εισέλθει στον οργανισμό τους. Συνολικά έχασαν τη ζωή τους από το χλώριο 1.200 στρατιώτες.
Μετά τη χρήση του χλωρίου, χρησιμοποιήθηκαν πολλές ακόμα χημικές ουσίες και από τα δύο στρατόπεδα. Η χειρότερη ουσία που προκάλεσε τους περισσότερους θανάτους ήταν το φωσγένιο, το οποίο ήταν ισχυρό ασφυξιογόνο που χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους Γερμανούς και κατέληξε να γίνει το βασικό χημικό όπλο των Βρετανών. Αποτελεσματικό ήταν και το καυστικό αέριο μουστάρδας, το οποίο προκαλούσε τύφλωση και ασφυξία και χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά στην τρίτη μάχη του Υπρ το 1917 μέσα σε οβίδες.
Οπως είναι λογικό, μόλις έγινε γνωστό το συγκεκριμένο υπερόπλο (για την εποχή πάντα) ξεκίνησε ο μηχανισμός για να βρεθεί το κατάλληλο «αντίδοτο» ή έστω αντίμετρο. Οι στρατιώτες στο μέτωπο συνήθισαν να πηγαίνουν στη μάχη φορώντας οτιδήποτε θα εμπόδιζε τα χημικά αέρια να εισέλθουν στον οργανισμό τους, όπως αυτοσχέδιες μάσκες και γάζες εμποτισμένες με χημικά, γυαλιά για να προστατεύουν τα μάτια τους και σακούλες στο κεφάλι που τις πότιζαν με γλυκερίνη, σόδα και νερό. Μάλιστα, οι Βρετανοί ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν, ένα χρόνο μετά τη δεύτερη μάχη του Υπρ, αντιασφυξιογόνα μάσκα, η οποία είχε έναν αναπνευστήρα, γυαλιά και φίλτρο στο λαιμό.
Η χρήση χημικών όπλων έγινε ανεξέλεγκτη τα επόμενα τρία χρόνια του πολέμου. Παρόλο που στην πορεία έγιναν πιο επικίνδυνα, και τα δυο στρατόπεδα κατάφεραν να τα αντιμετωπίσουν σε μεγάλο βαθμό. Από τους 113.000 τόνους χημικά που ρίχτηκαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προσβλήθηκαν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνδρες εκ των οποίων πέθαναν οι 100 χιλιάδες. Η χρήση τους περιορίστηκε σημαντικά στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κάτι που δεν εμπόδισε τις αντιμαχόμενες πλευρές να ανακαλύψουν καινούργια όπλα που κόστισαν τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
